wAALwijkse en UnqstRAAtse couRAnt EEN EEUW MISSIE IN TAN6ANIYKA een fiets Kentering op komst in wereld voedselprobleem TOON AARTS VOLGENS IR BOERMA, VOORZITTER F.A.O. David Levingstone ontdekte in 1355 Victoria-watervallen Tabora Slavenhandel Aartsbisdom Tabora Vermaardheid Veel bereikt Blijf fit en jong bü Explosie op land bouwgebied Coördinatie MAANDAG 29 JULI 1968 89e JAARGANG No. 61 vAn het Zuióen Uitgever Waal wij ksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen Hoofdredakteur JAN TIELEN Gironummer 1069687 Dit blad verschijnt 2x per week Losse nummers 20 cent Abonnement p. week (0,30+ 2ct. inc.k.) ƒ0,32 p. mnd. 1,30 10 ct. inc.k.) 1,40 p. kwrt. (3,65+10 ct. inc.k.) 3,7| I>. kwrt. p. post 4,25 bij girobetaling (bij incasso p. postkwit. 75 ct. extra) Advertentieprijs: 14 cent per mm. Contractadvertenties: speciaal tarief Opgericht 1878 Bureaus Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621-2746 Kaatsheuvel Dr. van Beurdenstraat 8, tel. 04167-2002 In deze 100 jaar is er veel door Nederlandse missionarissen bereikt Telegram-adres „ECHO' KAATSHEUVEL - Deze maand (21 juli) is het eeuwfeest gevierd van de missionering in Tanzania erv niet zonder reden met grote luister. Kar dinaal Alfrink heeft het feest meegevierd en de Nederlandse mis sionarissen (Paters, Broeders en Zusters) ontmoet. De heer C. Robben uit Kaatsheuvel schreef voor ,,De Echo van het Zuiden" een artikel over deze missiepost. Twee jaar geleden toen hij Tanzania bezocht publiceer den wij ook een serie verhalen over het leven in deze gebieden. Ofschoon Kipalipala de bakermat van de Missie is, vormt de Aartsbis schopsstad Tabora vlakbij het middelpunt van de feestelijkheden. Daar is ook een monument onthuld ter nagedachtenis van de moedige mannen en vrouwen, die onder zeer ongunstige en gevaarlijke omstandigheden aan Gods roeping: „Gaat, onderwijst, doopthebben beantwoord en velen stierven een vroegtijdige dood. Dat al 100 jaar geleden in Afrika het Evangelie kon verkondigd worden, was zeker te danken aan de on versaagde ontdekkingsreiziger David Levingstone, die reeds in 1855 de Victoria-watervallen ontdekte. Hij reisde in 1865 weer naar Afrika en na een jaar was alle contact met hem verbroken. In 1869 waagde een andere ontdekkingsreiziger Stanley het de verloren gewaande te gaan zoeken. In 1871 begon de gevaarlijke tocht naar het binnenland (onlangs op de televisie vertoond) en ontmoette de in Europa af geschrevene te Ujiji aan het Tanganiyka meer. Kort daarop is Levingstone gestorven. In de omgeving van Kipalapala be vindt zich een interessant museum ter herinnering aan deze moedige mannen en in Ujiji een monument. In 1966 brachten mijn vrouw en ik een bezoek aan onze dochter Jo, die als missiezuster in Tabora bij het on derwijs werkzaam is. In gezelschap van haar en later ook van onze nicht zuster Ria Kemmeren doorkruisten wij een groot gedeelte van Tanzania en bezochten vele missiestatie's. Met het oog daarop en ook uit dankbaar heid voor ons onvergetelijk verblijf bij Zusters en Paters en mede voor de grote rol die de „zonen en doch ters" van Kardinaal Lavigerie ge speeld hebben in de bekering van de negers in de eeuw, die achter ons ligt, wil ik een en ander vertellen over de Missiestatie Tabora, waar we enkele weken vertoefden. In 1894 zijn de eerste missionaris sen in Tanzania gearriveerd. Ze wa ren: 1 bisschop, 4 paters, 1 broeder en 5 zusters. In Karema aangekomen woonden ze in een oud fort. De men sen waren ze eerst niet te vriendelijk gezind. Ze hadden té kampen met vele ziekten en velen stierven nog erg jong. 1709 kwamen de eerste missiona rissen in Tabora aan. De slavenhan del was hier de volle gang. In 1910 verklaarde het Duitse gouvernement dat alle slaven-kinderen vrij waren. In 1920 kregen alle slaven het papier der vrijheid. Toen de zusters aankwa men vonden ze de plaats klaar ge maakt door de paters. Een groepje slaven, vrijgekocht door de paters, werden daar aangetroffen om de zus ters te helpen. Wat moeten de ge loofsverkondigers met lede ogen dat lugubere werk hebben gadegeslagen. Mensen als zij al dieren verhandeld en volledig bezit van hun evenmens. Allen konden zij toch niet redden uit de handen van die wrede handelaars. In 1966 stierf in het ziekenhuis van Tabora een oud vrouwtje. Men vond haar „vrijbrief". Zij was nl. als meis je door een pater vrijgekocht. Van kindsbeen af had ze een eenvoudige kraalsnoer met amulet gedragen. De ze halssnoer is nu in ons bezit. Deze vrouwen en kinderen werden be schermd door een serieuse christelijke vrouw met name Marie Claire, die van de eerste missiestatie 'Bagamoyo' kwam, die in 1894 was opgericht. De meeste vrouwen en meisjes kwamen uit Urundi vanwaar ze als slaven geketend naar Tabora werden vervoerd. In Tabora was de grote sla venmarkt. Duizenden stakkers zijn vandaar de moeilijke tocht van maan den door de wildernis of slechte we gen begonnen naar Dar Es Salaam om dan nog de erbarmelijke bootreis mee te maken naar Amerika. Bij ons bezoek aan deze markt, dachten we aan de vele drama's, die zich daar in de decennia rond de eeuwwisseling moeten hebben afgespeeld. Bij aan komst van de zusters werd een pu blieke slavenmarkt voor vrouwen ver boden, maar clandestien ging het nog altijd door. Bij de zusters kwamen de vrouwen onder bescherming, ca. 40 in getal. Zo begon het primitieve missiele ven. 's-Zondags gingen ze wandelen en hadden veel bekijks. Zo kwamen andere slaven redding zoeken bij de zusters en we hadden er al gauw 75 in getal. Dan begonnen de scènes tus sen de slavenmeesters en de gevluch te slaven. De meesten werden opge ëist maar de slaven weigerden. Over en weer werd over de prijs gediscus sieerd voordat de zusters zo'n arme slaaf op konden nemen. Soms was 't meer om de slaven dan om het geld te doen. Maar vaak als de zusters het niet konden betalen was het schrik wekkend aan te zien. Dan hoorde men het jammeren en gillen van de slaven onder de zweep van de mees ter. De meeste meesters waren Ara bieren die de missionarissen niet kon den zien. De slavenmeesters hadden zo'n honderd slaven in hun huis op gepot. De normale prijs der slaven was 30 tot 35 rupi. Tabora als plaats groeide uit van wege de slavenhandel. Daar de zus ters in hun onderhoud moesten voor zien legden ze een grote moestuin aan, een bananenplantage en hadden al gauw een echte boerderij met koeien en varkens waar ook de paters hun voedsel van betrokken. De zus ters gingen veel op huisbezoek en leerden de mensen kennen. We be gonnen met een school en een dispen sary (polikliniek). De ziekten waren menigvuldig vooral door ondervoe ding en vuilheid. Langzaam aan groeide de missie uit maar Tabora had veel te kampen met het overgrote deel van moham medanen, die de missie niet erg vrien delijk gezind waren. Ook de Luthe ranen en Mauravianen vestigden er hun missie en de Zweedse missie richtte er een blindeninstituut op en zorgde voor vele armen. Bij de zus ters in huis werden tal van wezen on dergebracht en mensen die niemand In de nabijheid van dit seminarie is een Taaicentrum geopend voor de studie van de Swahilitaal. Er worden cursussen gegeven van 6 weken (twee maal per jaar) en een cursus van 9 maanden. Deze uitgebreide cursus omvat buiten de taalstudie ook een missionaire opleiding. Vakken als Li turgie, missiologie, landsgebruiken enz. De cursisten, zowel zusters als paters, hebben 'n hostel ter beschik king waar zij kunnen logeren. Deze hostels bieden plaats aan 40 perso nen. Een weekblad, de Kiongozi, wordt gedrukt op de Missie Drukkerij, de TMP? (Tanganiyka, Mission Press). Deze drukkerij voorziet in drukwerk De heer en mevrouw Robben met hun dochter en nicht in Tabore hadaen om voor hun te zorgen. Ou den van dagen, waar het gouverne ment geen zorg voor draagt worden ook bij de zusters opgenomen. Mgr. Marko Mihayo. 25 missieposten met witte paters, Inlandse seculieren; 3 posten van Witte Zusters; 4 posten van Inlandse Religieuzen: Dochters van Maria van Tabora; 1 post van Zusters van On der de Bogen van Maastricht; 1 post van de Broeders van St. Louis. De Witte Paters doen de Zielzorg in de parochies, tesamen met de in landse geestelijken. Verder leiden ze een Groot Seminarie te Kipalapala waar studenten van geheel Tanzania hun hogere studies komen afmaken. Op de foto hierboven: de heer Robben temidden van schoolkin deren. Links: bij een groep melaatsen. en schoolbehoeften voor een groot deel van Tanzania, over de grenzen van het bisdom Tabora. Ofschoon Kipalapala altijd een gunstige plaats is gebleken voor de drukkerij (cen trum van 't land) wordt nu gestreefd naar een overhuizing naar Dar Es Salaam. In de nabijheid van het Groot Se minarie hebben de Witte Zusters en de Dochters van Maria van Tabora respectievelijk hun Provincialaat en Generalaat gebouwd. De Afrikaanse zusters hebben een geheel zelfstandig bestuur en werken in verschillende parochies samen met de Witte Zus ters in ziekenhuizen en scholen, en ook sociaal werk. Dit laatste wordt uitgeoefend in de vorm van zgn. vrouwenclubs waar de vrouwen leren lezen en schrijven, naaien, huishoud kunde enz. In Ndala is kort geleden een huishoudschool voor meisjes ge opend, waar een cursus wordt gege ven onder leiding van een Witte Zus ter die haar opleiding hiertoe heeft voltooid in het Social Training Centre te Nvegezi (Bisdom Mwanza). Momenteel doen we veel aan soci aal werk, onderwijzen we op middel bare scholen en hebben een lagere school en kleuterschool. Aan de vrou wen wordt naaien, leren en schrijven onderwezen en gaan we op huisbe zoek. Reeds vele jaren worden lessen gegeven aan meisjes die 4 klassen L.O. hebben gevolgd, maar deze cur sus is de eerste die officieel van re geringswege erkend wordt en als een echte huishoudcursus voor oudere meisjes. De woonplaats van de Aartsbis schop, Tabora, heeft een school voor Een missionaris temidden van tientallen leerlingen doven, een unicum in Tanzania. De school wordt geleid door de Dochters van Maria. Drie van hen kregen hun opleiding in St. Michielsgestel en Ierland. Ofschoon het werk pas be gonnen is heeft de school reeds ver maardheid gekregen en komen aan vrage binnen van het gehele land. Mijn vrouw en ik brachten met onze dochter een bezoek aan deze school en zagen Pater Direkteur er enige lessen geven. Even buiten Tabora staat een blindenschool onder leiding van een zendeling en een kleine buitenpost op 20 km. afstand kan zelfs bogen op een soort „bejaardencentrum", in allerprimitiefste vorm. Tabora biedt veel mogelijkheden voor het onderwijs van de jeugd: lagere scholen voor alle rassen, Mid dle Schools, secondary Schools. In Ndala, op 50 km. afstand is een kweekschool voor meisjes en een op leiding voor huishoudleraressen. Economische gezien is Tabora dio cees arm. De bevolking leeft van landbouw (uitsluitend voor eigen ge bruik) en veeteelt. De bijenteelt en honingverzameling is gecoördineerd in een Coöperatie. Gedurende onze reizen door dit gebied zagen we bo men, waarin een bijenkorf in de vorm van een gevlochten „buis" met door snee ruim ruim een halve meter. De nieuwe kweekschool is in aanbouw en paters, zusters en leken beginnen 1 januari met het onderwijs. Veel is er in deze 100 jaar bereikt door de missie, vooral op gebied van onderwijs en ziekenzorg. Toch is de christenheid nog jong en nog niet tot op de bodem van hun wezen doorge drongen. Momenteel telt Tanzania: priesters 333, buitenlandse priesters 938; broeders 77, buitenlandse broe ders 355; zusters 1176, buitenlandse zusters 842. Tanzania telt een bevolking van 12 miljoen inwoners waarvan 2.600.000 Katholieken. C. Robben, Kaatsheuvel Koop Telefoon 3613 Grotestraat 322, Waalwijk Volgens ir. Boerma, de Neder landse voorzitter van de FAO, de voedsel, en landbouworganisatie van de UNO, is er een kentering op komst met betrekking tot het voedselprobleem waarvoor de we reld zich reeds geruime tijd ziet ge steld en dat tot gevolg had dat een groot deel van de wereldbevolking honger lijdt. Een groep grote bedrijven staat klaar om tezamen met de FAO de strijd tegen de honger te gaan voe ren. Men heeft hiertoe kunnen ko men, omdat er nu reeële mogelijk heden bestaan om de landbouw- produktie drastisch te verhogen en daarmee de honger uit de wereld te verbannen. Volgens ir. Boerma staat de we reld op het ogenblik aan de voor avond van een „explosie" op land bouwgebied. De wereldvoedselpro- duktie blijkt met ongeveer 3 pro cent in 1967 te zijn gestegen en wat heel belangrijk is, in de ontwikke lingslanden steeg de voedselproduk- tie met gemiddeld niet minder dan 6 procent, dat is nog niet eerder voorgekomen. Voor een belangrijk deel is dit succes te danken aan 't gebruik van nieuwe zaden, die in sommige gevallen een driemaal zo grote oogst geven als de oude za den vroeger. Om echter dit succes te blijven continueren, zijn grote hoeveelhe den meststoffen, een juiste irrigatie en grote hoeveelheden bestrijdings middelen en landbouwmachines in de ontwikkelingsgebieden nodig en dat vergt geweldige investeringen. En uiteraard zitten aan deze ont wikkeling nog veel meer proble men vast, die opgelost kunnen wor-. den door kapitaal en de nodige hulp van deskundigen, want het ge volg van de huidige ontwikkeling is, dat in de ontwikkelingsgebieden ook een grote behoefte aan deskun dige voorlichting bestaat. De FAO heeft in deze een grote en belang rijke taak om alles te coördineren. BRIL MET VERLICHTING Er zijn heel wat situaties, waarin men in het donker genoodzaakt is beide handen vrij te hebben, zodat men geen hand vrij heeft voor het hanteren van 'n lantaren. We den ken hierbij aan automobilisten die panne krijgen op een donkere weg, wanneer thuis de stroom uitvalt en we een kaars moeten zoeken of 'n nieuwe stop indraaien. Een Duitse firma brengt nu een handige bril op de markt die spe ciaal voor dit doel aan beide zij kanten van een kleine bijzonder lichtsterke lamp is voorzien. De lampjes worden van stroom voor zien door een batterij, die men in de zak mee kan dragen en waar mee de lampjes via een kabeltje zijn verbonden.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1968 | | pagina 1