wAALwijkse en lAnqstRAAtse couRAnt
Demonstranten blijven vertrek
van Russische troepen verlangen
Drs. Schmelzer zet zijn
standpuntlnader uiteen
Gereformeerde Kerk in Waalwijk
officieel ingebruik genomen
DE HONGAARSE OPSTAND (II)
„WILDE NIET ZO MAAR EEN KABINET"
FRAAI GEBOUW AAN AMBROSIUSWEG
Ogen vragen brillen
van STASSAR
Op 21 oktober 1956 kwamen de eerste voortekenen
van een massaal verzet. Drieduizend studenten van
de universiteit Szeged verklaarden gezamenlijk, dat
zij uit de communistische jeugdorganisatie traden. En
kele uren later volgde een ultimatum, opgesteld door
de studenten van drie Hogescholen: de Technische
Hogeschool van Boedapest en de universiteiten van
Pécs en Szeged. Het ultimatum eiste o.a.: „Volledige
persvrijheid, afschaffing van de doodstraf, verlof voor
reizen naar het Westen, invoer van boeken uit het
Westen, stopzetting van de verplichte lessen over het
Marxisme-Leninisme, betere levens-omstandigheden
voor de gehele bevolking (in het bijzonder meer le
vensmiddelen) en een ander aannemingsbeleid voor
ambtenaren". De Hongaarse regering, onder aanvoe
ring van Gerö, reageerde niet. Twee dagen later be
gint in Boedapest het feitelijke drama. Op 23 okto
ber, om drie uur 's middags, beginnen tegelijkertijd
twee massale betogingen. De eerste begint voor de
Poolse ambassade en het gedenkteken van Joseph
Bern, een Pool die een leidend aandeel had in de Hon
gaarse revolutie van 1848, welke door Oostenrijkse
en Russische troepen werd neergeslagen.
Demonstraties
nemen toe
Geweld breekt los
Millingens gezin
wilde in januari
naar Zuid-Afrika
„Oproer"
Het einde
Moskou
Waalwijkse kerken
schonken doopvont
Doopvont
CENTRAAL
PLANBUREAU
Betalingstekort
niet 300, maar
800 miljoen
^AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA^
Sprang
De
Uitgever
Waalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
MAANDAG 7 NOVEMBER 1966
87e JAARGANG No. 88
van het Zuióen
Opgericht 1878
Abonnement
p. week (0,26 2 ct. inc.k.) f 0,28
p. mnd. (1,10+ 10 ct. inc.k.) 1,20
p. kwrt. (3,25 10 ct. inc.k.) f 3,35
p. kwrt. p.post 3,70 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 60ct extra)
Losse nummers 20 cent.
Advertentieprijs: 13 cent per mm.
Ccntractadvertenties: speciaal tarief
Bureaux Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8, tel. 04167 - 2002
Telegram-adres„ECHO"
De tweede betoging heeft plaats
op het Petöfi-plein.
Petöfi was eveneens een verzets
man en tegelijk een dichter. De be
togers dragen enkele gedichten van
hem voor. Vlaggen worden meege
dragen. Rood-wit-groen, de nationa
le kleuren van Hongarije. Rode va
nen, symbolen van het communis
me, zijn nergens te zien.
In de nacht van 23 op 24 oktober
neemt het aantal demonstranten toe
tot meer dan honderdduizend. Ze
roepen „Roeszki Haza" - „Russen,
ga naar huis". Leerlingen van de
militaire Petöfi-academie rukken de
Sovjetster van hun mutsen en scha
ren zich bij de betogers. Die nacht
komt de eerste officiële melding van
Radio Boedapest: „Contra-revolutio
naire en reactionaire elementen
hebben gewapende aanvallen ge
daan op onze openbare gebouwen
en onze staatsinstellingen. In 't be
lang van het herstel van orde en
rust zijn samenkomsten en demon
straties tot nader order verboden.
De ordediensten hebben opdracht
streng op te treden", 's Nachts ver
gadert ook het Centraal Comité van
de partij. Belangrijkste resultaat:
Imre Nagy wordt benoemd tot mi
nister-president.
De jarenlang opgekropte gevoe
lens zijn echter niet meer te stuiten.
Het verzet gaat door. De demon
stranten blijven het vertrek van de
Russische troepen verlangen. Zij
willen hun boodschap uitzenden via
Radio Boedapest. Als de menigte 't
radiostation nadert, komt een deta.
chement van de AVO, de staatsvei
ligheidsdienst, in actie. Eerst met
traangas, daarna met geweren en
mitrailleurs. De eerste doden val
len.
Nu het geweld losbreekt, is het
voorlopig niet meer te beteugelen.
De aanval begint op het hoofdkwar
tier van de gehate AVO. De aan
wezige manschappen worden zonder
pardon gedood. Hun verminkte lij
ken liggen later op straat voor het
gebouw. De inventaris wordt ver
nield, archieven verbrand. Het gro
te standbeeld van Stalin wordt van
zijn sokkel gestoten.
De nacht gaat ongemerkt over in
de dag. Het straatbeeld verandert
niet. De demonstraties blijven nu
voortduren. Wie denkt aan slapen
tijdens een revolutie? Wie vrijheid
wil, moet vechten, niet rusten.
Om negen uur 's ochtends maak
te Radio Boedapest bekend, dat de
Hongaarse regering de hulp van de
Sovjet-troepen heeft ingeroepen om
de rust te herstellen. „Talrijke bur
gers, soldaten en ambtenaren van
de Staatsveiligheidsdienst zijn ge
dood. De regering heeft niet ge-
Gebleken is, dat de 35-jarige moe
der J. A. O. K. uit Millingen, die
woensdag haar vijf kinderen om 't
leven bracht, zes enkele reizen had
besteld bij de Z.-Afrikaanse lucht
vaartmaatschappij Trek Airways.
Zaterdag 14 januari a.s. zou zij
met haar kinderen per vliegtuig
naar Johannesburg vertrekken, om
zich bij haar man te voegen, die
eind vorig jaar met dezelfde maat
schappij naar Zuid-Afrika was ge
gaan, om alvast werk te zoeken.
Aanvankelijk zou mevr. O. vorige
week zijn vertrokken. Enkele dagen
daarvoor belde zij het kantoor van
de luchtvaartmaatschappij in Am
sterdam op, om de plaatsbewijzen
over te laten boeken op het toestel
dat op 14 januari naar Johannes
burg vertrekt.
De in Zuid-Afrika verblijvende
echtgenoot van de vrouw had al
een huis gehuurd en ingericht met
het oog op hun komst uit Neder
land.
rekend op zulke aanvallen en als
gevolg hiervan op grond van het
Verdrag van Warschau de in Hon
garije gestationeerde Russische
troepen verzocht de orde te herstel
len. In overeenstemming met het
verzoek, nemen Russische troepen
nu deel aan het herstel van de rust
in het land". Later wordt bekend,
dat premier Nagy nooit zijn toe
stemming heeft gegeven voor dit
verzoek aan Rusland. Ernö Gerö,
plaatsvervangend premier, heeft het
eigenmachtig doorgedreven. Op het
Barossplein vechten op dat moment
slecht bewapende studenten tegen
zware Russische tanks. Zij verlie
zen veertig man aan doden.
Het Russische persbureau Tass
zegt: „Reactionaire ondergrondse or
ganisaties hebben een poging ge
daan in Hongarije een oproer tegen
de volksmacht te doen uitbreken.
Dit vijandelijk avontuur is klaar
blijkelijk al geruime tijd voorbe
reid. Buitenlandse reactionaire
krachten hebben daarbij systema
tisch volks vijandelijke elementen
opgeruid". Tass besluit met de me
dedeling, dat „op woensdag 24 ok
tober, tegen het einde van de dag,
het vijandelijke avontuur is gelikwi-
deerd. In Boedapest is de orde weer
hersteld".
De strijd gaat echter door. Nu
Russische troepen zijn ingezet, kie
zen steeds meer Hongaarse eenhe
den de kant van de opstandelingen.
Het verzet beperkt zich niet meer
tot Boedapest. In een vijftal andere
steden beginnen „Nationale Vrij
heidszenders" hun uitzendingen.
Eerst zelfverzekerd. Maar naarmate
de dagen verstrijken, wordt de Rus
sische overmacht groter en veran
dert de toon van de zenders. Men
vraagt, smeekt om hulp uit 't Wes
ten. Hulp, die niet zal komen.
De verzekeringen van Rusland en
de Hongaarse regering, dat de op
stand al na twee dagen voorbij was,
bleken volkomen uit de lucht gegre
pen. In heel Hongarije bleef het
verzet voortduren. De verschillende
concessies, die Imre Nagy deed, ble
ken niet voldoende. Hij beloofde
snelle onderhandelingen met Rus
land over een terugtrekking van de
Russische troepen. In een radio-toe
spraak op 28 oktober zei hij: „De
Hongaarse regering heeft besloten
de onmiddellijke terugtrekking van
het Rode Leger te eisen en de con
trole van het land over te geven
aan de nationale Hongaarse strijd
krachten". Verder beloofde hij
loonsverhogingen, een nieuw wo
ningbouwprogramma, reorganisatie
van de landbouw en de algemene
economie, bevordering van particu
liere ondernemingen en betere le
vensomstandigheden voor de stu
denten. Om tegemoet te komen aan
de nationale verlangens, maakte hij
bekend, dat het Hongaarse leger de
vanuit Rusland geïmporteerde uni
formen zou afschaffen en zich weer
zou steken in het oude Kossuth-
uniform. Ook stelde hij een nieuwe
Nationale Feestdag in: de vijftiende
mei, als herdenking van de revolu
tie in 1848.
Veel belangrijker nog was zijn
tegenspraak van Moskou. Rusland
bleef voortgaan met het beschuldi
gen van „Westerse imperialistische
agenten" als de aanstichters van de
Hongaarse opstand. Imre Nagy zei:
„Het is niet waar, dat wat zich in
Hongarije afspeelt een „contrarevo
lutie" is. Het is een democratische
beweging, die onze hele natie om
vat heeft, om onze onafhankelijk
heid, die de enige grondslag is voor
een socialistische democratie, te
verzekeren. Ik moet toegeven, dat
zware misdrijven, begaan door ons
oude regiem, de explosie hebben
uitgelokt, nadat de oude leiding
verzuimde de gevolgen voor eigen
rekening te nemen".
Tegen het einde van oktober, een
week na het uitbreken van de re
volte, was er een duidelijke kente
ring in de opstand gekomen. Was
de strijd aanvankelijk vooral ge
gaan tegen het voormalige Hongaar
se regiem-Rakosy en de felle ver
volgingen door de Staatsveiligheids
dienst, na een week leken de Hon
garen het onderling eens te zijn ge
worden. Het ingrijpen van de Sov
jet-troepen had hierbij de doorslag
gegeven. De aandacht richtte zich
in het vervolg nog slechts op één
ding: onafhankelijkheid van Rus
land. Wanneer dat eenmaal was be
slist, zouden de Hongaren intern de
zaken wel verder afhandelen.
(Wordt vervolgd)
Zoals wij in ons vorig nummer
nog konden meedelen, heeft drs.
Schmelzer zijn formatie-opdracht
aan H.M. de Koningin teruggegeven
en is H.M. weer druk bezig met
haar oriënteringswerk.
Aan de mededelingen van de af
getreden formateur, ontlenen wij
een en ander.
In zijn eerste contacten met de
ARP (lees de heer Roolvink) aldus
de oud-formateur, had hij niet de
indruk gekregen dat de anti-revo
lutionairen allereerst een gesprek
met de socialisten wilden. In die
eerste contacten zat niets, dat de
heer Schmelzer ervan weerhield
door te gaan op de door hem geko
zen weg van de formatie van een
KVP-ARP-kabinet. De heer Schmel
zer zei ook, dat hij minister Bies
heuvel moest ontvangen, omdat me
dedelingen over de houding van de
AR-bewindslieden „niet recht
streeks" tot hem waren gekomen.
Deze uitlatingen van de heer
Schmelzer worden in Den Haag uit
gelegd als een bevestiging van de
berichten dat de heer Roolvink te
genover de heer Schmelzer herhaal
delijk een veel rooskleuriger beeld
van de AR-bereidheid om met hem
samen te werken, heeft opgehangen
dan gerechtvaardigd was, gezien de
houding van veel AR-Kamerleden
en AR-bewindslieden.
De heer Schmelzer zei, dat hij
niet had gepoogd een kabinet te
vormen met de hulp van de oppo
sitie-partijen VVD en CHU, omdat
hij niet wilde vooruitlopen op de
samenwerking van na de verkiezin
gen en dus geen uitgesproken poli-
tiek-kabinet wilde maken. Hij is
begonnen met de leiding en achtte
prof. Zijlstra de meest aangewezen
figuur om premier te worden. De
(Van onze verslaggever)
WAALWIJK - De Gereformeerde Kerk in Waalwijk heeft nu een
eigen kerkgebouw. Donderdagavond werd tijdens een dienst deze
kerk in gebruik genomen. De plechtigheid werd bijgewoond door
een groot aantal bur gelijke en kerkelijke autoriteiten uit Waalwijk
en omgeving. Tijdens de dienst droeg de voorzitter van de bouw
commissie, de heer C. Dercksen, het gebouw aan de preases van de
kerkeraad dominee W. R. Barkema. Deken Maessen bood namens
heel niet Gereformeerd Waalwijk de kerkeraad een doopvont aan.
De middelen voor dit doopvont zijn door akties van alle Waalwijkse
kerken bijeen gebracht.
Het gebouw, gelegen aan de Am-
brosiusweg, hoek Mgr. Prinsenstr.,
was tot de laatste plaats bezet toen
het Nederlands Hervormd Kerk
koor uit Waalwijk, o.l-v. de heer
H. Nieuwkoop uit Heesbeen, de
dienst opende. Na een samenzang,
psalm 118: 1 en 7 was het grote
moment aangebroken: de overdracht
van het gebouw aan de kerkeraad.
De voorzitter van de bouwcommis
sie, de heer Dercksen, was verheugd
dat het nu zover was. „Jaren heb
ben we hier naar toe geleefd en van
daag zien We het resultaat van al
het werk", aldus de heer Dercksen,
die terug ging naar de instutuering.
„Toen we de beschikking over
de muziekzaal van het Willem van
we
Oranje College kregen waren
tevreden. Niemand had verwacht
dat we zo snel over een eigen kerk
gebouw zouden beschikken. De weg
die hiernaar geleid heeft was lang
en zwaar. Met de hulp van God is
het ons gelukt", aldus de voorzit
ter, die er nog op wees dat het
zielental van 200 tot 450 groeide.
Groot was zijn dank voor de steun
die de bouwcommissie steeds heeft
mogen ondervinden. Lofwaardig
vond hij het initiatief van de ge
zamenlijke Waalwijkse kerken om
een aktie voor een doopvont te hou
den. Ook de steun van het gemeen
tebestuur werd door de heer Derck
sen geroemd.
Speciale aandacht vroeg hij voor
het raam, naar ontwerp van de
Waalwijkse kunstenaar Wim Suur-
mondt die, zoals hij zei, een geheel
De heer Dekkers uit Sprang legt het geschenk van de „moederkerk", een bijbel op de kansel. Op de
voorgrond zitten (links) de dominees, daarnaast (rechts) de Waalwijkse pastoors. De gehele Waalwijkse
geestelijkheid was bij de ingebruikneming van het nieuwe kerkgebouw van de Ger. Kerk aanwezig.
eigen kijk op kunst en religie heeft.
„Er gaat een inspirerende bood
schap uit van dit raam", aldus de
heer Dercksen die niet vergat ar
chitect, aannemer en uitvoerder in
zijn dankwoord te betrekken. Met
de aanbieding van de sleutels over
handigde de heer Dercksen dominee
Barkema het kerkgebouw.
„Toen ik tweeëneenhalf jaar ge
leden naar Waalwijk kwam waren
er alleen plannen en 'n stuk braak
liggende grond. Nu zijn die plan
nen werkelijkheid geworden. Mede
door het vele werk van de bouw
commissie, die veel dank verdiend",
aldus dominee Barkema, die zich
donderdag een bijzonder gelukkig
mens voelde. Dit kerkgebouw had
zijn stoutste dromen overtroffen.
Ds. Van Noord, dep. part. synode
van de evangelisatie in Brabant en
Limburg, vond het moeilijk in dit
fraaie gebouw iets te zeggen. De
heer Van Noord zegde alle steun
voor de toekomst toe. Dominee De
Jong, sprekend namens de classis
Den Bosch, wees vooral op de waar
de van een goed gebouw. „Door
dit gebouw kunt u zich naar bui
ten presenteren". Namens de Her
vormde Gemeente Waalwijk sprak
Dominee Van 't Kruis: „U maakt
deze dag geschiedenis. Het is een
vierdag waarop u nog lang zult
terug zien". De dominee was vol
lof over de volharding, het door
zettingsvermogen, geloof en moed
van de Gereformeerde Kerk Waal
wijk. Hij hoopte dat dit kerkge
bouw geen teken mocht zijn van
de verdeeldheid tussen de christe
nen.
Namens de katholieke kerken in
Waalwijk sprak Deken P. Maessen.
„Dank zij de toewijding van velen is
er dit kerkgebouw gekomen. In de
totstandkoming hiervan was Gods
bijstand zeker aanwezig", aldus de
Deken, die de gemeenteleden als
voorbeeld voor zijn parochie stelde.
Deken Maessen vond het een grote
eer namens heel niet Gereformeerd
Waalwijk een doopvont te mogen
aanbieden.
Burgemeester J. Teijssen zei dat
wel niemand verwacht zou hebben,
toen men zes jaar geleden de instu
tuering bijwoonde, dat men zo snel
voor de ingebruikneming van een
nieuw gebouw zou zijn. „Het i$ 'n
kerkgebouw met een eigen stijl",
aldus de burgervader die vol lof
was voor architect Ingwersen. Spre
ker wees op de goede relatie tussen
heer Zijlstra heeft een tijd van be
raad nodig gehad.
Toen na de weigering van prof.
Zijlstra en, dr de Pous ook prof. De
Quay er van af zag in het noodka-
binet zitting te nemen, heeft de
heer Schmelzer, zei hij, de KVP-
minister De Jong gèvraagd voor 't
premierschap, omdat deze een per
soonlijkheid is die vertrouwen ge
niet, een bindende figuur met be-
stuurservaring en een team-leider.
Toen de professoren Bosman en
Steenkamp bereidheid toonden por
tefeuilles te aanvaarden, had ik, zei
drs Schmelzer, ,,'n vrij harde kern".
Op dat moment kwamen de he
ren Biesheuvel en Roolvink met
hun initiatief. „Ik heb gemeend mij
daarover te moeten beraden", zei
drs Schmelzer. Hij concludeerde,
dat hij de voorstellen niet voor zijn
rekening kon nemen. Zij hielden in,
dat de tweede moot van de belas
tingverlaging zou worden uitge
steld. „Dit leek mij zakelijk niet
noodzakelijk". De kans, dat de Par
tij van de Arbeid er mee akkoord
zou gaan, was trouwens „niet zo
daverend groot".
Drs Schmelzer hervatte zijn oor
spronkelijke werk en vroeg dr Veld
kamp. Hij wilde „niet zo maar een
kabinet", doch een „kabinet met ge
zaghebbende figuren". Het ant
woord van dr Veldkamp was nega
tief ,en zo kwam het einde.
Het tekort op de Nederlandse be
talingsbalans met het buitenland
zal dit jaar niet 300, maar 800 mil
joen gulden belopen. Het Centraal
Plan Bureau heeft de Sociaal Eco
nomische Raad, die 18 november
zijn halfjaarlijks economisch rap
port uitbrengt, laten weten dat het
in september te optimistisch is ge
weest.
Toen, bij de indiening van de be
groting, schatte 't Planbureau voor
1966 een tekort op de lopende reke
ning van 300 miljoen, omdat na het
sombere eerste kwartaal (export-
verlies in de metaalnijverheid en
door mond- en klauwzeer) in de
rest van het jaar meevallers kon
den worden voorzien. Thans echter
blijkt volgens het CPB, dat de ex
port toch tegenvalt, evenals 't toe
risme.
Er zijn meer Nederlanders naar 't
buitenland geweest dan verwacht
werd, terwijl er minder buitenlan
ders hier op vakantie kwamen.
Zwaar telt ook mee, dat de kapi
taal-inkomsten uit het buitenland
beneden de ramingen blijven. Uit
stel of afstel van transacties van
grote maatschappijen met interna
tionale belangen kunnen al gauw
tientallen of zelfs honderd miljoen
schelen, aldus prof. Van den Beid,
directeur van het Planbureau. „We
houden nu inderdaad rekening met
een extra tekort van 500 miljoen
gulden".
kerk en de plaatselijke overheid.
„We hebben dan ook gaarne mate
rieel meegewerkt", aldus de heer
Teijssen.
Ook de moederkerk (Sprang) was
haar „dochter" niet vergeten. De
heer Dekkers uit Sprang zei onder
de indruk te zijn van de daad
kracht van deze jonge Kerk. „Er
zijn grote dingen in Waalwijk te
verwachten voor de kerk van God",
aldus de heer Dekkers, die een Bij
bel aanbood.
Dominee Barkema dankte voor
de hartelijke woorden en cadeaus.
Tijdens de hier opvolgende dienst,
waarvan de koorzang werd ver
zorgd door het Hervormd Kerkkoor
Waalwijk, met als organist de heer
C. W. Wachtels van den Berg, vul
den twee kinderen de doopvont
met water. Ook werden de beno
digdheden voor de viering van het
H. Avondmaal binnengedragen. Aan
het einde van de dienst hield domi
nee Barkema een preek.