wAAlwijkse en lanqstRaatse couRAnt „Gran Circo de Amadeiro" brengt bekende Oeteldon- kers in de Brabanthallen Gezinsvervangend instituut in de Langstraat noodzakelijk EM-TË supermarkt SPAANSGEZINDE STAD DEED DE OPSTAND BIJNA MISLUKKEN JAARVERSLAG STICHTING WELZIJN GEESTELIJK GEHANDICAPTEN Verdraagzaamheid en geweld Sn verslagjaar zijn 100 pupillen behandeld Prins van Oranje onderzocht klachten De Prins komt niet... komt wel... Spaanse vestiging Eindelijk voor de Prins BIJ WAALWIJK - DRUNEN zijn dinsdag de carbonades maar 2.98 de 500 gram en 500 gram panklare andijvie 39 cent Woensdag 500 gram kwaliteits gehakt slechts 1.59 en 500 gram panklare rode kool 19 cent MAANDAG 13 OKTOBER 1969 92e JAARGANG No. 82 vAn het Zuióen Uitgever Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tieten. Hoofdredakteur JAN TIELEN Gironummer 1069687 Dit blad verschijnt 2 x per week Losse nummers 20 cent Brieven onder nummer 50 ct. extra Abonnement p. week (0,33+ 2 ct. inc.k.) 0,35 p. mnd. (1,45+10 ct. inc.k.) ƒ1,55 p. kwrt. (3,95+10 ct. inc.k.) ƒ4,05 p.kwrt. p.post 4,75 bij girobetaling (bij incasso p.postkwit. 75 ct. extra) Advertentieprijs 15 cent per mm Contr actad verten ties: speciaal tarief Opgericht 1878 Bureaus Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621-2746 Kaatsheuvel Dr. van Beurdenstraat 8, Tel. 04167-2002 Telegram-adres „ECHO" In begin van 80-jarige oorlog deed Amsterdam niet mee Het is al weer wat jaren geleden, dat het huwelijk van onze Kroonprinses Beatrix met Claus von Amsberg in Amsterdam plaats had. Tijdens deze koninklijke trouwpartij was het, dat onze hoofdstad voor het eerst na lange jaren blijk gaf van een anti-Oranje-stemming. Zelfs al wil men aan nemen, dat slechts een klein - zij het rumoerig - deel van de hoofd stedelijke bevolking daadwerkelijk provoceerde, toch moet men toegeven, dat dergelijke demonstraties slechts dan kunnen plaatshebben wanneer de bevolking zich niet tegen de daders verzet. Dat bleek wel uit ervaringen, die korte tijd later de Provo's op Prinsjesdag in Den Haag opdeden. Som migen van hen waren blij, dat de politie hen arresteerde, de Hagenaars zouden anders vermoedelijk tot hardere maatregelen zijn overgegaan. Men kan zich afvragen of de Amsterdammers, de provocaties tolereerden uit anti-Oranje-gevoelens dan wel omdat zij tegen "het huwelijk" waren. Hoe dan ook: De verhouding Amsterdam-Oranje is zich in de laatste tijd mis schien aan het wijzigen, doch tot degene, die, wellicht ongerust, mocht denken, dat zich in deze verhouding een geheel nieuwe ontwikkeling aan het voltrekken is, moge, tot geruststelling, worden gezegd, dat ook in dit geval er "niets nieuws onder de zon is". Amsterdam heeft, zolang Neder land en Oranje in relatie tot elkaar bestaan, nu eens Prins of Koning toegejuicht, dan weer verguisd, nu eens Oranje gesteund, dan weer tegen gewerkt, nu eens Oranje ingehaald, dan weer weggejaagd. In de eerste jaren van de 16e eeuw was Amsterdam reeds een bloeiend handelscentrum. Behoren de tot het machtige wereldrijk van Karei V was de stad gerechtigd om zaken te doen met alle Spaanse lan den, waardoor vele Indische waren de stad binnenkwamen. Deze han del spekte de Stadsschatkist be hoorlijk en Amsterdam werd zijk. Hoe was de plaatselijke overheid in deze welvarende stad samenge steld? De burgemeesters werden. ge kozen. Zeker, dat is waar, maar het aantal kiezers beperkte zich tot een kleine groep aristocraten. Reeds toen hadden de „Regenten" het voor het zeggen, al had de Vroedschap, de gemeenteraad, wel invloed op de stadsregering. Toch was er geen klassetegenstel ling. Groothandelaar en knecht, beiden moesten het van de handel hebben en daarom deed ieder zijn best om de stad tot groter bloei te brengen. Er heerste arbeidsvrede. Maar echte vrede was er niet. want na 1517, het „Lutherjaar", voltrok zich in Europa een godsdienstige omwenteling. Dit gebeuren liet Amsterdam niet onberoerd, vooral door de vele handelsrelaties, die de stad met Duitsland had. Spoedig had de Duitse Kerkhervormer dan ook zijn aanhangers in Amsterdam. Aanvankelijk nam de stedelijke overheid dat niet zo zwaar. Zelfs niet toen, in 1521, Karei V de,.plak katen" tegen de belijders van de „Nieuwe Leer'' uitvaardigde. Wie niet al te driest optrad en in stilte zijn nieuwe geloof beleed, had niets te vrezen. Door deze tolerante houding van de stadsregering zochten echter ve le mensen, die met de katholieke kerk overhoop lagen, een goed heenkomen in Amsterdam. Aan hangers van allerlei secten en groe peringen trokken naar de stad. Zo ook de Wederdopers, een fana tieke secte, die door middel van ge weld haar geloof aan anderen wil de opdringen. Op revolutionaire wijze wilden de wederdopers een „Godsrijk'' stichten, waarvan de to tale anarchie wel het hoofdken merk was. De Amsterdamse leider der Wederdopers, Jacop van Cam- pen, noemde zich „Bisschop van het nieuwe Sion", hoofdstad van het „Godsrijk in de Nederlanden". Op de 10e mei 1535, tijdens de ker mis ter gelegenheid van het feest van het Heilige Kruisgilde, deden de Wederdopers een greep naar de macht. De opstand gelukte, het stadhuis werd bezet. De vreugde der opstandelingen was echter van korte duur. Overheid en burgerij sloegen de handen ineen en her overde alle bezette posten. De We derdopers vonden in groten getale hun einde op het schavot. Deze mislukte aanslag heeft voor de stad Amsterdam verstrekkende gevolgen gehad. Velen, die voor dien openlijk of heimelijk sympa thiseerden met de Reformatie, schrokken nu terug voor de, naar hun mening, uiterste consequentie daarvan. De stadsregering werd vernieuwd en bestond nu uit man nen, die niets meer door de vin gers zagen. De plakkaten werden don. De Reformatie werd met kracht tegengegaan. Ketterij als zodanig werd een misdaad genoemd en ten strengste gestraft. Toch groeide het aantal „ket ters" in de hoofdstad. Vooral toen het Calvinisme tot in de lage lan den doordrong en Amsterdam be reikte. Niet alleen de eenvoudige, maar ook de gegoede burgers van de stad waren heimelijk Calvinist. Uit de stadsregering werden tel kens mensen weggezuiverd tot er uiteindelijk slechts een klein groep je regenten overbleef, dat een wel haast dictatoriale macht uitoefen de, met alle gevolgen van dien. Van enige invloed van de vroed schap was geen sprake meer. Tegen deze weinig democratische manier van regeren kwamen de burgers in verzet. Zij dienden hun bezwaren in bij deLandvoogdes, Margaretha van Parma en zij droeg aan de Prins van Oranje, in zijn kwaliteit van Stadhouder van Hol land, op de klachten te onderzoe ken. In 1565 bezocht de Prins Am sterdam. Hij wist gedaan te krij gen, dat de vroedschap weer iets te zeggen kreeg. De burgemeesters van Amsterdam staken echter een waarschuwende vinger omhoog. Pas op, niet iedere aanklager is zuiver van leer. En zij hadden ge lijk. Van de aanklagers waren er niet weinigen, die de Gereformeer de religie waren toegedaan. Inmiddels hadden de Edelen het smeekschrift aangeboden en was Margaretha iets gezwicht voor de wensen van de aanhangers van de Nieuwe Leer. Ook in Amsterdam roerden „les Gueux" de Geu zen - zich. De Grote Geus Bredero- de bezocht meermalen de stad. Hagepreken werden buiten de poor ten van Amsterdam gehouden. Er had een beperkte beeldenstorm plaats. De burgemeesters stonden met de handen in het haar. Weer werd een beroep op Oranje ge daan. Maar dg Prins had wel iets anders aan het hoofd. Hij kwam niet. Een tweede beeldenstorm, nu uitgebreider dan de vorige, woed de in de stad. De stedelijke over heid, die zelfs niet meer op de Schutterij kon rekenen, stemde er in toe, dat de Gereformeerden twee kerken mochten gebruiken. Op 15 december kwam de Prins van Oranje dan eindelijk weer in Amsterdam. Hij en zijn broer Lo- dewijk werden hartelijk ontvan gen. Spoedig echter zakte zijn po pulariteit, want de Prins eiste uit vaardiging van de wetten van de Landvoogdes. De Calvinisten moes ten hun kerken weer afstaan. Lo- dewijk van Nassau trachtte nog de Calvinisten over te halen de Augs- burgse Confessie aan te nemen, maar die poging mislukte. Op 20 januari 1567 verliet Oranje Amsterdam, voor jaren. Na dit ver trek heerste er chaos. Soldaten werden in dienst genomen, doch koninklijke troepen mochten de stad niet in. Plotseling verscheen Hendrik van Brederode weer op 't toneel met het doel om van Am sterdam eer bolwerk te maken van de „opstand". Na veel wikken en uitgevoerd. Streng en zonder par- i wegen werd Brederode inderdaad tot kapitein van de krijgsmacht van Amsterdam benoemd. De Geuzen hoofdman riep de burgerij te wa pen. Van Amsterdam zou de vic torie beginnen. Toen kwam het be richt: Oranje is naar Duitsland uit. geweken. De moed zakte bij de burgers. De opstand had niet eens een begin. Bredero verliet, voor„ zien van een goed getuigschrift van de burgemeesters, Amsterdam en ging, na ook nog een schadevergoe ding van 800C' gulden in ontvangst te hebben genomen, naar Embden. Velen volgden hem. Een algemene uittocht van de Gereformeerden had plaats. Op 9 mei 1567 bezetten Bossu en No'ir Carmes met hun soldaten de stad. Amsterdam werd bezet ge bied. De alweer strengere wetten van de landvoogdes werden stipt uitgevoerd. De Raad van Beroerten hield onafgebroken zitting, de brandstapel brandde zonder op houden. De stadsregering beloofde trouw aan de inmiddels gearriveer de Spaanse bevelhebber Alva. De Prins van Oranje wachtte in Duitsland zijn tijd af om tot te genacties over te gaan. De le april 1572 noopten de Watergeuzen hem echter tot vervroegd optreden. Zij bezetten Den Briel. Vlissingen, Bergen, Enkhuizen, Medemblik, Hoorn, Alkmaar, Edam, Monniken dam, Purmerend, Gouda, Leiden, deze lange reeks en nog meer ste den kozen voor de Prins en voor de opstand. Amsterdam niet. En zo lang Am sterdam, de machtige havenstad, geen Oranje-kleur bekende, was 't succes van de opstand twijfelach tig. Graantoevoer voor heel Hol land geschiedde via Amsterdam. Van Amsterdam uit opereerden de Spanjaarden in alle richtingen. In dien Amsterdam voor de Prins had gekozen, dan waren de rollen om gekeerd geweest. Dan hadden de Watergeuzen een goed toevluchts oord voor hun schepen gehad. Dan zouden de opstandelingen van Am sterdam uit hebben kunnen opere ren, dan was de proviandering der opstandige steden verzekerd ge weest. Prins en Staten vormden 'n nieuwe regering, buiten Amster dam om. Delft en Den Haag wer den regeringszetels. De andere steden begrepen de situatie maar al te goed en gaven Lumey opdracht om Amsterdam te veroveren. De Watergeuzen om singelden de stad. Maar de Am sterdammers gaven geen krimp en Lumey moest het beleg opgeven. Na de veldtocht van Don Frederik waarbij de Spaanse bevelhebber via Zutfen en Naarden in Amster dam kwam, werd de stad pas goed bolwerk der Spaanse troepen. Van Amsterdam uit werd Haarlem be legerd en ingenomen. In die perio de steunde Amsterdam ten volle de Spaanse bevelhebbers. Niet van Amsterdam, maar van Alkmaar be gon de victorie. Alkmaar bleef voor Oranje be houden en de Spaanse vloot leed op de Zuiderzee de nederlaag. Alva's missie was mislukt. Hij verliet Am sterdam. De nieuwe bevelhebber, Requesens, werd echter met even veel bereidheid geacceepteerd als zijn illustere voorganger. Leiden werd ontzet. Ook de burgemeesters van Amsterdam raakten ontzet. Te meer omdat door hun houding de stad, die het van een open zee moest hebben, economisch in ver val geraakte. Requesens stierf. De Spaanse Furie brak los. Rooms en onrooms, Spaansgezind en Oranje gezind, de burgers sloegen de han- ineen. Op 8 november 1576 kwam de Paci ficatie van Gent tot stand. De Sta ten van Holland werden door de Staten-Generaal als enige wettige regering benoemd in het gewest, waarin Amsterdam lag. En Amsterdam kon maar niet kie zen. De burgemeesters, bang voor de terugkeer van de inmiddels goed gefortuneerde uitgeweken koop lieden, vreesden voor hun positie. Maar het tij viel niet te keren. Volharden in het standpunt der burgemeesters zou betekenen, dat de stad zich volledig van de rest van het land zou isoleren en dat zou voor de handel funeste gevol gen hebben. Oranje bracht zijn troepen tegen Amsterdam in het geweer. Op 23 november 1577 werd een aanslag op de stad onderno men. Weer werd Amsterdam door de Geuzen omsingeld. Thans met succes'. Op 8 februari 1578 koos Amsterdam, zij het gedwongen, voor Oranje. (van onze verslaggever) DEN BOSCH 's-Hertogen- bosch heet gedurende een aantal dagen per jaar Oetel- donk. Dat zijn de dagen waar in de carnavalspret hoogtij viert, niet alleen voor de Bosschenaren maar ook voor de mensen uit de streek. Met de voorbereidingen voor car naval wordt elk jaar vroeg begonnen, op de lie van de 11e moet er al leven in de carnavalsbrouwerij zijn. Dit jaar is men in Den BosCh bij zonder vroeg met de voorbe reidingen, want er wordt iets speciaal gevierd. De Oetel- donkse Club, overkoepelend organisatie van de Bossche Carnavalsverenigingen, viert dit keer 't 8 maal-ll-jarig be staan. Dat gebeurt met een optreden van het carnavalske staatscircus. Alle carnavalsenthousiasten uit Den Bosch en verre omge ving kunnen op 14, 15 en 16 november a.s. genieten van de voorstellingen van het Oe- teldonkse Staatscircus „Gran Circo de Amadeiro". Met recht een bijzonder circus, want het bestaat slechts drie dagen, het treedt alleen in Den Bosch op en het heeft ongewonen artiesten op zijn programma. Prins Amadeiro XX heeft namelijk vele van zijn onderdanen voor dit cir cus weten te engageren. De artiesten, allen rasechte prominente Bosschenaren, zijn al enkele maanden bezig de nummers in te studeren, die zij straks voor het Hoogge ëerd publiek zullen brengen. Het programma, dat 24 num mers vermeldt, omvat ver schillende paardennummers, een optreden door de Chinese Magiër Pi Ping Hen, acroba tiek, olifantendressuur, wilde dieren te paard en zelfs een woeste negerstam met Lym- bodansen en vuurvreterij. De organisoren steunen bij dit evenement op de enthou siaste medewerking van de leden van de 60 Bossche car navalsverenigingen. Voor een groot deel van de levende ha ve heeft men een beroep kun nen doen op Dressuurschool Klant te Valkenburg. Daar worden ook de repetities met de dieren gehouden totdat de „circustent" in Den Bosch klaar is. De voorstellingen worden ge geven in -de Brabanthallen. Deze zullen in een circus wor den omgetoverd, waarbij rond de piste zitplaatsen staan voor 1600 bezoekers per voorstelling. Het publiek kan rekenen op een behaaglijk verwarmde tent en comforta bele stoelen met rugleuningen Aan dit unieke circus werken mee: 3o paarden, 3 olifanten, 10 beren en 2 leeuwen en 130 Oeteldonkers. Op vrijdag 14 november is er 's-avonds een gala-voorstelling. Op zaterdag en zondag om 14.30 uur en om 20.11 uur. WAALWIJK - Door de Stichting Welzijn Geestelijk Gehandicapten ge vestigd te Oosterhout met een bijkantoor te Waalwijk is het jaarverslag uitgebracht over 1968. De Stichting heeft ten doel op grondslag van de kaholieke beginselen, de godsdienstige, zedelijke, lichamelijke en maat schappelijke belangen te behartigen van personen, die door hun minder gunstige geestesontwikkeling hulp en bijstand behoeven bij de verzorging van deze belangen. Het werkgebied omvat een groot gebied met als kern de Langstraat. In het dagelijks bestuur van de Stichting hebben zitting: voorzitter, H. C. Welling; secretaris, C. P. H. Briaire; penningmeester, M. C. Jansen 'en lid, J. G. M. de Broek. In het verslagjaar werden per ra yon meer dan 100 pupillen behandeld Er waren 1852 contacten met een aantal groeperingen waarvan er 1002 voor rekening kwamen van het rayon Waalwijk. Een vergelijking tussen 't aantal ingeschrevenen en het aantal behandelden leert, dat zo'n kleine 300 pupilten niet behandeld konden wor den. Ook was dit al het geval in 1967maar toen lag het aantal iets kleiner, nl. 222. Om diverse redenen is het niet mo gelijk gebleken om de zo nodige der de pedago(o)g(e) aan te trekken. Vanuit de praktijk van het werk ge zien gaat de voorkeur toch wel uit naar een vrouwelijke kracht voor de hegeleiding van de meisjes en de kleuters. De overstelpende hoeveel heid werk was belemmerend voor de voorbereiding van het tot standko- men van een gezinsvervangend insti tuut, de voorbereiding en coaching van vrije tijdsbesteding en de coach ing middels deelname aan teambe sprekingen van beide dagverblijven. Een enquête onder alle gemeenten in het werkgebied in verband met de planning van semi-murale voorzie ningen als een gezinsvervangend in stituut kon niet worden afgerond, omdat alle gemeenten nog niet rea geerden en aan de andere kant de tijd ontbrak om bij de resterende ge meenten mede te werken bij de en quête. De instelling van een derge lijk instituut is inmiddels genoeg zaam aangetoond en het bestuur van de Stichting zal dan ook trachten bin nen een redelijke termijn dit instituut te vestigen. Over de vrije tijdsbesteding kan men in het verslag een gunstiger ge luid laten horen. In Drunen startte 'n avondclub voor zwaarder-gehandi- capten. Sinds eind februari van dit jaar is er ook in Waalwijk een der gelijke club. In het kader van de in dividuele hulpverlening moet nog worden opgemerkt, dat het jammer is dat er op de Sociale werkplaatsen van Oosterhout en Waalwijk nog geen zgn. B-afdeling is. Waarschijn lijk zal nog dit jaar met een derge lijke afdeling in Waalwijk worden gestart. Vormingswerk voor oudere pupillen op de werkplaatsen stuitte af op financiële bezwaren en organi satorische problemen. De contacten met de scholen voor bijzonder onder wijs doen steeds meer het ontbreken gevoelen van een concrete werkaf spraak aan de maandelijkse bespre kingen van de te formeren school teams. Ook waren er kontakten met de Sociaal Geneeskundige Adviesbu reaus. Vruchtbaar en intensief waren de kontakten met de Oudervereni ging voor het Zorgenkind, afdeling de Langstraat. Adviserend lid van het bestuur is de sociaal-pedagoog van het rayon Waalwijk. In februari werd voor het rayon Waalwijk tezamen met het Katholiek Instituut voor Maatschappelijk Werk 'n goede kan tooraccommodatie gevonden in het oude klooster van de zusters aan de Grotestraat te Waalwijk.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1969 | | pagina 1