w/AAlwijkse en UnGstRAAtse couraiu
1966 WAN EEN JAAR VAN SLAGEN EN ONTSLAGEN
Nederiand stond in buitenland
volop in de belangstelling
■HKHi
de
beste wensei
voor
VRIJDAG 30 DECEMBER 1966
87e JAARGANG No. 103
Hoogtepunt was
het huwelijk van
Beatrix en Claus
Criminaliteit
IVIgr. Bekkers
overleden
internationaal
I
Verkeer(d)
De pers
DIRECTIE, REDACTIE
DE ECHO VAN
EN MEDEWERKERS
HET ZUIDEN
De tcho van het Zuióen
Uitgever
Waalwykse Stoomdrukkerij
An toon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Opgericht 1878
BureauxGrotestraat 205. Waalwyk Tel. 04160-2621 Kaatshpuvei Dr van Beurdenstraat 8, tel. 04167-
Abonnement
p week (0,26+ 2 ct. inc.k.) 0,28
p. mnd (1,10 lOct. inc.k.) 1,20
p. kwrt. (3.25 10 ct. inc.k.) 3,35
p. kwrt. p.post 3,70 by girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 60ct extra)
Losse nummers 20 cent.
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Contractadvertenties: speciaal tarief
2002
Telegram-adres „ECHO"
1966 is het jaar van slagen en ontslagen, zou een cabaretier zonder
overdrijving kunnen zeggen voor de periode van twaalf maan
den, waarvan wij nu afscheid nemen. In Amsterdam vielen
harde klappen tijdens relletjes, waarbij provo's 'en andere jongeren
zich heel weinig bleken aan te trekken van opdrachten, die de politie
gaf. Onze economie kreeg forse tegenvallers te verwerken. Naarmate
het jaar vorderde, werd het aantal ontslagen groter. De regering
kreeg de grootste slag: het kabinet-Cals struikelde over een motie,
die de Katholieke Volkspartij naar voren bracht. Na enkele weken
van moeizaam zoeken naar oplossingen kwam tenslotte toch een
nieuwe regering voor het politieke voetlicht. Maar al bij de
Hoogtepunt van het jaar was on
getwijfeld het huwelijk van Kroon
prinses Beatrix met Claus von Ams-
berg, die op de dag van het huwe
lijk (10 maart) de titel Prins kreeg.
Was het huwelijk een teleurstel
ling voor het koningshuis en de
aanhangers van de monarchie? Een
antwoord is niet één, twee, drie te
geven. Feit is, dat «ie relletjes in
Amsterdam op de dag van het hu
welijk ongekend en onverwacht he
vig warent Dezelfde termen gelden
voor het antwoord van politie en
marechaussee.
Op schuttingen in Den Haag wer
den eind januari hakenkruisen ge
schilderd. Werk van een onbezon
nen jongeman? In ieder geval
schrok Nederland op. Dergelijke ge
beurtenissen in het van oudsher
oranjegezinde Den Haag? Een Duits
weekblad verklaarde, dat het „in
Nederland progressief stond om
anti Duit-, en dus anti-Claus te zijn".
Moeilijker verliep het met de in
zameling voor het huwelijksge
schenk. Het Nationaal Geschenk
zou worden bestemd voor de revali
datie van 'gehandicapte kinderen.
Een schoon doel, waarmee het paar
zich veej sympathie verwerft. Toch
brengt de inzamelingsactie niet
meer dan een miljoen gulden op.
Nog geen dubbeltje per inwoner.
Maart was de maand van het
huwelijk Voor het buitenland was
het de „rookmaand". In alle grote
buitenlandse bladen verschijnen de
dag na het huwelijk foto's van de
rookbom, die bij de Westerkerk vlak
achter de gouden koets tot ontplof
fing kwam. De route zelf is afdoen
de afgezet. Met uitzondering van die
enkele rookbom, merkte de huwe
lijksstoet niets van de herhaalde
botsingen tussen demonstranten en
politie, die elders in Amsterdam
plaats hebben. Enkele jongeren pro
beren op het Rokin vlaggemasten
te slopen. Politie grijpt in. Er wordt
geslagen. De rel grijpt als een olie
vlek om zich heen. De mensenmas
sa kan zich niet snel genoeg ver
wijderen'. De politie slaat hard toe.
De misdaad viert hoogtij in 1966.
Een speciaal soort misdaad: de over
val. Nederland is, meent de politie,
doelwit geworden van internatio
nale bendes, die de grond in andere
landen te heet onder de voeten is
Drs W. Schmelzer, een veelbespro
ken figuur in de politiek in 1966.
We denken maar aan de „nacht
van Schmelzer".
geworden. Bankovervallen lijken
aan de orde van de dag te zijn.
Het ministerie van justitie, ban
kiersorganisaties en politie over
leggen over tegenmaatregelen. De
banken nemen extra veiligheids
maatregelen. Bankgebouwen wor
den uitgerust met ingenieuze vei
ligheids-installaties.
Twee zeer beruchte Brabantse
misdadigers weten te ont
snappen aan hun politiebewa-
kers en keren op het oude, slechte
pad terug. Het aantal overvallen
en mishandelingen neemt in de
kleine Brabantse plaatsen ziender
ogen toe. De (rijks)politie staat
voorlopig machteloos. De twee mis
dadigers oefenen een ware terreur
uit in de woonwagenkampen, waar
zij zich verbergen. Tijdens een van
hun overvallen mishandelen zij 'n
oude man. Hij moet naar een zie
kenhuis worden gebracht. Een van
de misdadigers wordt tenslotte aan
gehouden in een auto. De tweede
na een verwoede worsteling met
een rijkspolitieman. Brabant haalt
opgelucht adem.
De politie strijdt tegen de mis
daad. Maar ook een van haar ande
re taken - het handhaven van de
er Ja - komt sterk in de belangstel
ling. Onrust was er aanvankelijk
nog ever enkele ongelukken, die
zich (vorig jaar) voordeden bij
waarschuwingsschoten van de po
litie. In juli van dit jaar komen
tenslotte de door de regering toege
zegde nieuwe instructies voor het
wapengebruik dcor de politie. De
Sterke Arm moet bet gebruik van
wapens gaan bepexken. Mag alleen
waarschuwingsschoten lossen „na
zorgvuldige overwegingen" en „al
leen bij ernstig misdrijf.
Niet alleen de politie, ook de jus
titie krijgt kritiek bij diverse inci
denten rond het handhaven van
de openbare orde. Incidenten, die
zich vooral in Amsterdam voordoen.
In de hoofdstad komt het zelfs tot
een openlijke gezagscrisis, die leidt
tot het ontslag van hoofdcommis
saris Van der Molen, Jen later in
direct - ook mee zalwerken aan
het aftreden van de minister van
binnenlandse zaken, de heer Smal-
lenbroek). De meningen over het
handhaven van de orde zijn - en
blijven - sterk verdeeld. Sommige
politieke groeperingen protesteren
luidkeels als demonstranten wor
den gepakt. De vrije meningsuiting
komt in gevaar, menen zij. Discus
sies over het optreden van de pro
vo's, laaien fel op. Ook buiten de
hoofdstad.
Laat op de avond van 13 juni
protesteren leden van niet erkende
bouwvakkersbonden in Amsterdam
tegen een, korting op hun vakantie
geld (later zal de rechtbank inder
daad bekennen, dat de korting ten
onrechte werd ingehouden). Hun
actie loopt echter in korte tijd uit
op een regelrechte oproer van pro
vo's en jongeren, die de gelegenheid
uitbuiten voor het scheppen van
onrust. Op 14 juni wordt het ge
bouw van de Telegraaf bestormd.
De gehele dag hebben min of meer
ernstige gevechten plaats. Straten
worden opgebroken. Winkelruiten
sneuvelen. Er vallen gewonden. De
Amsterdamse politie krijgt verster
king van de marechaussee. Het ka
binet vergadert. De ministers Smal-
lenbroek (binnenlandse zaken) en
Samkalden (justitie) haasten zich
naar Amsterdam voor overleg met
burgemeester van Hall. Ministers
en burgemeester doen 's avonds 'n
bewogen oproep via de televisie om
de rust te herstellen en kalm te
blijven. De gemoederen zijn uiterst
verhit doordat bij een demonstratie
een bouwvakker om het leven is
gekomen. Naar de geruchten zeggen
door een klap met een gummiknup
pel. Naar de sectie later uitwijst
door een hartaanval. De Amster
damse politie gebruikt traangas-
garnaten en de vuurwapens. Als de
voorlopige balans wordt opgemaakt
zijn er 84 gewonden en 30 arres
tanten. Op 22 juni worden 55 ar-
eerste confrontatie met de Tweede Kamer kreeg het kabinet-
Zijlstra de wind van voren. De Kamer verzette zich heftig tegen de
plannen om leden van ziekenfondsen (nog altijd het allergrootste
deel van de bevolking) extra geld te laten betalen voor opname in
een ziekenhuis. Al met al bracht het afgelopen jaar voldoende sen
satie en nieuwtjes om ook over de grenzen voortdurend de spanning
levend te houden. Van mini-rok tot Europa-politiek, van Konings
huis tot prova-dom (wie zeidat het woordje dom vele betekenissen
kan hebben?), van goudschat tot Chinese affaire, het buitenland
luisterde samen met vele vaderlanders mee naar wat de nieuwste
ontwikkelingen voor ons allemaal in petto hadden.
restaties verricht. Het plezier van
het „happenen" gaat er wat af.
Vooral als d!e politie besluit om
beihamels naar een afgelegen plaats
te brengen en hen terug te laten
wandelen. De officier van justitie -
en hij niet alleen - heeft later kri
tiek op deze maatregel. Hij ver
wijt, dat de politie buiten haar
boekje is gegaan.
Een zwarte dag voor katholiek
Nederland was maandag 9 mei,
toen de bisschop van Den Bosch,
Mgr. W. Bekkers, na een ziekbed
van énkele maanden in het zieken
huis in Tilburg overleed. Zijn be-
gafenis werd door duizenden bijge
woond. Het graf van mgr. W. Bek
kens, op het kerkhof van St. Oeden-
rode, dreigde een pelgrimsplaats te
we den. Ieder weekeinde bezochten
tienduizenden de begraafplaats. Men
besloot de begraafplaats tijdelijk te
sluiten. Opvolger van mgr. W. Bek
kers werd mgr. drs. J. Bluijssen,
tot dusver bisschop-coadjutor van
Den Besch. De nieuwe katechismus,
die in het najaar verscheen, werd
een best-seller. Nu reeds zijn enke
le henderduizenden exemplaren ver
kocht. Het pas foraal-coneilie van
de Nederlandse kerkprovincie is op
27 november door kardinaal B. Al-
frink geopend.
De justitie heeft het overigens al
moeilijk genoeg met enkele geval
len van soms raadselachtige inter
nationale criminaliteit. Kort na
Nieuwjaar wordt uit een Amster
damse gracht het lichaam opgevist
van de 56 jaar geworden Ameri
kaanse hoogleraar Richard Follis.
Ogenschijnlijk een onschuldig bio
loog. Maar de geruchten zijn hard
nekkig, dat de Amerikaan gewik
keld was in een spionage-affaire. De
Amsterdamse politie verklaart ech
ter, dat de hoogleraar niet door ge
weld om het leven is gekomen.
In juli blijkt Nederland wel dege
lijk centrum van een ingewikkelde
spionagezaak te zijn. In Den Haag
wordt de 42-jarige Chinese ingeni
eur Hsu Tsu-tsai meer dood dan
levend aangetroffen voor een door
de Chinese legatie gehuurd pand.
Als de man naar een ziekenhuis
wordt overgebracht voor onderzoek
wordt hij daar op brute wijze door
leden van de diplomatieke, Chinese
vertegenwoordiging ontvoerd en
overgebracht naar de Chinese lega
tie. Daar sterft hij. 'n Scherp diplo
matiek conflict met communistisch
China volgt. De Chinese zaakge
lastigde wordt onverbiddelijk het
la«d uitgezet. De Nederlandse ver
tegenwoordiging in Peking, de heer
Jongejans, wordt „persona non gra
ta" verklaard, maar hij mag des
ondanks China niet verlaten.
Hij wordt als een soort gijzelaar
vastgehouden tot Den Haag de 8
Chinese lastechnici, collega's van
de omgekomen ingenieur, laat gaan.
Den Haag is dat echter niet van
plan. Aan het eind van het jaar
zitten de 8 technici nog steeds in
de Chinese legatie in Den Haag en
is de heer Jonge jans nog steeds gij
zelaar in Peking.
Minister Samkalden (just.) stelt
begin juni de in Breda gevangen
gezette oorlogsmisdadiger Lages in
vrijheid. Willy Lages; is zwaar ziek,
deelt hij mee. Verdere ten uitvoer
legging van zijn (levenslange) ge
vangenisstraf is niet meer gerecht
vaardigd, meent de bewindsman.
Veel organisaties protesteren, maar
minister Samkalden verdedigt zich
met de stelling, dat wij ons nu niet
even onmenselijk moeten tonen als
de bezetter tijdens de oorlog. Lages
wordt naar een Duits ziekenhuis
overgebracht. In tegenstelling met
de verwachting overlijdt hij niet.
De tijdelijke invrijheidstelling wordt
definitief.
Loonmoeilijkheden zijn er genoeg
geweest in 1966. Aanvankelijk leken
de conflicten zich niet zo zeer toe
té spitsen op de hoogte van de te
verwachten loonsverhoging. Begin
van het jaar kwam het tot een bot
sing tussen enkele grote bedrijven
(Aku) en de vakbonden over bij
zondere voorrechten, die leden van
de bonden zouden moeten genieten.
Dit probleem raakt op de achter
grond als een veel grotere moei-
moeten de produktie afremmen.
Dat betekent ontslagen. Tegen het
eind van het jaar blijkt het aantal
werklozen met meer dan 20.000
meer dan normaal te zijn toegeno
men.
In januari ig het planbureau nog
optimistisch. „Het jaar 1966 wordt
een gunstig jaar, ook al zullen de
winstmarges wat afnemen", luidt
de prognose. Een half jaar later is
men een stuk pessimistischer. De
betalingsbalans zal niet het beloof
de overschot van 400 mijjoen gul
den te zien geven, maar een tekort,
deelt de regering in juli mee. De
EEG-commissie heft voortdurend de
vinger. „In Nederland stijgen de
lonen, de prijzen en de overheids
uitgaven veel te sterk", waarschuwt
men in Brussel.
Voor wat betreft de daling van
de winstcijfers heeft het planbure
au in elk geval gelijk. Grote bedrij
ven komen met pessimistische ver
halen. De in dit jaar uitgebrachte
verslagen en overzichten (die voor
een goed deel ook betrekking heb
ben op 1965) geven de economen
aanleiding tot hoofdpijn. Unilever
zegt, dat de winsten op margarine
en wasmiddelen aanmerkelijk zijn
gedaald. Philips klaagt, dat wel de
omzetten sterk zijn gestegen, maar
de winsten even hard achteruit zijn
gehold. Het aantal bedrijven, dat
het niet meer kan rooien, neemt
toe.
Geruchtmakend is de affaire rond
het Amsterdamse bankiershuis Tei-
xeira de Mattos. Tal van kleine
Het huwelijk van het jaar. De bruidsfoto van Prinses Beatrix en Prins
Claus.
lijkheid ontstaat. De eisen van de
werknemers blijken te hoog te zijn.
De regering stelt een gevarenzone
in van 7%. De grens dreigt te wor
den overschreden. De regering - bij
monde van minister Veldkamp -
keurt enkele cao's ronduit af. Zelfs
wordt in juli een loonstop afgekon
digd. De regering zet de Stichting
van de Arbeid waarin werkgevers
en werknemers samenwerken, bui
ten spel bij het beoordelen van de
cao's. De rijksbemiddelaars nemen
de taak over. In juli blijk+, dat nog
altijd meer dan één miljoen werk
nemers geen nieuwe cao heeft. Ten
slotte kondigt de regering voor de
Overblijvende groepen een alge
mene loonsverhoging af, waarbij er
voor gewaakt wordt, dat de „ge
varenzone" niet wordt overschre
den.
De onrust over de lonen ver
dwijnt langzamerhand'. Een andere
zorg komt er voor in de plaats. Het
blijkt niet meer zo best te gaan
met de economie. Nederland is niet
meer het welvaartsland, waar alles
maar kan. Is het tekenend, dat op
de eerste werkdag van 1966 - maan
dag 3 januari - het bericht komt,
dat een wagenfabriek in Ede 20
man ontslaat? In de loop van het
jaar wordt het steeds duidelijker,
dat de werkgelegenheid hard ach
teruit gaat. In Deventer sluiten kort
na elkaar enkele fabrieken. De ex
port holt achteruit. Diverse bedrij
ven zitten met grote voorraden en
spaarders worden in het faillisse
ment meegesleept. Ook bekende in
stellingen en verenigingen lijden
onder het wanbeheer, dat over een
bank is gevoerd. Als het jaar ein
digt, is er nog steeds geen oplos
sing voor hen gevonden. Geld speelt
toch al een hoofdrol in het nieuws
over 1966. Het begint aardig. Boer
Christiaansen in Serooskerke graaft
in januari op een akker, die hij
nog niet zo lang in het bezit heeft.
Hij vindt onder steenpuin zowaar
enkele gouden munten. Zij blijken
grote historische waarde te hebben.
Bij de veiling brengen de munten
enkele tonnen, op. Het veelvoudige
van hun eerst geschatte waarde.
Serooskerke is blij. Van de op
brengst zal o.a. een zwembad wor
den gebouwd.
Schaarste aan geld bemoeilijkt
de investeringen. Ook de bouw
komt in gevaar. In januari juicht
minister Bogaers nog, dat in 1965
meer dan 114 duizend woningen
gereed zijn gekomen. Maar in juli
vreest hij, dat dit aantal over 1966
niet zal worden behaald. Er is geen
geld om de bouw te financiëren.
Hij pleit - evenals de minister van
economische zaken, drs. Den Uyl -
voor het investeringsloon.
Hoeveel slachtoffers heeft het
verkeer in Nederland het afgelopen
jaar voor zich opgeëist? Een schat
ting is nu moeilijk te maken, maar
het aantal doden en gewonden zal
ongetwijfeld weer groter zijn dan
vorig jaar. In juli presenteerde de
regering een aantal nieuwe ver
keersregels, die 1 januari 1967 in
gaan (kent U deze wel allemaal?).
Maar tegelijk werd duidelijk, dat
door de toename van het verkeer
het toezicht steeds onvollediger
werd. In september kwam het be
sluit om geen processen-verbaal
meer op te maken bij betrekkelijk
kleine aanrijdingen (voorwaarde:
geen gewonden, materiële schade
beneden de f IC'00,-). Het zou de
handen van de verkeerspolitie vrij
maken voor andere, belangrijkere
werkzaamheden.
Automobilisten mochten zich in
1966 ergeren aan de steeds drukker
wordende wegen, over één ding
konden zij verheugd zijn. De benzi
neprijs tuimelde omlaag, dankzij 't
verschijnen van de witte pompen.
Vrijwel alle grote benzinemaat
schappijen bezweken onder de druk
en voerden prijsverlagingen - soms
tot meer dan 5 cent per liter - in.
Tragisch was de vergissing, die
werd begaan bij een industrie van
geneesmiddelen. In juni stierven
4 patiënten in het Diaconessenzie-
kenhuis te Eindhoven, 2 konden
ternauwernood worden gered, na
dat zij verkeerde infusie-vloeistof
fen hadden gekregen. De vloeistof
fen bleken niet steriel te zijn ge-,
weest. Er waren meer vergissingen.
Gelukkig waren enkele meer ko
misch dan tragisch. Zo lachte men
nog gemoedelijk om de vergissing
van een ambtenaar, die ondanks de
opdracht van de koningin, vergat
om een onderscheiding uit te schrij
ven voor ds. Kater, die het huwe
lijk van prinses Beatrix met de heer
Von Amsberg had ingezegend.
De pers kreeg veel te verduren
in 1966. Ook premier Cals kon het
op een gegeven ogenblik niet meer
binnen houden en, sprak over: „de
terreur van lieden met gebrek aan
verantwoordelijheidsgevoel, die de
bes'ehikking hebben over communi
catiemogelijkheden, zoals pers, ra-,
dio en T.V.". Hij slikte later zijn
woorden weer in, na klachten van
de journalistenorganisaties. Hij zou
alleen over de buitenlandse sensa
tiepers hebben gesproken. Daar
na protesteerden ook de buiten
landse journalisten. Het program
ma „Zo is het verdween van het
VARA-scherm. De omroep was hei
niet eens met een voorgenomen
uitzending over burgemeester Van
Hall. Er zijn op dit terrein geluk
kig niet alleen kritische geluiden
te bemerken. Zo bracht het voor
bije jaar een belangrijke verbete
ring op televisiegebied. Nieuwe
zenders werden geplaatst, waar
door het tweede net over geheel
Nederland' kon worden bekeken.
Ook kwam er een nieuwe zendge
machtigde, de Tros.
Zo zijn de dagen van 1966 voor
bij gegaan. Met tragische, trieste,
vrolijke, blijde omstreden en toe
gejuichte gebeurtenissen. Met moei
lijkheden rond het koningshuis,
maar ook met algemene vreugde
over de aankondiging, dat prinses
Beatrix haar eerste baby verwacht.
Met politieke strubbelingen, met
economische tegenslagen, maar ook
met een besef van samen verder
werken aan een goede toekomst.