No. 557. Woensdag 9 Februari. 1887. k-0 f Beeldende Kunst Uitgever: L. J. VEERMAN Heusden. BUITENLAND. VOOR Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.Franco per post zonder prijs- verhooging. I dSrpOTtJQW Men kan de kunsten, de zeven vrije kun sten der ouden, in drie groepen verdeelen. De eerste groep bedient zich van het ge luid en werkt door het gehoor op de ziel des menschen. De geluiden worden geme ten naar den duur, naar hoogte of laagte, naar ;sterkte of zwaktezij verbinden zich met andere geluiden in maat tot samenklank en drukken zoo in wegsleepende wisseling de innerlijke gemoedsstemming uit. Tot deze groep behoort vooreerst de poëzie, want de dichtkunst is van oorsprong niet op lezen berekend, maar op mondelinge voordracht. Verder de muziek, die 't verst van hare zuster afstaat, waar zij door levenlooze instrumenten voortgebracht wordt. Heeft nu de mensch zijne stern tot het voort brengen van kunstwerken gevormd, dan komt het lichaam, vooral de bewegelijke leden, armen en beenen, met hunne eischen. Twee kunsten treden op, in welke dojr de gestalte des menschen zijn innerlijk leven belichaamd wordt. De eerste is do dans, tegenwoordig tot kunstloos en geestloos ge zelschapsspel gezonken. De tweede de mi m i e k, de taal der gebaren, die door leven dige afwisseling van gevoelsuitdrukking een handeling zichtbaar maakt. Ze was in vroe ger tijden eene kunst op zich zelve en trad zonder gesproken te worden, op in de pan tomime. Thans verbindt zij zich met poë zie en muziek in de opvoering van drama's en opera's. Wanneer de stem en het lichaam aan de eischen der schoonheid beantwoor den, wendt zich de scheppende zin naar buitenzij grijpt de levenlooze stof en kneedt en vormt ze tot ze op haar beurt een ge dachte uitdrukt. Dit is de hoogste triomf van den geest over de natuur, wijl hij hier het doode leven in blaast. We ontmoeten hier drie kunsten, die zich uit elkaar ont wikkelden /bouwkunst, beeldhouwkunst en schilderkunst." De bouwkunst wortelt in de praktische noodwendigheid en staat het naast aan het dagelijksch bedrijf; ook spiegelen zich in haar nog geen zedewetten af, daar ze een voudig ten doel heeft iets schoons in de levenlooze natuur te scheppen. Verder staat de beeldhouwkunst, die de levende natuur afbeeldt. Vooral de mensch is haar onder werp, doch ook bij hem houdt ze zich 't meest aan de natuur, zoodat ze zijn geest uit den lichamelijken vorm doet kennen. Waar het geldt den mensch in zijn betrek king tot de overige wereld, tot de natuur, den staat, de samenleving, derhalve als ze delijk handelend voor te stellen, dan is 't niet genoeg hem alleenstaand voor te stellen en komt de schilderkunst, die hem met zijn omgeving afmaalt. Zoo zijn de zeven kunsten ontstaan, zoo bloeiden ze na elkaar. Den eersten grond voor de kunst effende de poëzie, welke in dezen zin de moeder aller kunsten heeten mag. Zij was het, die in den vorm der hei lige of der vaderlandsche sagen de ideale gestalten schiep, welke daarna door mimiek en beeldende kunst tot werkelijke aanschou wing zijn gebracht. Daarom ontwaakt de fioëzie en hare in den aanvang onafscheide- ijke zuster de muziek, onder de volken vóór de beeldende kunst. In den geest moest Advertentie» 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonde stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur. God daar zijn eer de bouwkunst hem een tempel oprichtte en eerst wanneer deze staat vindt de beeldhouwkunst in de nissen plaats voor haar scheppingen, de schilderkunst in de vlakken voor hare gestalten. Dezelfde verschijnselen doen zich ook voor in de verschillende afdeelingen der kunst. De literatuur bloeit het vroegst, zij is de schildering van 't leven en de daden des volks, maar wanneer de bloeitijd reeds lang voorbij is, kan de jongste der kunsten, de schilderkunst, het gezonken volk nog een spiegel voorhouden van wat het vroeger was. lil Griekenland schilderde Homerus de go den, voor men ze in waardige gestalte in den tempel afbeeldde en aanbad; zoo ging in de christelijke wereld de openbaring van Johannes vooraf en de christelijke kerkbouw kunst en de symbolische schilderkunst wa ren daarvan het gevolg. Van de beeldende kunsten beschikt de bouwkunst over het grootste materiaalter wijl de schilderkunst de meest beperkte der kunsten is. Voor de eerste de onbe perkte ruimte, voor haar slechts het vlak. Toch is zij de meest vrije, de meest vol- komene. Ze geeft een afspiegeling der ge moedsstemming, nauwkeuriger dan de beeld houwkunst vermag, een afspiegeling van het inwendige leven. Ze toovert het vlak om in een ruimte en is ook daarom de kunst, die de grootste illusie schept. Dat is zoo waar dat men haar groot vermogen in het afgetrokkene ook toekent aan haar schoone zusters en spreekt van schetsen en schilde ren met de pen en met tonen. Zij is ook de rijkste van 't, drietal, daar ze het meest uitgebreide gebied tot haar beschikking heeft. Van alles wat op aarde het oog bekoort, of tot het gemoed spreekt of wat in den hemel onder lichamelijke vormen kan ge bracht worden, kan zij eene voorstelling geven. Van de beeldende kunsten heeft vooral de laatste in ons vaderland ernstige beoefe naren gevonden. In de //geschiedenis der schilderkunst'' prijkt de Hollandsche school in grooten luis ter en de scheppingen onzer schilders gaan in rijkdom en beteekenis die onzer bouw meesters en beeldhouwers ver te boven. Toch kunnen we wijzen op gewrochten der bouwkunst als het stadhuis te 's Gra- venhage, dat te Middelburg en het voorma lig stadhuis te Amsterdam, die onzen roem waardig handhaven. In beeldhouwkunst staat Nederland ver achter bij de zuidelijke naburen. Het pro testantisme is voor deze kunst niet aanmoe digend geweest. Bovendien heeft de beel denstorm (1566) bijna alles vernield wat toen ter tijd aanwezig was. Evenwel spreken het praalgraf van Willem I van de hand van Hendrik de Keijser, de predikstoel in de N. Kerk te Amsterdam, van Vinkenbrink, en nog enkele andere kunstwerken ons vrij van geheele veronachtzaming. De Nederlandsche schilderkunst dagtee- kent van de gebroeders Van Eijk (1400), van wie men te Berlijn, Napels, Brugge en Gent nog schoone en welbewaarde stukken vindt. Wat speciaal Noord-Nederland betreft behoeft men de namen van Lucas van Leiden, Heemskerk, Bloemaert, van der Venne, (schilder van de Zielenvangst) enz. tot van der Helst, Rembrand, Hals, Ostade slechts te noemen en zich te verplaatsen in ons nationaal museum, dat reeds te klein is, om dankbaar te herdenken wat //de schoonste der beeldende kunsten" aan ons vaderland verplicht is. li' vin en Allem LEBVAARD Onze landgcnoote, Mej. Cornelia van Zanten, uit Dordrecht, die in Italië en Duitschland als opera zangeres reeds zooveel roem inoogstte, en nu voor drie winterseizoons verbonden is aan »the Ameri can Opera,te New-York, tegen eene gage van niet minder dan ƒ45.000 per seizoen, brengt do geheele muzikale wereld aldaar in beweging. Allo bladen te Chicago, Washington, Boston, Philadelphia enz., waar zij successievelijk optrad, roemen als om strijd haar zang, spel en artistieke opvatting. Overal waar zij in genoemde plaatsen de tweede maal in eene opera voor stampvolle zalen optrad, stond het auditorium als éen man op, om haar met applaus en bloemen te begroeten, terwijl haar van het publiek menige ovatie ten deel viel. Eigenaardig is het dat de Boston Herald« de verklaring aflegt dat hare uitspraak van het En- gelsch beter is dan die van de meeste geboren Amerikanen. Ongetwijfeld is Mej, Van Zanten do eerste Hol landsche, die als opera-zangeres en wel in drie verschillende talen, in het buitenland zooveel roem behaalt en Nederland op kunstgebied eer aandoet. In het Stadt-theater te Keulen zal tot viering van den driehonderdjarigen geboortedag van den in Keulen geboren Nederlandschen dichter Joost van den Vondel, een van zijne beste drama's, Jephtba,« door mevr. Lina Schneider in het Duitsch bewerkt, worden opgevoerd. Een onzer eerste componisten, bericht de Klinische,heeft zich, daartoe aangezocht, bereid verklaard de daarbij behoorende muziek te schrijven. Te Weenen is in de Lichtenthaler kerk, waar Schubert negentig jaar geleden gedoopt werd, later koorknaap was, en ook in het koor vaak mede werkte, eene plechtige mis ter eere zijner nagedach tenis gevierd. Tal van zangvereenigingen namen deel aau de plechtigheid; Schubert's Deutsche Messe« werd uitgevoerd, en daarna door Schubert's jongsten broeder, pator Hermann Schubert, de mis bediend. Er is te We3nen een decreet verschenen, waarbij de uitvoer van paarden over alle grenzen der monarchie wordt verboden. Volgens het ofEciëele militaire blad te Berlijn, bedraagt het aantal der tot oefening met repetitie geweren opgeroepen reserve-manschappen 73.000. De oefeningen zullen plaats hebben van 7 tot 18 Febr. Dertien personen in den Elzas, onder welke 10 kinderen van 4 a 10 jaar, zijn den vorigen Zondag door een reusacbtigen dollen hond gebeten. Ze zijn onverwijld door tusschenkomst van liefdadige men schen naar Parijs gezonden om in het Instituut- Pasteur behandeld te worden. Aan het strand van het Duitsche Noordzee- plaatsje Busum waren onlangs verscheidene kinde ren op het ijs aan het spelen, toen plotseling een ijsschots, van ongeveer 4 meter in bet vierkant, los raakte en met drie kinderen de zee indreef. Op het hulpgeroep der kleinen kwamen honder den menschen aanloopeu, maar niemand wist hnlp te bieden; de schots dreef verder en verder, en weldra zag men de kinderen nog slechts als kleine, zwarte stipjes tusschen het drijfijs. Eindelijk echter oudernam een kloeke schipper, Hans Reiber, met nog drie andereu een poging om heu te redden. Na een langen en gevaarvollen tocht met een boot, welke zij af en toe over het ijs droegen of sleepten, bereikten zij eindelijk de open zee, en kwamen zij bij de kinderen die reeds half verstijfd waren. Reiber bracht hen, zwem mende, alle drie van de schots naar de boot. Na een zeer moeielijken tocht over de ijsschotsen (de boot was lek geworden en gezonken), kwamen de mannen eindelijk, met de kinderen op den rug, weder op het strand aan, waar zij met luid ge juich ontvangen werden. Men bood Reiber eene ruime belooning aan, maar hij weigerde die, ofschoon hij zeer arm is. Hij had, zei hij, niets meer dan zijn plicht gedaan. Een bijdrage in zake vaccinatie. Het wonderlijk feit dat gedwongen inenting van het Duitsche le ger de sterfte aan pokken geheel had doen ophou den, heeft don kroonprins Rudolf van Oostenrijk als bevelhebber van het leger er to« gebracht een dergelijken voorzorgsmaatregel te doen nemen. Het geheele Oostenrijk-Hongaarsche leger is in de laat ste maanden gevaccineerd. Bljjkbaar met goed gevolg. Want terwijl in Pest eene verschrikkelijke pok ken-epidemie woedde, is niet een enkel man van het talrjjke garnizoen aangetast. Laat ons er bijvoegen dat buiten het leger geen gedwongen vaccinatie bestaat. Natuurlijk zullen zulke feiten door de anti-vac cine voorntanders wel weer weggeredeneerd wor den zij zullen misschien wel beweren dat do hon- derde slachtoffers dor afschuwelijke pokziekte er beter aan toe zijn dan allen die gespaard bleven; de groote menigte eu vooral de ouders van kin deren, zullen door zulke sprekende feiten wel tot nadenken gebracht worden. Aan de Standards wordt uit Bern gemeld, dat de Bondsregeering een aanschrijving tot de kantonale besturen heeft gericht, betreffende de oproeping der landsverdedigers in geval van oorlog, zoodat 40.000 man onder de wapenen kunnen komen binnen twee maal 24 uur. Door het sptiBgen van een stoomketel in een weverij te Saiut-Brès, werden 15 vrouwen gewond 1 vrouw en do stoker kwamen om. Te Dyon werden bommen geworpen tegen de kerk van Saint-Jean en het gerechtshof; het laatste leed nog al schade. Te Roeulz werd een bom met dynamiet geworpen in den kelder van een koopman. Niemand werd gewond. Te Marseille is een huis van twee verdiepingen ingestort. Een 22-jarig meisje werd dood en zes andere personen werden gekwetst van uit het puin te voorschijn gebracht. Twee vrouwen lagen nog daaronder bedolven. Te Carlisle nam een dokter chloral in, om goed te kunnen slapen. Den volgenden morgen vond men hem dood in zijn bed. De Iersche grondeigenaar John Rae geniet van ziju bezittingen in Killarney, die hem vroeger 600 pd. st. jaarlijks opbrachten, geen inkomsten meer en heeft nu verzocht in een armhuis te worden op genomen. Een treurig ongeluk is dezer dagen te Piacenza voorgevallen. Daar zijn 24 knapen, die zich op een bevroren vijver met sleerijden en glijden vermaak ten, door het broze ijs gezakt en verdronken. Drie hunner behoorden tot één gezin. Michael Davitt werd met zijn jonge vrouw te Dublin feestelijk ontvangen; 62 vereenigingen met muziek wachtten hen op aan het station en ver welkomden hen met juichkreten. Men verdrong zich om hen de hand te drukken en vergezelde ten slotte in optocht het rijtuig, waarin zij üadden plaats genomen, naar het hotelde honderden fakkels

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1887 | | pagina 1