No. 166. Woensdag 2 Mei. 1883. öiik Een gevaarlijk wapen. FEUILLETON. Een jNaamlooze. Uitgever: L. J. VEERMAN neusden. m rvi VOOR Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG Abonnementsprijs: per 3 maanden f verhooging. O O en Z A T ERÜA G. 1.Franco per post zonder prijs- Advertentiën 1G regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote lettess naar plaatsruimte. Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur. De patriotten, die zich zelf ten minste zoo noemen, die de Iersche republiek willen ves tigen, zou men veilig de ridders van het slachtersmes en de edelen van het dynamiet kunnen noemen. Wij zagen dezer dagen eene plaat waarin Chemica wordt voorgesteld haar hoofd in hare handen verbergende, omdat zij terugschrikte van de tooneelen, die teweeggebracht wer den door de kunstmiddelen, welke zij waande tot heil der menschheid te hebben uitgevon den en welke middelen in de handen eener verdwaasde menigte der menschheid ten vloek schijnen te worden. Weder melden de bladen ons, dat men een der werkplaatsen heeft ontdekt, waar de Fenians helsche werktuigen maakten en nitro glycerine om de Engelschen te beoorlogen door huizen te vernielen en burgers te dooden. Ditmaal was het in Birmingham, een der grootste fabrieksteden. De ontzetting van de inwoners dezer wijk, waar deze nihillisten werken, was onbeschrijfelijk groot, toen be kend werd, wat ontdekt was. Daar de ge vaarlijke stoffen moesten worden weggehaald, verlieten vele inwoners met vrouw, kinderen en kostbaarheden hunne huizen, omdat elk oogenblik eene verschrikkelijke ontploffing kon plaats grijpen. Dynamiet is vergeleken met nitro-glycerine onschuldig, maar de nitro glycerine waarvan dynamiet gemaakt wordt, is het gevaarlijkste goedje dat men zich kan voorstellen, vooral wanneer het gemaakt is door onervaren handen. Als zij niet zeer zuiver is, ontploft zij dikwijls van zelf. De deskundigen, bevreesd voor te groote hitte, hadden de gevonden nitro-glycerine met blokken ijs omringd. Kolonel Majonda, rus teloos door zijne verantwoordelijkheid ging op een avond, 7 April, nog eens zien, hoe de toestand van de nitroglycerine was die des oogenblik verdwenen politie-agenten en jour morgens vroeg vervoerd moest worden. En nalisten, maar één verslaggever van Daily het was gelukkig, dat hij dit onderzoek deed. News en Standard te zamen bleef op zijne Met ijs had de temperatuur in de loods bijna tot het vriespunt afgekoeld. Dan is nitro-glycerine het gevaarlijkst en bijzonder geneigd om te ontploffen. Het ijs werd in allerijl weggenomen en door zaag sel en koud water vervangen, daar men ook moest waken tegen te veel stijging der tem peratuur. Den volgenden morgen, het was op een Zondag, kwam de deskundige uit de groote vijftig pond aarde gedaan werd. Als een plaats. Menig kruis, voor dapperheid verwor ven, wordt gedragen, dat met minder gevaar verdiend werd, dan dat waaraan deze ver slaggever was blootgesteld. De zware ijzeren ketel werd door den chemicus en Dr. Hillden geneeskundigen ambtenaar van de wijk, aangepakt, en in een olieachtigen, dikken stroom vloeide het vocht in eene groote houten tobbe, waarin nu fabriek te Glasgow hij weigerde echter het helsche goed te vervoeren, voor dat het tot dynamiet was verwerkt. Anders was een ont ploffing onvermijdelijk. Hij verklaarde het voor een verbazend groot wonder, dat het goed niet reeds twintigmaal ontploft was. Het was in den gevaarlijkst mogelijken toe stand en dan daarenboven nog al te koud. Eerst werd warm water aangewend, voor hij het durfde behandelen. In enkele em mers was nitro glycerine. Deze vermengde hij zorgvuldig met kreselger aarde uit Han nover en maakte dus dynamiet, die gerust kon vervoerd worden. Nu bleef er nog een groote ketel over met 200 pond nitro-gly cerine gevuld. De minste schok zou deze kunnen doen ontploffen en de hoeveelheid was zoo groot dat de vloeistof moest worden afgetapt, eer men iets kon doen. Drie duim water lag boven het verschrikkelijk mengsel en de chemist verzekerde, dat het meer dan gevaarlijk was, dit water slechts aan te raken. Er werd geprobeerd met hevels het vocht in emmers te laten loopen, maar de glycerine was te taai en wilde niet in beweging komen. De chemicus, al zijne pogingen verijdeld ziende, en het al te gevaarlijk ach tende, de stof langer in den onzuiveren toe stand te laten staan, zeide,/wi.j moeten de ketel opnemen en gaan overgieten." In een bakker die brood kneedt ging de chemicus aan het kneden van nitro-glycerine en aarde. Telkens voegde hij er meer aarde aan toe, diede nitro-glycerine opslurpte en toen vulde hij zorgvuldig en eigenhandig zeven eikenhouten emmers met het nieuw vervaardigde dy namiet, dat er als roode stopverf uitziet. Ilij wikkelde de emmers in dik, groen baai, om licht en lucht af te sluiten en toen verklaarde hij, dat het groote gevaar voorbij was en het dynamiet nu vervoerd kon worden naar drie mijlen buiten de stad om verbrand te worden. Een zeer groote gevangeniswagen, met vier paarden bespannen, kwam nu voor. Elke emmer werd in eene afzonderlijke afdeeling geplaatst met een man, die zorgen moest, dat de emmer niet geschokt werd en die tevens met een revolver gewapend was, voor het geval dat de moordenaarsbende zich van het dynamiet wilde meester ma ken. Door gewapende politie-agenten voor afgegaan en begeleid ging de wagen door de dichtbevolkte stad. Overal stonden agen ten en soldaten op wacht. Men veronder stelde namelijk dat de Iersche nihilisten zouden trachten een bom onder den wagen te werpen. Eindelijk drie mijlen buiten de stad ge komen, begon de chemist, de heer Macready, het dynamiet te vernielen. Door een schot alleen kan het ontploffenmaar het verbrandt met felle vlam zonder ontploffing, zoodat het veel minder gevaarlijk is dan nitro glycerine. Daar het dynamiet niet zoo zuiver en goed gemaakt was als het op de fabriek gebeurt, waar de heer Macready werkzaam is, was het niet volkomen zeker of het ver branden zonder gevaar was. Toen de proef gelukt was, werden de emmers beurt voor beurt geledigd. De inhoud van een emmer werd eerst uitgestrooid over een lange strook gronds en toen met een lucifer aangestoken. Toen kon men duidelijk bespeuren hoeveel gas het dynamiet bevat. De vlammen stegen hoog op in de lucht, met een geluid als van een loeienden storm of een verwijderden donder. Dichte rookwolken stegen op bo ven het veld en de hitte was op een afstand van twintig meters nog ondragelijk groot. In ééne seconde verbrandde alles en er bleef slechts een weinig witte asch liggen, als het overblijfsel van de aarde, waarmede de nitro glycerine vermengd was geweest. Wat is nu eigenlijk nitro glycerine en wat is dynamiet? Glycerine is een tegenwoordig algemeen bekend vocht, de Hollandsche naam is oliezoet. Na de uitvinding van het schietkatoen trachtten de scheikundigen andere organische stoffen dan katoen met een sal peter-zwavelzuurmengsel te behandelen. Het werd ook beproefd met de glycerine en zoo verkreeg de Italiaan Sobrero in 1847 de nitro glycerine. Nitrum is salpeter. De ont dekking van dit hevig ontploffingsmiddel had geen praktische resultaten in den beginne. Het praeparaat was te duur. Eerst 17 jaar later, in 1864, begon de Zweedsche ingenieur Nobel het op groote schaal te vervaardigen. Eerst werd het voornamelijk gebruikt om de kracht van het buskruit te versterken. Men beproefde er bommen mede te vullen, maar ze ontploften reeds in het geschut. 0-0-0c 8) Verscheidene maanden verstreken; langzaam her stelde mijn vader, doch wat gebeurde er. Een gevaarlijke ziekte nam de beide zonen van den rijken, aan ons verwanten v. Haudnitz weg; ik was de eenige van 't jonge mannelijk geslacht uit ons huis, die aanspraak op de rijke erfenis had en de thans kinderlooze man riep mij tot zich. Er bood zich een toekomst, waaraan ik zelfs nooit in mijn droomen had durven denken en waaraan te denken reeds mijn vader genezing aanbracht. Kon ik weigeren? Ik schreef Anna van het schoone uitzicht dat mij geopend werd, doch dat tevens mijn terugkeer verhinderde en verzekerde haar opnieuw van mijn onverbrekelijke trouw. Ik gaf Rankenfels den brief ter bezorging eer ik mij in de Marken tot mijn bloedverwant begaf, doch ik wachte te vergeefs op antwoord. Als een spookje schenen mij de dagen op Haud nitz toe. De arme, zwervende soldaat had nooit kunnen gissen welk genoegen de rijkdom verschaffen kan. Mijn oudoom ontving mij hartelijkik was geheel vrij in mijn doen. Ik kon vrij beschikken over sommen, die ik vroeger voor meer dan toereikend had gehouden om in mijne en Anna 's behoeften ruim te voorzien. En toen de tijd der rouw verstreken was openden zich weder de deuren van het als gastvrij geprezen slot Haudnitz voor de omwonende vrienden. De bloem des adels nam mij in hare kringen op, eene kring der schoonste vrouwen en meisjes uit de edelste geslachten gesproten, liet zich mijne hulde welgevallen. Zoo verstreek een jaar zonder dat ik op mijne brieven eenig antwoord van Anna ontving. Wel had ik nog nimmer den moed gehad van mijn huwelijk tot mijne ouders of verwanten te spreken, te minder daar ik zeer wel bevroedde dat mijn oudoom gansch andere plannen met mij voorhad, doch steeds was ik Anna trouw gebleven en stond haar beeld liefderijk waar schuwend voor de oegen mijns geestcs. Daarom ver ontrustte mij haaf zwijgen en ik bezwoer eindelijk Ran kenfels zelf naar Anna's woonplaats te reizen en mij verslag te brengen van haar toestand. Ilij spotte met mijn verlangen, gelijk hij gewoon was iedere edele op welling bespottelijk te vinden en waagde zelfs .liet vermoeden te uiten dat Anna tengevolge mijner afwe zigheid wel haar troost bij een ander zou gezocht hebben. Toen ik echter aanhield verklaarde hij zich bereid te gaanen ik voorzag hem rijkelijk van mid delen voor de reis en tot uitkeering aan mijne vrouw. Na enkele maanden keerde mijn vriend als zoodanig had ik hein altijd beschouwd huiswaarts en bracht mij, oogenschijnlijk zelf ontsteld, deze treurmare een troep ontslagen soldaten, gelijk er toen vele roovende door Duitschland trokken, hadden ook Anna's woon plaats geplunderd. Zij zelf was met hare moeder en nog vele anderen, in wier woningen deze duivels niets van hun gading vonden, vermoord en haar huis een prooi der vlammen geworden. Vreeselijk trof mij deze jobstijding, doch Hanken- iels w ist mij van lieverlede tot bedaren le brengen door op te merken hoeveel zwaarder de slag zou geweest zijn zoo ik de toestemming mijner verwanten voor dit huwelijk verworven hadhet was, voegde de hui chelaar er bij misschien een geluk voor haar en mij geweest, dat de zaak aldus geloopen was. »Ik moest mij beheerschen, om van mijne smart tegenover den ouden Haudnitz niet te doen blijken en begon allengs Rankenfels gelijk te geven en mij te werpen tot mijne schande beken ik het in een maalstroom van vermaken. «Spoedig was iedere gedachte aan Anna uit mijn herinnering gewisclit en had een nieuwe hartstocht mij geheel bemachtigd. Ik beminde de jonkvrouw Jacoba von der Trauen en zag mijn liefde beantwoord. Wat meer was, mijn oudoom zelf wenschte dit huwelijk met de spruit uit een der rijkste en oudste geslachten der Mark en om mij bij deze keuze met haar gelijk te stellen, verklaarde hij mij tot erfgenaam zijner bezit tingen en onder bewilliging der overheid, tegelijk tot erfgenaam zijns naams, wanneer hij ten grave zou ge daald zijn. »Wat achter mij lag, was dood en moest dood zijn. Ik vierde mijn verlovingsfeest met Jacoba, daarna ge leidde ik ze naar mijne ouders om mijn vaders wenseli te vervullen, dat hij, dié aan zijn stoel gebonden was, ze zegenen kon. Daarna voerde ik de geliefde huis waarts en mocht den huwelijksring haar aan den vinger steken, zonder dat één enkele gedachte aan Anna mijn geluk overschaduwde. »In schitterende feesten brachten we den naasten tijd door, mijlen ver prees men mijne keuze. Door mijn oudoom daartoe in staat gesteld, gelukte liet mijne ouders onze oude vervallen adellijke woning tot een middelpunt van gezellig verkeer te maken en in haar ouden glans te doen herleven. »0p zekeren dag keerden wij in een schitterenden optocht van een uitstapje naar huis terug. Op een vurig ros gezeten, aan de zijde mijner schoone, lieve ^ade, van ridders en edelvrousven omringd, joeg ik daar heen door de welriekende mogenlucht. Zonneglans en vreugde was al wat mijn oog aanschouwde, aan het wolkenloos gewelf des hemels, in 't lachen mijner jeugdige tochtgenoote, in het aangezicht van Jacoba. Mijn hart zwol cn jubelde in mij. «Op een mijlpaal aan den weg zat een vrouw met een klein kind in den schoot; een eenvoudig wollen kleed droeg ze terwijl een zwarte sluier hoofd en aan gezicht bedekte. In gebogen houding zat zij daar, onbewegelijk, als uit steen gellouwen, een zinnebeeld der zwaarste, diepste rouw.... Ze zag niet op tot de schitterende verschijning, doch het kind strekte juichend de handjes uiten mijne vrouw in een hijzonder goed hartige luim trok de goed gevulde beurs uit haren gordel én wierp die in den schoot der eenzame, wier uiter lijk evenwel geen behoeftigheid aantoonde. Toen blikte ze op en zag de dame aan op het melkwitte ros, en mij aan hare zijde, en ikHaudnitz' stem scheen hem te begeven «ik zag haar slechts een blik door ik herkende met gelaat, dat ik eens genoemd had. Ik waarde het kind op ontzetting het zag oogen de opgejaagde stofwolken heen, maar het bleeke, kommervolle gelaat van mijn goede engel de doodgewaande Anna, ont haren schoot, welks bestaan ik nooit vermoed had, en zag dat ze zich ophief en mij aanstaardeeen zwijgend, vreeselijk offer mijner schuld Daarna omhulde een stofwolk moeder en kind en al mijne ellende en schande, cn voort ging hel in ge- strekten draf'. Diep geschokt had George het verhaal van den zieken man aangehoord. «En vondt ge haar weer' vroeg hij zacht, terwijl de verteller uitgeput een poos /.weeg. Von Haudnitz schudde't hoofd. «Nooit,- antwoordde hij. «Zoo spoedig ik de handen vrij had, zond ik een vertrouwden man uit, ten einde de ongelukkige op te zoeken cn naar een bepaalde plaats te geleiden. Ik DE

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1883 | | pagina 1