Landbouwbelangen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
862.
ZATERDAG 8 FEBRUARI.
1890.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
V00K
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verbooging.
Franco per post zonder prijs -
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters Daar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Agent voor FrankrijkWester Co., 20 Rue Hérold, Parijs.
De eigenaar eener fabriek had de courage
gehad eene doortastende hervorming in te
voeren. Welke die was, doet er voor 't oogen-
blik niet toe. Er waren werklieden, die hem
daarvoor toejuichten, er waren er ook, die
't hoofd schudden. Hij dankte voor 't eerste
en lette niet op 't laatste en ging zijnen
gang. De fabriek verkreeg haren ouden
bloei en de zaken gingen voortreffelijk.
Toen de fabrikant 't hoofd ter ruste legde,
en zijn zoon 't beheer in handen nam, had
de fabriek een grooten naam in de handels
wereld verkregen.
Maar ziet, de tijden veranderden. Slapte,
malaise, stilstand allerwegen. Over de oor
zaak werd druk gesproken, doch niemand
kon ze met den vinger aanwijzen. Nie
mand, behalve 't personeel. Dat wist op
een haar waar de schoen wrong en het
kon maar niet vatten hoe de directeur zoo
blind zjjn kon. Wat was eenvoudiger dan
in te zien, hoe de groote verandering door
wjjlen zijn vader ingevoerd, de geheele
schuld droeg van den achteruitgang. Wis
ten de ouden van dagen niet, en hadden
allen het niet van hun ouders, ook fabriek
arbeiders, gehoord, dat de eerste periode
een schitterende geweest was, waarin geld
als water verdiend werd? En dagteekende do
langzame achteruitgang niet juist van het
jaar der hervorming?
De fabrikant echter bleef op dit punt,
uit ongeloof, stokdoof en zag een heel an
deren weg in om de zaken weer op gang
te brengen.
Dat is bij wijze van vergelijking, zeer in
't kort de geschiedenis van den vrijen han
del. De handelsvrijheid is ingevoerd uit be
hoefte, doch nu we ze reeds jaren bezitten
en er niettemin nog 't een en ander hapert,
nu roept men den ouden tijd terug, toen
't zoo goed was te levenAlweer een kwestie,
die jaren geleden van de baan geschoven,
naar velen genoegen opgelost is, doch thans
terugkeert en zelfs in ons parlement bin
nenkort ter tafel komt.
Is vrije handel een natuurlijke zaak?
Hoe vreemd het klinke moge, ontkennen
we die vraag. Waar men rondziet, in engen
of wijden kring, vindt men een trek naar
bevoordeelingvan kennissen, bloedverwanten,
dorps- en landgenooten. 't Is zeer natuur
lijk dat in een gemeente, waar b.v. een
lucifersfabriek gevestigd is, die aan de plaats
een zekeren naam schenkt en aan vele
monden brood verschaft, 't liefst de houtjes
der fabriek gebruikt worden en men met
leede oogen den verkoop van andere lucifers
aanziet.
't Is eveneens natuurljjk dat men eeuwen
lang, die politiek de wijste oordeelde, die
er toe meewerkte, dat de burgers elkaar
bevoordeelden en niet kochten van vreem
den, wanneer ze by landgenooten terecht
konden.
Toch heeft men dezen natuurlijken weg
moeten verlaten, omdat hij, strikt doorge
voerd, leidt naar duurte en armoede.
Wanneer een regeering de nationale voort
brengselen wenscht te beschermen, dan ont
werpt ze tarieven op den invoer, dan belast
ze alles wat uit den vreemde komt met een
zeker bedrag. Het gevolg daarvan zal zijn
stjjging der prijzen en bevoorrechting der
inlandsche productie.
't Is echter zoo klaar als de dag, dat de
gebruikers deze belasting betalen en de ver
hoogde prijs derhalve uit hun zak betaald
wordt.
Dat heeft men een kwart eeuw geleden
ingezien en het invoerrecht op granen af
geschaft.
Men doet echter verkeerd, wanneer men
uitsluitend daaraan dankt den goedkoopen
broodprijs onzer dagen. Die prijs zou eenigs-
zins hooger, maar toch bjj lange na zoo
hoog niet geweest zijn als vroeger, bijaldien
de buitenlandsche granen aan belasting on
derworpen waren.
Verschillende oorzaken hebben er toe mee
gewerkt om ons goedkoop brood te bezor
gen. Van de twee voornaamste is de eene
de enorme uitbreiding der middelen van
vervoer. Deze is zoo groot, dat men gerust
zeggen kan dat hongersnood in westelijk
Europa wel niet meer voorkomen kan. Zelfs
al mislukt onze geheele oogst van granen,
benevens den aardappelenbouw, dan nog is,
dank zij de snelle vervoermiddelen, geen
gevaar voor hongersnood te duchten. Deze
uitbreiding stelt ons in staat te putten uit
de rijke voorraadschuren van Oost-Europa,
zoowel als uit die in Amerika. En dit
is de tweede oorzaak van goedkoop brood -
tengevolge van die gemakkelijkheid van
vervoer, heeft zich de graanteelt vooral in
Amerika zoodanig ontwikkeld, dat een Oos
tenrijksch geleerde dringend waarschuwt
tegen die verbazende productie in massa
aan de overzijde van den Oceaan.
Eten wij dus goedkoop brood, en geniet
vooral de mindere man daarvan den zegen,
een andere zaak is het met onze. landbouwers.
Het is niet te ontkennen, en zelfs de
grootste voorstanders van den onbelemmer-
den handel moeten toegeven, dat de positie
van onze landbouwers ver van benijdens
waardig is.
Die daarvan nog niet overtuigd is, be
denke maar eens dat de gemiddelde prijs
der tarwe tusschen 1860 en '80 f 10,50
bedroeg, terwijl ze thans ter nauwernood
f 6,50 haalt. Ook de rogge is circa f 3
per HL. afgeslagen.
Goedkoop brood dus, maar kwijning van
den landbouwersstand.
Om nu aan dezen te gemoet te komen,
heeft een der Kamerleden een voorstel van
wet ingediend tot het heffen van invoer
rechten op granen. Wordt dit voorstel wet,
dan zal van tarwe f 1,20, van rogge f 0,60,
van gerst f 0,60, van boekweit f 0,30, van
haver f 0,30, van maïs f 0,30 van meel
f 2,40, van erwten f 0,60, van stijfsel f 4,
van gist f20, alles per 100 KG. geheven
worden.
Indien we een HL. tarwe op 72 KG.
mogen rekenen, geeft dit een bedrag van
circa f 0,86 per HL. De prijs van f 6,50
zal daarmee verhoogd worden en onze land
bouwers zullen derhalve f 7,36 van hun
graan maken.
Zullen ze daarmee van allen druk ont
heven zjjn? Volstrekt niet, doch het is een
kleine tegemoetkoming. De bakkers zullen
echter de gelegenheid aangrijpen die on
kosten op ons te verhalen en op den dag
waarop Z. M. de Koning de art. teekent,
2 centen per KG. meer eischen.
Het best echter zal er de schatkist mee
varen. Er wordt toch jaarlijks voor niet
minder dan 94 millioen gulden tarwe (graan
en meel) ingevoerd, benevens voor 58 mill,
aan rogge. Trekt men daarvan af 't geen
weer naar buiten gaat, ten bedrage van 47
en 23 mill., dan rest er 47 millioen aan
tarwe en 35 millioen aan rogge, 't welk
binnen onze landpalen tot voedsel verstrekt.
Men kan hieruit eenigszins nagaan welk
groot voordeel de schatkist bereid wordt
door aanneming van dit kleine wetje. Allicht
kan daardoor een andere belasting afgeschaft
worden, zeggen we b.v. op het zout, en er
bleef nog een aardig saldo over.
De gevoelens over dit voorstel van wet
zijn zeer verdeeld. De regeering zelf schijnt
er niet mee ingenomen, indien men althans
mag gelooven wat de premier op zeker land-
bouw-feest zou verklaard hebben. De voor
standers van den vrijen handel staan vier
kant tegenover Mr. Bahlman. Al hullen
Frankrjjk en Duitschland zich in een net
van tarieven, zoodat het steeds moeieljjker
wordt iets aan deze landen te slijten, men
wil Nederland niet denzelfden weg zien op
gaan. Toch zijn er ook enkele vrijhande
laars, die tot een kleine tegemoetkoming te
vinden zijn, om den wassenden nood van
den landbouwer te lenigen. Zoo geheel on
gehoord zou dit ook niet zijn, naar wij
meenen. Nederland toch heeft reeds invoer
rechten ten voordeele van den landbouwenden
stand, van kaas n.l. en wel tot een bedrag
van 10 percent. Bahlman's wet kan dus
slechts een uitbreiding van dit tarief heeten,
dat zeer weinig opbrengt en ook de burgerij
op geen kosten jaagt, daar wij minder be
hoefte hebben aan kaas uit den vreemde,
dan wel aan goede markten voor ons in-
landsch product.
Uit Berlijn meldt men d.d. 5 Febr:
De Reichs-anzeiger maakt heden een Kei
zerlijke Kabinets-order aan den Rijkskan
selier openbaar, gedagteekend 4 Februari,
waarin hem wordt opgedragen de Duitsche
vertegenwoordigers in Frankrijk, Engeland,
België en Zwitserland uit te noodigen aan
de respectieve Regeeringen van die Rijken
officieel te vragen of zij geneigd zouden
zijn met Duitscbland in onderhandeling te
treden ton einde internationaal overleg te
openen over de mogelijkheid om tegemoet
te komen aan die behoeften en wenschen
van de arbeidende klasse, die bij de werk
stakingen der laatste jaren en op andere
wijzen in het licht zijn getreden. Zoodra
er omtrent het beginsel overeenstemming
zal zijn verkregen, is den Rijkskanselier
opgedragen alle Regeeringen, die zich aan
het arbeiders-vraagstuk laten gelegen lig
gen, tot een conferentie uit te noodigen,
om over de op te lossen vragen te beraad
slagen.
Te Staatsfurth, in Pruissisch Saksen,
hebben ernstige ongeregeldheden plaats ge
had. De socialistische candidaat voor den
Rijksdag, de hoedenmaker Heine, moest
daar voor zijne kiezers optreden. Aangezien
de vergaderzaal echter veel te klein was
om alle belangstellenden te bevatten, moest
de politie, uit vrees voor ongelukken, al
spoedig den verderen toegang beletten. Een
aantal werklieden, die te laat kwamen, wa-
daarover ontevreden en trokken rumoer
makend de straten door. Toen een jeugdig
socialist de politie beleedigde, ontstond eene
algemeene vechtpartij, waarbjj zelfs de vrou
wen de agenten met steenen wierpen, zoo-
dat laatstgenoemden genoodzaakt waren,
gebruik te maken van hunne wapenen. De
belhamels werden gearresteerd, maar een
twintigtal personen werden gewond en eene
vrouw gedood. De vergadering zelve liep
in de beste orde af.
De afgevaardigden uit de glasblazers te
Praag hebben in een bijeenkomst met de
vertegenwoordigers der regeering de af
schaffing der gasblaas-machines geëischt.
Heden begeeft zich een deputatie uit de
glas-fabrikanten naar Weenen om de hulp
der regeering in te roepen.
De geheele streek, waar bet werk is ge
staakt, is door militairen bezet.
In een brief aan een zjjner vrienden moet
Stanley medegedeeld hebben, dat zjjn werk
over de onlangs geëindigde expeditie in twee
deelen zal verschijnen, elk van 500 a 600
bladzijden. De eerste drie hoofdstukken zijn
reeds gereed. Hij hoopt het geheele werk
met Mei klaar te hebben.
Aan het slot van ditzelfde schrijven werpt
Stanley, met opmerkelijken tact, even ook
een balletje op van de mondelinge voordrach
ten, waarmede hij in Engeland en Amerika
eenen gouden oogst denkt binnen te halen.
»Natuurlijk«, zegt hij, »kan ik mij tot le
zingen volstrekt nog niet verbinden, hoe
hoog eenen prijs men mij ook bieden mocht.*
In een circus te Lissabon hebben ernstige
gewelddadigheden plaats gehad naar aanlei
ding der voorstelling eener pantomime, ge
titeld Portugal in Afrika*, waarin de strijd
tusschen de Portugeezen tegen de Mokololos
in Nyassaland te aanschouwen wordt ge
geven. Twee clowns traden daarin op, waar
van de een Serpa Pinto en de ander Alvaro
Castelloes, de Portugeesche vlag verdedigende,
voorstelt. Zoodra het talrijke publiek de Por-
tugeesche vlag in handen van de clowns
zag, rezen van alle kanten luide kreten van
afkeuring, en aantal toeschouwers rende
naar het tooneel om de vlag aan de hand
der clowns te ontrukken. Toen dit gedaan
was, werd de vlag overgegeven aan de in
de zaal aanwezige politie. Nu volgden er
luide kreten van bijval en het: Lang leve
Portugal
Om nog sterker uitdrukking te geven aan
de verontwaardiging over deze vertooning
der clowns, vernielde een hoop lieden, vóór
dat deze de zaal verlieten, de schermen en
andere toestellen van het tooneel.
De bladen laken den directeur van het
circus wegens het vertoonen eener pantomime,
waarin 's lands vlag in handen wordt gegeven
van clowns; zij verwijten aan hem dat hjj
kapitaal heeft zoeken te slaan uit Portu-
geesche vaderlandsliefde; en aan de autori
teiten wordt menig hard woord toegevoegd,
omdat zij de vertooning dier pantomime
hebben toegelaten.
De groote werkstaking in de Londensche
dokken schijnt andermaal ophanden. De
aanleiding daartoe is de reeds gemelde werk
gevers-combinatie. De aanvoerders der dok
werkers verklaren, dat zij desnoods den
strijd tot het uiterste willen voortzetten.
Zij beweren dat de wereldhandel Londen
zoude kunnen verlaten, want de vasteland-
sche arbeiders gaan met de Engelschen mede,
zoodat de Engelsche patroons op het vaste
land geen werkmansteun zouden vinden.
Dit praatje schijnt alleen te berusten op de
omstandigheid, dat de Engelsche dokwer-
kers-vereeniging te Amsterdam en Rotter
dam afdeelingen heeft gevestigd.
Sierra City, in Californië, zit, volgens de
»Pall Mall Gazette*, geheel in de sneeuw.
De brug over de rivier is weggeslagen, de
wegen zijn versperd en alle telegraafdra
den vernield. Uit den omtrek zijn troepen
mannen gekomen om de inwoners der stad
te bevrijden.'
Per stoomschip >Pharos« werd te Liver
pool uit Alexandriè' aangebracht eene lading,
bestaande uit omstreeks 180,000 stuks doode
katten, afkomstig uit een kortelings ont
dekt oud-Egyptisch kattenkerkhof aan den
Njjl. De kat wa3, zooals men weet, bjj de
oude Egyptenaren een geheiligd dier, en al
deze kattenljjken zjjn dan ook naar den
eisch gebalsemd en als mummies omwik
keld. Thans is de gansche party bestemd
om tot meststof te dienen op Engelsche
landerijen.
Te Buffalo had Zondag een opstootje plaats
van een paar duizend Poolsche vrouwen te
gen een Roomschen priester, die aangesteld
was iu de plaats van een bij dit gedeelte
der bevolking in bijzondere gunst staand
geestelijke. Eene aanzienlijke politiemacht
trok op om den aangevallen geestelyke te
beschermende woedende vrouwen wierpen
hen peper en zout by zakkenvol in de oogen.
Eene oproerma akster viel in handen der
politie, doch werd door de anderen onder
luid gehuil en gegil weder ontzet.
Omtrent den brand te Washington bij
den Minister Tracy worden nog de volgende
bijzonderheden gemeld.
Het huis, hetwelk Tracy eerst sedert kort
gekocht had en bewoonde, ligt ingesloten
tusschen twee hooge steenen gebouwenhoe
wel het uit een ruime beurs gebouwd is,
waren er toch slechts houten trappen in.
Gelijkvloers waren kelders on keuken, op
de eerste verdieping woonkamers en salons
en op de tweede verdieping de slaapvertrek
ken. De brand ontstond 's ochtends tegen
6 uur beneden, waarschijnlijk veroorzaakt
door een lek in een pijp der centrale ver
warming. De houten trappen waren weldra
door het vuur aangetast en vernield, en de
vlammen verspreidden zich met groote snel
heid. De echtgenoote van den Minister was
reeds jaren aan haar slaapvertrek en bed
gekluisterd, wegens ziekte, wat haar ook
belette zichzelve te redden; by de poging
tot haar redding werden de Minister en zijn
jongste dochter door de vlammen achterhaald.
Een schoondochter en een kleinkind redden
zich door 15 meter hoog uit een venster
te springen, waarbij zjj zich zwaar verwond
den. Miss Tracy verbrandde, hulp roepende
aan het venster, voor de oogen der verbijs
terde menigte.
Een formeel straatgevecht had verleden
week te Morgan, Georgia plaats. Ongeveer
7000 personen, meest allen negers, hadden
zich verzameld om de terechtstelling van
een moordenaar, die opgehangen zou wor
den, bij te wonen. Toen het uur, waarop
het vonnis zou voltrokken worden, aange
broken was, werd aan de verzamelde menigte
medegedeeld, dat de terechtstelling was uit
gesteld.
lnplaats van op deze mededeeling te ver-
Land (iin
en Aitena,
i' Langstraat en de
Bonunelerwaaii
Buitenland-
