No. 199.
Zaterdag 25 Augustus,
1883.
TA+o-oyprL. J. VEE"RMAN TT(MIS<1DH.
Een Kinderbadplaats.
FEUILLETON.
OP „BOSCHHOËK."
VOOR
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1
h(
3t.
ts-
en ZATERDAG.
Franco per post zonder prijs-
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letteas naar plaatsruimte
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
01
De weldadige werking welke de zee en
de van waterdamp verzadigde atmosfeer op
het mensehelijk lichaam uitoefent, is in onze I
dagen hoven allen twijfel verheven. Sedert
meer dan een eeuw wordt dan ook een j
verblijf aan het strand en 't, baden in zee
alseen voortreffelijk geneesmiddel beschouwd.
Een bijzonder gunstigen invloed oefent de
zee en de zeelucht uit op een der meest
verbreide lichaamskwalen, de klierziekten
en de vele schadelijke gevolgen, die daaruit
ontstaan. liet was hierdoor dat een Fransch
docter Perrochaud op de gedachte kwam
een etablissement in te richten, dat tot nog
toe eenig in zijn soort is een kinderbad
plaats n.l.die we kortelijk willen beschrijven.
Voor Nederlanders is de kennismaking met
dergelijke inrichtingen van belang te noemen.
In den Haag bestaat er, nieenen we, iets
dergelijks, doch zeer in 't kleinin Amster
dam heeft men in Aug. een proef genomen
om een tal kinderen de vacantie i n Auster-
litz tc doen doorbrengen, proeven op groote
schaal echter zijn hier tc lande nog niet
genomen. Klierzieke kinderen hebben we
echter genoeg en de zee is dichtbij. We
kunnen dus van Perrochaud in Frankrijk
nog wel iets leeren.
Zuidelijk van Boulogne ligt aan de kust
het dorp Beick aa?i zee. Hier nam genoemde
arts in 1857 in een door hem zei ven op
gericht gebouw een aantal klierzieke kinde
ren onder zijn hoede en verpleging en verkreeg
daarvan zulke schoone resultaten, dat al
spoedig met behulp der publieke weldadig
heid, nevens het oude houten een prachtig
steenen gebouw verrees, ingericht tot opne
ming van vijfhonderd patiënten. Het werd
Napoleon hospitaal genoemd en heet thans
Nationaal-hospitaal. Aan 't hoofd staat Dr.
Perrochaud en 't wordt voor verreweg 't
grootste deel met kranke kinderen uit de
behoeftige standen bevolkt. Het houten huis
bestaat echter nog en dient als maison de
santé voor betalende patiënten, terwijl baron
Rothschild, aangemoedigd door de glansrijke
gevolgen der badkuur, op een nabijgelegen
stuk land aan de kust een hospitaal voor
Israëlitische kinderen heeft doen zetten, dat
eveneens onder dr. P. staat. Bovendien zijn
overal in de buurt een menigte chalets,
villa's en logementen als paddestoelen uit
den grond gerezen, zoodat BercL sur nier
langzamerhand een der meest geliefde en
fashionabele zeebadplaatsen der Fransche
kust geworden is, waartoe de rechtstreeksche
verbinding niet Parijs niet weinig bijgedra
gen heeft.
Door wie wordt dat alles bekostigdWij
zeiden 't reeds: door de publieke weldadig
heid, de assistance publiqueeen vereeniging
onder toezicht der regeering en met staats
beambten aan 't hoofd, die groote macht
bezit en zich uitsluitend wijdt aan werken
der barmhartigheid, vooral aan de oprichting
van gasthuizen. Ze bezit een kolossaal ka
pitaal en een deel (I mill, gld) van de jaar-
lijksche winsten (6,5 mill, gld.) maakt het
tiende deel der bruto-ontvangsten van de
gezamenlijke schouwburgen enz. uit. lederen
avond wordt zoowel in de groote Opera als
in 't Atheneum of Gymnase, in de café's
chanlants als in de balzalen van het palais
des fleurs enz. regelmatig het tiende deel
der geïnde entreegelden voor de assistance
publique door een daartoe aangewezen be
ambte in ontvangst genomen.
Een groot voordeel voor het hospital na
tional bestaat daarin dat het geen zieken
oppassers noch dienstboden behoeft te betalen.
Alle diensten worden verricht door een
zestigtal zusters van barmhartigheid, wier
ijver en toewijding niet genoeg te roemen
zijn. Deze waardige vrouwen verrichten alle
diensten en vervullen alle plichten, die van
vrouwenhanden en harten verlangd kunnen
worden. Een der zusters beheert het om
vangrijke keukendepartement, een andere
de apotheek, een derde heeft met vele help
sters de wasch, terwijl weer anderen voor
de kleeding der kleinen te zorgen hebben,
daar de kinderen niet slechts gratis verpleegd
en geheeld, maar ook gekleed worden.
Van 't strand gezien levert het hospitaal
een statig gezicht op. In 't midden van de
gansche vereeniging van gebouwen staat een
liupsch kerkje. Den linkervleugel van 't hoofd
gebouw bewonen de knapen, den rechter
vleugel de meisjes. Beide vleugels zijn
volkomen gelijk. Aan iedere zijde bevindt
zich een lokaal tot verbinding; van wonden
en 't verschaffen van dadelijke hulp bij on
voorziene ongelukken, benevens een post
kantoor waar de kinderen zonder controle
aan hunne verwanten kunnen schrijven
evenzoo kunnen de laatsten hunne kinderen
vrij schrijven en bezoeken, natuurlijk met
voorkennis van den directeur. In genoemde
vleugels zijn wel de geslachten streng ge
scheiden, doch de verschillende zalen zijn
door ruime korridors met elkander verbon
den alles wordt bij avond door gas verlicht.
De slaapzalen worden voortreffelijk geven
tileerd en de slaapplaatsen zijn wijd van
elkaar neergezet om de lucht zuiver te houden.
Kreupele kinderen en zij die tot loopen
krukken behoeven, slapen in de beneden
zalen. De kribben der kleinste kinderen
in den regel neemt het hospitaal geen kleinen
beneden 4 en boven 15 jaar op zijn
met netten omspannen, waardoor het uit
vallen gedurende den slaap onmogelijk wordt.
Naast de slaapzaal ligt de waschkamer,
voorzien van blikken bekkens die om een
spil draaien. Iedere kranke heeft zijn eigen
handdoek, spons en kam al deze benoodigd-
heden zijn met zijn nummer geteekend.
Bijzondere vermelding verdient het groote
zwembassin, dat door een stoommachine
driemaal 's weeks van verwarmd zeewater
voorzien wordt. Het ligt als een vijver tus-
schen het groen in een groote plantenkas.
Op feestdagen dient deze ruimte, daar het
bassin overdekt kan worden, als feestzaal,
in welke naast alle mogelijke spelen, nevel
beelden en de tooverlantaren eene groote
rol spelen. Van de badplaats wenden wij
ons naar de eetzaal. Alle tafels zijn met
marmerplaten belegd, ze staan langs de zijde
en de kleinen nemen slechts aan ééne zijde
plaats, zoodat allen 't gelaat naar 't midden
der kamer gewend hebben. Ieder kind heeft
zijn eigen drinkglas, gemerkt A.P. en ont
vangt indien de docter 't niet verboden
heeft, een bepaald rantsoen goed bier. Twee
maal per week arriveert uit Parijs een groote
voorraad eetwaren, die in den omtrek van
Berck niet te krijgen zijn. De nabijheid der
zee waarborgt een rijke hoeveelheid visch,
welke om zijn phosphorgehalte een uitstekend
voedsel oplevert.
Alles gaat in het hospitaal natuurlijk zeer
geregeld toe. Allen, die niet door ziekte
aan 't bed gekluisterd worden, moeten te 6
uren opstaan. Een uur daarna luidt de klok
voor 't ontbijt, dat uit melk en brood en
eenmaal 's weeks uit chocolade bestaat. Zoo
dat eenigszins mogelijk is, ontvangt elk kind
2 uur per dag onderwijs van 9 tot 10 en
van I tot 2 uur. Te 11 uren begint het
middagmaal, uit soep, gebraden vleesch en
gestoofde groenten bestaande. Na het eten
volgt spel van allerlei aard, gymnastiek en
tuinarbeid. Het eerste avondmaal valt te 4
uren en bestaat uit kostelijk wittebrood met
boter en kaas of ooft. Van 4 tot 5 uur
volgt godsdienstonderwijs, terwijl om 6 uur
als tweede avondmaal gebruikt wordtsoep,
gekookt vleesch en groenten. Na dit maal
THEODOR STORM.
12)
DG li
te
rerhooging.
NOVELLE VAN
St.-Barflielomeuszeide Richard bij zich zelf;
»de jonkers hebben hun jacht geopend. Was Fransje
nu maar weer thuis!*
Ken ongeduldig verlangen naar hare nabijheid maakte
zich van hem meester, llij had haar iets geweigerd,
waarvan zij slechts eens en nooit weer gerept had
maar het scheen hem plotseling duidelijk geworden
te zijn: die weigering maakte haar neerslachtig. Als
hij maar eerst weer gezond was! Zij konden hier
niet eeuwig blijven ook hij voelde thans somwijlen een
bedruktheid in deze stilte, een aandrift om aan de dingen
in de wereld daar buiten weder een werkzaam aandeel te
nemen. Dan als zij onder de mcnschen woonden, zou
alles spoedig ingehaald zijn wat hij haar en zich zeiven
eens in liet hoofd gepraat had, maakte hij nu voor
ziekelijke droomerijen uil, die ze aan de dampen van
't moeras te danken hadden. Neen, neen!
Met zijn jong wijfje aan zijn zij, wilde hij op nieuw
het volle, rijke leven inals een welgemoed en op
geruimd man, In vrijd van alle nare nes te rijen uit vroeger
dagen. «Fransje; liefste Fransje!* liep hij en strekte
bei zijn armen naar haar uit.
Maar nog kwam /.ij niet.
llij deed een poging om zijn ai beid weder ter hand
te nemenhij bladerde in de om hem heen liggende
boekt n; hij schreef een legel, en toen legde hij zijn
pen weder neer. Van de eikenboomen, die aan den
westkant van den ringmuur Stonden, vielen de scha
duwen reeds óver den geheeltm hof; slechts aan den
eenen kant drong door de bovenste ruiten nog een
zonnestraal in de kamer. Daar zag hij in de verte bij
de dennen iets schemerenFranciska kwam van den
donkeren achtergrond te voorschijn en ging langzaam
het voetpad af; een paar maal bleef zij staan, als om
adem tc scheppen, terwijl zij de groote poort van «Bosch-
hoek* naderde.
Toen zij daarop bij hem in de kamer gekomen was,
legde zij een bouquetje van blauwe heibloemen voor
hem neer; ook was er een takje van het lippcnbloempje
bij, maar de knopjes waren nog niet opengegaan
vruchteloos zeide zij had zij overal naar een bloei
end plantje omgezien maar morgen of overmorgen zou
zij er hem stellig een kunnen brengen.
Haar oogen schitterdenhare wangen gloeiden, llij
vatte haar hand en wilde haar tot zich trekken. «Dan
hebt ge een heel eind moeten zoekensprak hij.
Maar hij voelde een zwakke tegenstand. »Ja, nog
al tamelijk ver! Het was buiten wat vochtig; ik zal
even andere schoenen aan gaan trekken.*
«Doe dat dan eerst, maar koin spoedig terug. Ik
was bijna ongerust over u geworden.
«Over mij'? Dat was niet noodig.
«Ja, Fransje, als men hier ziek in zijn leuningstoel
zit! Ik heb buiten hooren schieten, den kant van
den boschvijver uit. Ilébt ge 'l ook niet gehoord'?
Ik? Neen; ik heb niets gehoord.Opdat oogen-
blik hiad zij juist het hoofd omgedraaid. «Ik koin zoo
terug,* riep zij, zonder om te zien, en trok haastig
de deur achter zich dicht.
Toen zij heengegaan was, kwam de hond binnen,
die er spot dig slag van gekregen had om met zijn hreede
pooten de kamerdeur op n le doen. llij legde den kop
op zijns meesters schoot en zag hem als vragend met
zijn bruine oogen aan. Richard liet zijne hand liefkozend
over den nek van het schoone dier glijden. «Wees
bedaard, Leo!* sprak hij, «wij tweeën blijven toch bij
elkaarHij sloeg met zijne vingers het zijdeach
tige haar uiteen, dat onder aan den kop van den hond
hing. Laat eens zienIs het lidtceken er altijd nog?
Dat was een lastig werkje indertijd met dien Lombar-
dischen struikrooverZulke dwaze tochten doen we
nu voortaan niet meer!
Maar
ge zult toch ook
pleizier hebben op onze nieuwe tochtjes met uwe jonge
meesteres, als zij met hare heldere valkenöogen lie.
voor haar liggende landschap overziet, en gij, mijn i
hond, vooruit vliegt in wijde sprongen, zooals vroeger,
toen wij nog alleen in de wereld rondzwiervenWant
er uit gaan wij weder, ver weg, en gij, mijn dier
zeker, wij blijven bij elkaar!*
llij had zich voorover gebogen, maar Leo sloot als
gerustgesteld de oogen en slechts het kwispelen van
den zwarten staart meldde van tijd tot tijd de genoege-
lijke stemming waarin het dier verkeerde. Zoo zalen
zij stil bij elkaar, gelijk ze zoo dikwijls gedaan had
den, over dag aan den kant van den straatweg, of
's avonds bij het gezellige lamplicht. De rijk begaafde
man en het schijnbaar zoo ver beneden hem staande
schepsel in dit oogenblik daalde het gevoel van we-
derzijdsche gehechtheid als een verkwikkende dauw op
beider hoofd.
Richard had er niet toe kunnen komen, Fransje
zijn zoo blijmoedig gevormd besluit meê te deelen
1 ook toen zij kort daarop weder binnenkwam en zelfs
de volgende dagen kon hij er niet toe overgaan.
j Fransje ging bij herhaling naar builen in 't bosch.
i Zij bracht hem de ontloken bloem, waarvoor zij het
allereerst uit was gegaanzij bracht ook anderen, die
tot zijn werk in betrekking stonden; ieder keer had
zij hem iets nieuws te laten zien. In de vaas, die
op de schrijftafel stond, schikte zij bijna dagelijks een
nieuwe verzameling grasplanten en wilde bloemen, waar-
tusschcn nu ook reeds takjes met roode of zwarte
bessen prijkten.
Als zij hem verlaten had, voelde hij een onrust, die
hij zich zeiven schaamde te bekennen. Want wat zou
haar hier in '1 bosch kunnen overkomen? Een schot
had hij niet weer gehoordde jacht moest, zoo men
al joeg, naar een afgelegen deel van de streek ver
legd zijn.
Maar langzamerhand en bij toeneming voelde hij
zijn krachten terugkomen; weldra liep hij in huis, en
kort daarop met Fransje of Leo ook reeds buiten
in den naasten omtrek rond inet volle teugen ademde
j hij de zuivere geurige herfstlucht in. En thans maakte
op nieuw liet ongeduld zich van hem meester, om nog
vóór de bladen afvielen zijn plannen te verwezenlijken.
Met dat voornemen zette hij zich aan zijn schrijftafel
en deelde zijn vriend, den burgemeester, zijn plan mede,
benevens de redenen die hem daartoe noopten; ter
wijl hij tegelijk beloofde hem eerstdaags te zullen
bezoeken.
Naast hen onder den brievendekker lag het pas
voltooide werk, door Franciska keurig in 't net ge
schreven, ter verzending gereed aan de redactie van
een botanisch tijdschrift. De bodenvrouw zou alles nog
heden ter post brengen.
Toen hij zijn verhandeling opnam, om ze in het cou
vert te. doen, vloog hem bij een vluchtige, laatste inzage
een gedachte door 't hoofd, die hem noopte nog even
in zijn bibliotheek een boek te raadplegen.
Een seconde nadat hij de kamer verluien had, kwam
Franciska door de gangdeur binnen. Toen zij den on-
gevouwen, pas geschreven brief op tafel zag liggen,
sloop /.ij er voorzichtig heennieuwsgierig stak zij het
