No. 161.
Zaterdag 14 April.
1883.
I
"Citffevcr: L. J. VF,EI1MAN Ilousdou.
km a Ic wit.
FEUILLETON.
Een N aamlooze.
3j§9®fK Ijp^ss
Rgyj^rgf.y»4
VOOR
Dit blad verschijnt eiken W O E N S D A G
Abonnementsprijs: per 8 maanden f
verhooginsr.
en Z A T E R D A G.
1.Franco per post zonder prijs-
Advertentien 1.6 regels 60 ct. Elke regel meer 10 et. Groote lette» naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur.
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
De invloed van 't tooneel hier te lande
moge voor enkele plaatsen van beteekenis
zijn en zeer zeker is ze dat, zoo merkbaar
als bij de Franschen echter doet ze zich niet
gevoelen. Bij hen is ten volle waar wat
von Schlegel eenmaal schreef: het schouw-
tooneel is een School der Zeden. Het tooneel
is het troetelkind der Parijzenaars en de
mannen die er op arbeiden staan in hun bij
zondere gunst. Tooneelschrijvers in Frank
rijk zijn de afgoden voor't publiekze zijn
meer dan koningen, want ze beheerschen 't
groote publiek, dat met hen lacht en weent
en hun ook vorstelijk beloont. In lijden
van beroering speelde 't tooneel gewoonlijk
een beteekenisvolle rol, en waar 't niet voor
ging, daar stuwde de menigte het voort, tot
aan de spitshet tooneel moet voor de Pa
rijzenaars in moeilijke oogenblikken ook een
school voor politiek zijn.
Bijwijlen helpt het ook de mode aan een
hoed, aan een kleur, aau snit van een japon
en zoo verwondert het ons volstrekt niet de
Parijssche dames thans getooid te zien in
nieuwniodische-costumes, genoemd naar een
heldin uit een drama, of beter gezegd in
costumes met een nieuwmodischen naam
gedoopt, want zoo heel groot is het verschil
niet tusschen een sleep van dit en een van
verleden jaar. De naam doet in de mode
zeer veel af. Hoe dil zij, Parijs gaat tegen
woordig gekleed a la Fedora; japon, hoed,
kousen, schoenen, kapsel, bouquet alles
is gedoopt en verdoopt naar de jonge dame
uit Sardou's jongste drama. Natuurlijk aapt
de Nederlandsche schoone dit voorbeeld na
en kiest zich Fódora eveneens tot ideaal.
Al kent ze de laatste niet, dat is geen be
letsel om haar kleeren na te knippen, onze
modemagazijnen beminnen Fedora uitermate,
want deze bezorgt hun groote winsten.
Daar wij Fédora kennen, willen we 't een
en ander uit de romantische geschiedenis
dezer beklagenswaarde jonge dame mee-
deelen, opdat onze schoone lezeressen, bij
aldien ze dezen zomer een kleedje mochten
thuiskrijgen met rozen gegarneerd zoo
luidt immers de term? (1)een kleedje
a la Fédora, althans iets zouden weten van
de dame, die haar naam aan dat smaakvolle
kleedingstuk gehecht heeft.
Haar geestelijke vader is Victorien Sardou,
een der meest beroemde en geliefde tooneel
schrijvers in Parijs. Sardou heeft drama's
geschreven in alle genres en 't, is hem steeds
goed af gegaan. Vele zijner stukken zijn ook
hier te lande vertoond en steeds met suc
ces, b. v. de familie Bénoiton, Dora, Rabagas
enz. Zijn jongste schepping is, zooals we reeds
opmerkten Fédora, die te Parijs voordurend
volle zalen trekt, het heele publiek en de
mode incluis, ingepalmd heeft en ook in onze
hoofdstad op groote belangstelling rekenen
mag. Het Fransche tooneelgezelscbap dat
dezen zomer tijdens de tentoonstelling, voor
stellingen komt geven in den stadsschouw
burg aldaar, zal dan ook de rij openen met dit
drama en Sara Bernhardt in de titelrol.
Fédora is een Russische adellijke jonge
dame, die op den eigen avond, waarop Sardou
ons met haar kennis doet maken, haar aan
staanden echtgenoot verliest. Niet ver van
zijn woning wordt hij gewondgevou den, ge
troffen door een kogel. De kunst vermag
O o
hem niet te redden evenmin als 't de Rus
sische politie mag gelukken den moordenaar
te vatten. De laatste ontsnapt en de eerste
blaast na de operatie den adem uit. Fédora
is wanhopig. VVetende hoe goed de nihillisten
ieder waant de vermoorde een offer dezer
geweldenaars hun booze daden voor de
politie weten te verbergen, neemt ze 't besluit
zelf den moordenaar te zoeken en zweert ze
niet te zullen rusten voor ze hem ontdekt
en aan de justitie overgeleverd heeft.
Daarop gaat ze naar Parijs, het toevluchts
oord van zooveel Russen en leidt daar een
schitterend levendoch hoewel schijnbaar
zich geheel overgevende aan de genoegens
van den dag en de conversatie, verliest ze
toch geen oogenblik haar doel uit 't oog. Met
wraak in den boezem keuvelt ze met de
gasten van 't huis, waar ze haar intrek ge
nomen heeft, ook met een zekeren graaf
lp an o ff, den persoon, die zij en ook de
Russische politie voor den moordenaar van
haar vriend houdt, voornamelijk omdat hij
't was, die juist na den moord in der haast
Petersburg verlaten had. Zij verliest hem
gaeji oogenblik uit het oog, ze laat al zijn
gangen bespieden, hij is volkomen aan haar
overgeleverdéén onvoorzichtig woord, ééne
verdachte beweging, één letter van zijn hand,
waardoor hij zich verraadt en zijn lot is
beslist. Maar terwijl ze den moordenaar
haars vriends zoekt, krijgt ze den man lief,
dien ze daarvoor houdt. Ze worstelt tegen
die opkomende hartstocht, ze wil 't zich
zeiven niet bekennen, maar 't is zoo ze
heeft hem lief. En ook hij lieft haar, iedere
blik zijner oogen zegt het haar. Toch onder
drukt ze haar liefde ter wille van de wraak.
Ze zal hem aanhooren, ze zal hem de nood
lottige bekentenis van de lippen persen en
daarna hem zonder meedongen overle
veren aan haar trawanten, die om 't paleis
geschaard, last ontvangen hem te vatten
nadat zij hem smadelijk verjaagd heeft; De
ontmoeting heeft plaats, hij smeekt hare
hand, maar zij tracht hem eerst uit te hoo-
ren omtrent dat raadselachtig verdwijnen
uit Petersburg op dien bewusten avond. Hij
echter verklaart daarover
geen
woord te
Ingezonden
zullen spreken dan nadat zij hem eerst van
hare wederliefde heeft verzekerd, hetgeen
ze na veel inwendigen strijd .eindelijk doet.
Plotseling daarna bekent hij de moordenaar
te zijn, dien ze zoekt en dien ze thans ver
klaard heeft te beminnen. Dat antwoord
verstomt haar en doet de kansen der wraak
weder stijgen. Doch Ipanoff gaat verder en
deelt haar de reden mede van die noodlot
tige daad. Hij had haren minnaar n.l. be
trapt ten huize van zijn vrouw, met wie
hij in 't geheim samenkomsten hield. Die
schurkenstreek van den man, dien hij -zijn
vriend noemde, had hem tot razernij ge
bracht en den schuldige op staanden voet
doen dooden. Nu verschijnt hij in Fédora's
oogen in een geheel ander licht en zonder
reserve geeft ze Ipanoff hare hand en houdt
hem trots zijn weerstreven, bij haar, dewijl
ze hem niet durft bekennen welke middelen
ze in 't werk gesteld heeft om hem te doen
vatten.
Die middelen echter konden niet alle
ongedaan gemaakt worden. Haar voorloopig
schrijven b. v. naar Petersburg en haar ge
geven raad om nu ze den moordenaar bijna
ontdekt had,, al vast zijn broeder te vatten,
werd trouw ter harte genomen. Die jonge
ling werd gevat en verloor door een nood
lottige omstandigheid het leven. Het bericht
daarvan bracht Ipanoffs moeder op 't ziekbed,
zoodat ze stierf van schrik. Van dat alles
krijgt Ipanoff tijding en geraakt er door
buiten zichzelven van woede tégen den laag
hartige, die zijn familie in den rouw ge
dompeld heeft. Men schreef hem dat 't een
vrouw was, die hern zoo lange jaren ver
volgd heeft en hij zweert in Fédora's bijzijn,
die vrouw te zullen vinden om haar te ver
nietigen. Fédora, vol schrik en wroeging
smeekt hem haar te vergevenindien hij
ze vindt, haar in 't leven te laten; zij pleit
verzachtende omstandigheden, zonder 't feit
3)
Onderzoekend staarde hein de oude lieer aan. «Elimar,
is de oorzaak van uw afkeer te zoeken in eenige hande
ling van George? Ik vraag het een Raudnitz, Elimar
Verlegen blikte de jonker naar den grond en beet
zich o]» de lippen. »Neen,« zei hij, mijn wrok heeft
een persoonlijke oorzaak.»
»l)ie ik niet weten wil,viel de oude in «ernstige
gedachten slechts vervullen mij, ernstige gedachten
hoopte ik, in een tijd als de tegenwoordige, in mijn
zoon te vinden, ernstiger dan die aan woeste gelagen.
«Geef mij gelegenheid, vader, mij te onderscheiden,
riep Elimar en voor de eerste maal klaarde zijn blik
op, «heb ik bij 't stormloopen op Demmin schande
over u gebracht door lafheid? Geef mij gelegenheid
heldenmoed te toonen en gij zult uw woord terugnemen
laat mij met uwen naamloozcn gunsteling een proef
wagen
De ernstige, gestrenge trek om des ouden monds
was verdwenen. Hij gaf zijn zoon de hand.
«Dank voor dat woord, mijn zoon,» zei hij bewogen,
«het is als balsem op de wonde mijns harten. Ja
Elimar, deze gelegenheid, zelfs die proef, waarnaar uw
hart hunkert, zal u geschonken worden. Met trotsch
en toch tegelijk met angst, bestemde ik u voor eeri
onderneming die, zoo ze gelukt, uw naam als den
naam eens helds in de Brandenburgsche armee beroemd
zal maken,inaar uw leven is de inzet tot dien prijs
de dood staat achter u in zijn vreeselijkste gedaante.
«Waarom zou ik den dood vreezen,» riep Elimar,
«en mij bekommeren om de wijze van stervenwaartoe
ben ik soldaat? Zelfs de nederigste mijner, kameraden
kan dapperheid in 't gevaar toonen, heldenmoed alleen
is slechts den 'uitverkorenen geschonken. Ik dank u,
dat ge hij deze onderneming de hulp van uwen zoon
niet versmaad hebt.
Met zichtbare vreugde blikte Raudnitz op den be
wogen jongeling. «Goed zoo, Elimarzei hij, «déze
edele opwelling verschoont veel. Hier en uit de tafel
lade nam hij een verzegelde rol«neem dit goud en
bestrijd daarmee uw kleine eercschulden. Tot van avond
acht uur zijt gij vrij, dan zult gij mij naar de tent
van den Keurvorst geleiden en daar de rest vernemen.
Nog
worden. Ga en
George?» -
zicht, «ook de «Eenentwintigste» zal van de partij zijn?»
«Zoo slechts een enkel persoon de daad volbrengen
kon en ik had dien uit te kiezen,antwoorde de Heer
von Kaudnitz, «het zou do «Eenentwintigste» zijn.
Doch niet gij, niet hij alleen, maar een veel grooter
aantal mannen zijn aangewezen tot 't volbrengen van
dit werk der eer. Doe uw plicht, Elimar eu denk aan
uw tijd.
Elimar draalde niet heen te gaan. «Gij zijt goed
en groothartig als altijd, vader,» zeide hij, «zeker heb
ik kleine schulden, die ik niet onafgedaan laten mag
voor 't geval ik niet wederkeerde van de nachtelijke
onderneming, ook deze brief uil Wittenberg bekom
mert mij
«Ik zal de vordering van den woekeraar betalen,
moge deze het laatste offer zijn dat ik terwille uwer
in dezen nacht zal het beslissende werk gedaan
zie dat ge me George zendt.
-eenschaduw vloog over Elimars aange-
lichtzinnigheid breng. Ga nu
Verstomd kuste Elimar de hand zijns vaders en ver
wijderde zich. Een oogenblik later stond hij onder 't
bónte gewoel van 't leger..
«Ha, broeder Elimarkrijsehte een ruvile stern
nevens hem, «wel, is de gevreesde brief gekomen en
heeft de oude opgespeeld?»
De spreker was Hans van Sohlbacli, de jongste
spruit van een vroeger welvarende adellijke familie
uit de Marken, die in Wittenberg meer een drink-,
dan een studievriend van Jonker Elimar was. Ter
wijl deze op de beroemde Wittenbergsche hoogeschool
zich op verlangen zijns vaders eenige kennis van 't
staatsrecht zou eigen maken, had van Schlhacli zich
I door laffe vleierij aan hem opgedrongen en geheel op
kosten van den rijken jongen man geleefd. Hij had
in hem een te goede buit gevonden om 't niet der
moeite waard te achten den vriend in het leger van
den Keurvorst te volgen en zich daarin te doen op
nemen. Iu plaats van militaire verdiensten, verwierf
hij daar den twijfelachligën roem van een uitstekend
drinker te zijn en de aanlegger van alle ergerlijke
tooneelcn der jonge officieren.
Elimar bevond zich thans niet in ecu stemming
om met den ruwen klant te schertsen.'
«Mijn waardige vader, de liéer KanselierVon
Raudnitz,» voerde hij hem tegen, «was goed en edel
als altijd door hem ben ik in staat gesteld u de
tachtig thalers te betalen, die ik iu een roes aan u
verloren heb, in een spél, waarvan ik tot heden nog
geen hoogte heb. Wacht ine in uwe tent, op 't oogen
blik heb ik iets gewichtigcrs te doen.
Sahlbach scheen niet in 't minst door den toon
zijns vriends getroffen er lag voor hem geen spoor
van bcleediging in.
«Het gewichtigste was op dit oogenblik den onbe-
dachtzamen knaap, den «Eenentwintigste,» op de
vingers te tikken, daar ik hem weer den weg heb
zien inslaan waarop ge hem niet gaarne ziet, den
weg naar Ebcrsberg.
«Alweer!» een vloek-gleed over Elimars lip
pen «er is geen twijfel aan of .daar steekt eenige
afspraak achter
«Misschien brengt hij de vrome .moeder Anna een
bezoek,» sprak' Sehlbach op konenden toon, «twee
oude wijven passen goed hij elkaar
«Ook liga komt dikwijls in de hut dezer vrouw,
prevelde Elimar, «'tis zeker, hij is mijn mededinger.
0, ik haat hem
Op nieuw wendde hij zich tót Sehlbach. «Gij hebt
gelijk,zeide hij, «ik zet dén kérel na bovendien
heb ik hem een boodschap over te brengen. Daarna
kom ik bij u en zal u onder een flesch ouden llon-
gaarschen wijn tot uitvoerder van mijn uitersten wil
maken. Gij zult mijne schulden betalen, opdat- ik iu
ieder uur deze-booze wereld verlaten en u in 't hel-
'sche vagevuur een plaats bespreken kan.»
Met deze woorden ijlde hij heen verbluft keek
hem zijn woeste kameraad na. «Er is iets aan den
gang,« sprak hij tot zichzelven, «geld heeft hij ook
en dat is een zeldzaamheid nu, de wijn zal hem
de tong wel los en den buidel leeg maken.
Aldus in zichzelven sprekende slenterde hij naar de
tent terug, welke hij met een paar adellijke kamera
don deelde, terwijl Elimar von Raudnitz, de leger
plaats verlatend, zich door 't boseh spoedde en met
haastigen tred een zijpad indoeg, 'i welk hem in den
kortsten tijd op de bezittingen van den Vrijheer Von
Ebersberg voerde.
(Wordt vervolgd
KiS^ifï^w "*t.
en en Altena.
O O
(1) Een deskundige zegt ons, dat hetgeen wij voor garnee
ring aanzien, eigenlijk een guirlande van rozen heet.