No. 507.
Woensdag 18 Augustus.
DeTelephoon.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEEEMAN Houden.
Mijn meester eu ik.
VOOR
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1
verhooging.
Dezer dagen zijn in Noord-Amerika zeer
belangrijke proeven genomen met den tele
phoon- Men had steeds geloofd dat de tele-
phoon niet voor groote afstanden geschikt
was, en ten tweede, niet alleen dat men
niet langs denzelfden draad kon telefonee-
ren en telegrafeeren, maar zelfs dat de tele-
phoon meestentijds werkeloos bleef, wanneer
telegraaf- en telephoonlijnen evenwijdig lie
pen. Men nam in dit geval steeds belang
rijke storingen waar. Die bezwaren zijn op
dit oogenblik reeds glansrijk opgeheven. De
proeven, waarvan sprake is, zijn genomen
over de geheele breedte der Vereenigde
Staten langs de telegraafdraden en hetgeen
te Boston gesproken werd, werd duidelijk
weergegeven te San Francisco en toch be
draagt de afstand tusschen beide plaatsen
zeven a acht honderd uren.
Wie in onze groote steden het net van
telephoondraden ziet, dat zich in alle rich
tingen door de lucht over de huizen uit
strekt, wie eens onderzoekt, hoevele plaat
sen reeds den zegen van den telephoon
deelachtig zijn en hoe gemeenzaam de
menschen er over spreken en er mee
omgaan, kan zich bezwaarlijk voorstellen
dat het nog maar ruim elf jaar geleden is,
dat de telephoon voor het publiek toegan
kelijk werd. De uitvinder was Alexander
Graham Bell, een Schot van geboorte en
hoogleeraar in de physiologic der spraak
werktuigen te Boston. Sedert 1872 hield hij
zich bezig met de samenstelling van een
sprekenden telephoon, waarbij hij gebruik
maakte van undulatorische (golvende) elec-
trische stroomingen, dat zijn de zoodanige,
wier sterkte zonder afbreking van den stroom
allengs vermeerdert of vermindert, in verhou
ding van de bewegingssnelheid der lucht
en ZATERDAG.
Franco per post zonder prijs-
Advertentiën 16 regels 60 et. Elke regel meer 10 et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
deeltjes bij het voortbrengen van een toon.
Zijn eerste octrooi in Amerika is van 6
April 1875. Zijn werktuig is bekend onder
den naam van Bell's telephoon.
Een groot verbeteraar van den telephoon
is Edison, een man aan wiens werkkracht,
gave van waarneming en combinatievermo
gen wij verbazend veel te danken hebben,
hoewel hij nog slechts 39 jaar oud is. Eerst
krantenjongen, werd hij later geplaatst bij
de telegrafie en deed weldra proeven, die
tot de uitvinding leidden om langs denzelf-
den draad tegelijkertijd naar beide zijden
te telegrafeeren. Nadat hij voldoende geld
middelen had verworven, liet hij den tele
graafdienst varen en stichtte een laborato
ritiin bij New York, waaruit na korten tijd
de belangrijkste uitvindingen aan het licht
kwamen, o. a. een verbeterde telephoon en
een gozangtelephoon. Met den laatsten werd
veel gespot, wij herinneren ons van de Am-
sterdamsche lentoonsteling, hoe men opliet
terrein ging luisteren naar muziek die te
Buiksloot gemaakt werd, hoe men, ja, wat
hoorde, maar het was niet veel bijzonders,
de meesten waren zelfs totaal ongeloovig
en geloofden bepaald aan fopperij. Nu is
datzelfde werktuig zoo volmaakt geworden,
dat men op zijn gemak thuis een concert
kan hooren en volgen dat op verren afstand
in eene concertzaal of andere besloten
rfiimte wordt geven. Het wordt zelfs een
soort weelde artikel op feestmaaltijden de
muziek per telephoon te doen komen, dat
wil zeggen, de eetzaal telefonisch met de
concertzaal te verbinden. Wat voor een paar
jaar nog voor eene aardigheid gold en niet
voor genot kon dienen, is thans voor velen
werkelijk een genot geworden. Zoo duide
lijk en helder klinkt alles dat men de per
sonen, die zingen of spreken, duidelijk aan
de stem kan onderscheiden.
De electriscbe schellen zijn ook reeds
door de telefonie in beslag genomen.
De heer Barbier te Parijs heeft het middel
ontdekt om de electrische schellen te ge
bruiken als telephoon. Wie zoo'n toestel
bezit, schelt niet meer om de dienstmaagd
te roepen, als deze zich b. v. in de keuken
bevindt, maar men deelt haar terstond de
boodschap mede.
Willy Smith en Edison hebben
het middel bedacht om een telegrafisch ver
keer tot stand te brengen tusschen voort
snellende treinen en de stations van den
bereden spoorweg.
Phelps had reeds vroeger zulk een
middel uitgevonden, maar zijn stelsel vor
derde den aanleg eener bijzondere leiding
en dit maakte de zaak zeer kostbaar. De
eerstgenoemde werktuigkundigen hebben dit
bezwaar overwonnen, want zij maken ge
bruik van de bestaande geleiddraden, zon
der dat het gewone telegrafische verkeer,
dat er mede onderhouden wordt, daardoor
eenige stoornis of eenig beletsel ondervindt,.
Het verbeterde stelsel heeft echter-nog ge
breken, die zij hopen te zullen verhelpen.
Om te seinen nl. heeft men een telephoon
noodig, welke de per telegraaf aangebrachte
seinen tot hoorbare teekens herleidt, zoodat
zij verstaanbaar worden. Dit geschiedt door
middel van een gonzend geluid, van lan-
geren of korteren duur naar gelang punten,
lijnen of streepen worden overgeseind door
middel van een Morse toestel. Het gonzend
geluid, voortgebracht door den telephoon,
heeft veel overeenkomst met het geluid
eener stemvork en het vordert een zeer
geoefend oor om den duur van het geluid
zoo juist te onderscheiden, dat het geseinde
goed verstaanbaar wordt gehoord. Het ge
ratel, veroorzaakt door het loopen van den
trein over de rails, is daartoe niet veel
bevorderlijk.
Een ander electricus te Parijs, de heer
8) (SLOT.)
Hij slaagde naar wenscli in zijn laatste examen, en
kon dus als proponent afwachten uit welk oord men
hem als herder en leeraar in hun midden hoopte te
zien. Zijn meisje was intusschen druk in de weêr,
met behulp harer moeder, die haar in alles met raad
en daad ter zijde stond, om haar uitzet iu orde te
brengen.
Korten tijd daarna werd mijn eigenaar verrast door
een brief van een ouderling uit een lief dorp in Gel
derland, die hem uitnoodigde den volgenden Zondag
in zijne gemeente te komen prediken. Zijn eerste
preek was natuurlijk al lang in orde en ik mocht
liet genoegen smaken hem op zijn onderneiningstocht
te vergezellen. Na eerst een hartelijk afscheid van
zijn meisje genomen te hebben met de beste wenschen
voor den goeden afloop, vertrokken wij moedig, ik
natuurlijk zorgvuldig ingepakt, en vol verlangen op de
dingen die komen zouden.
Eene boerensjees met deszelfs eigenaar stond aan
den trein ons op te wachten Hij maakte zich dade
lijk bekend als de schrijver van den brief, niet weinig
trotsch op zijn postje van ouderling. Hij rekende er
stellig op dat de nieuwe dominé zijn gast zou zijn, en
zijn vrouw had de logeerkamer reeds een groote beurt
gegeven, opdat alles toch goed in orde zou zijn.
Het zou ondankbaar zijn geweest zooveel hartelijk
heid niet even welwillend aan te nemen en welge
moed beklom mijn eigenaar met den ouderling de
sjees om het naburige dorp te bereiken. Het nieuws
was, zooals op een klein dorp te begrijpen is, reeds
verspreid dat een jonge leeraar den volgenden dag
voor de gemeente zou optreden. Toen het rijtuig dus
door de dorpsstraat reed, zag men hier en daar een
nieuwsgierig gezicht voor het raam, om morgen vroeg,
te kunnen vertellen, dat men gisteren reeds de dominé
•gezien had. De vrouw van den ouderling, die er zeer
goedhartig eu welgedaan uitzag, ontving de nieuw
aangekomene hartelijk en als een oud bekende. Met
veel zorg had zij een middagmaal in orde gebracht
en had geen rust voordat men er een ruim gebruik
van had gemaakt.
Toen moest dc logeerkamer en
verder het geheele huis in oogenschouw worden ge
nomen, de stal en de boerderij niet uitgesloten, en
de nieuwe gast deed zijn best in alles belang te stellen,
hoewel hij in veel zaken een oningewijde was. De
afspraak was dat de predikant na zijne leerrede bij
al de kerkeraadsleden een bezoek zou gaan brengen en
dan tevens de pastorie eens in oogenschouw zou nemen.
Vol illusiën betraden wij den volgenden morgen
den kansel, en aller oogen, niet het minst die der
jonge dames, waren op den predikant gericht. De
uitslag scheen in het voordeel van mijn eigenaar uit
te vallenwant vol aandacht hing de gemeente aan
zijne lippen om al zijne woorden op te vangenen
bij het einde gaven enkele vriendinnen van leeftijd
elkander een knikje hij wijze van goedkeuring. De
kerkeraad scheen ook zeer voldaan en sprak al dadelijk
over het beroep dat zij wilden uitbrengen.
Nu ging men in optocht naar de pastorie, die van
den zolder tot den kelder bezichtigd werd, en het
einde van alle besprekingen was dat de beroepsbrief
dezelfde week afgezonden zou worden.
Nu kwam er voor mij weêr een vroolijke tijd aan,
want ik was getuige bij het huwelijk van mijn eigenaar,
evenals bij de receptie die in de bruidsdagen vooraf
was gegaan.
Ik hoorde veel wenschen uiten, die gemeend of
geveinsd waren, maar de bruid en bruidegom namen
alles voor echte munt aan. Het leven scheen hen
zoo rooskleurig toe, dat men niet aan onoprechtheid
kon denken.
Bij dc intreépreek in de nieuwe gemeente was ik
wéér tegenwoordig, en nu was men nog nieuwsgieriger
om de nieuwe dominé's vrouw te zien dan den leeraar.
Het onderzoek scheen haar gunstig te zijn, want met
welgevallen zag men haar aan, en in de pastorie werd
zij, na afloop der preek, dadelijk door verscheidene
dames omringd.
Ik heb daarna veel preêken en huisbezoeken bij
gewoond, maar langzamerhand kwam er een einde
aan mijne goede dagen.
Op zekeren dag dat ik weêr aangetrokken werd,
ontwaardde mijn eigenaar met schrik dat ik op den
rug begon te glimmen en welke kunstmiddeltjes er
ook gebruikt werden, kon ik toch niet nieuw weêr
te voorschijn treden. Nu werd ik niet meer zoo
ontzien als vroeger en had nu wel het voorrecht meer
in het publiek te treden, maar dat was meer bij
catechisaties en met regenachtig weêr, en met spijt
moest ik ontdekken dat eene andere bevoorrechte rok de
leden van mijn eigenaar mochten omknellen ais er
iets feestelijks plaats had. Ik heb nog twee jaren
doorgebracht in dat gelukkig gezin, heb veel huwe
lijken helpen inzegenenkinderen mede gedoopt en
vele afgestorvene vrienden grafwaarts helpen brengen.
Ik was dus zoo vereenzelvigd met alle lief en leed in
en buiten de pastorie, dat ik noode er van zou hebben
kunnen scheiden.
Ik ging echter in andere handen over, maar mocht
tusséhenbeide de pastorie aanschouwen als mijn nieuwe
bezitter, in de functie van aanspreker, aan dc huizen
aanschelde.
Het kostte mijn eerste eigenaar ook veel, geloof
Cassagnes, heeft de stenografie toegepast op
het telegrafisch verkeer. Aanvankelijk had
hij daartoe niet minder dan twaalf draden
noodig. Dit stelsel is dermate door hem
vereenvoudigd, dat één draad thans vol
doende is. Daarmede seinde hij onlangs
in één uur 24000 woorden over. Voor
dagbladen is het eene belangrijke uitvin
ding, waaraan echter nog een euvel kleeft.
Heeft men geen letterzetters, die het snel-
schrift vlug genoeg kunnen lezen om op
dergelijk seinen van berichten tijd uit te
winnen, dan moet de toevlucht worden ge
nomen tot afschrijven en dat is eene tijd-
roovende arbeid.
Bij de ontwikkeling die de telephoon in
den laatsten tijd heeft gekregen, wordt eene
wet noodzakelijk. Zoo heeft de regeering
het ten minste begrepen en een wets
ontwerp aanhangig gemaakt. Op den 17n
Juni van het vorige jaar is zulk een wets
ontwerp door de Tweede Kamer verworpen.
Nu wordt aan hetzelfde ontwerp een zelfde
lot voorspeld. De Minister van Waterstaat
enz. schijnt bij het maken van dit ontwerp
alleen aan de schatkist gedacht te hebben
en niet. aan de belangen van het publiek.
Vooreerst bestaat de wettelijke regeling in
niet veel anders dan in eene aanvulling
van de telegraafwet. Maar ten andere zijn
in het ontwerp zoovele draconische bepa
lingen opgenomen, dat belanghebbenden er
ten sterkste tegen op komen. De bepalin
gen, waarlegen verzet wordt aangeteekend,
zijn de volgende
lo. De heffing van een concessierecht
door en ten bate van het rijk, voor tele
fonische verbindingen over het grondgebied
van één zelfde gemeente.
2o. De bevoegdheid van de Regeering
om te eeniger tijd den concessionaris te
verplichten, bo vengrondsche door onder-
grondsche leidingen te vervangen.
ikcm van mij te scheiden. Er werd ten minste
met zijne vrouw eerst eene conferentie over mij ge
houden, ik werd uit de kast gehaald, van binnen en
buiten bekeken, op een afstand op den arm gehouden,
maar het noodlot besliste over mij.
Men begreep er aan den koster, die tevens aan
spreker was, een groote dienst zou bewezen worden,
als hij mij in bezit mocht nemen.
De dominé liet hem door dc meid roepen en nu
mocht hij mij eens passen en ik moet zeggendat hij veel
meer voldeed toen hij gerokt was dan in dat afge
dragen jasje waarin hij verscheen.
Ik bloos nog en zal het steeds meer gaan doen
toen ik mijn eerste tocht als aanspreker deed. Men
had meer oogen voor mij dan ooren voor hetgeen
aangekondigd werd en hij werd door velen benijd,
die ook wel wenschten in zoo'n goed blaadje bij den
dominé te staan.
Jaren heb ik op datzelfde dorp doorgebracht, veel
vreugde en leed mededeelende aan de gemeente, want
ik verkondigde ook de geboorte aan de huizen mede
aan van menigen spruit. Toen ik oud van dagen
werd, was ik ook ongeschikt voor dit werk en werd
ik gemetamorphoseerd tot een buisje voor den oudsten
zoon van den aanspreker, die zijne belijdenis zou doen.
Ik voelde mij tusschenbeide nog jong als ik 's Zondags
meê ter kerk ging of eene wandeling met enkele vrien
den meê mocht maken, maar ook dat kon niet altijd
duren en eindelijk werd ik ongeschikt verklaard ora
meer dienst te bewijzen en hang nu aan den kapstok
af te wachten tot het eindelijk mijn tijd zal worden
om aan stukken gesneden, het een of ander kleeding-
stuk te helpen opknappen. De eenige lof die ik dan
nog zal hooren, zal zijn: dit is toch maar een degelijk
soort laken geweest, veel duurzamer dan in den tegen-
woordigen tijdElyuu.
NIEUWSBLAD
Bet Land van iteisdm ra Alten»,
DE LANGSTRAAT EN DE BOMMERWAARD
m
mam
