ING. No. 219. s ^erj assen iptels. ers ZALF. Zaterdag 3 November. 1883, 1(1 FEUILLETON. ■imp UI nands HOLTZ. «rassen en dwen. NBOSCH. FCie. W ms. ianos. g [NCHEM, i Kinder- larmer. WERKERK, ndjes, j. STAMM. en. .oest. Uitgever: L. J. VEERMAN neusden. P 3 Due. M 3 -des Maisons W »w-York. iTE W oort, Goriiiehem. r.Dienaar, ^ERTS. ItOEN. [twelk ik van u I VOOR Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.Franco per post zonder prijs verhooging. Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letteue naar plaatsruimt Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezondt stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur. Sommige leden onzer Staten-Generaal, de uitverkoren des volks tot de behartiging van de meest alledaagsche tot de hoogst dringende belangen des volks, achten zich van tijd tot tijd geroepen op uitnoodigingen van vereenigingen, spreekbeurten te vervullen en z.g. lezingen te houden. Hoewel we niet gaarne zouden zien dat dit gebruik een omvang verkreeg als 't in Engeland heeft, waar leden van 't parlement, steeds maar lezende, 't land doorreizen, kunnen we toch niet ontkennen dat 't zijn nut hebben kan over zekere onderwerpen van den dag, een kamerlid, die terecht als specialiteit mag beschouwd worden, te hooren spreken buiten de muren van 't binnenhof. We vinden 't derhalve goed gedaan van een werkliedenvereeniging als de Amster- damsche Patrimonium, tot de bespreking van een voor het volk brandende kwestie een deskundige uit de Staten Generaal uit te noodigen, opdat die zijn licht op de duis tere punten zou doen vallen. Wij, die niet tot de groote, nijvere klasse der werklieden behooren, luisteren dan zelfs gaarne toe, vooral om op te merken welke personen door de werklieden als deskundigen worden beschouwd en onder wier vanen ze zich als volgelingen scharen. Daaruit is veel te leeren, zooals we hopen aan te toonen. Genoemde vereeniging heeft de heer Jhr. Mr. de Savornin Lohman, uitgenoodigd te spreken over //leerplicht" en de heer Lohman heeft zich daartoe laten vinden. We zullen deze redevoering, die trou wens geen nieuwe beschouwingen, over dit reeds van alle goede en schaduwzijden be handelde onderwerp bevat, niet weergeven, doch slechts een klein deel aanhalen, waar uit de bedoeling van 't geheel duidelijk spreekt. De spreker n.l. verklaarde zich op ver schillende gronden tegen leerplicht en ver wierp die ook zeer stellig als maatregel van orde. De voorstanders zeggen welonderwijs het volk of 't groeit op voor galg en gevan genis en Proff. Opzoomer heeft geschreven //hoe meer scholen, hoe minder gevange nissen," dat gaat echter niet op. De socia listen, die 't meest op onderwijs aandringen, brengen juist de maatschappelijke orde het zeerst in gevaar. De grootste orde, verklaarde spreker, teas werkelijk te vinden bij een volk dat geen onderwijs ontvangt. Nu weet ge 't in eens wilt ge rust in de maatschappij, in staat en kerk, sluit dan eenvoudig de school en ge zult uw ideaal werkelijkheid zien worden. Het onderwijs vormt onruststokers en brengt de maatschappij in woeling. Alleen dat volk, dat verre van alle onderwijs gehouden wordt, is een orde lijk volk. De heer Lohman had 't nog precieser kunnen uitdrukken en zeggen dat slechts daar de volmaakste orde heerscht, waar 't volk niet alleen geestelijk, maar ook licha melijk dood is. De schoolmeester heeft dat reeds zoo treffend opgemerkt, toen hij zeide ,/Ook blaffen honden niet langer, als ze een maal dood zijn anders zou 't leven op een hondenkerkhof te groot zijn." Als ideaal van rustige orde zou derhalve een uitgestorven volk heel wat beter paradeeren dan een niet onderwezen volk, waaronder toch altijd nog Juist, daar komen we op eens in 't hart der kwestie, de vraag n.l. zou 't wezenlijk waar zijn, dat het domste volk het meest ordelijk is? Zou de maatschappelijke orde meer gevaar loopen wanneer 't volk onder wezen is, dan wanneer men het zooveel mogelijk dom houdt? Tien tegen een dat ieder, hij behoeft niet eens zoo geleerd te wezen, die over deze vraag een oogenblik zijn gedachten laat gaan, al spoedig hoofdschuddend den heer Lohman ongelijk zal geven en verwonderd vragen of dat wel in ernst gemeend is. Ernstig gemeend is het zeker, de spreker is een zeer ernstig manhij is een der meest geachte leden der kamer en als beslist voor stander van degelijk volksonderwijs het doet er thans niet toe in welke richting algemeen bekend. Waar zulk een man op treedt om eenige kwestie toe te lichten, mag men verwachten weloverdachte taal te hooren en blijft de gedachte aan satire verre van ons. En toch lijkt bovengenoemde uitdrukking eer satiriek dan ernstig gemeend en men dient wel beide oogen te sluiten voor alle licht om ze in geinoede na te zeggen. Ons vaderland heeft jaren over 't alge meen kunnen bogen op degelijk volkson derwijs. Niet alleen wij Nederlanders, ook vreemdelingen betuigen dat. Over de rich ting waarin het gegeven zal worden moge men totaal verdeeld zijn, de onrust daaruit verwekt kan de heer Lohman niet bedoeld hebben, daar deze de orde geen haar in den weg legt. Staat ons land nu ook wat maatschappelijke orde betreft op een even laag standpunt als het onderwijs op een betrekkelijk hoog standpunt staat? Zonder bluf kunnen we ons zei ven ook hier een goed getuigenis geven. Er is in Europa geen land, waar sinds 1830 alles zoo kalm en rustig hervormd is als juist in ons Ne derland. Zelfs toen groote politieke stor men ons werelddeel beroerden en hier en daar geweldig teisterden, bleef ons land bewaard voor politieke partijtwisten. Worden soms onze gevangenissen uit sluitend bevolkt door goed onderwezen lie den? De heer Lohman weet wel beter. We hebben er vroeger reeds op gewez dat de looze bedriegster, die thans te 's-Gi venhage haar vonnis verwacht en bij 't j drukken dezes reeds kent, een slecht o derwezen schepsel is, niet in staat een i gel schrifts zonder grove fouten neer zetten. Wie zet tegenover die eene e goed onderwezen vrouw, die in gesiep ondeugd haar slechts eenigszins nabij kom Tot heden toe was men 't vrij wel ee dat in elk land het slecht of in 't geht niet onderwezen volk een zeer gevaarlij vijand was van alle orde, die door de ra draaiers naar believen in beweging ge* wordt. Ge behoeft maar een enkelen bi te slaan op de kaart van Europa, om u overtuigen dat de landen, die 't meest bic staan voor inwendige twisten en maatscha pelijke beroerten, juist die zijn, waar volksonderwijs op een zeer lagen trap v ontwikkeling staat. De grootste orde bij het volk, dat ge onderwijs geniet 't Zou belachelijk wezen, als 't mind ernstig bedoeld was. Wat moet 't dan rustig zijn onder onbeschaafde volken van Afrika en Azi Wat zullen die Atjehers, do Kaffers, Zc loes en al de andere Afrikaansche nege stammen dan modelvolken zijnJammi dat we 't beter weten. Terwijl Europa - het onderwezen Europa arbeidt aan h vreedzame werk der beschaving en verlic ting, voeren de negers in Z.-Afrika jaar jaar verdelgingsoorlogen op groote schal Dat zal toch wel niet het ideaal van or» zijn Maar er. is meer. Gedurende de laats eeuwen heeft het onderwijs reuzenschred gemaakt. In de middeleeuwen dacht m» er nauwelijks aan. En wat leert nu de g schiedenis der menschheid? Dat juist die middeleeuwen de maatschappelijke or» 15) SLOT. Het kon zoo wat twee uur in den morgen zijn toen wij aan wal stapten, juist op eenige voetstappen af- stands van mijn huis, dat, zooals ik reeds gezegd heb, dicht bij het strand gelegen was. Mijne verwondering was groot toen ik bij 't binnenkomen de deur vond aan staan. Ik trad met overhaasting binnen, in de verwachting van een nieuw avontuur, en inderdaad, nauwelijks had£ik twee voetstappen gedaan, of mijn voet stootte tegen een lichaam, dat op den grond was uitgestrekt. «Wie is daar?» riep ik uit, een pistool in de hand nemende. »Ik ben't, Uwe Edelheid,antwoordde mij de sla perige stem van mijn trouwen dienaar. Gij Tabaco! maar ik had u vrijaf gegeven tot mor gen ochtend.» «En 't is juist daarom dat ik niet ben uitgegaan, zeide Tabaco, die niet recht het bewustzijn had van wat hij antwoordde. Alhoewel ik zelf uitgeput was van vermoeidheid en haast omviel van slaap, bespeurde ik niettemin een sterke lucht van Havanna-tabak, die door de kamer verspreid was. »Je hebt mijn sigaren opgerookt, Tabaco, niet waar?» vroeg ik hem. »Onze sigaren, onze sigaren,herhaalde hij, «onze sigaren Welnu ze zijn best, onze sigaren alleen maarblijven er niet veel meer van over van onze sigaren 't zal noodig zijn datdat jij er om denkt, andere te koopen Goejen avond. Ik haastte mij dien raad, op den nacht toegepast, te volgen, terwijl ik mij geheel gekleed op mijn bed wierp, en zonder te denken om die verschrikkelijke legermacht alacranen of schorpioenen, die in mijne ka mer bivouakkeerden en die mij eenige uren te voren zoo gruwelijk verschrikt hadden. Ik trachtte toen te vergeefs de gebeurtenissen van den avond mij voor den geest te halen. De slaap kreeg de overhand, in de worsteling met mijn wils- vermogen, en ik sliep in met den wensch, dat het al morgen-ochtend mocht wezen, ten einde te weten of de gevangenneming van Ramirez niet een geheele volks omwenteling na zich slepen zou. Toen ik 's anderen daags morgens wakker werd was mijn eerste zorg mijnen bediende te roepen,om hem het ontbijt te besteilen, maar de eerlijke en ver nuftige Tabaco had gedacht dat ik hem noodig hebben kon en had zich dus natuurlijk uit de voeten gemaakt. Geen moed genoeg gevoelde ik om een nieuw maal, be reid door den Chinees Pépé-Pépé, het hoofd te bieden. Ik ging dus recht op mijn correspondent los, den lieer King, dien ik gelukkig juist gereed vond om aan tafel te gaan. Welnu, mijn' waarde deelgenoot in avonturen,» sprak hij tot mij, terwijl hij mij hartelijk de hand drukte, «weet gij 't groote nieuws? De Capataz Ramirez is van morgen aangehouden. «Om u de waarheid te zeggen, vind ik dat hij 't wel verdient. «Daar is hier geen sprake van. De vraag is maar om te weten of deze inhechtenisneming van hun opperhoofd niet een slechten invloed hebben zal op de cargadoors. Daar is in dien maatregel iets, wat hun ijver voor de smokkelarij zou kunnen doen verkoelen, en wij vinden, ik en de andere kooplieden hier, dat het gouvernement in dit opzicht zijne macht is t buiten gegaan. Ook hebben wij niet een groote meerderheid besloten, dat wij dien armen Ramirez een inkomen maken zullen van 20 piasters per dag, zoolang hij achter slot zit. Pas op, Ramirez zal de gevangenis niet meer wil len verlaten.» «Oh! wat dat aangaat, bedriegt gij u. Ramirez heeft de vrijheid boven alle dingen lief. Vervolgens zijn wij overeengekomen, dat wij ons van mor gen allen gezamenlijk naar hem hegeven zullen, om hem een bezoek te brengen en hem met zijne getrouw heid geluk te wenschendat zal een goed voorbeeld zijn. Wilt gij met ons meegaan?» «Onder den titel van nieuwsgierige, want ik heb de eer niet koopman te zijn, zeer gaarne.» «Kom dan, laat ons gauw ontbijten, want de de putatie uit den koophandel moet overeen half uu bijeen komern; en vervolgens moet ik- zelf vandaag reis naar Corala.» «Is 't hier ver vandaan, Corala?» «Neen 't is hier vlak bij, 70 mijlen.» Een dusdanige afstand af te leggen wordt ind daad in Mexico niet anders dan als een eenvoud boodschap beschouwd. Ik heb soms zelf bezoeken vangen van viienden, die tachtig mijlen van mij woonden, en die mij, in hun verloren oogenhlikk eens goeden dag kwamen zeggen. «Mag ik u vragen, zonder onbescheidenheid, m waarde Mijnheer King, wat gij te Gorala gaat doen «Zeker, meneer. Nu mijne inscheping afgcloopen ga ik mijne rekeningen afsluiten met de pigenaars i mijnen. Zoudt gij mij willen vergezellen? Dat zou li lief van u zijn.» «Ik dacht er eerst wel aan, maar daar het voer een reis voor zaken is, laat ik mijn plan varenma indien gij 't mij wel vergunnen wilt, zal ik u breng tot aan de eerste pleisterplaats.» «Gij hebt daar voor u en voor mij een goed dei beeld. De eerste pleisterplaats (want ik zal vrij k op den dag vertrekken) is hoogstens zeven mijlen v Mazatlan gelegen, en heet Potrero; dat is de bes plek die een jager zou kunnen wenschen. Gij zult eenige dagen kunnen vertoeven.» «Dan zal ik zorgen gereed te zijn,» antwoordde en verwijderde mij om de noodige toebereidselen inaken. instaande seizoen. gevallen bij hot ïebbon, worden ïitnemend- rend werd zeer 'den en kwamen .andfhalsbandjes 3ns mijn inzien k Dienaar, [landje, met ge- jift gedragen vrij tanden zonder ideigenaar. jrbaar ter genezing En onbotaalbaar jfPondoo, Zweren )r Aamborstigheid, ie mededinger, en eet. 2s en 33s en ver- 'Indien bet adres, Het Lan tl

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1883 | | pagina 1