JSt 888.
ZATERLAG 10 MEI.
1890.
Uitgever: L. J. VETERMAN, Heusden.
Bij dit nummer behoort
een hij voegsel.
MüPf George.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiè'n 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
(Slot.)
In overeenstemming met deze natuurlijke
blijmoedigheid valt hij Malthus terdege aan
in het eerste gedeelte van zijn boekMal
thus, die zooals men weet, leerde dat ar-
moede en ontbering het gevolg zijn der
karigheid van den grond, die geen toerei
kende middelen tot voeding van al de be
woners van den aardbodem oplevert. Tegen
over Malthus optredende, gaat George zóóver
te verklaren, dat in iedere beschaafde land
streek vele menschen te zamen beter in hun
onderhoud kunnen voorzien, dan in karig
bewoonde gedeelten. Hij staaft deze bewe
ring met het feit, dat daar waar de men
schen het dichtst bjj elkander wonen in
onze moderne maatschappij, de grootste
schatten te vinden zijn. De eigenlijke reden
hiervoor ziet hij in de bevordering der
samenwerking door steeds aangroeiende be
volking. Hij gaat, als zeer natuurlijk, van de
stelling uit, dat de voordeelen van den ver-
eenigden arbeid tot in het oneindige kunnen
worden vermeerderd en ziet daarbij de een
voudige waarheid, dat de aardbodem niet tot
in het oneindige vruchtbaar blijft, voorbij.
Juist die bijna overmoedige toon, waarop
George zijne paradoxen uitzendt en de graad
van waarheid, die zij telkens bevatten, zi]n
kenmerkend voor dezen auteur. De gedachte
dat de natuur «boos« zou zijn, dat de ar
moede in onze maatschappij zulke diepe
wortels geslagen zou hebben, dat men tot
den aardbodem zelf zal moeten terugkeeren
I om het geneesmiddel te vinden noemt
hij afschuwelijk. Hij gelooft dat de mensch-
heid door «heilzame natuurwettenwordt
geregeerd. In deze zwevende uitdrukking
herkennen wij weder den optimist. Hij blijft
de mogelijkheid, dat er gebrek aan natuur
lijke hulpmiddelen zou kunnen komen, op
geen vasteren grond dan dien bovengenoem-
den, ontkennen want het is toch duidelijk,
dat dit feit de armoede niet verhinderen
kan, die door onrechtvaardige verdeeling
van eigendom of door overbevolking ontstaat.
Thans volgen wij George, waar hij den
gezochten grond voor de armoede meent te
vinden, in de omstandigheid dat bij de be
staande wetten onzer samenleving enkele
personen eigenaars van een stuk grondge
bied kunnen zijn. Het middelgedeelte van
zijn boek behandelt zeer uitvoerig het on
behoorlijk aandeel van den landeigenaar
aan de vruchtbaarheid der aarde.
«Wien de grond toebehoort, hem behoo-
ren ook de vruchten,* roept hij uit. Vol
gens George is het de grondbezitter, die
het geheele voordeel trekt van den vooruit
gang en van de toenemende vruchtbaarheid
van den arbeid, die uit vermeerderde samen
werking, nieuwe uitvindingen, betere me
thode, ontstaat.
Het geneesmiddel is duidelijkelk per
soonlijk grondbezit moet wegvallen; de Staat
wordt eigenaar van grond en bodem, die
voor korte, vooruit bepaalde termijnen wordt
verpacht. Bij het pleiten Toor zijn genees
middel, treed George weder als voorstander
der «leer van het beste« op; straks, bij zijn
onderzoek op wetenschappelijk gebied, heeft
hjj geen vrijheid gevonden aan zijne rijke
verbeeldingskracht den teugel te vieren
thans haalt hij zijne schade in. Het geloof
aan de juistheid der door hem geschilderde
toekomst en zijn bjjna kinderlijk vertrou
wen op de deugd zijner medemenschen,
maken voorzeker dit gedeelte van zijn werk
tot het meest aantrekkelijke. Men zou wel
zeer dor en nuchter moeten zijn, om zich
althans voor een oogenblik niet met
George in die schoone toekomst te verheu
gen, al zegt ons verstand, dat die lichte
dagen nog zeer, zeer ver af zijn
In het oordeel over de menschenwereld
verraadt zich de alles hopende hervormer:
«De mensch is geen naar overvloed dorstend
wezenzijne begeerten zijn niet onmatig.
Kon slechts de vrees voor gebrek worden
uitgeroeid, dan zou het verlangen rijk te
zijn van zelf verdwijnen de wensch naar
het bezit van veel geld zou dan evenmin
opkomen als de gedachte twee jassen tegelijk
te willen dragen. Men moet zich, bij het
waarnemen der steeds nieuwe weelde, en
van het zoeken naar telkens nieuw zingenot,
die onder de vermogende klasse der heden-
daagscbe maatschappij he_rschen, over Geor
ge's goed geloof verbazen, dat als een roode
draad door zijn geheele werk getrokken
wordt. Maar hoe het zij, men kan niet
andersmen moet zich over zooveel kinde",
lijk, blijmoedig vertrouwen op zulk eebe
eenvoudige, indrukwekkende wijze uitge
sproken, verheugen met den schrijver van
Progress and Poverty.* Hij is als een vurig
jongeling met de ervaring van den volwassen
man. Hierbij komt George's niet te mis
kennen gave tot onderwijzen. Hij geeft zulke
juiste voorbeelden op zulk eene bevattelijke
wijze, dat zijne manier waarlijk bij velen
navolging verdient. Zoo is het door hem
aangehaalde, ter verklaring van den invloed
der toenemende bevolking op de nijverheid
en hierdoor op de grootere vruchtbaarheid
van den grond zóó frisch en natuurlijk ge
geven, zoo eenvoudig en goed gezegd, dat
men moeilijk iets dergelijks kan aantoonen.
De groote ingenomenheid met zijn eigen
persoon kan op enkele oogenblikken hin
derlijk zijn; hij heeft iets echt Amerikaansch,
iets bluffendsmaar deze overmoed is ge
heel in overeenstemming met zijn eigenaardig
zelfvertrouwen en achter deze schijnbare ver
waandheid ligt voortdurend zijn hartelijke
menschenliefde, die hem altijd het beste laat
hopen, als een schoone grondtrek verbor
gen. Zijn gevoel voor de grenzenlooze, hope-
looze ellende der samenleving heeft hem tot
een ernstig onderzoek van de kwaal, tot
een blijmoedig streven naar ontdekking van
een geneesmiddel geleid. Karakteristiek is
een gezegde van George: Dit vraagstuk
is reeds door menigeen behandeld, maar
een geneesmiddel, op de wetenschap gegrond,
heeft men nog niet kunnen vindennu zal
dit verschijnen.Wat men verwaandheid
heeft genoemd is bij hem gelijk aan een
licht beslag op een edel, blank metaalhet
raakt alleen de oppervlakte.
Behalve zijn hoofdwerk heeft George uit
gegeven«Irish Land Question« 1.881
«Social Problems* 1888; The Land Ques
tion* 1884 en «Protection or Free Trade*
1886. George is nu weder naar New-
York teruggekeerd.
Buitenland.
Het Boulansrisnie in Frankrijk heeft bjj
de jongste verkiezing aldaar een groote knak
gekregen.
Hadde Boulanger zich tijdens deze ver
kiezingen naar Frankrijk begeven, wellicht
ware dan nog veel voor de partij gered
gebleven, doch het schermen met groote
woorden en zelf op een afstand blijven
schijnt zelfs in Frankrijk op den duur niet
goed bestaanbaar te wezen.
Een der leiders der Boulangistische partij
schrijft dan ook in een der bladen
Wij zijn geslagen, goed en wel geslagen.
Parijs heeft zich tegen ons verklaard. Wij
kunnen nu voorhands het land slechts een
goeden dienst bewijzen, door voor zekeren
tijd de wapens neer te leggen.
Het land wil op nieuw een eerlijke proef
nemen met het parlementaire regeerstelsel.
Het zij zoo. Die proef zal te meer een leer
rijke les zijn, daar wij er geen stoornis in
zullen brengen.
»Wat er ook gebeure, wij hebben althans
eene beweging in de denkbeelden doen ont
staan, die niet gansch en al verloren zal zijn.
«Wij hebben gezaaid; de oogst zal later,
en voor anderen dan ons, binnengehaald
worden.
«Wat kan dit deren aan vaderlanders,
die hunnen plicht gedaan en het bewustzijn
hebben, hun vaderland, zelfs in hunne neder
laag, te hebben gediend
De toestand te Roubaix en Tourcoing
kan gezegd worden onveranderd te zijn.
De werklieden hebben twee eischen gesteld
vermindering van den arbeid tot 12 uren
's daags, zonder nachtelijken arbeid, en ver-
hooging van loon met 15 percent. De fabri
kanten hebben den eersten eisch ingewilligd,
als tot die inkrimping van den werkdag
algemeen in Frankrijk wordt overgegaan.
Ten opzichte van den tweeden eisch hebben
zij zich tot niets willen verbinden, vóórdat
er eene algemeene vergadering der fabrikan
ten gehouden wordt.
Het gerechtshof te Rijssel heeft ver
scheidene oproerige werkstakers veroordeeld
tot gevangenisstraf van één maand tot drie
jaren. Men hoopt dat de werkstaking in de
volgende week zal eindigen.
Dezer dagen werd te Parijs een jonge
bedelaar op krukken, die er allerellendigst
uitzag, opgebracht, bij wien eene som van
1500 frcs. gevonden werd, welke hij pas
van eene Bank had opgevraagd. Te zijnen
huize trof men, verborgen in een stroo-
matras, nog aan een effect van 1000 frcs.
en 12,000 frcs. aan spoorweg-obligatiën.
Ook de vader van den bemiddelden bedel-
knaap (die zeer goed ter been bleek te zijn
en bij zijne inhechtenisneming een kruk
op den rug van een der agenten stuk sloeg)
is gevangen genomen. Deze heer, een ver
mogen bezittende van 27,000 frcs., genoot
onderstand van verschillende vereenigingen
van weldadigheid.
De door den Duitschen Keizer gehouden
troonrede wordt overal welwillend beoor
deeld. In hetgeen er omtrent de arbeiders-
quaestie gezegd wordt, komt o. a. het vol
gende voorHet invoeren van een maximum
van elf uur arbeidens strookt in hoofdzaak
met het verlangen der Internationale Arbei
dersconferentie.... Op de gezondheid van het
vrouwelijke geslacht berust meer nog dan
op die van het manneljjke de toekomst der
natie.
De voordracht tot versterking van het
leger berust hoofdzakelijk op het feit, dat
Frankryk krachtens zijne nieuwe legerwet
thans in geval van oorlog 4,125,000 gelijk
matig gedrilde soldaten in het veld kan
brengen, en Duitschland slechts 3,350,000,
niettegenstaande Duitschland 9,000,000 meer
bevolking heeft. Over de versterking der
Russische krijgsmacht wordt slechts in al
gemeene bewoordingen gesproken.
Te Radnitz in Bohemen hebben anti
semieten ongeregeldheden veroorzaakt. Na
dat de oproerlingen eenige vensterruiten
ingeworpen en eene schuur in brand ge
stoken hadden, werden ze door de bereden
politie uiteengedreven.
Na een langdurig bezoek aan vele lan
den van ons werelddeel is Stanley in zijn
geboorteland teruggekeerd, alwaar door het
Britsch Aardrijksk. Genootschap ter zijner
eere Woensdag een schitterende receptie ge
houden werd.
Evenals overal werd Stanley's rede met
de grootste belangstelling aangehoord.
Stanley ontving van den Prins van Wales
de groote gouden medaille van verdienste
van het Kon. Aardrijksk. Genootschap.
De meeting op Zondag in Hydepark te
Londen ten bate van de 8-uur-werkdag
moet een van de indrukwekkendste zijn ge
weest ooit te Londen, dat paradijs der mee
tingen, gehouden. De werklieden-comités en
de politie waren steeds te zamen werkzaam
voor het handhaven der orde bij deze ver
gadering van eventjes 300.000 menschen.
Niet één storend incident kwam voor. Zeven
personen voerden het woord.
De zeven afdeelingen namen moties aan
ten gunste van de wettelijke invoering van
den 8-uur-werkdag of wel 48 uur voor de
week, de sociaal-democratische natuurlijk
onder bijvoeging, dat hun middel tot ver
betering van den toestand het beste en het
goedkoopste in het gebruik is.
Volgens den Eugelschen Tillett heeft de
statistiek bewezen, dat 10 Engelschen even
veel werk doen als 20 Franschen, 21 Duit-
schers, 27 Oostenrijkers, 43 Spanjaarden,
63 Italianen en 70 Portugeezen!
Ook te Lissabon hebben de werklieden
een manifest uitgevaardigd, 't geen echter
zeer afsteekt bij sommige andere stukken
van dien aard! Om een staaltje te geven
van de bezadigdheid en zucht tot orde, die
dit geschrift ademt, zjj het slot van het
manifest vermeldt: «Rand de overheid niet
aan, en mishandelt de patroons niet.*
Eene vergadering der werklieden werd
te midden van de grootste kalmte gehouden.
In de Portugeesche Kamer van afgevaar
digden heeft de heer Ribeiro uit naam der
regeering verklaard, dat deze hoopte weldra
met Engeland tot eene bevredigende en eer
volle regeling van het bekende geschil te
zullen geraken.
De Nat. Zt. meldt, dat Emin, over zijn red
ding door Stanley sprekende, zeideStanley
wilde mij als een vreemd beest door Europa
te kjjk voeren, en daarvoor bedankte ik.
In Oostenrijk dreigen meer werkstakin-
jgen. Omstreeks 7000 mijnwerkers in het
district van Pilsen, 1500 metselaars en een
paar honderd timmerlieden te Praag hebben
hunne betrekking opgezegd. Vele metaal
werkers te Praag, wevers te Hornitz, in
Bohemen, en in fabrieken in of bjj Weenen,
hebben dit voorbeeld gevolgd.
Zestien jongedames uit den deftigen stand
zijn Dinsdagnacht uit een nonnenkostschool
te Venetië ontvlucht; bij gebrek aan een
gondel moesten zij door het water loopen.
De jonge schoonen zijn nog niet gevonden.
Uit Petersburg wordt gemeld, dat de
Czaar en Keizer Wilhelm druk gecorrespon-
deeid hebben over het voorgenomen huwe
lijk van den Czarenwitch met Prinses Mar-
garetha van Pruisen. Het resultaat zou zijn,
dat de Prinses vóór haar huwelijk niet van
geloof zal veranderen, maar daarna geheel
vrij zou zijn. Hoe de Czaren witch en de
Prinses zelf over deze geloofs- en huwelijks-
quaestie denken, hoort men niet.
Uit Petersburg wordt bericht, dat keizer
Wilhelm daar tegen 15 Mei wordt verwacht.
Men zegt zelfs, dat de Keizer drie weken
in Rusland wil blijven en o.a. met den Czaar
Moskou zal bezoeken.
De Zweedsche Rijksdag heeft de voor
stellen tot afschaffing der invoerrechten op
schepen, koffie, zemelen en maïs, als ook
die tot verlaging der rechten op suiker en
spek verworpen.
Uit Tunis wordt gemeld, dat op den
linkeroever van Ouzafa een zwerm sprink
hanen is neergedaald. Van gemeentewege
worden pogingen in het werk gesteld, om
de schadelijke dieren te vernietigen.
In de omstreken van Kef en Kairouan
is men daarin volkomen geslaagd.
De Turksche overheden van het departe
ment Smyrna hebben echter een zeer zon
derlinge verordening openbaar gemaakt. De
omgeving van Smyrna heeft nameljjk in den
laatsten tijd zeer veel van deze plaag te
ljjden, en om die streek hiervan te bevrij
den, heeft de regeering bepaald, dat ieder
mannelijk persoon, die den leeftijd vau
vijftien jaar heeft bereikt, onverschillig tot
welken stand hij behoort, zes liters sprink
hanen moet inleveren.
Wie aan dien plicht niet voldoet, moet
een som van zes gulden betalen; betaalt
hij niet onmiddellijk, dan wordt hij voor
het dubbele bedrag beboet.
Te Shelburne, in Noord-Amerika, nam
Vrijdag 11. de landbouwer Thomas Morrison
zijn beide kinderen, van vijf en zeven jaar,
uit hun bedjes en verdronk ze in een regen-
water-ton. Dadelijk daarop nam de man
een groote hoeveelheid carbolzuur in, en
verliet zijne woning. Korten tjjd later vond
men hem, op korten afstand van zijn huis,
terwijl hij, zonder een woord te spreken,
van pijn kromde. Een geneesheer paste de
waterpomp toe, waarop Morrison het be
wustzijn terug kreegmen twjjfelt er echter
aan, of hij in leven zal blijven. Zjjne vrouw
was, tijdens het plegen van de daad, niet
te huis, maar vertoefde aan het ziekbed
van een van haar zusters.
Woensdagnacht is Singer's groote fabriek
van naaimachines te New Jersey afgebrand.
De schade daardoor veroorzaakt wordt op
een millioen pond sterling geschat. Drie
duizend arbeiders zijn door dien brand wer
keloos geworden.
■Rn
van Hensdei
tii Aitena
Pt Langstraat tn ilt
Koiiiintltrwaaii
Franco per post zonder prjjs-
*Het recht van eigendom op de krachten
en voortdrengselen der natuurschept hier
grooten rijkdom, daar bittere armoede. De
grondbezitter heeft een monopolie, dat hem
in staat stelt een zoo ruim aandeel in de,
door den arbeid opgeleverde winst, voor
zich te behouden, dat hierdoor het arbeids
loon tot een minimum wordt ingekort.*
Dit is de kern van George's leer.
Ph. Wijsman.
o o