wAAtwnkse en UncjstRAAtse couraiu
Nieuwjaarsrede van
burgemeester J.LP.M.Teijssen
i
I
I
i
form
'J
m
Ivan ^ïltierlc
Bfonchiletten
-p?"
„American-Stores"
uitsluitend bij
togenI
W-lerenhledïng
kl
i i
WAALWIJK
Stand der bevolking per 1 jan
1965:
M.
V.
Totaal
10209
10033
20242
Vermeerdering door:
geboorte 262
250
512
vestiging 666
637
1303
11137
10920
22057
Vermindering door:
overlijden 71
56
127
11066
10864
21930
vertrek 459
461
920
768
Leger
schrijfmachines
Piusplein 26-33 - TILBURG
Tel. 33080 (04250)
officieei TOP-FORM adviseur
Sanatogen
Geeft nieuwe energie
Sterkt lichaam en^
geest van jong
en oud. jSANA-
Neem het elke dag!
Hoestdrank in tabletvorm.95ct
VRIJDAG 28 JANUARI 1966
87e JAARGANG No. 7
De tcho van het Zuióen
Uitgever
Waalwij kse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Abonnement
p. week (0,26+ 2 ct. inc.k.) 0,28
p. mnd. (1,10 10 ct. inc.k.) 1,20
p. kwrt. (3,25 10 ct. inc.k.) 3,35
p. kwrt. p.post 3,70 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 60ct extra)
Losse nummers 20 cent.
Advertentieprijs: 13 cent per mm.
Contractadvertentiesspeciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8, tel. 04167 - 2002
Telegram-adres„ECHO"
IN DE RAADSVERGADERING VAN GISTERAVOND (donderdag) HEEFT BURGEMEESTER TEIJSSEN
DE VOLGENDE REDE UITGESPROKEN
EEN SCHAKEL IN DE TIJD
De overgang van het oude naar het
nieuwe jaar vormt een schakel in de
tijd.
Het voorbije jaar - met al zijn re
sultaten - wordt verbonden met het
prille jaar - met al zijn verwachtin
gen.
Het is nuttig om enkele trekken
van het juist voltooide jaarbeeld in
dringend te beschouwen en de con
touren van het zich vormende nieuwe
jaarbeeld al enigszins te onderkennen.
Daarom zal ik enige aandacht wij
den aan enkele opvallende en belang
rijke facetten van het in 1965 gevoer
de en in 1966 voort te zetten beleid.
UITVOERIG JAARVERSLAG 1965
Evenals vorig jaar - en toen was
dit voor de éérste maal - zal U zéér
binnenkort weder een uitvoerig jaar
verslag - nu over 1965 - worden
aangeboden, dat een omvangrijke in
ventarisatie en documentatie bevat en
daardoor voor U een blijvende bron
van informatie en oriëntatie zal zijn.
Dit ontslaat mij van het verschaf
fen van gedetailleerde gegevens en
van het leveren van gedetailleerde
beschouwingen.
AANTAL INWONERS DER GEMEENTE
Op één punt maak ik evenwel een
uitzondering, n.l. met betrekking tot
het aantal inwoners der gemeente.
In dit inwonersaantal weerspiegelt
zich immers de groeikracht der ge
meente en tekent zich in een bepaalde
mate ook de leefkracht der gemeente
af.
Hoe sterker de leefkracht der ge
meente is, des te groter en sneller zal
ook de groei van het inwonersaantal
zijn.
De gemeente Waalwijk bereikte op
26 augustus 1964 een inwonersaan
tal van 20.000, na tien jaren tevoren
- nl. op 15 februari 1954 - een
I v^li
inwonersaantal van 15.000 genoteerd
te hebben.
Einde 1965 werd het aantal van
21.000 gepasseerd als gevolg van een
sterke bevolkingsgroei in het vorige
jaar, zoals uit het volgende overzicht
moge blijken
Bevolking per 31 dec. '65:
10607 10403 21010
Stand der bevolking
per 31 dec. '65 21010
per 1 januari '65 20242
Vermeerdering
De vermeerdering van 768 inwo
ners in 1965 ontstond zowel door een
geboorteoverschot als door een ves
tigingsoverschot.
Het geboorte-overschot bedroeg
385, terwijl het vestigingsoverschot
383 bedroeg. De bevolkingsgroei is
dus in gelijke mate veroorzaakt door
werven in een groter kader - dat is
de andere kant.
Dit feitelijke gegeven is uitgangs
punt bij alle beleidsactiviteiten inzake
de planning van de structuur van
onze streek; het probleem, dat voort
durend grotere vormen krijgt, dat
steeds meer overheerst en dat telkens
doordringt in de locale sfeer.
De streekproblematiek moet wor
den onderkend en onderzocht. Diag
nose - vaststellen wat is en
prognose aanwijzen van de ver
moedelijke ontwikkeling zijn on
misbaar.
Visie en perspectief zijn belang
rijke elementen bij het tastend zoeken
naar het grondpatroon voor de ont
plooiing van de regionale ruimte, die
door haar veelsoortige samenhang een
streek vormt.
Het is goed en nodig om spre
kende over de planning van de struc
tuur van de streek - ook naar de
bredere en diepere achtergrond te kij
ken, n.l. naar de ontwikkeling van
land en provincie, en te bedenken, dat
in die grootste cirkel (Nederland) en
in die grotere cirkel (Noord-Brabant)
de kleinere cirkels (de streekgebie-
den) worden aangetroffen en dat de
streek geleidelijk aan steeds meer ge
relateerd wordt met Nederland en
Noord-Brabant.
De jongste prognose inzake de be
volkingsgroei van Nederland komt
hierop neer, dat verondersteld wordt,
dat ons land in 1980 zal hebben 15
Burgemeester L. P. M. Teijssen
een geboorte-overschot en door een
vestigingsoverschot.
Sedert 1955 is er telken jare een
betekenend vestigingsoverschot en dat
wijst er op, dat de gemeente als woon-
gemeente zowel als werkgemeente een
grote aantrekkingskracht heeft.
Een goedgerioht beleid brengt mede,
dat alle plannen inzake de uitgroei
der gemeente in dat licht worden ge
plaatst.
DE STREEKONTWIKKELING
Daarbij mag en kan niet worden
voorbijgegaan aan de ontwikkeling
van de streek, waarmede de ontwik
keling van de gemeente zéér beslist en
bijzonder duidedlijk is verbonden.
Deze streekontwikkeling moet zo
wel bestuurlijk als feitelijk in welge
kozen banen worden geleid en worden
geschraagd door gedegen studies en
gefundeerde beleidsinzichten.
De plaats van de streek in de pro
vincie is een geheel andere geworden
dan voorheen.
De streek wordt in haar leven en
streven in sterke mate van buitenaf
beïnvloed - dat is de éne kant - en
de streek moet daarnaast zich een an
dere, en dat is een nieuwe plaats, ver
miljoen inwoners en in 2000 niet min
der dan 20 miljoen inwoners zal heb
ben.
Al deze inwoners zulen moeten wo
nen en werken, zich moeten kunnen
verplaatsen (verkeer en vervoer) en
zich moeten kunnen recreëren (sport
terreinen, zwembaden, wandelparken
enz.).
Het zal duidelijk zijn, dat hier geen
wilde groei is toegelaten, doch dat de
ontwikkeling moet plaats vinden vol
gens zichtbare lijnen van planmatig
heid.
De planning is voor de streekont
wikkeling een krachtig en machtig in
strument. De draagwijdte van deze
planning strekt zich steeds verder uit.
Met het oog op de planning van
de struktuur van de streek, die een
ruimtelijke ordening moet opleveren,
is het van niet te onderschatten bete
kenis, dat in de tweede helft van het
vorige jaar door het provinciaal be
stuur een ruimtelijk ontwikkelings
plan voor de gehele provincie Noord-
Brabant is gepubliceerd, welk plan is
gebaseerd op het principe van de ge
leding van de provinciale ruimte in
urbane - dat zijn verstedelijkt - en
rurale - dat zijn landelijke - ge
bieden.
De urane gebieden beslaan 41%
van 't provinciale grondgebied, waar
thans 81 van de bevolking woont.
De rurale gebieden beslaan 59
van 't provinciale grondgebied, waar
thans 19 van de bevolking woont.
De urbane gebieden omvatten de 4
grote stedelijke agglomeraties -
's-Hertogenbosch, Eindhoven, Til
burg en Breda - 6 middelgrote ste
delijke agglomeraties (waaronder de
Langstraat - zó in de streek aange
duid!) en ten slotte nog 12 kleine
stedelijke eenheden.
Al de overblijvende gebieden
als groene zones tusen de urbane ge
bieden gelegen - zijn bestemd tot
rurale gebieden.
Dat is dus het geschetste beeld van
de toekomstige ruimtelijke ordening
van Noord-Brabant, waarin Waal
wijk en de streek de eigen plaats -
en dus ook de eigen functie - zien
aangegeven.
Het is voor de eerste maal, dat
een principiële en globale visie is ge
geven op de totale provinciale ruimte
lijke ontwikkeling.
Wij moeten nog in die schaalver
houding leren denken.
Het gehele ruinltelijke ontwikke
lingsplan voor Noord-Brabant draagt
het kenmerk van een ideeënschets.
Voor zover deze ideeën in kaart
zijn gebracht, is deze kaart niet an
ders bedoeld dan als een schetsmatige
aanduiding van de gedachte urbane
en rurale gebieden, als een beeld van
de ideeën omtrent de geleding der
gebieden, echter zonder alle exact
heid te bezitten, doch veeleer een eer
ste blauwdruk zijnde van de gevormde
gedachten omtrent het grondpatroon.
De kaart vertoont nog geen strakke
en heldere lijnen en zal bij de toekom
stige ruimtelijke bestemmingen door
de bestuursorganen van gemeenten
en streek ongetwijfeld herhaaldelijk
gehanteerd worden, maar dan als
schetsmatig uitgangspunt en zeker
niet als formeel uitgangspunt.
De gemeenten en de streek zullen
naar eigen inzicht een formele verta
ling van de feitelijke gedachten, wel
ke uit het provinciale ruimtelijke ont
wikkelingsplan spreken ten die nog
onafgerond zijn, moeten bewerkstelli
gen.
Er zijn en worden in de opzet van
het provinciale plan in gedachten
grenzen getrokken tussen de beide
soorten van gebieden.
Grenzen hebben nu eenmaal het
dubbelzinnig karakter, dat ze tegelijk
scheiden en verenigen, omdat ze ge
meenschappelijk zijn.
Dat blijkt zeker bij deze scheiding
van gebieden, waar de grens niet
nauwkeurig en fors wordt getrokken,
maar vloeiend kan worden gehouden,
omdat elk urgaan gebied een uitloop
gebied kent, dat nog een stedelijke in
vloedssfeer heeft, doch de overloop
vormt naar een ruraal gebied.
De realisering van de in het pro
vinciale plan vervatte ideeënschets zal
in feite meebrengen een regularisatie
van het wonen en werken in de pro
vincie door aan de urbane en rurale
gebieden een eigen en eigensoortige
functie te geven.
Het in intergemeentelijk verband
informeel aangevangen streekstruc-
tuur-overleg door de U bekende
stadsgewestelijke commissie, omvat
tende de gemeenten Drunen, 's-Gra-
venmoer, Heusden, Loon op Zand,
Sprang-Capelle, Waalwijk en Was
pik in het leven te roepen, kan - na
de verschijning van het provinciale
plan met nóg méér vrucht en nóg
méér doelgericht worden voortgezet.
Dit steeds groeiende streekstruc-
tuuroverleg draagt in toenemende ma
te bij tot de vorming en rijping van
de streek-planologische gedachte, die
niet alleen in plannen gestalte moet
krijgen, doch vooral in de geesten van
allen, die openbaar bestuur voeren,
moet leven.
Het stadsgewest Waalwijk zal zich
nu op grondslag van eerdere studies
- ik herinner U aan het rapport van j
het Economisch Sociologisch Insti
tuut inzake de economische structuur
en de economische potenties van
Midden-Brabant en ik releveer het
interim-rapport omtrent de stand van
de werkzaamheden met betrekking
tot de opstelling van een streekstruc-
tuurplan voor Midden-Brabant - en
tegen de achtergrond van het provin
ciaal ontwikkelingsplan verder moe-
Gerev. vanaf 65,
Half jaar garantie.
Gratis schrift, type-cursus
Telefoonstraat 33 - Tel. 31748
TILBURG
ten bezighouden met zijn groei en
bloei, - neerkomende op het schep
pen van een patroon voor de ruimte
lijke ordening van de gehele streek,
waardoor een geleding en structure
ring van de streek zal worden be
werkstelligd, - neerkomende ook op
het zoeken van de meest geëigende
bestuursvorm om leiding te geven aan
de ruimtelijke ontwikkeling van de
streek.
Ruimtelijke ontwikkeling is geen
taak en zaak van de overheid alléén.
Deze ruimtelijke ontwikkeling mag
niet in een overheidskeurslijf worden
geregen. De overheid immers stelt
slechts plannen vast en schept daar
mede mogelijkheden, doch de samen
leving zal deze plannen voor een goed
gedeelte moeten realiseren. De sa
menleving heeft bij de uitvoering als
het ware de eerste en voornaamste in
spraak. Ik denk dan aan de wensen
en verlangens, die omtrent het wo
nen worden aangetroffen, aan de
voorkeur van industriële bedrijven ten
aanzien van vestigingen, aan de in
zichten op het gebied van voorzienin
gen inzake onderwijs, cultuur, medi
sche en sociale zorg enz.
Al deze maatschappelijke activitei
ten - geworteld in en opgeschoten
uit de samenleving - zullen in be
paalde opzichten de verwerkelijking
beïnvloeden van de in plannen ver
ankerde opvattingen van de gemeen
telijke- en streekoverheid met betrek
king tot de ruimtelijke ordening. Zij
geven in feite gestalte aan de struc
tuur van de streek.
De samenleving zal er zelf toe bij
dragen - en daardoor zelf de maat
en het tempo daarvan bepalen - dat
oude structuren zich gaan ontbinden
en nieuwe in de plaats treden.
Vooral het economisch niveau en
het economisch tableau van de streek
zijn niet op de eerste plaats resultaten
van overheidsbemoeiingen, doch
grootheden, welke door de onderne
mers en de werkers in beslissende
mate worden bepaald.
Van ruimtelijke ordening in de
meest strikte zin van het woord is
sprake wanneer de overheid vorm
geeft, wanneer de overheid in bestem
mingsplannen de bestemming regelt
van de grond, wanneer de overheid in
intergemeentelijke structuurplannen
hoofdlijnen trekt, wanneer de over
heid in streekplannen aanwijzingen
geeft, kortom wanneer de overheid
71
formeel de planologie beoefent en de
ze in juridische vormen giet.
Planologie is geen doel in zich zelf
slechts middel.
Een plan kan stedebouwkundig
perfect zijn, maar toch niet de kristal
lisering betekenen van werkelijke be
hoeften.
Het komende streekstructuurplan
moet dan ook de neerslag en de weer
slag zijn van een grondige verken
ning van wenselijkheden en mogelijk
heden en weldoordachte evenwichtige
beleidslijnen vertonen.
In de naaste toekomst zal in onze
streek - met het oog op de funde
ring van het streekstructuurplan -
aan overheidszijde nodig zijn een
overall-studie van de streek, waar
voor de eerste bouwstoffen reeds ge
leverd zijn in de beide studies, die ik
U al noemde.
Als belangrijke onderwerpen voor
verdere bestudering en 'beschouwing
vallen dan te noemen de demografi
sche en sociaal-economische struc
tuur, het verkeer en vervoer (het we
gennet is immers het grondpatroon
van de regionale ruimte), de industri
ële en agrarische werkgelegenheid, 't
onderwijs en het culturele leven, het
sociaal beleid en de intensivering van
de maatschappelijke begeleiding, de
medische maatschappelijke voorzie
ningen, de recreatieve en toeristische
mogelijkheden enz.
Uit deze overall-studie zal de plan
ning kunen worden afgeleid: het
streekstructuurplan zal de voltooiing
er van zijn.
In de loop van 1965 werd door U
en door de gemeenteraden van de ge
meenten Drunen, 's-Gravenmoer,
Heusden, Loon op Zand, Sprang-
Capelle en Waspik besloten om me
dewerking te verlenen aan het beraad
over de mogelijkheid van voortgang
en intensivering van de samenwer
king van gemeenten in de streek,
waartoe op informele grondslag een
orgaan onder de naam van stadsge
westelijke commissie in 't leven werd
geroepen met de bedoeling aan dit
orgaan - dan te noemen stadsge
westelijke raad - uiterlijk 1 juli '66
een formele grondslag te geven, ter
wijl aan de stadsgewestelijke commis
sie van heden zowel als aan de stads
gewestelijke raad van de toekomst als
taak is gesteld de voorbereiding Van
een streekstructuurplan te bevorde
ren, terwijl ook overdracht van be
stuursbevoegdheden door de samen
werkende gemeenteraden aan de in te
stelen stadsgewestelijke raad zal kun
nen plaats vinden.
Deze stadsgewestelijke raad, die in
de eerste helft van dit jaar zal tot
stand dienen te komen, is een vol
waardig publiekrechtelijk lichaam en
is als zodanig te noemen in de trits
gemeente, provincie en rijk.
De stadsgewestelijke raad zal met
bevoegdheden moeten worden toege
rust en dat zijn dan bevoegdheden,
welke door de samenwerkende ge
meenteraden moet enworden afge
staan aan en overgeheveld naar dit
bovengemeentelijk lichaam.
Hier wordt dus een principiële en
vér reikende beslissing gevraagd. In
ieder geval zal de stadsgewestelijke
raad in het bezit moeten komen van
bevoegdheden ten aanzien van de
planning van de streekstructuur,
want dat is de grondslag van de
werkzaamheid van deze nieuwe raad,
die in de bestuurlijke indeling een
Bekijk de complete TOP-FORM collectie
1966 van alle kanten! Direct doen... stuur
een kaartje of kom even langsu krijgt de
fraai geïllustreerde meubelcatalogus ge
heel gratis.
figuur zal zijn, waarop de gemeente
raden zich nog zullen moeten instel
len.
In hoeverre meteen ook al andere
bevoegdheden aan de stadsgeweste
lijke raad zijn af te staan is vóór
alles een vraag van prudentie en prac.
tijk, van evolutie en mentaliteit en
vooral van zorgvuldigheid en even
wichtigheid in het beleid van de sa
menwerkende gemeenteraden.
Er is - en dat is de omlijsting van
de gehele werkzaamheid in streekver-
band in ieder geval onder alle om
standigheden en ondanks alle moge
lijke wisseling van inzichten zonder
twijfel - en dat wil ik indringend
poneren - een sprekende en 'blijven-
de noodzaak van intergemeentelijk
beraad op al die terreinen van ge
meentelijk beleid, waar het gemeente
lijk belang het streekbelang raakt en
omgekeerd.
De algehele samenwerking en sa-
menspreking in de streek behoren -
afgescheiden van taak en bevoegd
heid van de weldra functionerende
stadsgewestelijke raad - in deze ge-
dachtengang te worden geplaatst en
dienen vanuit dit inzicht voortdurend
te worden voortgezet, wellicht te eni-
gertijd voerend tot een bindend ele
ment met de stadsgewestelijke raad in
de vorm van het verschaffen van een
nieuwe taak en zo nodig van een nieu
we bevoegdheid.
HET BEELD DER FINANCIËN
De werkzaamheid van de stadsge
westelijke raad en de in opdracht van
deze raad te ondernemen studies en
te verrichten onderzoekingen zullen
geldmiddelen vragen en het is daar
om goed nu reeds vast te stellen, dat
rekening moet worden gehouden met
een in 1966 aan te vangen uitgave
ten behoeve van de financiering van
het werk van en voor deze stadsge
westelijke raad.
Overigens zal deze uitgave druk in
het budget der gemeente betekenen,
hoe zeer de financiële toestand ook
zorgen oproept, omdat het nodige
evenwicht tussen inkomsten en uitga
ven aan de inkomstenzijde is ver
stoord.
De financiën der gemeente vragen,
mede met het oog op de verdere ur
banisatie en de versterking van het
yoorzieningenareaal - en dan in sa
menhang met de functie, welke door
Waalwijk ten behoeve van stad en
streek wordt uitgeoefend - de wel
zéér bijzondere aandacht en daarom
zal ik dit dominerende onderwerp -
als het ware ter inleiding van de be
grotingshandeling - in enkele grote
lijnen bespreken.
Het beeld van de financiën der ge
meente is zeker niet rooskleurig en
zal in de allernaaste toekomst ver
moedelijk nóg méér sombere kanten
dan lichtzijden gaan vertonen.
Essentiëel is, dat wij ons gesteld
zien tegenover twee hoofdoorzaken
van de huidige situatie, n.l. ten eerste
de ontoereikendheid van de uitkerin
gen op basis van de financiële ver
houdingswet om het aanwezige ver-
zorgingspeil te kunnen in stand hou
den en ten tweede de druk op het
burget door de last van allerlei voor
zieningen, welke voortvloeien uit de
specifieke centrumfunctie van Waal
wijk.
In de brief, waarbij burgemeester
en wethouders U de ontwerp-ge-
groting 1966 hebben aangeboden, is
op bevattelijke wijze een uiteenzetting
gegeven van de verschillende facto
ren, die het geraamde tekort van pl.m.
f 400.000. hebben beïnvloed.
Met ingang van dit jaar gaat de
garantieuitkering, welke onze ge
meente sedert de inwerkingtreding
van de financiële verhoudingswet ont
ving en die bedoeld was als een over-
(vervoTg ziet elders in dit blad.)
