No. 527.
1886.
FEUILLETON
UitgeverL. J. VEERMAN Hcusden.
Anno 1950.
Ds Geschiedenis van een Kind.
VOO*
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en Z A T E RI) AG.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1Franco per post
verhooging.
zonder
pnjs-
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
Rotterdam, 31 Augustus. Een bedrijvig
heid, als in de laatste dagen waargenomen
werd, heeft onze stad in deze eeuw nog niet
gekend. Wel is van af de prille jeugd onzer
thans reeds bejaarde Koningin de 31ste Aug.
als een feestdag door jong en oud gevierd,
maar de aloude Prinsessedag van dit jaar
stelt al zijne voorgangers in de schaduw.
En daartoe bestaat alle reden. Is het niet
heden de dag dat de wetenschap een harer
grootste triomfen viert, nu ze na circa twee
eeuwen zoekens geslaagd is in de oplossing
van het lastige probleem het sturen van den
luchtballon en is de dag van heden niet de
aanvang van een nieuw tijdperk in de mid
delen van gemeenschap tusschen verschil
lende plaatsen?
'tls verbazend hoe lang de luchtbal zich
verzet heeft tegen den menschelijken wil.
Toen onze ouders nog kinderen waren,
droomde men reeds van bestuurbare lucht
schepen en in de boeken uit dien tijd kan
men van jaar tot jaar nagaan hoe deze droom
tot handelen aanzette. Ja, wat meer is, men
vindt sinds de laatste eeuw meer dau hon
derd ernstige verslagen van geleerde mannen
die constateerden dat nu eindelijk de moei
lijke zaak tot een goed eind gebracht en deze
of die er in geslaagd was den ballon naar
zijn wil te doen voortgaan. De meeste van
die verslagen, voorkomende in natuurkundige
tijdschriften, zijn met platen toegelicht en
na de lezing van elk dezer afzonderlijk, kon
een leek in luchtvaart niet anders doen dan
vroolijk uitroepen //gevonden, nu zijn ze er
eindelijk achter!'' Maar ze waren er niet ach
ter, want de volgende jaargang kwam weer
met een andere oplossing aan, noodig gewor
den omdat de eerste onpraktisch bevonden
was, waarna deze nieuwe hetzelfde oordeel
tegemoet ging.
Uit onze jeugd herinneren we ons de
luchtreizen van l'Hoste, Jules, Mangot en
anderen, die geregeld in den nazomer de
voornaamste plaatsen het genot van een lucht
ballon te zien voortdrijven lieten smaken.
De gesteldheid van ons vaderland was dien
heeren niet gunstig, daar ze negen van de
tien keeren genoodzaakt waren in het water
neer te komen en toen eindelijk een hunner
een noodlottigen dood in de golven der Zui
derzee gevonden had, hield de liefhebberij
der Fransche luchtschippers voor deze stre
ken geheel op.
Toen ter tijd werd reeds met grooten op
hef gewag gemaakt van den bestuurbaren
ballon, waarvan men in het tijdschrift //La
Nature" van het jaar 1885, een geïllustreerde
beschrijving vinden kan. Tot die dagen had
men het meermalen beproefd met stoom en
gas. Giffard, een Parijzenaar, waagde het een
stoommachine in de schuit te plaatsen en
(til proefstuk gelukte, maar de wind was te
krachtig en de ballon werd door dezen, zijn
natuurlijken vijand, meegesleept. Deze proef
neming vervolgde hij door een andere, op
^root-er schaal, die echter jammerlijk mis
lukte. De ballon, van langwerpige gedaante,
stelde zich, in plaats van horizontaal te stij
gen, loodrecht op en sloeg met 't geen er
onder hing tegen den grond. Giffard teleur
gesteld, ook door weinige medewerking, gaf
zijn onderzoek op. Een volgende proef, door
de Fransche regeering tijdens den oorlog en
't beleg der hoofdstad aan Dupui de Lome
opgedragen, kwatn niet tot uitvoering.
Wat later vinden we gewag gemaakt van
proeren door Brünn, een Duitscher en Tis-
sandier, een Franschman, van welke de eer
ste een gaskracnt-machine, de tweede een
elec'rische motor aanwendde, maar ook deze
ondervonden tot hunne teleurstelling hoe de
wind spot met kleine machines, die slechts
oen bepaalde kracht kunnen ontwikkelen,
die in den regel zwakker is dan de snelheid
van den wind.
Eindelijk vervaardigde Krebs in 1S84 een
luchtbal en deed daarmee zeven korte rei
zen, in vijf van welke hij op de plaats der af
vaart, wederom landde. Zijn luchtschip be
woog zich bij volkomen windstilte met een
snelheid van 6,22 m. in de sekonde. Wind
stilte is echter in de bovenlucht een onbekende
grootheid, deze snelheid moest dus tegen den
wind aanmerkelijk verminderen en werd nul
bij een tegenwindsnelheid van 6,22 m.
Zoo zouden we de geschiedenis van de
luchtvaart tot op onze dagen kunnen ver
volgen, doch we widen liever dan een dorre
opsomming van vruchtelooze pogingen te
geven, een sprong nemen tot het jaar 1940,
toen een Parijzenaar met den ballon //Paris"
Frankrijk doorreisde van 't noorden tot het
zuiden, van koers veranderde naar welbe
hagen en ook bij zeer hevigen wind nog
altijd tegen wind varen kon. In 't vol
gend jaar nam hij over Brussel en Amster
dam, zonder deze plaatsen aan te doen koers
naar Londen en zette van daar de reis voort
naar New-York. De Amerikanen ontvingen
hem met de grootste vreugde, bewezen den
uitvinder hooge eer maar ontstalen hem
zijn geheim en voeren 't volgend jaar met
verbeterde machines door hun halfrond.
Wat daarop gevolgd is, weet iedereen
nog. Groote maatschappijen hebben de con
currentie aangebonden met de spoorwegen en
luchtvaartwegen geschapen, die een geregelde
communicatie onderhielden tusschen Londen,
Parijs en Petersburg. De luchtschepen heb
ben groote veranderingen ondergaan, in
groote en geriefelijkheid, zoodat men geen
meer volmaakt vervoermiddel voor passa
giers uitdenken kan dan 't geen thans, voor
300 reizigers ingericht, gelegenheid aanbiedt
van Parijs naar Londen te reizen.
Ons vaderland kon niet achter blijven en
nadat door vreemd kapitaal een 1 lichtdienst
georganiseerd werd tusschen Londen en
Amsterdam, die uitmuntende resultaten op
levert, ook in 't finantiëele, hebben eenige
voorname industriëelen en kapitalisten de
handen ineen geslagen en een verbinding tot
stand gebracht tusschen onze gemeente en
de hoofdstad.
En daar de openingsdag bepaald is op de
verjaardag vin H. M. en Rotterdam bij deze
gelegenheid de eer heeft het geheel Konink
lijk Huis in zijn midden te zien, zal het
niemand verwonderen als we zeggen dat het
heden menschen scheen te regenen.
't Was alsof de spoortreinen en stoom-
booten een voorgevoel hadden van het ge
vaar dat hun uit de lucht dreigt en tegen
over de machtige concurrente eens toonen
wildon wat ze wel vermochten, zoo verba
zend was heden de toeloop naar de stad.
De inwoners zijn niet achtergebleven in
betooning hunner vreugde. De stad is in
feestgewaad en er worden op groote schaal
aanstalten gemaakt voor de illuminatie heden
avond.
In het tweede blad geven we het woord
aan onzen specialiteit in technische zaken,
die op zich genomen heeft een beschrijving
van het nieuwe vervoermiddel te leveren.
(Noot van den Uitgever.)
De hier bedoelde be chrijving beslaat te
grooten omvang om plaats in ons blad te
vinden. We stippen er 't voornaamste uit aan.
Naast het stationsgebouw van den lucht-
vaartweg, bevindt zich een hooge houten
verhevenheid uit balken samengesteld, ter
breedte van 100 M. Dit dient om 't uitge
worpen anker van 't komende schip te vatten
en de nederdaling gemakkelijk te maken.
Daarachter ligt het schip van plaatijzer, dat
den vorm heeft van een gewoon huis, 't welk
voorover ligt, zoodat de vorst van het dak
de lucht snijdt, liet bevat drie verdiepingen,
19) Door Pv. Tëllheim.
Nadat bet orkest deze eerste proeve van zijne
kunstvaardigheid volbracht had, verscheen de direk-
teur Gotlhold Milder voor het voetlicht en sprak:
«Aan het vereerde publiek, zoowel aan de hoogmo
gende vertegenwoordigers van den adel als aan de
zeer geachte leden van den burgerstand, maak ik be
kend dat het drama »de Burchtvrouw» heden avond
niet vertoond kan worden.»
Achter het hek verhief zich een luid gemor.
»De dood draagt de schuld van dit geval,» ver
volgde de oude en zijn bleek gelaat nam eene treu
rige uitdrukking aan.
Terwijl in de rijen van het publiek cene levendige
woorden wisseling ontstond over de vraag: hue liet
met dat sterfgeval eigenlijk zat, voer Milder voort:
In de plaats \an t'it drama zal in de verrukkelijke
solo scène: «Het morgenuurtje eener soubrette», me
juffrouw Lotte Lange optreden, de favoiite van hel
publiek.
«Bravo!» riep de vaandrig.
«Daarop volgt een nieuw optreden van de direk-
trice,» zoo kondigde de oude man verder aan. «Ver
volgens zal ik de eer hebbenzijne stem trilde
«een wonde-kind aan hel pubhek voor te stellen.
Het is nog zeer jong, te jong om reeds zelfstandig
te kunnen dpnkeH. Desniettegenstaande, dames en
heeren! zal dat kind uwe grenzclooze bewondering
opwekken.
Na dit gezegd te hebben, trok bij zich terug.
Met den besten uitslag speelde Lotte: «Hel mor
genuurtje eener soubrette.» Zij was de uitgelatenheid
in persoon, zag er in hare geel zijden japon voortref
felijk uit en overstemde met haar schelle gezang de
linkelende bekkens, de rommelende pauken, de gil
lende klaGnet en de krassende vedel.
De dicektrice had, nadat de kas eigenhandig door
haar geled'gd was, hare plaats aan het bureel 3an
eene oude tooneelspeebter afgestaan, om zich ditmaal
bizonder zorgsuldig te kostunmeren voor haar optre
den als sterke vrouw; want een bode uit het offi
cieren-casino had billetten gehaa'd voor cenige offi
cieren van het garnizoen. Enkele oogenbbkken ge
leden waren de heeren, waaronder ook Graaf Ilonnif
verschenen en hadden niet ver vun het looneel de
plaatsen ingenomen, welke de bereidwillige vaandrig
voor hen gereseiveerd had. Deze laatste kon niet na
laten den heeren zijn leedwezen te kennen te geven,
dat zij door zoo laat te komen het beste verzuimd
hadden.
«Dus ben je tevreden over het spel van mademoi
selle Lotte als burchtvrouw, vaandrig?» schersle de
kapitein, terwijl hij zijn aardig, met pikante vignetten
beschilderd tabakspijpje stopt i.
«Het stuk is uitgevallen,antwoordde de, vaandrig,
terwijl hij, verlegen lachend, zijn' superieur een' lu
cifer aanbood. In plaats daarvan
«In plaats daarvan,» zoo viel de eerste luitenant
hem in de rede, «heeft dut aardige kind met hare
fladderende japon nieuwe lauweren gevlochten in den
krans van je jonge roem, hé vaandrig?»
«0, zij was verrukkelijk!»
«Wegslepend, betooverend, cnz.,« vervolgde de ka
pitein die in eene goede luim was.
«Het prog amma wordt door dat soort van ambu
lante kunstenmakers zelden geheel uiigevoerd,» sprak
Graaf llonnil geeuwend.
«Ditmaal is daarvoor eene goede reden,» viel de
eerste luitenant in. «Gisteren avond nog werd «De
Burchtvrouwdoor mademoiselle Giïmell gespeeld
«Gestern rot lieule lotneuriede de jongste
der officieren.
«Zoo broos is ons leven,» zuchtte de kapitein, die
smakelijk zijn pijpje rookte.
«Grimelli bezat talent en had een gedistingueerd
voorkomen,» zeide de eerste, luitenant.
«Stierf zij zoo plotseling?» vroeg graaf Ilonnif.
«Zij heeft zich zelf van het leven berrofd,» ant
woordde de kapitein. «Versmade liefde of trouwbreuk
is naar men zegt de drijfveer van hare treu
rige daad geweest.»
«liet zou er mooi uitzien als elk bedrogen meisje
zich zelf van kant moest maken,» merkte de jongste
luitenant op, met een kwasterig lachje. «Zeg, vaan
drig,» fluisterde hij dezen toe, «bij Lette Lange be
hoef je voor zoo iets niet te vreezen.»
Graaf Ilonnif, die gedurende liet gesprek over de
zclfmoordenarcs opvallend bleek geworden was, had
zich in zijn' mantel gehuld alsof hij koud was en
zat somher voor zich te kijken.
Inmiddels was de direktriee onder de tonen der
muziek ten toone.ele verschenen. Zij was in het kostuum
eener Tyroolschc en balanceerde een gewicht van
hondeid pond op haar hoofd.
«Het gewicht is van papier!» riep een ongeloovige
Thomas van achter liet hek.
«Van papier?» schreeuwde de reuzin, diep ge
krenkt in hare eer als kunstenares, en hare boezem
begon onder het laag uitgesaeden keurslijf zoo hevig
te zwoegen van toorn en verontwaardiging, dat de
kettinkjes en gespen, waarmede het versierd was,
begonnen te tingelen. Terwijl om hare lippen nog
steeds het moeielijk volgehouden glimlachje speelde,
liet zij het gewicht dreunend op den vloer vallen, om
daarna een balspel met ijzeren kogels te beginnen.
Aan het slot van haar optreden reikte zij, onder den
bijval van het publiek, het gewicht ten fine van on
derzoek aan de naastbij zittende toeschouwers over
en verdween achter het gordijn, in het fiere bewust
zijn dat hare triumf schitterend was geweest.
«Maar dat heeft met tooneelspel toch al bitter
weinig uitstaande,» zeide graaf Ilonnif. «Overigens
wordt het voor mij tijd om op te stappen, want ik
zou gaarne met den nachttrein iu mijn garmzoen
terug keeren.»
«Er zal nu, naar de vaandrig verzekert, een won
derkind optreden,» lachttc de kapitein. «Blijf nog
tot wij dat genot eerst gesmaakt hebben, Ilonnif,
dan breng ik je een eind weg.»
Daar het te verwachten stond dat dan ook de
eerste luitenant op zou breken, wisselden de vaandrig
en de jongste luitenant een' blik van verstandhouding
in het aangename vooruitzicht, het verdere van den
avond te kunnen doorbrengen zonder zich te behoe
ven genecren voor hunne superieuren.
liet gordijn was opgehaald. Gotthold Milder betrad
het tooneel in het
zijne armen rustte eene kleine gedaante
«Wij zijn verdwaald, gansciiel'jk verdwaald,»
klaagde hij; «er is geen pad te zien. Woeste berg-
stroomen rondom ons. huiveringwekkende kloven en
diepe duisternis. Alleen uwe tooverfluit, mijn kind!
kan ons nog redding geven.»
Het wijnglas, dat graaf Ilonnif een oogenblik te
voren in de hand genomen had, viel rinkelend aan
scherven. Boeiloos, met omfloerste oogen, staarde
Ilonnif naar het kind, dat Milder op den grond ge
zet had.
tWiM'dl verv-dgd.)
kostuum van een' Zigeuner. In
