(!l!
^ATERT)AG 22 MAART.
gl!
frssü
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Tv* v.
1SOO,
1
Y, JjS Xl a
ÏsFS
fp" JjAWI
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Franco per post zonder prijs-
Advertentiè'n 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Agent voor FrankrijkWester Co., 20 Rue Hérold, Parijs.
Buitenland.
Toen het gerucht van het ontslag van
Bismarck zich te Berlijn verbreidde, had
men in nationale kringen nog een flauwe
hoop, dat het uiterste zou worden verhoed
en de Rijkskanselier zich in 't eind zou
laten bewegen om te blijven. Spoedig bleek
die hoop ijdelBismarck heeft in den Dins
dagmiddag gehouden Ministerraad zijn on
herroepelijk besluit meegedeeld om af te
treden, ook als Rijkskanselier. De Keizer
droeg kennis van het besluit van den Rijks-
kanselier en volgens sommigen zou daarop
ook het geheele Ministerie ontslag hebben
aangevraagd, en ook de staatssecretaris voor
buitenlandsche zaken, graaf Herbert Bis
marck. Schoon het ontslag van den Rijks
kanselier nog niet officieel is gepubliceerd,
wordt toch te Berlijn door niemand meer
daaraan getwijfeld. Alleen schijnt de vorm
waaronder dit geschieden zal, bij den Keizer
nog een punt van overweging te zijn. Van
het verleenen van het ontslag van het Mi
nisterie of van graaf Herbert is geen sprake.
Heette 't eerst dat de Rijkskanselier den
ln April hij wordt dan 75 jaar zou
aftreden, volgens latere berichten is ook dit
onjuist, en wordt het ontslag terstond ver
leend, en dat terwijl de arbeidsconferentie
juist vergaderd is. Dit wijst op zich zelf
reeds het diepgaand verschil van meening
tusschen den Keizer en den Rijkskanselier.
Als Bismarck's opvolger wordt generaal
Caprivi genoemd.
Eene der laatste redenen waarom Bis
marck definitief besloten heeft zijn ontslag
te vragen, schijnt hierin gelegen te zijn:
dat het den Keizer onaangenaam was ge
weest, dat Bismarck onlangs, zonder hem
vooraf iets er van te zeggen, den hoofdaan
voerder van het centrum, Windthorst, bij
r zich had ontvangen. Voor het oogenblik
wordt van daarbij belanghebbende zijde de
zaak voorgesteld alsof Windthorst en Bis
marck slechts een doodonschuldig gesprek
over het Welfenfonds hadden gehad. Van
eene andere zijde wordt daarentegen de veel
geloofwaardiger verzekering gegeven, dat zij
samen hebben beraadslaagd over de vorming
eener clericaal-conservatieve meerderheid in
den Rijksdag. Ofschoon dit geen gevolg
kon hebben, omdat de Keizer, vooral in de
zaken van binnenlandsche politiek, onvoor
waardelijk de opperste leiding in handen
wil hebben, was Z. M. echter er over ont
stemd, te meer omdat het door ij veraars
ook wel verder geëxploiteerd zou worden.
Voorts wordt beweerd, dat de Keizer ten
levendigste had gewenscht, dat Bismarck
het voorzitterschap bij de conferentie over
het arbeidsvraagstuk zou aanvaarden, maar
dat Bismarck dit uit consideratie jegens
Rusland had geweigerd, omdat een voor
zitterschap van den Rijkskanselier aan de
geheele conferentie dadelijk een diplomatiek
karakter zou hebben gegeven, waardoor
Rusland zich gekrenkt zou hebben gevoeld,
omdat het niet was uitgenoodigd. Naar men
zf gt, heeft het laatste gesprek tusschen den
Keizer en Bismarck over deze punten ge-
loopen.
De »Vossische Zeitung* zegt-, omtrent
Bismarck's aftreden: »Het Duitsche volk
zal nooit de historische beteekenis van Bis
marck gering schatten. Zijne aftreding zal
wel in alle geval een gewichtigen invloed
op alle openbare toestanden uitoefenen; doch
wij kunnen er ons mede troosten, dat het
Duitsche volk de kracht bezit om die wis
seling te ondergaan zonder er door te wor
den geschokt. Bismarck heeft eens gezegd:
Haten wij Duitschland slechts in den zadel
zetten, rijden zal het wel reeds kunnen.
Thans is het oogenblik gekomen, om dat
gezegde te bevestigen, en de Duitsche natie
zal die proef weten te doorstaan.*
Het offieieuse »Fremdenblatt« zegt: Keizer
Wilhelm zal, evenals zijne voorgangers, een
beslist vredelievende staatkunde volgen en
het drievoudig verbond handhaven. Zijn
groot verstand en zijn plichtgevoel zijn een
machtige waarborg voor het behoud des
vredes.
Uit Weenen wordt gemeld, dat de Russi
sche Regeering geweigerd heeft de door
Bulgarije aangeboden gelden voor de oor
logsschatting in ontvangst te nemen, dewijl
daarvoor een kwijting verlangd werd, waarin
gezegd werd dat het geld ontvangen was
van »de wettig gevestigde Regeering van
Bulgarije.
De graaf van Parijs heeft bij zijne aan
komst te Cadix het volgende telegram aan
zijn zoon, den hertog van Orleans, gezonden
Bij mijne terugkomst in Europa betreur
ik het, niet bij u te kunnen komen om u
te omhelzen.
»Ik keur uw gedrag ten volle goed; ik
ben er trotsch op.
»Uwe moeder zal u weldra de betuigin
gen mijner innige liefde overbrengen.*
Op de te Londen door den Bond van
eigenaars van steenkoolmijnen gehouden ver
gadering is na een beraadslaging van drie
uren verklaard, dat de mijnbesturen niet
kunnen treden in een loonsverhooging van
5 pCt. nu en 5 pCt. in Juli. Allen gaven
zij hun toestemming tot het houden eener
nieuwe bijeenkomst met afgevaardigden der
mijnwerkers en bepaalden die op Donderdag.
Het aantal werkstakers in de mijnen van
Yorkshiri bedraagt omstreeks 25.000. De
prijs der steenkool steeg in Engeland dade
lijk met 50 en 60 pCt.
Te Gateshaed, waar de mijnwerkers niet
tot den bond behooren, is Zaterdag een ver
gadering gehouden, die in een besluit de
meening uitsprak, dat de toestand van den
handel een loonsverhooging van 10 pCt. ge
doogde.
In Derbyshire hebben 14.000 tot 15.000,
in het Notts-district 5000 werklieden den
arbeid gestaakt en men verwacht, dat in
Noord-Wales omstreeks 8000 man dit voor
beeld zullen volgen. Ook te Sheffield wordt
voor werkstaking gevreesd.
Ook zullen vele fabrieken, als de werksta
king niet spoedig eindigt, moeten worden
gesloten wegens gebrek aan kolen.
Het Parlementslid Pickard, president van
den mijnjverkersbond, verklaarde dat in de
districten Bristol, Warwickshire en het groot
ste deel van Nottinghamshire reeds aan de
eischen is toegegeven. Ook 7000 mijnwer
kers van Dancashireen 12.000 van Yorkshire
ontvingen reeds de gevraagde loonsverhoo
ging-
De werkstaking aan de dokken te Liver
pool neemt een ernstiger karakter aan. Er
hadden reeds straatgevechten met de ver
sterkte politiemacht plaats. Dientengevolge
zijn er troepen heengezonden. Er wordt ge
vreesd Toor bloedige botsingen dewijl de
werkstakers van vuurwapenen voorzien zijn,
alsook voor brandstichting, om welke reden
de dienst der brandwacht is uitgebreid.
Een nader bericht meldt
De toestand is veel verbeterd in de dok
ken werken 13.000 vreemde arbeiders. De
werkstakers hebben besloten vol te houden.
Gebrek aan kolen dwingt de fabrieken te
Leeds te sluitenelders is het ook zoo ge
steld; te Burnley zijn 30 fabrieken gesloten.
Eenige patroons hebben de eischen hunner
werklieden toegestaan.
Op alle werven te Stettin hebben de
scheepslimmerlieden het werk gestaakt.
In de hoofdwerkplaats van spoorweg-
werken te Buckau hebben 800 man dit
insgelijks gedaan.
Volgens »Daily News« is aan de Britsche
afgevaardigden naar de Berlijnsche confe
rentie bepaald gelast, zich bij een mogelijke
bespreking van de vraag over den werk
dag van 8 uren geheel te onthouden.
De politie te Petersburg heeft bij de
arrestatie van Marie Zebrikowa, schrijfster
van den open brief aan den Czaar, stukken
gevonden, die eene behandeling der zaak
zeer moeielijk maken, zonder dat de regee-
ringspersonen daarin gemoeid worden. Een
geneeskundige commissie is uitgenoodigd
verslag uit te brengen of de geestestoestand
zoodanig is, dat de gevangene toerekenbaar
geacht kon worden.
De dagbladen en particuliere telegrammen
van Mozambique melden, dat volgens een
aldaar verspreid gerucht de Engelschen het
gebied van de Shire bezet hebben. Die tij
ding heeft eene groote agitatie onder de
bevolking te Lissabon teweeggebracht.
De nood onder de werklieden te Milaan
is tot eene groote hoogte gestegen. De hulp
middelen van de commissie van onderstand
zijn uitgeput. De metselaars zouden eene
groote vergadering gehouden hebben; doch
de overheid, vreezende dat zij tot ongere
geldheden zou leiden, heeft het raadzaam
geoordeeld, haar niet toe te laten.
Van eenige rustverstoring is tot dusverre
geen spraak.
De President der Ver. Staten heeft een
waarschuwing uitgevaardigd tegen den toe
loop van avonturiers naar Cherokee, het In-
dianengebied, dat thans opengesteld heet te
zijn. De President ontkent dit en zegt, dat
troepen de avonturiers, die onophoudelijk
aangroeien en reeds 25.000 tellen, zullen
tegenhouden.
Ofschoon langs de Mississippi duizenden
morgens land zijn overstroomd, luiden de
tijdingen toch over 't algemeen gunstiger,
doordien vorst het dooiweder in het Rots
gebergte verving. Louisiana's afgevaardig
den in het Congres hebben van de Regee
ring fiuanciëele hulp verkregen om de rivier-
dammen te versterken. Nabij Helena wer
den eenige negers, die bezig waren den
dijk door te steken, door de dijkwachters
doodgeschoten.
De Transvaalsche Regeering heeft den heer
O O
C. J. Holboom erkend als vice-consul der
Nederlanden voor de Witwatersrand-goud-
velden.
Volgens de Natal Afrikaander heeft ds.
S. J. Du Toit in België 60.000 pd. st.
voor een schouwburg-maatschappij bijeen
gebracht. De schouwburg zal te Pretoria
worden gebouwd.
De koorts heerscht nog steeds in het Lage
veld, zoo meldt men uit Lijdenburg.
De droogte te Umzinto is zóó ernstig
dat bijna alle rivieren en spruiten (slooten?)
opgedroogd zijn, behalve de Illovo en Um-
komaas. Het vee sterft van dorst en honger
en men vreest dat zelfs de inwoners weldra
zonder water zullen zijn.
Tengevolge van de zware regens werden
verscheidene huizen te Ladysmith wegge
spoeld, benevens een gedeelte van de spoor-
wegliju. Ook elders vielen zware regens,
die veel schade en ziekte veroorzaakten.
Neêrlandsch Indië-
Men schrijft van Atjeh d.d. 10 Februari:
Het is in den laatsten tijd weer treurig
gesteld op Atjeh. Dagelijks bijna hoort men
op de linie de doffe dreunen van 't geschut,
dat wijd en zijd dood en verderf zaait in
kampongs en rimboe, maar helaas 't mag
niet baten.
De Atjeher is in die 17 jaren op en top
soldaat geworden. Hij weet niet beter of
't hoort zoo, dat hij elk moment de kans
loopt een granaatscherf of een blauwe boon
op te vangen. Valt hij, welnu, strijdende
voor de goede zaak van den Mohamedaan,
komt hij toch in 't rijk der hemelen. Pakang
Kroeng Tjoet heeft de laatste dagen weer
eenige offers geëischt. Men was daar nog
steeds bezig den boel open te kappen en
de daar staande bentings te slechten
benting! één er van was een onneembare
vesting.
Slechts een 8-tal meters in 't vierkant
beslaande, bestond hij uit een hoogen aarden
wal, waar onze 8 duimertjes weinig tegen
vermogen en daarvoor een eenige meters
dikke doerie heg, terwijl een smal voetpad
voor 1 persoon begaanbaar en afgesloten
door 3 op elkaar volgende zware deuren
toegang verleende tot dit onneembare fortje.
Gelukkig dat deze keer ook de bevriende
kampongs onkundig waren gelaten van onze
komst.
Hadden de Atjehers hun stelling verde
digd, wellicht had men een herhaling van
26 Juli kunnen bijwonen.
Enfin er werd nog steeds gekapt en op
geruimd, maar op een morgen hadden de
heeren zich voor de variatie weer eens in
hun oud nestje opgesteld en dus er uit;
luitenant Ferguson en een 4-tal fuseliers
moesten het echter ontgelden, den vorigen
dag waren ook al een 4-tal minderen ge
kwetst; den volgenden middag vielen er
uit den kampongsrand weer een 5-tal schoten,
waarvan één den kapt. van den staf Van
Heutz door den arm ging en in de lever
drong. De man is natuurlijk nog lang niet
buiten gevaar. Verder laten de aanhangers
van onzen braven Tengkoe di Toeroe ons
in de buurt van Lampeneroet ook niet met
rust, ook daar wappert lustig dagelijks de
Atjeh-vaan.
Er loopen al geruchten van een demon
stratie met een paar bataljons, want 't wordt
te gek nu wij op onze posten de kruitma
gazijnen reeds met zandzakken moeten be
schermen tegen het geregeld vuur van een
oude gladde 9-duimer, daar gooien ze de
niet gesprongen 8 cM. granaten mede terug.
Heel aardig gericht en 't granaatje behoor
lijk van een tijdbuisje voorzien.
De indertijd gedeserteerde artillerist Warn-
stein is aan zware beri-beri gestorven. Dat
hij echter gedurende zijn verblijf onder de
Atjehers niet vruchteloos werkzaam is ge
weest en zijn bekwaamheden aan enkelen
hunner heeft overgedaan, daarvan getuigt
het vuren met granaten dat door de heeren
Atjehers tegenwoordig beoefend wordt. Het
kanon van 9 cM., indertijd door Warnstein
gevonden en door hem in orde gebracht,
dient thans om Lampeneroet eenige gra
naten toe te werpen.
Warnstein schijnt men echter niet meer
noodig te hebben, zonder hem gaat 't ook
best. Waar 't kruit vandaan komt, is menig
een een raadsel.
Men spreekt van zelfbereiden, ten laatste
zal dat wel moeten want van Telak af
heeft de Marine alles afgesloten en kan er
geen prauwtje naar buiten. Ziekten anders
weinig, een paar koortsgevallen en natuur
lijk de noodige beri-beri, overigens niets.
Binnenland.
Door het bestuur van den arbeidersbond
»Yooruit« te Enschedé is een circulaire aan
de werkstakers en aan alle medeburgers
gericht van den volgenden inhoud
MedeburgersWij gevoelen ons genoopt
u hierbij een en ander mede te deelen aan
gaande de werkstaking. Wij wenschen vooral
uw aandacht hierop te vestigen dat de Com
missaris des Konings hier is geweest en
met de commissie der Fabrikanten-vereeni-
ging heeft onderhandeld, zonder daarbij de
commissie der werkstakers te hooren; gij
zult allen met ons erkennen, dat dit on
rechtvaardig is, daar hij zoodoende onmo
gelijk in staat kan wezen, de werkstaking
onpartijdig te beoordeelen, dit teekent dan
ook weer volkomen onzen klassenstaat.
Het resultaat dezer onderhandeling hebben
wij uit de alhier verschijnende bladen kunnen
zien, en bestaat daarin, dat de vereenigde
fabrikanten alle middelen in het werk willen
stellen, om deze werkstaking te doen mis
lukken. Wij, de vereenigde arbeiders, ver
klaren daartegenover, dat wij vast besloten
zijn om dezelve te doen zegevieren en waar
schuwen de fabrikanten, deze zaak tot het
uiterste te drijven, maar liever de recht
vaardige en billijke eischen der werkstakers
in te willigen, om zoodoende veel moeite
en schade van weerszijden te voorkomen,
daar wij ons de laatste vrijheid, die wij nog
bezitten, om met ons zuur verdiend loon
naar verkiezing te handelen, in geen geval
zullen laten ontnemen.
Medeburgers, wij rekenen in dezen strijd
op uwe sympathie en steun en wij waar
schuwen hierbij alle winkeliers en nering
doenden, die belang hebben bij het welzijn
der arbeiders en van hun centen moeten
leven, dat, zoo zij hun steun weigeren en
zoodoende de werkstaking tegenwerken, dat
wij hun namen zullen publiceeren en aan
onze leden verzoeken, dezulken hun klandizie
te onthouden.
Het zal overbodig zijn er nogmaals op
te wijzen, dat alle arbeiders, zoowel van
hier als van elders, zich niet laten verleiden,
om bij de firma Ter Kuile en Morsman
werk te nemen en zoodoende de zaak van
anderen te bederven.
Zij, die zich hiertoe mochten willen leenen,
kunnen zich verzekerd houden, dat hun
namen nimmer zullen worden vergeten en
de haat en de verachting van alle arbeiders
hun deel wordt.
Verder kunnen wij u nog mededeelen.
ensdea
Langstraat en de
oiiuiieterwaail
