Met
en Altena,
tie
Ill (li)
FEUILLETON.
Geen Vertrouwen.
.A> 015.
ZATERDAG 24 SEPTEMBER
1887.
ile
voou
Uitgever: L. J. YEERMAK, Heusden.
II
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.00. Franco per post zonder prijs-
tot Maandag
Advertcntiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 et. Grootc letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht. Ingezonden stukken
en Donderdagavond 8 uur.
Zij, die zich met 1 October op deze Courant
abonneeren, ontvangen haar van nu af tot
dien tijd gratis.
Ik zeg maar, wij zijn nu in de verlichte ne
gentiende eeuw. Heel wat van den poespas,
waar wij vroeger aan hechtten, is naar het rijk
der fabelen verwezen. Wij gelooven niet meer
aan spoken, niet meer aan heksen, wij laten
ons niet meer betooveren, het booze oog heeft
op ons zijne macht verloren. Wij weten van
elk waarom het daaromwij zijn het voorge
slacht, sterker nog, wij zijn onze vaders en
moeders veel vooruit.
Zulke acclamaties zijn aan de orde van den
dag. En werkelijk, er zijn veel menschen, die
op het gebied van weten en gelooven hunne
voorzaten veel vooruit zijn, die werkelijk tot
de verlichten behooren en veel als ballast over
boord hebben geworpen, wat werkelijk ballast
is. Wij weten evenwel ook, dat sommigen in
het taxeeren van ballast veel te ver gaan en
met het badwater ook het kind in den goot
steen gooien.
Maar er is nog een veel grooter aantal, die
nog even ver van de nieuwe wetenschap af
staan als hun overgrootvader. Zij leven en ster
ven in het bijgeloof, waarin hun vader is op
gevoed, en zij voeden er hunne kinderen weer
in op. Van geslacht tot geslacht gaat dit voort,
en de opmerkzame staat verbaasd, als hij te
midden van de beschaafde samenleving op toe
standen stuit, die aan de middeleeuwen herin
neren. Tusschen beiden komen zulke toestan
den eens aan het daglicht, wij staan verwon
derd, wij lachen om het dom gebroedmaai
de sluier gaat er over en wij leven weer in de
verlichte eeuw!
Eenige weken geleden gebeurde het in eene
aanzienlijke landelijke gemeente in Overijsel,
dat een gemeenteraadslid tusschentijds zijne be
trekking neêrlei. Daar heeft natuurlijk ieder
gemeenteraadslid het recht toe. Maar de reden
van zijne handelwijze werd ook bekend. Hij
kon niet langer in functie blijven; liij werd
namelijk door één zijner medeleden betooverd.
Echt waarbetooverdNu is het duidelijk dat
zoo'n betooverd lid zijne functie niet meer kan
waarnemen, en daarom nam hij zijn ontslag.
En plein moyen-age! Wij zouden het niet ge
loofd hebben, als wij het niet herhaaldelijk
hadden gelezen en te vergeefs naar tegen
spraak uitgezien hadden. Men mag nu wel niet
voor gemeenteraadsleden altijd de meest ont
wikkelden nemen, de minst ontwikkelden toch
zeker ook niet. Als wij nu naar zoo'n staaltje
het peil der beschaving moeten rekenen, dan
zal het cijfer niet zeer hoog zijn.
Een paar maanden geleden was er sprake
van, dat het langs den dijk spookte. Eenige
vrouwen stonden er samen over té praten.
Eéne er van geloofde er niets van. Zij was
niet bang voor spoken. Als zij er langs moest,
dan zou zij wel een schietgebedje doen, daar
konden in elk geval de spoken niet tegen. Zij
geloofde er niet aan, maarmaartoch
een schietgebedje kon geen kwaad.
Onlangs had ik in de plaats onzer inwoning
het genoegen een paar uurtjes in gemengd
gezelschap door te brengen. Er werd gesproken
over dit en dat, ook over bijgeloof, voorteeke
nen, enz. Eene dame zeiik ben niet erg bij—
geloovig, maar voor zwarte kraaien ben ik bang.
Als ik een zwarte kraai zie, dan gebeurt er
stellig een ongeluk. Bij twee ongelukkige sterf
gevallen was er beide keeren een zwarte kraai
geweest, die mij verschrikt had. De tweede
keer zei ik o, nu zal papa wel dood zijn, en
den volgenden morgen kwam werkelijk de doods
brief.
Zeg nu maar, hoe dikwijls zoudt gij wel een
kraai gezien hebben, dat er geen ongeluk ge
beurd is? Dat is alles vergeten, maar de beide
enkele malen, dat u een ongeluk trof, is zoo'n
dier u tegen gekomen, en nu is het voor u een
voorteeken, en gij zoudt anderen willen opdrin
gen, dat er verband bestaat tusschen twee ge
heel verschillende zaken, die toevallig op elkan
der volgen. Nu is tegen geloof niet te rede
neeren. Het ongelukkigste is echter, dat zoo'n
averechtsch geloof weer op de kinderen over
gaat, want, wanneer over geheimzinnige of
verboden dingen voor het kinderoor gepraat
wordt, maken deze op hen veel dieper indruk,
dan onverschillige of wetenswaardige zaken.
Het mysterieuse trekt altijd.
Bijgeloof en lichfgeloovigkeid zijn een ge
volg van domheid of gebrekkige opvoeding, ze
ker in negen van de tien gevallen. De bij- of
lichigeloovige is altijd de gemakkelijke prooi
van den handigen schurk. Een aardig staal
tje lazen wij daar dezer dagen nog van. De
zonsverduistering van eenige weken geleden,
is bijna niet waar kunnen genomen worden
door betrokken lucht en zware regens. In
Rusland had men het in het eerst niets op
die zonsverduistering begrepen, maar men zou
haar toch gaarne gezien hebben. De boeren wis
ten immers dat ze toch niet meer belasting
behoefden te betalen, hetzij de zonsverduiste
ring kwam of wegbleef. Een slimme bediieger
maakte daar gebruik van, en reisde het land
af met gekleurde en donkere glazen, om de
eclips goed te kunnen waarnemen, want - zoo
praatte hij de lui zijne waar aan - want, de
zonsverduistering was mislukt door het slechte
weder, en nu had de keizer bevolen, dat de
vertooning herhaald zou worden, om de boe
ren dat genoegen toch te gunnen. De man
verkocht natuurlijk glazen genoeg.
Zoo'n paar voorbeelden uit onze omgeving
en uit de verte, ter loops, als het ware op
gevangen, bewijzen dat de verlichting maar
dunnetjes boven op de maatschappij ligt, en
dat de onderlagen zich nog vrij algemeen met
nachtlicht behelpen moeten. Onze lagere klas
sen, onze buren gelooven nog vrij algemeen
aan betooveren. Het zieke kind is niet ziek
door gebrek aan frissche lucht, niet ziek ten
gevolge van onzindelijkheid, van onmatig eten,
neen, het is betooverd. De dokter wordt niet
geroepen, maar de eene of andere wijze vrouw,
die zal de betoovering bewijzen en verhelpen.
En het bewijs is gemakkelijk te vinden, want
zij, die overtuigd moeten worden, kijken zoo
nauw niet, en zien veel gemakkelijker dan wij
het verband tusschen een knoest voeren in het
kussen en de ziekte van het kind. Ons ont
gaat dat, evenals het verband ons ontgaat
tusschen een opvliegende kraai en een ster
vend mensch.
Grappig is het dikwijls de tegenspraak op
te merken, waarin bijgeloovigen telkens ver
vallen. »Bijgeloovig ben ik niet, maar dertien
aan tafel is mij te machtig.Bijgeloovig
ben ik nu juist niet, maar ik zou toch niet
gaarne op Vrijdag op reis gaan.* »Niet zoo
zeer bijgeloovig, luaar een omgeworpen zout
vat zie ik toch niet graag naast mij liggen,
en een mes aan de scherpe zijde gezien, beteekent
zeker kwaad.
Eu zoo maak ik mij zeiven diets, dat ik
tot de verlichten behoor, en dat hij, die in het
schreeuwen van een uil iets onheilbrengends
ziet, bijgeloovig is, terwijl ik, die alleen een
omgeworpen zoutvat niet kan uitstaan, hoog
in ontwikkeling boven hem sta.
Buitenland
BELGIE.
De Belgische Minister van Buitenlandsclie
Zaken gaf de vi>schers te Ostende in overwe
ging, dat de Engelsche haringschuiten 's nachts,
de Belgische bij dag zouden visschen. Dit voor
stel zal ook aan de Engelschen worden voorge
legd en men denkt dat op die wijze alle moei
lijkheden uit den weg zouden kunnen worden
geruimd.
BULGARIJE.
Een bericht uit YVeenen meldt aan het »Journ.
des I)ébats,« dat de diplomatieke agenten van Oos
tenrijk, Engehmd en Italië te Sofia hunne op
wachting gemaakt hebben bij prins Ferdinand,
bij wien zij meer dan een uur vertoefd hebben.
De prins scheen hierover hoogst voldaan en hij
toonde veel meer vertrouwen in de toekomst te
hebben.
DENEMARKEN.
Men zal spoedig beginnen met de voorberei
dende werkzaamheden voor de spoorwegbrug
van Masnedo over Kalo naar een punt op het
eiland Fulsler, in de nabijheid van Orehoved.
Er wordt een dam gelegd van Masnedo naar
het eilandje Kalo, en van daar begint de eigen
lijke spoorwegbrug. De brug zal door 40 pijlers
worden gesteund, die op een ouderlingen afstand
van 200 voet worden geplaatst; ten behoeve
van de scheepvaart wordt in het midden der
G O L O RAIMUND.
(14
Paula stond van verreliefde en verontwaar
diging streden in haar hart; ze had willen
weenen om den beminde en haar gekwetst ge
voel stond tegen hem op. Maar de liefde zegen-
vierde; zij legde de hand op zijn schouder.
Alexandersprak ze zacht, »kom aan mijn
hart, opdat je rust vindtik ben je trouwe
vrouw; zie in mijn oogen en vraag dan je zelf
af, of ik zoo diep gezonken kau zijn, dat ik
bij mijn schuld nog de leugen voegen kan.«
Hij stond op, hij keek in die zwarte oogen,
die zoo vaak in liefde voor hem gestraald had
den; en hoewel ze ook door tranen verduisterd
waren, toch straalde het licht der waarheid
door die heldere droppels en viel diep in zijn
binnenste.
Blijf, o blijf bij mec zei hij, en trok haar in zijne
armen. >0, wees mijn goede engel, bescherm
me voor nacht en waanzinnigheid, want die
willen me omknellen. Ruk hem neder dien
slagboom, welke de trots stellen wil tusschen
mij en uik heb uw zachte, vergevend» liefde
zoo zeer noodig.
Om zijnentwil bestreed ze hare aandoening,
ze drong haar tranen terug en beproefde rustig
met hem te spreken, sik moet nog voorzich
tiger worden,sprak ze half in zichzelve, »ik
moet alles uit den weg ruimen, wat maar even
uwe verbeelding kan gaande maken.
»En waarom,* vroeg hij haar gedachte ver-
scheiden was. Daar lachte ze hem tegen in al haar
lieflijke schoonheid, omstraald door den heiligen
glans der moederliefde; en de reinheid en on
schuld, die uit hare trekken sprak, greep zijn
hart nog sterker aan dan de verzoenende woor
den, die ze daar zooevcn tot hem gesproken
had. Vergeef, vergeef,* stamelde hij geheel
overwonnen, »ik ben niet waard u te bezitten,
dewijl ik kon twijfelen; maar laat uw liefde
grooter zijn dan mijn misdaad.* Ze vleide zich
vast aan zijn hart, alsof ze zich opnieuw aan
hem wilde geven, en langzamerhand keerde de
rust weer in hun bewogen gemoed.
>En toch, Paula,* zei hij later dralend, alsof
hij vreesde haar leed te doen, »ik zou toch wel
eens willen weten, wie het geweest zijn kan; of
een dief, of een late bezoeker van het park
want niet alles was inbeelding.*
Laat het rusten, geliefde,* bad Paula, die
van zijn dwaling vast overtuigd was, »laat ons
nog wat rondloopen in den tuin en onder de
donkere, geurende boomenin de koelte van
de avonddauw willen we vrede en vergetelheid
zoeken; en waar die zijn, behoeven we geen
opheldering en verklaring.
En ze had gelijktoen ze terugkeerden wa
ren ook de laatste zachte slingeringen van haar
gemoed tot rust gekomenoud geluk en nieuw
geloof lag in hare trekken en Paula sliep in
aan de zijde van haar gade, zoo zacht, zoo
zeker, als nooit te voren.
Marie waakte, want nu was het uur geko
men, dat ze meer dan den dood gevreesd had.
Haar gade was nog naar haar komen zien, had
haar kort en teer een goeden nacht gewenscht,
en haar toen alleen gelaten. Het had twaalf
geslagen en alles was in rust; niets brak de
stilte af dan het zachte fluisteren der boomen,
of het gonzende vliegen van een nachtvlinder,
die, door bet lamplicht aangelokt, teg'-n de ramen
rlnnj F'jf tm nn 1 1
van elkander scheidde en luisterde.Alles stil;
slechts haar eigen hart kon ze hooren kloppen.
Ze sloop terugnam een licht en ging toen
weder de gang in. Voorzichtig legde ze de hand
aan den deurknop, en de deur ging zonder ge-
ruisch open. Diep haalde ze adem toen ze in
de kamer stond, alsof ze moed en kracht wilde
zamelen om voort te gaan. De deur van het
slaapvertrek stond aan, en met zachte schreden
trad ze binnen. Een nachtlicht brandde en wierp
een lichte schaduw op het gelaat van den graaf,
zoodat ze de beminde trekken niet zien kon.
Ze kon bijna niet meer; het was of een geheime
macht haar naar 't bed dreef en haar drong om
te roepen: »Ontwaak, ontwaak! men wil u uw
eer ontrooven en uw geluk vertrappen.Maar
dan kwamen booze geestenen tooverden vóórhaar
ziel het beeld van haar man, zooals hij verbrijzeld
was, zijn geloof aan de menschen vernietigd,
en hoe hij haar, de schuldige, wegjoeg uit het
para lijs zijner liefde en een droeven en vreug-
deloozen ouderdom had. Ze naderde het bed,
waar de sleutels op de tafel lagen en greep ze
voorzichtig, met afgewend gelaat, opdat geen
blik op haar gade haar mocht doen wankelen
in haar voornemen. Zacht trad ze verder in de
laatste kamer, waar de graaf zijne wapens en
zijn jachtgereedschap bewaarde en had eindelijk
de deur bereikt, die naar de galerij leidde. In
't volgende oogenblik stond ze voor het archief
en ze opende de zware deur. Daar blies de tocht
het licht uit en Marie was in 't donker. Een
onbeschrijflijke vrees greep haar aan, heur knieën
trilden en 't was of haar bloed versteef onder
den invloed van dit oogenblik; maar allengs
kwam ze weer tot zich zelve. Ze herinnerde
zich, dat ze op dien dag op een der tafels lucifers
en een kaars gezien had, die men denkelijk ge
bruikt had om te verzegelen, en strompelde daar
heen. Spoedig had Marie het gezochte gevon
den, en ze stak licht aan. Ze beproefde de sleutels
was, die in 't slot wakker was, zat de rent
meester Kim in de woning op de met katoenen
overtrek bekleede sofa, en kauwde op zijn pen.
Af en toe veegde hij groote droppels zweet ran
zijn voorhoofd en bedekte de oogen met zijn
hand, alsof hij al wat hem zou kunnen hinde
ren wilde afsluiten, maar hij kwam niet verder.
De goede oude heer kwelde zich af om een ge
dicht te maken, ter eere van den verjaardag
van den baron, en hij kon er volstrekt niet mee
klaar komen. Schlettendorf, Schlettendorf,*
zei hij peinzcLd en schudde bedenkelijk het hoofd,
»neen, daar rijmt niets op, in 't geheel niets.
Schlettendorf is eigenlijk ietshoe zal 'k het
zeggen, iets te eerwaardigs, te verhevens om op
te rijmen. Ik moet het anders doen: ik moet
met Schlettendorf beginnen, b. v. zooSchlet
tendorf, o edel huis wat rijmt daarop?
gruis, muis.Mijn God, wat is dat?* riep
hij plotseling opspringend en uit het venster
starend, toen hij een licht schijnsel in het archief
tegenover zich ontwaarde. Hij zag er opmerk
zaam heen; het licht stond laag, waarschijnlijk
op den grondzou dat de graaf zijn, en zoo
laat? Hij schudde het grijze hoofd het kwam hem
bedenkelijk voor. Dat zou in den graaf iets
heel ongewoons zijnzoo ongewoon, dat de oude
Kirn wel bedenkelijk het hoofd mocht schudden.
Hij bewoonde de onderste verdieping van een
mooien, met klimop begroeiden toren, die echter
ook van binnen met het slot in verbinding stond.
Ijlings beklom de oude man de trap, die naar
de eerste verdieping voerde, en, steunend op de
voorrechten van een lang beproefden dienaar,
stond hij na weinige oogenblikken in de kamer
van den graaf. Door de breede kieren in de
deur scheen de straal van het nachtlicht, en toen
hij voorzichtig nader trad, hoorde hij het lange
diepe ademhalen van den slapende. Nu twijfelde
hij niet langer, en oj» het bed toeijlend, rë/'
hij met luider stem: »Mijuheer de
r3 O
01> KIEUW UIT II ET DUITSC1I
VAK
vcig-end, waarom weigerde je me deze kamer
biuiiea te gaan
O O
-■ 'L. Xb, V
