rk,
G.
No. 227.
Zaterdag 1 December.
1883.
GEHEIMSGHRIFT.
FEUILLETON.
:ing vóór
1883.
sden.
Uitgever: L. J. VEERMAN ITeusdcn.
&J
Hark
ii 1.80
SELAAR,
1883.
Ov. werkdagen
4.—
5.—
7.—
8.30
9.—
9.45
10.30
11.45
Allo werkd.
12.30
2.—
2.30
3.30
5.30
7.—
op de tasschen-
opgegeveu, zal
:óór den aan-
voo
-
H.
bber 1883.
EN:
us 7.— are.
ld. 1.
ns 6.30
ld. 2.30
dn len en Sen
ier Co.
erkeer met de
t Co.
h
883.
i 'cheni.
xin 1.30 en 3* u.
Rott, 4.45 naar
.15. (In corres-
imiddag 3 nar.
sden.
L, 3.30 en 5 n.
ormiddag en
joot van 7.30
3t der boot
fit Hensden,
naar Dordt.
VOOR
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.Franco per post
verhooging.
zonder prijs-
Advertentiën 16 regels 60 et. Elke regel meer 10 et. Grootc letteas naar plaatsruimte
Ad verten tiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
Binnenlandsche A D V E11T E N TIE N
waarvan de plaatsing driemaal wordt opgegeven
worden slechts tweemaal in rekening gebracht. Hij
toezending gelieve men vooral duidelijk den naam
van den Uitgever op het adres te stellen.
SLOT.
Het beroemde geheime alfabet van den
Kardinaal Richelieu, waarvan in de ge
schiedenis van Lodewijk XIII zoo dikwijls
gewag gemaakt wordt, bestond uit zekere
verplaatsing der letters het gebruik daar
van is lastig en tijdroovend, doch 't be
hoort tot de weinige systeemen, die voor
oningewijden hoogst moeielijk te ontdekken
vallen. Een enkel voorbeeld moge daarvan
eenig denkbeeld geven. Aannemende dat de
volgorde der schrijfletters zal zijn
5 1 4 2 3,
zoo moet de eerste letter van den brief ver
vangen worden door de 5de, de 2de door
de le, de 3de door de 4de, de 4de door
de 2de en de 5de door de 3de. Vervolgens
weer de 6de door de 10de, de 7de door
de 6d§ enz. Het woord Nieuwsblad komt
b. v. zóó te staau wnuiedsabl en de
zin (/het schip is vertrokken," aldus
chs etshi ip rvternoekk.
Bij dit voorbeeld, bestaande uit 4 maal
5 letters, blijft geen enkele letter over
waar dit het geval is, doet men wèl een
paar willekeurige letterteekens toe te voegen
tot men nog een vijftal krijgt.
Eveneens zeer moeilijk te ontraadselen
en daarbij tamelijk eenvoudig is het ge
heimschrift, dat op zeker boek gebaseerd
ismen noemt het boekschrift. Daarbij
wordt alles met cijfers geschreven en wel
zoo dat voor elke letter vijf cijfers onder
elkaar komen te staan. Het eerste betee-
kent de pagina van 't werk, het tweede
den regel, het derde 't woord, het vierde
de lettergreep en 't vijfde de letter. Hoofd
zaak daarbij is dat 't boek geheim blijft
het beste daartoe leent zich een woor
denboek.
De beroemde Baco heeft een interessante
cijfermethode uitgevonden die we hier niet
willen passeeren. Ze berust uitsluitend op
verplaatsing der letters a en b waarbij
steeds vijf dezer teekens nevens elkaar ge
plaatst worden. Zijn alfabet bestond uit
A
aaaaa
E
aabaa
B
aaaab
F
aabab
C
aaaba
G
aabba
D
aaabb
H
aabbb
enz.
De volgorde der letters a en b is geheel
willekeurig men gaat daarbij volgens over
eenkomst te werk en kan ook andere tee
kens kiezen.
Ook speelkaarten hebben meermalen als
draagsters van geheime mededeelingen dienst
gedaan en zijn n.l. daar met goed gevolg
gebruikt waar de toegang tot den adres^-
sant verboden of nauwkeurig bewaakt werd,
als in gevangenissen, belegeringen enz. De
manier waarop men een kaartspel tot bood
schapper inricht, is de volgende. Men komt
overeen omtrent de ligging van het spel,
die schijnbaar geheel willekeurig moet zijn,
doch voorziet ze van een teeken, waardoor
't hoofd- en benedendeel kenbaar is. Ver
volgens legt men ze op elkaar, perst ze
stevig bijeen en schrijft zijn mededeeiing op
den rand van 't spelworden nadat de
inkt goed droog is, de kaarten dooreen ge
schud, dan is 't voor elk, die de orde der
oorspronkelijke ligging niet kent, onmoge
lijk uit dien rand met stippen woorden te
vormen.
Het zou interessant zijn al die honderde
en duizende verscheidene, meestal zeer gees
tig gevonden middelen te kennen, door welke
men in den loop der eeuwen, door dikke
muren en vastgesloten liniën, door traliewerk
en deursloten, trots duizende waakzame
oogen geheime dépêches heeft weten te be
zorgen. Niet slechts koene boden en kond
schappers in alle mogelijke verkleeding, niet
slechts afgerichte dieren als duiven en hon
den, ook borden en schotels, spijzen en dran
ken, degenscheden, flesschen, haarvlechten,
hemdskragen, pijpen, zweepen genoeg,
alle denkbare materialen hebben tot voer
tuigen gediend van geheime briefwisseling.
Ook in ons land was men daarin vindingrijk.
In den Spaanschen tijd verborgen de spionnen
der Staatsoliën de briefjes in den mond, tus-
schen de zolen hunner schoenen, in hunne
haren en tusschen de kleeren. Was derhalve
voor de Spanjaarden de kans om ze te vinden
groot, uit de briefjes zelf konden ze maar
ten deele wijs worden, daar alle personen
en plaatsen met verdichte namen werden
geschreven. Zoo b.v. heette Willem v. Oranje
Maarten WillemszEnkhuizen, Alkmaar en
Hoorn enz. werden genoemd Triton, Pluto
en Pollux.
Een gewichtige rol speelt het geheimschrift
in het politiewezen. Zonder dit hulpmiddel
wordt het geven van wenken en bevelen zeer
bezwaarlijk, ja onmogelijk gemaakt. Het
geheime politieschrift bepaalt zich niet tot
eenig alfabet of cijferstelsel, maar hierbij
komen ook het formaat en de kleur van 't
papier, de tekstornraming, de wijze van
linieering en een menigte andere bijzonder
heden in aanmerking, n.l. bij passen, marsch-
orders enz. Tijdens de Fransche Revolutie
gaf de politie z.g. zekerheidskaarten af, die
aan onschuldig bevondenen door hun wijze
van samenstelling zekerheid gaven, niet weer
gevat worden.
De Graaf de Vergennes, minister van bui
tenlandsche zaken onder Lodewijk XVI heefi
voor de diplomatieke agenten zijns rijks eei
merkwaardig soort van geheimschrift uitge
dacht. De agenten bezigden dit bij he
uitreiken van aanbevelingsbrieven voor vreem
den, die naar Parijs trokken. Hun instructie
schreef voor op die kaarten alles te vermelde]
wat tot kenschetsing des persoons dienei
kon. Weingen wisten dat ze met deze kaarter
niet slechts hun signalement, maar ook hui
karaktertrekken en de geschiedenis van hui
doen en laten in vreemde handen overbrach
ten. Bij aankomst in Parijs ontving eei
districts commissaris deze kaarten en rap
porteerde in sommige gevallen zijn chef, di<
terstond voorzorgsmaatregelen nam om dei
vreemdeling onder politietoezicht te stellen
Geen streep, geen punt, geen kleur of ver
siering was op deze kaarten zonder bedoe
ling aangebracht. Ze behelsden een volko
men beeld van den houder.
Een voorbeeld zal het best duidelijk maken
De Parijsche politie ontvangt van den heo
Eugène Gautier een vreemdelingenkaarl
Ze leest daarop dat deze een Belg is
want de kleur dezer kaart is witonder a
45 jaren, want 't formaat is een achthoek
groot van persoon, want de omlijsting i
breed; scheef van gestalte, want de lijs
bestaat uit zigzaglijnen; gehuwd, want d
lijst is met een band omwondenvermogend
want de band heeft knoppenzonder paruik
want in een der hoeken staat een zonnc
bloemzoekt een betrekking in den krijgs
dienst, want binnen de lijst staan vier klein
cirkels; lichtzinnig, want onder zijn naar
is een slangvormige lijn getrokken; rijk aa
kennissen, want in zekere hoeken staan ge
tallenverdacht bij de politie, want onde
den naam staat ook een pijl enz.
Om dit schetsje eenigszins volledig i;
maken, vermelden we ten slotte nog d
5)
Doch al nemen wij ook aan, dat de molenaar nog
maar een half jaar te leven heeft, dan kan er in
dien tijd nog altijd een vrijer komen, dien de doch
ter uit verschuldigde gehoorzaamheid jegens haar va
der nemen moet. Het zou dus in alle opzichten veel
beter zijn, mijn zoon, als gij eens over wat anders
kondt peinzen en denken.» Koenraad was wel niet
in staat, die tegenwerpingen van zijn ouden raadsman
te weêrleggen, maar, wel verre van hem tot andere
gedachten te brengen, maakten zij zijne hoop slechts
ongeduldiger. Zoo dikwijls hij aan Maricta dacht,
dacht hij ook aan het vermoedelijk nabij zijnde einde
baars vaders. Wel voegde hij er altijd bij«ik wil
hem den dood niet wensclien, maar, als de lieve God
het zoo beschikt, wie kan er dan iets tegen doen
maar die toevoeging was toch niets meer of minder dan
huichelarij jegens zich zelf.
«Broeder,» sprak vrouw Schulze tot den molenaar,
»die zaak met uwe dochter begint mij bedenkelijk
voor te komenzij valt in het oogloopend af, en
het zou toch ontzettend wozen, als het hartzeer haar
in den bloei haars levens ten grave sleeptn.»
«Mallepraat! Onkruid vergaat niet, en sterven
van liefde, zou wat nieuws wezen
«Volstrekt niets nieuws: men heeft er voorbeel
den genoeg van. Herinnert ge u nog wel de kleine
Suze Fleischer uit Seifersdorf, die wij beiden in onze
jeugd zoo goed gekend hebben Als liet nu met onze
Maricta eens evenzoo ailicp
«Daar was zooveel niet aan verbeurd zulk een
onverstandig ding, dat haar
eigen
geluk verwoest
heeft, omdat haar hart aan een bedelaar hangt
«Broeder, bezondig u niet! Onze lieve Heer kon
u straffen en u uw eenig kind ontnemen. Ach, had de
hemel mij zulk een dochter geschonkenZij zon heb
ben mogen trouwen met wien zij wilde, als het maar
een eerlijk en ordentlijk mensch was geweest, zooals
Koenraad. Denk er toch eens goed over na, broeder,
eer het te laat is. Gij begint reeds aardig naar de
zestig te loopen en zijt erg aan 't sukkelen
«Dat is niet waar! Ik ben gezond; ik ben nooit
gezonder geweest dan thans! Ik zie het wel
Gij wacht op mijn doodmaar gij rekent bui
ten den waard, zoo waar ik leef, gij zult u deerlijk
bediiegen.
«Neen, broeder Christoffel, de Hemel schenke u
een lang leven! Maar wij zijn allen sterfelijk; ook
aan u zal de beurt komen en gij kunt niets van hier
medenemen
Niets volstrekt niets het is waaren om
dat het waar is, zou ik liever willen dat ik nooit
ter wereld gekomen was. Het is al erg genoeg dat
ik niets mede kan nemenmaar een bedelaar mijn
moeilijk verworven goed in den mond te werpen, zou
nog tienmaal erger zijn. Ik verlang geen schoonzoon
die mij twintig maal op een dag aangaapt om te zien
of ik niet een rimpel meer gekregen heb of geler
geworden ben, en die zijne vreugde niet verbergen
kan als ik soms eens hoest, kortom, die geen rust
heeft voor hij mij op de baar ziet liggen.
«Dat zal een vreeselijk slecht mensch zijn, en dus
zou hij hetzelfde doen ai was lij ook rijk.
«Neen! De rijke zal z'jn tijd afwachten, want hij
heeft geld en is aan geld gewoon.»
«Dan zal hij er u ook niet voor danken als hij
het eenmaal van u krijgt.»
«Hij behoeft er mij ook niet voor te danken. Wat
heb ik aan zijn dank als ik onder de aarde lig En
als hij er mij voor dankt,dan geschiedt dat toch
maar in de vreugde zijns harten over het geld, en
ik wil niet mijn leven lang in het zweet mijns aan-
schijns gezwoegd hebben om een wild vreemd mensch
blijde te maken.»
Om haren broeder te bewijzen dat Koenraad niet ter
wille van het geld Mariela bad gevraagd, verhaalde
zij hem het voorgevallene met de molenaars-weduwe
in Probsthain.
«0, die domkop, die o ïverbeterlijke zotriep de
molenaar, hij had zoo gemakkelijk in goeden doe
kunnen komen en hij heeft niet gewildHet is gele
gen; er zijn wel zeer domme menschen, maar zo
dom niet. Als het waar is dan is hij een deugnie
dia geld en goed niet op prijs weet te stellen. E;
aan zoo een zou ik mijn dochter gnven Dat hij i
drie jaren zou kunnen doorbrengen, wat ik in derti
jaar met veel moeite bijeengegaard heb; het vei
kwistte, door zijn keelgat jaagde, zijn vrouw zitte
liet, in de stad rondliep, in wijnhuizen en bij liede;
lijke vrouwmenschcnNooit of nimmer! Ik wil c
een eind aan maken. Als ik het gepiep van den dag
dief nog eenmaal hoor, dan breng ik mijn maltentia
dochter naar Goldberg bij mijn nicht; daar zal i
wel mores leeren. en nu, ga in Gods naam uw
weegs, ik wil er niets meer van hooren.»
Vrouw Schulze ging bedroefder heen dan zij g<
komen was. De bedreiging van haar broeder ha
haar zeer verschrikt, want zij wist dat de arme M;
rieta bij die kwaadaardige nicht en hare zottinnen va
dochters een hel op aarde zou hebben. Zij bezoch
dus in het voorbijgaan de oude vrouw Brunig, vei
telde haar wat er voorgevallen was, en liet den ai
wezigen Koenraad door zijne moeder verzoeken, zij
fluitspelen te staken, als hij niet zijn geliefde no
meer verdriet wilde veroorzaken dan zij reeds ha«
«0, die afschuwelijke oude nijdigaardriep Koen
raad uit toen zijn moeder zich van de haar opgedra
gen taak gekweten had. «Wil hij ons ook dez
^te prijxen te be-
aUbewind gewaar-
nige maanden een
?je in 7 klassen
oten of briefjes
a 5000 ilk.
a 3000
a 2000 v
k 1500
a 1000
k 500
a 200
k 150
a 145
r- a 124, 100, 94,
87, 40 en 20 Mk.
>Q de eerste klasse
157,000 Mk.
onherroepelijk en
of fl. 3.60
xx 0.90
"rborgde origineele
r toexending, hetzij
aielijk franco aan
- worden voldaan.
STEINDECKER
b.v. van 125,000,
n 30,000, 20,000,
vallen en van zijn
vonden en hij kan
°e te zwaaien be-
hebben bijgedragen,
zeiachtig gekwalifi-
'•en dus zijn geluk
fden aanbevolen.
?eving het wettige
de indeeling der
mnen worden ont-
kling de aanteeke-
'ijzen.
'gde prijzen, aanbe-
terstond en hoege-
delijke toezending,
mijne verbinding
enland.
1 aan het oude en
seker,
USDEN.
8.—
ie Imtiuel