wAAlwijkse en UnqstRMtse couRant WAT BRACHT 1969 VOOR MEllJMR Het buitenland volgde ons Het jaar begon met invoering van BTW Februari Maart April Mei Juni Juli DINSDAG 29 DECEMBER 1969 92e JAARGANG No. 103 De fcho van het Zuióen Uitgever Waal wij ksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen Hoofdredakteur JAN TIELEN Gironummer 1069687 Dit blad verschijnt 2x per week Losse nummers 20 cent Brieven onder nummer 50 ct. extra Abonnement p. week (0,33+ 2 ct. inc.k.) 0,35 p. mnd. (1,45+10 ct. inc.k.) ƒ1,55 p. kwrt. (3,95+10 ct. inc.k.) ƒ4,05 p.kwrt. p.post 4,75 bij girobetaling (bij incasso p.postkwit. 75 ct. extra) Advertentieprijs 15 cent per mm Contractadvertenties: speciaal tarief Opgericht 1878 Bureaus Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621-2746 Kaatsheuvel Dr. van Beurdenstraat 8, Tel. 04167-2002 Telegram-adres „ECHO" Tsjonge, het was me het jaartje wel. Hoofdpijn om de centen door stijgende prijzen en belastingen. Vreugde om het Koninklijk Huis, dat opnieuw gezinsuitbreiding kon melden. Blaren op de huid van een zon, die maar niet wilde verdwijnen. (We hebben nog maar zelden zo'n fraai zomertje gehad). Opwinding om de vaderlandse sport: schaat sers, die het niet haalden; een nationaal voetbal-elftal, dat werd uitge schakeld voor de wereldkampioenschappen, ondanks soms briljant voet bal; in ademloze spanning via de tv door miljoenen gevolgde wed strijden om de Europa-cup, waarhij voor het eerst een Nederlands team Het jaar begint al prettig. De BTW wordt officieel van kracht. Bij wijze van compensatie wordt 't mi nimum-inkomen verhoogd. Ook de uitkeringen van AOW (Ouderdoms wet) en AWW (weduwen en We zenwet) stijgen met 1,1 procent. De Nederlandse Spoorwegen, worste lend met verliezen en een dalende belangstelling voor de trein, komen op 7 januari juichend met hun „Spoor naar '75". Een groots plan, dat de spoorwegen een mooie toe komst moet garanderen. In 1970 al moet een net van lange-afstands exprestreinen veertig belangrijke stations in Nederland verbinden. De treinen krijgen een snelheid van 130 en 140 kilometer per uur. Spoorsta tions krijgen meer comfort, alle ex prestreinen een restauratie en de meeste andere een mini-bar. Minister Veringa (Onderwijs), vertelt, dat de uitgaven voor het wetenschappelijk onderwijs de ko mende jaren snel zullen stijgen. Alleen al de personeelsbelasten van 583 miljoen (1968) naar 880 miljoen (1973). Binnen de PvdA beginnen de ruzies ever de positie van Nieuw Links. Nieuw Linkser drs. M. P. A. van Dam mag geen algemeen secretaris worden, vindt ook voorzitter Von deling. Minister De Block (Economische Zaken) probeert Kamer en huis vrouwen gerust te stellen over de prijzen. Hij zegt, dat een algemene maatregel niet nodig is, maar dat hij wel voor enkele branches prijs maatregelen zal nemen. Achter Het Nieuws veroorzaakt opschudding. De Amsterdammer dr. J G. Hueting vertelt, dat Neder landse militairen in 1947 en 1948 in Indonesië op grote schaal oorlogs misdaden hebben begaan. Hij noemt voorbeelden, ook enkele waarbij hij zelf betrokken is geweest. Oud-pre mier Drees zegt, dat hem destijds slechts twee gevallen zijn gerappor teerd. De regering moet een nota samenstellen, beslist het parlement. Bij de NTS loopt programma- commissaris J. J. A. Castelij ns boos weg omdat hij vindt, dat de NTS te weinig steun en vertrouwen krijgt van de omroepen. De omroepen zijn boos omdat de NTS-rubriek Scala (Ajax) in de finale terecht kwam. Bezorgdheid om een toenemende verkeersonveiligheid, die langzamerhand hoog op het lijstje van de volksvijanden mag komen te staan. Verbazing, verontwaardiging of begrip voor studenten, die op soms dramatische wijze demonstreerden en hun wetenschappelijke staf buiten spel zetten. Boosheid om tv-uit- zendingen, die „te schokkend", „te bloot", of „te links" waren. Het jaar 3969, kortom, had ons genoeg te bieden. Afgezien nog van alles wat zich buiten onze grenz u afspeelde. Het buitenland volgde ons dan ook wel eens met verbazing. Men kon bet daar niet overal eens zijn met de progressieve geluiden uit bijvoorbeeld de kringen van Nederlandse ka tholieken. Of men volgde verbijsterd berichten over studentenopstan den. Hadden wij, Nederlanders, niet de naam naast geduchte klompen makers en dijkenbouwers ook oerdegelijke mensen te zijn, die zich hooguit lichtelijk opwinden als het einde van de wereld nabij is? Aan dat beeld heeft ook 1969 wat veranderd. Gelukkig maar. Laten we van maand tot maand door 1969 wandelen. Een melacholieke terugblik. Want hoe we ook gescholden hebben, of ons bezorgd hebben gemaakt, zo slecht was het ook weer niet. We zijn alleen allemaal een jaartje ouder. Stijgende prijzen en belastingen Studenten demonstreerden De twaalf maanden zijn weei voorbij. Een nieuw jaar kon digt zich aan. Een jaar dat veel voor ons verborgen houdthet zij goede, hetzij minder goede dingen. Wat voorbij is neemt geen keer. Zo ook de twaalf voorbije maanden. Zij liggen achter ons. Misschien zijn we tevreden over wat 1969 ons bracht, misschien hadden we er ons meer van voorgesteld. La ten we voor de toekomst hopen dat er geluk en zegen op ons werk zal rusten, dat Hij, die al les in handen heeft, ons ook in 1970 weer wil sparen voor rampen 'en tegenspoed. Woensdagavond als de klok 12 slagen heeft laten horen, zul len we elkaar toewensen en de hoop uitspreken dat Gods Ze gen met ons zal zijn, met ons werk, onze moeilijkheden en problemen en dat het moge gaan zoals wij dat ons hadden toebedacht. Dit wensen wij U toe, voor spoed, zegen en geluk bij uw werk, bij het doen van uw za ken. Moge 1970 U alle goeds brengen, wij wensen het U van harte toe. zoveel actualiteiten in haar zend- tijd opneemt. De Chinese diplomaat Liao Ho- Sjoe vraagt in Den Haag politiek asiel. Woeste verhalen over spiona- ge-komplotten doen de ronde. Liao wordt stilletjes naar Amerika over gebracht. in Suriname gaat het er veel beter aan toe. De leraren in Suriname gaan in staking. Vakbonden, ambte naren en scholieren sluiten zich aan Premier Pengel zegt in een toe spraak, dat over en weer fouten zijn gemaakt en de overheid de ontwik keling bij het onderwijs niet bij kon houden. Op 13 februari zal Pengel het ontslag van zijn regering aan bieden. Minister De Block treedt op tegen prijsverhoging hij wasserettes, ho recabedrijven en autorijscholen. Vooral de horecasector is woedend. „De BTW doet ons de das om", zeg gen restaurant- en caféhouders. La ter krijgen zij voor een deel gelijk. Enkele beroemde, Nederlandse res taurants sluiten in 1969 geheel of gedeeltelijk. Volgens de minister zijn de prijzen tussen half december en half januari met 3,5 procent ge stegen. Hij vindt dat t e hoog. De vakbonden willen een algemene prijsstop. De minister verwacht, dat de prijzen in heel 1969 met 5,5 pro cent stijgen. In Den Haag komen de Belgische premier Eyskens en zijn minister van Buitenlandse zaken op bezoek. V eel publiek is er niet. Ze praten over de Benelux, een onderwerp, dat nauwelijks iemand interesseert. Rotterdam wil nog meer haven uitbreiding. Plannen liggen klaar om op Voorne en bij de Hoeksche Waard twee grote complexen aan te leggen. De regering is boos. Op Voorne en Putten mag geen grote industrie komen, vindt Den Haag. Het onderzoek naar politionele acties in Indonesië blijft de gemoe deren bezig houden. Wigbold, van Achter het Nieuws, wordt bedreigd. Een rijkscommissie geeft prof. Van der Wal, hoogleraar in de geschiede nis der betrekkingen van Nederland (en andere Europese landen) met de overzeese wereld, opdracht om een wetenschappelijke publikatie over de gebeurtenissen voor te be reiden. Bij de Staatsuitgeverij verschijnt het eerste deel van het standaard werk. Het Koninkrijk der Nederlan den in de tweede Wereldoorlog". Ook hier gaat het om een regerings opdracht, verleend aan dr. L. de Jong, directeur van het Rijksinsti tuut voor Oorlogdocumentatie. Dr. De Jong heeft inzage gehad in nooit eerder gepubliceerde stukken, zo als de notulen van de ministerraad. Ook heeft hij gesprekken gehad met koningin Wilhelmina. De eerste drukken van het eerste deel zijn al snel uitverkocht. Het tweede deel zal in november verschijnen. Nederland moet, in opdracht van het Internationale Hof van Justitie (Vredespaleis, Den Haag) gaan on derhandelen met Duitsland en De nemarken over de onderlinge ver deling van het Continentaal Plat, het ondiepe deel van de Noordzee bodem, waarop zoveel olie en aard gas worden vermoed. Nederland en Denemarken hebben door hun gun stige kustlijn elk een gebied van rond zestigduizend vierkante kilo meter gekregen, Duitsland nauwe lijks iets meer dan één derde daar van. Ook het Internationale Hof vindt dat niet helemaal rechtvaardig. Overigens blijkt in de loop van 1969 dat de gasvoorraden op het Plat, waarvan men na de vondsten in Groningen zoveel verwachtingen had, bar tegen te vallen. Alleen op het Engelse deel wordt een noe menswaardige hoeveelheid gevon den. Aan het eind van de maand praat minister De Block met vertegen woordigers van het bedrijfsleven, daarna met de Tweede Kamer. Het gaat natuurlijk over de prijzen. Hij vraagt de ondernemers om verdere kostenstijgingen z0 min mogelijk door te berekenen en de Tweede Kamer om niet aan te dringen op een algemene prijsmaatregel. Een aantal mensen is boos omdat president Nixon van Amerika op zijn Europese reis niet naar Neder, land komt. Premier De Jong en minister Luns worden door president Nixon uit genodigd voor een bezoek aan Ame rika. Nederland maakt zich zorgen over de hulp aan Biafra. Volgens mr. Van Walsum, voorzitter van de stichting Vluchtelingenhulp Biafra Nigeria conflict, gaat het overgrote deel van de hulp naar Nigeria, niet naar Biafra. Dë ruzies met Duitsland over het vervoer - Duitsland legt de Rijn vaart en het wegverkeer aan ban den - worden via onderhandeling en opgelost. Andere moeilijkheden blijken bij de scheepsvaart. In een rapport deelt de Koninklijke Neder- landsche Redervereeniging" mee, dat de Nederlandse koopvaardij snel zal vervallen als vloten en on dernemingen niet snel modernise ren. De buitenlandse bescherming voor eigen schepen blijkt voor Ne derlanders een groot nadeel. De regering stelt voor een maxi mum toelaatbaar percentage alco hol in het bloed bij het wegverkeer in te voeren, gecombineerd met een verplichte bloedproef. Voor Neder land zal een promillage van 0,50% gelden. Bij de berechting van een Haarlemse rechter blijkt (in no vember) hoe moeilijk het is om te bewijzen dat een bepaald promilla ge ook onder het rijden van kracht is. De rechter wordt vrijgesproken omdat hij zich beroept op de moge lijkheid, dat de alcohol, die later in zijn bloed wordt aangetroffen, tij dens het rijden nog geen invloed heeft uitgeoefend, aangezien het enige tijd kost voor de alcohol de bloedbaan bereikt. Als de rechter na een dodelijk ongeval tot een boe te wordt veroordeeld hoort men op nieuw de term „klassejustitie". Koningin Juliana deelt mee, dat zij geen belangstelling meer heeft voor het eerst gevonden kievitsei, zulks uit bezorgdheid over de be dreiging van de natuur. Nederland praat met Engeland en Duitsland over de produktie van verrijkt uranium volgens het ultra- centrifugestelsel, dat in Nederland is ontwikkeld. In Nederland moeten twee fabrieken komen, een voor de centrifuges en een voor de produk tie van verrijkt uranium. In Amsterdam wordt de Stichting Jonge Onderzoekers opgericht, die bij jongeren belangstelling wil wek ken voor de wetenschap. Eind maart vertelt minister De Block, dat de prijzen wel eens met 6,5 tot 7 procent kunnen stijgen. Hij neemt nu maatregelen tegen kappers, pe dicures, fotowinkels en zaken van onderhoudstniddelen voor schoenen. Huisartsen laat hij met rust omdat die zelf beloven hun ta rieven te bevriezen. In Amsterdam en de Zaanstreek worden acties gevoerd tegen de mo gelijke vestiging van Progil, een zwavelkoolstoffenfabriek, in het ge bied van het N'oordzee-kanaal. Minister De Block kan het niet langer aanzien en bevriest de prij zen, nadat hij eerst nog maatrege len neemt tegen prijzen van koel- huisboter, nylons, panty's en gara getarieven. De werkgeversbonden zijn boos omdat, zeggen zij, de mi nister nu alle lasten op de onderne mingen legt. De prijsstop wordt af gekondigd op 8 april. Op 1 april zegt de minister in een tv-inter- view, dat hij nog geen plannen heeft voor een algemene prijsmaat regel. In Zeeland zal een kerncentrale komen. In Dodewaard aan de Waal wordt - door koningin Juliana - de eerste Nederlandse kernenergie centrale (54 megawatt) in gebruik gesteld. De kosten (140 miljoen) zijn opgebracht door de regering, Euratom en vooral de gezamenlijke Nederlandse elektriciteitsbedrijven. De vakbonden proberen tot meer samenwerking te komen. Tet Neder lands Katholiek Vakverbond neemt het initiatief voor besprekingen met NVV en CNV. In ons hart blijken wij kleine kapitalisten te zijn. Een NIPO-on- derzoek brengt aan het licht, dat 90 procent van de Nederlanders vindt, dat bedrijven winst mogen maken. Meer dan de helft vindt het geoor loofd als 'bij verlies personeel wordt ontslagen. Dat gebeurt ook. Het verpakkingsconcern Thomassen en Drijver-Verblifa NV kondigt de sluiting van de fabrieken aan in Krommenie (450 werknemers), Utrecht (220) en Dordrecht (200). Zij zullen vermoedelijk in 1969 een vér lies opleveren van 2 miljoen gulden. De fabrieken in Doesburg en Leeuwaarden zullen worden uit gebreid. In de Zaanstreek ontstaat grote onrust. Het gemeentebestuur van Krommenie vraagt de fabriek in haar plaats niet te sluiten. Perso neel en familieleden protesteren op straat. Ook de Sphinx in Maasricht gaat gedeeltelijk dicht. De afdeling huis houdelijk aardewerk zal sluiten. Het litairen betrokken raken bij een conflict in dit deel van de wereld. Op 31 mei is de rust overigens her steld. De Néderlandse mariniers, ter versterking uitgezonden, komen half juni terug. De materiële scha de in Willemstad wordt geschat op 50 miljoen gulden. Koninging Juliana kijkt toe als op 23 mei de Lauwerszee wordt afge sloten. Om het gat van 900 meter in de afsluitdijk te dichten zijn 25 caissons nodig. Het werk duurt een maand. Met de afsluiting van de Lauwerszee is in 1961 begonnen. De kosten bedragen 150 miljoen. Aan gebied wordt 91&0 ha. gewonnen. Tweeduizend ha. blijft water, 1300 ha. wordt landbouwgrond, de rest recreatiegebied en militair oefen terrein. Vrijdagavond 16 mei bezet een groep studenten het Maagdenhuis in Amsterdam. Nadat het eerder - voor een paar uren - al tot een be zetting was gekomen. De omgeving wordt afgezet. De politie tracht de bezetters te isoleren. Bouwvakkers slaan echter een luchtbrug. De lei ding van de universiteit maakt be kend, dat kasten zijn opengebroken en geheime of persoonlijke docu menten zijn ontvreemd. De bezet ters wijzen bemidddeling door een Kamercommissie af. Op 21 mei dringt de politie massaal het Maag denhuis binnen en verwijdert de bezetters. Uit de processen-verbaal blijkt, dat onder de 660 bezetters 208 jongeren zijn, die niet als student staan ingeschreven. Van de studen ten is de helft afkomstig van de fa culteit der sociale wetenschappen. De bezetters moeten zich verant woorden wegens lokaalvredebreuk. betekent ontslag voor 460 mensen, vooral Belgische vrouwen. Het me taalbedrijf Mulder-Vogem gaat fail liet. Het bedrijf heeft 11 miljoen verloren, 250 man komen op straat. In Den Haag wordt de Benelux- regeringsconferentie gehouden. Men kan geen akkoord bereiken over afschaffing Ivan alle formalitei ten aan de grens tussen Nederland en België. In Tilburg bezetten studenten de Economische Hogeschool. Zij eisen medebeslissingsrecht op alle ni veaus. De Hogeschool wordt geslo ten, een beslissing waarop rector- magnificus later (op verzoek van de minister) terugkomt. Op 30 mei komt het op Curasao tot ongeregeldheden. Een groot deel van het centrum van Willemstad wordt verwoest. De Antilliaanse re gering roept Nederlandse mariniers te hulp. Uit Nederland worden ver sterkingen gestuurd. De regering in Den Haag is er niet gelukkig mee. De moeilijkheden beginnen als werknemers van Werkspoor Carib bean in staking gaan. Uit solidari teit staakt ook het Shell-personeel (2400 man). Op 30 mei trekt een menigte van vijfduizend stakers door Willemstad. Auto's worden in brand gestoken, Europeanen aange vallen. De economische situatie in het rijksdeel is al jaren achteruit gegaan. In Nederland wordt aangedron gen op wijziging van het Konink rijksstatuut, ook om te vermijden dat in de toekomst Nederlandse mi- In de Amsterdamse gemeenteraad wordt heftig gediscussieerd, maar een ruime meerderheid stelt zich achter B en W. en het politië-optre den. De regering publiceert de nota over de gebeurtenissen in Indone sië in 1947 en 1949. Conclusie van premier De Jong: De Nederlandse krijgsmacht heeft zich als geheel correct gedragen. De regering vindt het bovendien een hachelijke zaak om achteraf te oordelen. In Indone sië zijn zo'n 200 duizend Nederland se militairen geweest. Ongeveer 150 wandaden zijn bekend. Uit de ar chieven blijkt niets over verheime lijking van wandaden door de des betreffende autoriteiten. Al blijken verscheidene archieven niet meer volledig te zijn. Premier De Jong bleek toch onder de indruk te zijn van het onderzoek. Hij zei, dat er meer aan de hand is geweest dan hij vermoedde. De Nederlandse katholieken - en zij niet alleen - volgen vol spanning de gebeurtenissen rond de studen tenpastores. Het conflict sleept zich al het gehele jaar voort. Al in janu ari zegt kardinaal Alfrink - nadat twee priesters (in Amsterdam en Utrecht) zich hebben verloofd, dat het episcopaat dit niet kan en niet mag goedkeuren. De studentenpas tres krijgen steun van 17 collega's, die menen, dat zij ook na hun hu welijk mogen blijven voorgaan in de prediking. In Utrecht worden studentenpastores geschorst omdat zij een verbod naast zich neerlegden om reformtorische predikanten tot de eucharistieviering toe te laten. De verantwoordelijke man, dr. Kamphuis, neemt ontslag. Een commissie stelt voor het Ko ninklijk Huis over een gedeelte van de inkomens en vermogens belas ting te laten betalen. Echter niet over die bezittingen, die voor een goede uitoefening van de monarcha le taken noodzakelijk zijn. Geen be lasting zou moeten worden betaald over de toelagen van het rijk en de Kroondomienen. De commissie stelt vast - in tegenstelling tot alle ver halen - dat het Koninklijk Huis niet schatrijk is en geen vermogens van zeer grote hoogte bezit. Hilversum viert feest, maar met gemengde gevoelens. De Omroep wet treedt in werking. NTS wordt NOS, het samenwrkingsorgaan, dat voortaan zowel over radio als tv gaat. De omroepen klagen, dat de NOS veel te veel zendtijd heeft. De SER (Sociaal Economische Raad) adviseert om per 1 jan. 1970 de BTW niet opnieuw te verhogen. Ook de huurverhoging moet worden uitgesteld. De contractlonen mogen dan met niet meer dan vijf procent stijgen. De SER bepleit ook ver zachting van de prijsstop, teneinde sommige kostenstijgingen in de prij zen te kunnen verwerken. De KLM krijgt het recht om via Rusland (Moskou en Siberië) op To kio te vliegen. De Russische maat schappij Aerflot mag dan via Am sterdam dijndiensten op Amerika onderhouden. De zomer blijkt al aardig door te zetten. In grote delen van Neder land onstaat een tekort aan drink water. Oorzaak: ernstige verontrei niging van de Rijn. In Duitsland is endosulfan in de Rijn terecht geko men. Het is een zeer giftig bestrij dingsmiddel tegen insecten. Duits land zegt, dat ook andere chemische stoffen de verontreiniging veroor zaken. In de Rijn treedt massale vissterfte op. Nederland is boos om dat Duitsland veel te laat heeft ge waarschuwd. Waterleidingbedrijven moeten tot 7 juli op noodvoorzie ningen overgaan. Van 12 tot 27 juni zijn twee Am sterdamse politierechters bezig met de berechting van de ruim 600 be zetters van het Amsterdamse Maag dehuis. Een van de rechters is mr. Nomes, die eerder de secretaris van de Socialistische Jeugd in Amster dam wegens belediging van het Ko ninklijk Huis veroordelde tot 3 maanden gevangenisstraf en vijf ja ren ontzegging uit het kiesrecht. Miljoenen Nederlanders zitten uren gekluisterd aan het tv-toestel als in de nacht van 20 op 21 juli Neil A. Armstrong als eerste mens voet op de maan zet. De NOS brengt een rechtstreekse uitzending, die een avond en een nacht duurt. De Nederlandse kunstenaars zijn boos over het kunstbeleid. Op 2 juli spreken zij met minister Klompé. Een maand daarvoor weigert de mi nister naar Amsterdam te komen, waar een groep kunstenaars de Nachtwachtzaal van het Rijksmu seum heeft bezet. Zij wil wel pra ten, maar niet worden gechanteerd. De politie treedt niet tegen de be zetters op uit angst voor beschadi ging van de kostbare kunstwerken. De bezetting duurt niet langer dan een dag; men vertrekt vrijwillig. Minister Klompé belooft in juli, dat zij voor 1970 zal proberen extra gelden voor de kunsten uit te ge ven. De Nederlandse wegen moeten meer „rustplaatsen" krijgen, vertelt Rijkswaterstaat. Plannen liggen ge reed voor ongeveer 40 pleisterplaat sen (met restaurants) langs de gro te wegen, speciaal voor de beroeps chauffeurs. De politiebonden bepleiten uit breiding van de beschikbare midde len tegen wat zij „volksverzamelin gen" noemen. Naast de slag- en vuurwapens en het traangas zou de politie moeten kunnen beschikken over „onwelriekende, dan wel on aangename sensatie verwekkende middelen". Minister Bakker opent op 22 juli de Heinenoordtunnel onder de Oude Maas bij Barendrecht. Het is de ze vende tunnel in Nederland. Ditmaal gaat het om een belangrijke schakel in de Delta-route, de verbinding tussen de Randstad Holland en Zee land. Minister Bakker vertelt, dat in de komende tien jaren nog eens zes lange verkeerstunnels moeten wor den gebouwd. (vervolg op pag. 11)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1969 | | pagina 1