wAAlwijkse en lanqstRAAtse counant
Brandt's
problemen
INTEGRATIE VAN GASTARBEIDERS IN LEEFMILIEU
WAALWIJK EN OMSTREKEN NIEUW GEZICHTSPUNT
Stichting
van CTI2ierlo
Aanwezigheid
heeft dubbele
economische
motieven
Onderscheid
Noodoplossing
Grotere welvaart
m 1
Centra
DONDERDAGAVOND 15 OKTOBER 1970
93e JAARGANG No.83
De tcho an het Zuióen
Uitgever: Waalwijksche
Stoomdrukkerij Antoon Tielen
Hoofdredakteur: JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Losse nummers 20 cent
Opgericht 1878
Bureaus: Waalwijk, Grotestraat 205, Tel. 04160-32621-32746 - Kaatsheuvel, Dr. van Beurdenstraat 8, Tel. 01167 -2002
Abonnement
p. week (0,33 2 ct. inc.k.) 0,i
p. mnd. (1,45 10 ct. inc.k.) 1,1;
p. kwrt. (3,95 10 ct. inc.k.) 4,1 i
p. kwrt. p.post 4,75 by girobetalir
Advertentieprijs: 15 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tari<
Brieven onder nummer 50 ct. extH
Telegram-adres: „Echo
Toenemend aantal buitenlandse arbeidskrachten
geeft nog meer aanpassingsmoeilijkheden
De regering in de Bondsrepubliek
wordt gevormd door een coalitie
tussen de Socialisten en de Libera
len, een coalitie waarvan men reeds
bij het begin geen lang leven ver
wachtte, omdat de meerderheid in
de Bondsdag slechts bescheiden
was. Toch heeft Brandt in weerwil
van deze kleine meerderheid kans
gezien de oppositie van de CDU het
hoofd te bieden.
Plotseling is er nu een wijziging
in de toestand gekomen die don
kere wolken samenpakt boven het
hoofd van de Bondskanselier en zijn
regering. Niet minder dan drie Li
beralen, waaronder de leider der
Liberalen Mende, hebben het roer
omgegooid en zijn overgelopen naar
de ODU-oppositie. De oorzaak van
deze verandering moet worden ge
zocht in de politiek die Brandt voert
ten aanzien van het Oosten, de zo
genaamde „Ostpolitik". De tege
moetkomende houding van Brandt
ten opzichte van Moskou, de satel-
iietlanden en de DDR in het 'bijzon
der bevallen de opposanten niet. Zij
vrezen dat hierdoor een hereniging
van Duitsland in de toekomst op
losse schroeven zal komen te staan
cn dat willen zij ten koste van wat
ook voorkomen.
Door het verdwijnen van drie le
den van de regeringscoalitie is de
meerderheid van de regering in de
Bondsdag tot een uiterst minimum
geslonken en daarmee is de situatie
voor Brandt er kritiek op geworden.
De vraag is nu of de situatie in wer
kelijkheid zo kritiek is voor de
bondsregering. Brandt meent per
soonlijk van niet. Hij ziet het niet
allemaal zo donker in. Uiteraard
kan men zijn uitlatingen zien als
een vorm van politiek; een zich niet
in de kaart willen laten kijken
In wezen zijn er toch voordelen ver
bonden aan de huidige gang van
zaken. De aanvaarding van het ver
drag met Moskou hangt voor een
belangrijk deel af van eventuele
concessies die de Russen zullen moe
ten doen ten aanzien van Berlijn.
De Sowjetpolitiek kennende, is het
duidelijk dat de Russen zo weinig
mogelijk concessies willen doen
en zal, om dit aanvaardbaar voor
Bonn te maken, trachten een en
ander zo lang mogelijk uit te stel
len, waardoor Bonn langzamerhand
bereid wordt om met minder ge
noegen te nemen.
Onder de huidige omstandigheden
zal dit politieke spel niet kunnen
worden gespeeld. Wanneer de Sow-
jets werkelijk serieuze belangstel
ling hebben voor het verdrag, dan
zullen zij momenteel beseffen, dat
zij het ijzer moeten smeden nu het
heet is. Dat wil zeggen dat er geen
vertragingspolitiek kon worden ge
voerd en dat men ook niet op even
tuele concessies kan afdingen, om
dat daar tijd voor ontbreekt. Mos
kou beseft heel goed, dat het voort
bestaan van de regering Brandt kor
ter duurt naarmate zij touwtrekt
ever het verdrag en wat daaraan
vast zit. Maar wanneer de regering-
Brandt zou vallen, betekent dit dat
oe oppositie, met name de CDU het
roer zal overnemen en dan is het
gehele verdrag zeer waarschijnlijk
van de baan en 'behouden de Rus
sen een lege dop. i
Komen zij 'daarentegen snel met
brandt tot een overeenkomst en
wordt het verdrag geratificeerd, dan
betekent dit een succes voor de
Bondskanselier, waardoor hij wat
steviger in het zadel komt te zitten.
Een eventueel nader tot elkaar ko
men is dan in de toekomst niet uit
gesloten.
Zeer waarschijnlijk is dit laatste
voor Moskou van belang en daar
om zijn de Sowjets door het gebeur
de in een moeilijker parket geko
men dan Brandt.
Politiek gezien is de positie van
Brandt nog niet zo slecht, want de
oppositie kan tegenover zijn „Ost
politik" geen aanvaardbaar alter
natief stellen. Bovendien is een be
langrijk deel van het bedrijfsleven
in de Bondsrepubliek wel gepor
teerd voor nauwere economische
kontakten met het Oosten, omdat
dit nieuwe mogelijkheden voor de
economie biedt.
(Van onze verslaggever)
WAALWIJK - 'IK gastarbeider ben! Ik in Olland Iwerke!" Hoe vaak
is een zinsnede met een dergelijk gebrekkig Nederlands al aangehaald om
op de lachspieren te werken? Nationaal zeer bekende Cabaretiers, confe
renciers en showprogramma-makers hebben zich tot op de dag van van
daag menigmaal verlaten in een sketch over een tot voor 'enkele jaren te
rug nog tamelijk nieuw aspekt uit het maatschappelijk leven: de aanwezig
heid van buitenlandse arbeiders in Nederland. En deze op een humoristi
sche manier gebrachte maar ook tevens op een cynische leest geschoeide
programmaatjes waren niet zonder succes. Men komt zetegenwoordig
praktisch niet meer tegen. Het schijnt dat het grappige eraf is! Tenminste,
veel mensen lachen er niet meer om. Wat voorheen nog sporadisch voor-
Menigeen van ons heeft daarom
trent ongetijfeld wel eens de gedach
ten laten gaan en waarschijnlijk voor
zichzelf geconcludeerd dat dit werk
gele genheidsas pekt niet tot de een
voudigste zaken van de wereld be
hoort. Het aantal gastarbeiders is im
mers aanzienlijk toegenomen, waar
door de door velen daaraan vastge-
koppelde problematiek eveneens een
grotere omvang aangenomen heeft.
De meningen zijn verdeeld en het
leek ons goed hieraan een nadere be-
Perscnele Zaken van een zeer groot
Langstraats bedrijf in een geheel an
dere industriële sektor bevestigt daar
entegen dat het een noodoplossing is.
Hij zegt dat er bij Lips N.V. te Dru-
nen voorlopig geen gastarbeiders
meer bijkomen omdat het te moeilijk
wordt. In het pension te Elshout wo
nen in totaal 129 Turken en 24 Ma
rokkanen bij elkaar. "Maar ze vor
men geen verstoring van de Elshout-
se gemeenschap, persé niet!" aldus de
woordvoerder van de metaalgigant
Lips N.V.
Eén van de eerste instanties die ge
confronteerd wordt met de komst
Ook bij Lips N.V. te Drunen zijn buitenlandse werknemers omisbaar ge
worden in het produktieproces. Y an het gehele personeelsbestand maken
Turken en Marokkanen ongeveer 8% uit. In sommige afdelingen echter
meer dan 50%. Hier twee Turken aan het werk in de avondploeg.
schouwing te wijden. Immers ook on
ze regio en zelfs bijna elke plaats in
de Langstraat is "internationaal" ge
worden.
Een week geleden becijferde de
heer A. Maas, direkteur van het Ge
westelijk Arbeidsbureau te Waalwijk,
tijdens een persconferentie een toe
name van 66 buitenlandse arbeids
krachten in de maand september.
De arbeidsmarkt in ogenschouw ne
mend, noemde hij dat echter een
rioodoplossing. Naar zijn zeggen is
de ruimte in Nederland immers be
perkt en brengt de komst van de gast
arbeiders zowel op sociaal gebied als
op het terrein van begeleiding en
huisvesting moeilijkheden met zich
mee.
„Het is beslist geen noodoplossing"
zegt de heer A. op 't Hoog, perso
neelschef van Bloch en Stibbe-Hol-
landia N.V. te Waalwijk, in welk be
drijf meer dan 100 gastarbeiders
werkzaam zijn. "Deze mensen leve
ren ook een bijdrage aan onze wel
vaart. Dit m'cet niet vergeten worden.
Daarom moet het 'kunnen dat de
plaatselijke bevolking ook eens de
positieve kant van de overigens wel
een grote zorg en begeleiding ver
eisende gastarbeiders-aanwezigheid
gaat zien. En gelukkig gebeurt dat nu
al veel meer dan voorheen". Deze
woorden van een van de mensen die
zeer nauw bij het overigens toch als
probleem gekenschetste gebeuren
betrokken zijn, liegen er niet om. Een
van de topmensen van de afdeling
van buitenlandse arbeidskrachten
naar onze streek is het Gewestelijk
Arbeidsbureau te Waalwijk. Deze in
stantie moet als onderdeel van het
Ministerie van Sociale Zaken immers
de werkvergunningen afgeven. Ge
zien de gehele bevolking van deze
streek kan van een behoorlijke en
vergeleken met de absolute beroeps
bevolking in de regio kan van een ta
melijk grote groep buitenlandse ar
beiders gesproken worden. De hon
derden pendelende Belgen niet mee
gerekend zijn het er naar de mening
van het Arbeidsbureau tegen de dui
zend. Het secretariaat van het stads
gewest Waalwijk noemde in het jaar
verslag over 1969 zelfs 1051 inwo
ners met een vreemde nationaliteit.
De grootste groep gastarbeiders
wordt gevormd door Turken,waarvan
de meesten in Waalwijk en Drunen
wonen. Evenwel ook in de gemeente
Loon op Zand en in enkele plaatsen
in het Land van Heusden en Altena
zijn Turken ondergebracht. Bedui
dend minder, maar dit jaar toch wel
enorm in omvang gegroeid is het aan
tal door Joegoslavische mensen be
zette arbeidsplaatsen. Van de ruim
200 in Joegoslavië geworven perso
nen zijn de meeste meisjes. De Joe
goslavische arbeiders en arbeidsters
zijn gehuisvest in Heusden, Waal
wijk, Kaatsheuvel, Drunen en enkele
andere plaatsen o.a. in het Land van
Heusden en Altena. In Waalwijk bij
voorbeeld leven toch altijd een 30-tal
Joegoslaven en een 50-tal Joegosla
vische meisjes. Het aantal Marokka
nen in het gebied van het Geweste-
kwam en terloops op het leefpatroon van ons Nederlanders appeleerde,
wil nu opgenomen worden in het dagelijkse leven: de intergratie Ivan bui
tenlandse werknemers.
Er komen steeds meer van deze in het Nederlandse bedrijfsleven werkza
me arbeidskrachten die naar de mening van menigeen eigenlijk in een heel
ander land thuishoren. Daartegenover staat de opvatting van velen dat een
Nederlandse economie zonder buitenlanders niet meer mogelijk is.
Hieruit blijkt reeds dat het aanvankelijk lachwekkende probeersel van (van
uit vreemde landen aangetrokken mensen om onze taal te spreken een we
zenlijk facet is geworden van een gecompliceerd geheel: het probleem van
de gastarbeiders.
lijk Arbeidsbureau werkzaam, loopt
op tot ruim 140, waarvan er veel in
Vlijmen en Drunen wonen. Verder
zijn er nog tientallen overige werkne
mers van verschillende andere natio
naliteiten.
Bij het Gewestelijk Arbeidsbureau
te Waalwijk is men van mening van
het een economische noodzaak is dat
het Nederlandse bedrijfsleven deze
mensen te werk stelt vanwege de sa
menstelling van onze beroepsbevol-
volking. Het opleidingsniveau van de
Nederlandse werknemers stijgt. Het
aantal arbeidsplaatsen in de sektor
ongeschoolde arbeidskrachten is niet
evenredig gedaald zodat er een soort
vacuum ontstaan is dat opgevuld dient
te worden. Hiervoor bieden zich bui
tenlandse arbeidskrachten aan, voor
hen gewoonlijk eveneens een econo
mische noodzaak", zo wordt door
GAB-funktionarissen verklaard.
Het appelleren cp deze dubbele1
economische motieven betekent even
wel geen uit de weg ruimen van bij
komende moeilijkheden. In de ar
beidskrachten schuilt immers ook al
tijd nog zoiets als het begrip "mens".
Deze levende mens moet in de samen
leving kunnen funktioneren, anders
is hij geen mens. En hierbij komen
juist de problemen te voorschijn: de
gastarbeiders kennen praktisch niets
van onze taal en zijn slecht op de
hoogte van onze cultuur.
En nu zou menigeen kunnen fluiste
ren: "Maar dat hoeft toch ook niet
persé. De gastarbeiders hebben mees
tal geen of een heel slechte voorop
leiding gehad en komen alleen maar
enkele jaren naar hier om veel geld
te verdienen. De konsekwenties daar
van moeten zij op de koop toe ne
men!"
Het staat echter om de eerderge
noemde motieven te betwijfelen of dit
wel helemaal juist is. Alhoewel de
meeste gastarbeiders immers de voor
ons eenvoudigste werkzaamheden ko
men verrichten is het een vraag of
dat zo kan blijven. Sommigen hebben
na enkele jaren wat van de Neder
landse taal geleerd, doorzien hun
funktie in het arbeidsproces en begrij
pen dat ze in feite op de onderste
sporten van de maatschappelijke lad
der staan. Gaat men dan terug naar
het eigen land dan wordt de mindere
welvaart, waarvan men ondanks al
les hier toch geproefd heeft, een
vaak pijnlijke confrontatie waarmee
men nog meer onvrede dan voorheen
heeft waardoor de drang om hier te
rug te komen en te blijven steeds gro
ter wordt en nogal eens realiteit kan
worden. Zoals alle minderheidsgroe
pen wil men dan op een gegeven mo
ment ook een woordje meespreken.
En nuchter beschouwd niet ten on
rechte. Zie daar de aanzet tot een
zekere cyclus waarmee rekening ge
houden moet worden.
Vele mensen willen deze mogelijke
integratie van gastarbeiders in het
leefklimaat van onze regio en van ons
land een noodzakelijke begeleiding
geven. Ruim een jaar geleden is op
initiatief van de Waalwijkse bedrijfs-
aalmoezenier Van Berkel het comité
Buitenlandse Werknemers Waalwijk
c.a. opgericht dat aan de problema
tiek van het gastarbeidersschap tege
moetkomingen wilde doen. Er bleek
echter enorm veel werk te verrichten,
waardoor men o.a. genoodzaakt was
toe te treden tot de Stichting Bijstand
Buitenlandse Werknemers in Midcïen
Brabant, welke als het ware gespecia
liseerd maatschappelijk werk verricht
onder de buitenlanders individueel en
druk bezochte spreekuren die deze
Stichting om de twee weken met twee
medewerkers in Waalwijk boudt, ko
men alle mogelijke problemen aan de
orde.
^xcluaieve
herenkleding
WAALWIJK
De grote rode draad door al die
moeilijkheden", aldus de le funktio-
naris van die Stichting, de heer Van
Alphen uit Dongen, "is de communi
catie-stoornis. Dat uit zich in feite in
de ontzaglijke taalbarrière en de bot
sing van de culturen. Men kent elkaar
niet, men kan elkaar niet benaderen
en niet aanvoelen omdat de achter
gronden van de beschaving van met
name Turken, Marokkanen, Joego
slaven, Grieken en Spanjaarden, to
taal anders zijn". Hij is van mening
dat de gastarbeiders nogal eens te
weinig informatie en introduktie ont
vangen, waardoor met het toenemen
van het aantal buitenlanders ook de
aanvragen om hulpverlening toene
men. "De overheid evenwel heeft
reeds een nieuwe stap in de goede
richting gedaan door het werk van de
Stichting per 1 januari a.s. voortaan
met 95% te subsidiëren", voegde de
heer Van Alphen daaraan toe.
Bovendien is hij van mening dat de
komende 5 a 10 jaar het aantal gast
arbeiders ongetwijfeld toe zal nemen
.'Met name in nieuwe industrieën,
waarvoor vaak ongeschoolde arbeids
krachten nodig zijn, en ook in de
leer- en textielindustrie kan men
steeds moeilijker jonge Nederlandse
werknemers krijgen waardoor, men
wel genoodzaakt is buitenlanders aan
te trekken. Bij de begeleiding daarvan
is o.a. de Stichting Bijstand Buiten
landse Werknemers betrokken. De
aktiviteiten bewegen zich op het ge
bied van vorming, voorlichting en
vrije tijdsbesteding. In deze onder
vinden wij evenwel steeds meer be
grip bij de gemeenschap, die in het
algemeen gesproken meer gaat ac
cepteren." Zo is men in samenwer
king met het comité te Waalwijk druk
zoekende naar een ruimte om Turken
een ontmoetingscentrum te geven.
Onder andere over het gemeen
schapshuis te Baardwijk wordt druk
(vervolg op pag. 3)
De Joegoslavische meisjes die bij Bloch en Stibbe-Hollandia N.V. werkzaam zijn, worden zoveel mogelijk in
flats en woningen ondergebracht om nog wat van de huiselijke sfeer te benaderen. Hier een aantal gastarbeid-
sters in hun pas gereedgekomen flat aan het Distelplein te Waalivijk. Ook zij moeten hun vrije tijd na de arbeid
overdag doorkomen.
