No. 584.
Zaterdag 14 Mei.
1887.
Gissingen en Dwalingen.
Uitgever: L. J. VEERMAN Ileusden.
BUITENLAND.
VOO»
Sedert de raensch in de sterrenwereld
meer ziet dan een aantal lichtjes prijkend
aan 't hemelgewelf, sedert hij heeft geleerd
dat hier van gewelf geen sprake kan zijn,
en de ruimte waarin zon, maan en sterren
wentelen oneindig is, sedert dien tijd en
die ligt ver achter ons heeft hij gepeinsd
en gephilosofeerd over die werelden en zijn
phantaisie schoot vleugelen aan en bevolkte
ze met wezens van gelijke beweging als hij.
Zelfs hebben groote natuurvorschers als
Kant, La Place en Herschel in dit spel
meegedaan en 't is daarom aan zoovelen,
die minder waren dan zij, te vergeven, dat
ze met geleerden woordenpraal reeds tot
vergelijkingen kwamen in hoever onze mede
schepselen op Venus of Jupiter bij ons in
physisch, verstandelijk en zedelijk opzicht
achter stonden en dat bijv. de dichterlijke
pater Athanasius Kircher in zijn //geestelijke
hemelreizen in allen ernst de vragen opperde
of 't water op de planeet geschikt zou zijn
tot den doop en of de wijn, uit de wijn
bergen op Jupiter bij het avondmaal ge
bezigd zou kunnen worden. Op Saturnus
verklaart hij geen andere wezens gezien te
hebben dan treurende grijsaards, die in
rouwgewaad gehuld, zich langzaam voort
bewogen en lijktoortsen droegen hun bleek
aangezicht en diep liggende oogen, deden
ze kennen als dienaais der wrake en dus
beschouwde hij deze planeet als staande
onder booze invloeden.
Dergelijke dwaasheden zijn ook nog in
onze verlichte eeuw uitgekraamd. Er be
staat o. a. een werk van een sterrekundige
waarin met vrij veel zekerheid verkondigd
wordt dat de lengte der bewoners op de
hemellichamen, die zich met de aarde om
de zon bewegen geëvenredigd is aan de
middellijnen der bollen, die ze bewonen.
Volgens dezen wijsheidzoeker zou de zon
derhalve menschen herbergen, ruim 100
maal zoo groot als wij, terwijl die op Mer-
curius slechts een derde van onze lengte
zouden bereiken. Gelukkig zijn er te allen
tijde ook verstandigen geweest die met der-
gelijken onzin den draak staken. Daarvan
één voorbeeld.
Toen Herschel in 't begin dezer eeuw
een reuzentelescoop aan de Kaap de Goede
Hoop opstelde om daarmee sterrekundige
waarnemingen te doen, verbreidde zich in
Europa het gerucht, dat hij menschen op de
maan ontdekt had en deed de volgende ver
klaring daarvan de ronde. Het is mogelijk
door een combinatie van bolle glazen een
beeld van een verlicht voorwerp op een
witten wand te verkrijgen en volgens de
theorie is 't ook mogelijk dit beeld te ver-
grooten. In de praktijk echter stuit men
daarbij op de zwarigheid dat met toeneming
der vergrooting het beeld verflauwt. Gaat
men dus daarbij zekere grenzen te buiten,
dan blijft het beeld in zijn geheel wel zicht
baar, doch de deelen daarvan worden on
kenbaar. Nu is Herschel, nadat hij een
reusachtig beeld der maan verkregen had,
op den praktischen inval gekomen de flauwe,
door vergrooting onkenbaar geworden details,
weder duidelijk zichtbaar te maken, door
het beeld zelf met een daartoe expres ver
vaardigde lamp te verlichten. Zoo ontdekte
hij de maanbewoners, de Seleniten, 3 meter
lange wezens, met vleermuisvleugels, die
in holen leven, enz.
De spotvogel, die dit bericht uit Praag
de wereld inzond, heeft er veel pleizier van
gebad. Duizenden namen het voor goede
munt op, maar ieder, die slechts een weinig
aan de studie van 't licht gedaan had,
doorzag zijn wetenschappelijken leugen ter
stond en lachte hartelijk om de niet onaar
dige vinding.
Toch liep zelfs nog een professor te Mun-
chen in den val, die zeer naiëf op de door den
schalk gegeven beschrijving der maanbe
woners, een studie schreef over hunnen
maatschappelijken en zedelijken toestand,
waarover hij niet weinig in de maling ge
nomen is. Toen Herschel uit Afrika terug
kwam, logenstrafte hij publiek het praatje
zijner ontdekking.
Over de maanbewoners is reeds veel ge
schreven en geredeneerd, tot heden weten
we echter niets van hen, ook niet of ze
bestaan. Een natuurkundige heeft eenmaal
een plan aangegeven met hen een telegra
fisch verkeer te openen. Wij zouden dan
op een of anderen hoek der wereld een
reusachtig plantsoen aanleggen, doch van een
bepaalden vorm, b.v. een vijfhoek, die zich
van zijn omgeving scherp afscheidt. En dan
wachten wat ze op de maan doen. Legden
ze daar tot antwoord een dergelijk figuur
aan, dan hadden we zekerheid. Deden ze
't niet och, dan bleef het raadsel immers
nog onopgelost?
Men heeft veel verwachting gehad van
de groote verbeteringen die de telescopen
in de laatste jaren ondergaan hebben. Men
hoopte daardoor niet alleen de wetenschap
te erlangen dat de andere werelden bevolkt
zijn, maar ook te worden ingewijd in de
kennis hunner geestelijke ontwikkeling en
hunne levenswijze. Deze hoop is tot heden
niet vervuld en zal wellicht nooit vervuld
worden. Men moet niet vergeten dat de
vergrooting van een kijker tevens de zwa
righeden verhoogt en dat sterke vergrootin
gen slechts dan nut hebben, wanneer ze
gepaard gaan met duidelijk zien. En verder
dat zelfs een duizendmalige vergrooting,
maanvoorwerpen als b.v. de Pieterskerk te
Rome, ons nog slechts als een stip zouden
toeschijnen.
Al moeten we dus de hoop opgeven ooit
een spjor van levende wezens op planeten
en sterren, ja zelfs op de maan waar te
nemen, we kunnen daarom wel met de
sterrekundigen medegaan, wanneer ze ons
het betoog leveren dat ook op die werelden
menschen wonen. De gronden voor dat be
toog kunnen uit den aard der zaak niet
sterrekundig zijn door berekening noch door
zien is hieromtrent iets te bepalen. Men
zegt b.v., onze aarde, een in de ruimte zwe
vende kleine bol, die in vergelijking met
duizende andere bollen een niet noemens
waardige omvang heeft en terecht een zand
korrel mag genoemd worden in de onein
dige ruimte onze aarde is bevolkt door
verstandelijke wezens, wat belet ons aan te
nemen dat ook de duizende veel grootere
bollen, die daar wentelen in de ruimte, be
woond zijn? Zullen onze zon en de andere
ontelbare zonnen voor hare planeten slechts
daarom haar licht en hare warmte versprei
den om doode klompen te verlichten en
zullen zij zei ven slechts de rol van olielamp
en oven spelen?
Allena,
Dit blad verschijnt eiken WOENSDAG
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1
verhooging.
en ZATERDAG.
Franco per post
zonder prijs-
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Maandag- en Donderdagavond 10 uur. Ingezonden
stukken tot Maandag- en Donderdagavond 8 uur.
tnmmauBaqKBm
In een zitting van den nieuwen gemeenteraad
te Marseille, heeft de maire den juisten finantiëolen
toestand dier stad blootgesteld, waarnit blijkt dat
het actief bedraagt 284,000 frs. en het passief
3,441,000 frs, du3 een tekort van ruim 3 millioen.
De maire zeide dat de stad niet in hare verplich
tingen zou tekort schieten, maar dat men onmid
dellijk tot de krachtigste finantiëele hervormingen
moest overgaan op het budget van het loopende
jaar, hetwelk nog niet was goedgekeurd. Zijne
plannen werden luide toegejuicht.
De Fransche minister voor het post- en telegraaf-
wezeu heeft het plan opgevat, om Parijs telepho-
nisch te verbinden met Londen.
Het eiland Numea, een Fransche misdadigers-
kolonie, heeft een muziekkapel gelijk er in geheel
Oceana geen beter te vinden is. Hot orchest is 120
man sterk; allen zijn voor korter of langer tijd tot
deportatie veroordeelde misdadigers. De kapelmees
ter, een voormalig lid van het orkest der groote
opera te Parijs, werd wegens manslag tot levens
langen dwangarbeid veroordeeld.
Tweemaal por week, op Donderdag en Zondag,
geeft deze kapel op het plein van het plaatsje een
openbaar concert, dat door nagenoeg alle ingeze
tenen wordt bijgewoond. Gewoonlijk speelt men
klassieke muziek.
Te Berlijn wordt jaarlijks op den 4n Mei nog
altijd boetedag gehouden. Dan zijn de schouw
burgen en de winkels gesloten en trekken de ge-
loovigen ter kerke. De instelling van dezen boete
dag dagteekent van het begin dezer eeuw.
Frederik Willem III stelde hem in na den slag
bij Jena, ter herdenking van Pruisen's vernedering.
Op den 28sten der volgende maand zal Enge-
lands koningin in hoofschen stoet en met groote
staatsie zich in optocht van Buckingham-paleis
naar de Westminster-Abdij begeven, waar hare
kroning juist 50 jaren geleden met kerke
lijke ceromoniëu zal worden herdacht.
Het kerkgebouw is al sedert voorleden week
voor 't publiek gesloten en de gewone godsdienst
oefeningen zijn gestaakt, om de noodige toebereid
selen te kunnen maken. Dat deze nog al van be-
teekenis moeten zijn blijkt niet alleen uit den ruimen
tijd, daarvoor genomen, maar ook uit de 20.000
daarvoor bestemd.
Eindelijk is het gelukt om in de Nanaimo-mijn,
Britsch-Columbia, door te dringen. Er waren 101
blanken en 75 Chiueezen in de mijn, toen de ont
ploffing plaats vond. 12 van de blanken zijn gered,
waarvan er 1 later stierf, zoodat er totaal 165
menschen bij deze ramp zijn omgekomen.
Volgens den Petersburger correspondent van de
«Standard» zijn er groote veranderingen in het
Russisch bestuur ophanden. De Czaar zou nl.
door de memorie, die generaal Orsheffski hem heeft
ingediend en door de verslagen van de terecht
stelling der Terroristen, den indruk hebben ver
kregen dat de burgers door de handelingen der
overheden tot misdrijf worden geprikkeld.
Generaal Gresser, die het geluk had de personen
aan te houden die plan hadden den Czaar te ver
moorden, kreeg een pensioen van ongeveer 15,000,
dat na, zijn dood aan zijne familie overgaat. Van
de Keizerin kreeg hij een geschenk van 250,000.
Luidens een bericht uit San Francisco wordt uit
Guaymas, aan de Golf van Californië, gemeld dat
in die streek zware aardbevingen hebben plaats
gehad tengevolge van vulkanische uitbarstingen te
Bahispe. De stad Montezuma is verwoest en 150
menschen zijn er omgekomen of gekwetst. Te
Oputu verloren 20 personen onder de instortende
huizen het leven. Te Grenados en Gusabon zijn
ook groote verwoestingen aangericht en tal van
personen gekwetst.
De beruchte sprong van de hooge brug tusaehen
Brooklyn en New-York, is dezer dagen door een
19-jarig jongeling volbracht.
Van het hoogste punt van de brugleuning sprong
hij naar beneden. Een politieagent greep hem bjj
de voet, om dit dolle waagstuk te verhinderen,
maar hij rukte zich los, sloeg op eeue diepte van
90 voet tweemaal om en raakte het water 'teerst
met het hoofd aan. 20 seconden later kwam zijn
lichaam zoo recht en hard als een plank weer bo
ven. Hij zwom met krachtige slagen naar den wal,
bereikte die volkomen ongedeerd en klaagde or
slechts over dat hij een weinig verdoofd was, alsof
men hem op 't hoofd geslagen had. Do roekelooze
sprong is reeds vroeger beproefd en heeft, zooals
men zich wellicht nog herinnert, een beroemd dui
ker het leven gekost.
Men zegt dat zich bij Guzman Blanco, don Pre
sident van Venezuela, sedert eenigen tijd verschijn
selen van grootheidswaanzin vertoonen. Hij meent
dat hij Napoleon I is en draagt steeds eeue grijze
jas en den bekenden steek en bij een wapenschou
wing te Caracas riep hij: «Leve de Keizer!» nadat
hij eone toespraak in den trant van Bonaparte had
gehouden.
Men schrijft zijnen toestand toe aan overspanning.
Door de assisses te Manchester is zekere Walter
Wood ter dood veroordeeld wegens moord, in Fe
bruari jl. te Bury op zijn vrouw gepleegd. Hp
leefde gescheiden van haar en had een poging tot
verzoening aangewend. Zij weigerde en daarom
haalde hij een scheermes uit den zak en sneed haar
den hals af. Te Oxford is zekere Charles Smith,
een 63-jarige »gypsy«, wegens moord op 9 Febr.
op zijn vrouw gepleegd (hij had haar in tegen
woordigheid harer twee kinderen met een hamer
doodgeslagen), opgehangen. Iu de bosschen van
Gallicië en de Bukowina zijn hevige branden ont
staan, waardoor deze dreigen geheel te worden
vernield. Uit Grand Folks, in Dakota (Amerika),
wordt gemeld dat in de prairiën hevige branden
woeden. Tegelijkertijd met Eperies en Nagy-
Karoly, werd ook het dorp Kurties door een he-
vigen brand geteisterd. De felle wind, die zich
den 6n dezer verhief, heeft veel bijgedragen om aan
de vlammen zóó snelle en groote uitbreiding te
geven dat aan blusschen niet meer te denken vi«L
Te Eperies, een stad met 12.000 inwoners, zijn be
halve bijna alle openbare gebouwen, ruim 400 par
ticuliere woningen in de asch gelegd; te Knrtics
120; te Nagy-Karoly bijna alle huizen, soholen,
kerken enz. Hoeveel menschen zijn omgekomen,
valt nog niet met zekerheid te zeggenduizenden
zijn van dak en goed beroofd.
Het aanbouwen van huizen, kantoren, winkels
in de Transvaalsche hoofdstad, Deemt dag aan dag
toe. In elke straat kan men de werklieden bezig
zien en wanneer men gedurende 3 weken of eene
maand een zeker gedeelte van de stad niet be
zocht heeft, ziet men plotseling gebouwen, die men
te voren nooit heeft opgemerkt. Men is dan ook
al reeds begonnen met aan de overzjjde van de
Aapjesrivier erven uit te meten. Het behoeft nau
welijks gezegd te worden dat de ambachtslieden
de handen vol werk hebben en er zelfs gebrek aan
werkkrachten bestaat; vooral aan metselaars is
groot gebrek.
