De Volksbond.
J\Q. 918.
ZATERDAG 23 AUGUSTUS.
Uitgever: L. J. YEEEMAN, Heusden.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
VOOR
1
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonne mentsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prijs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Onze eeuw is, onder meer, ook de eeuw
der vereenigingen. Op geen gebied wordt
meer iets verkregen of een vereeniging moet
er zich voorgespannen hebben. Het kloppen
aan de poort door één enkel persoon gaat
in het algemeen alarm verloren daar moeten
eenige honderden of duizenden hun vuisten
doen neerdalen voor men binnen de vesting
gewaar wordt, dat er iets gaande is.
Er is ook heel wat gaande op elk ge
bied. Vandaar tal van vereenigingen, die
ieder voor zich een bepaald doel najagen.
Niet zelden verbiedt het lidmaatschap der
eene dat eener andere, m. a. w. de meeste
zijn in 't leven geroepen voor bepaalde krin
gen, voor liberalen of orthodoxen, voor
katholieken of protestanten, voor Christenen
of Israëlieten, enz.; voor vakgenooten, voor
liefhebbers van bepaalde spelen enz.
Eene echter bestaat er, die alle Neder
landers, zonder eenige uitzondering, onder
haar vanen wil geschaard zien; eene, die
niet vraagt naar geloof, of richting of vak,
of liefhebberijeene, die strijd voert tegen
een der grootste en meest listige vijanden
van ons volk en die alleen dan de over
winning zal behalen, wanneer alle goedge-
zinden zich vereenigd hebben.
Deze vereeniging is de Volksbond en de
t vijand, tegen wien ze ageert, de sterke drank.
De Volksbond is nog jong. In 1875 werd
ze in 't leven geroepen door den volijverigen
Philippona, naar wien ze een korten tijd
Multapatiorsbond heette.
Ze is thans verspreid over vele gemeenten
van ons Vaderland, doch over lang niet ge
noeg. Men zou zoo zeggen onder haar vaan
del moet zich alles bevinden, wat tegen 't
misbruik van S. D. gekant is. Duizenden
hebben steeds een verontschuldiging gezocht
voor 't niet teekenen der afschaffersformule
in het motief, dat ze wel gekant waren
tegen misbruik, doch volstrekt niet tegen
een matig gebruik. Welnu, dit laatste wenscht
de bond te bevorderen. Waar blijven nu die
scharen, die met de afschaffers den spot
dry ven?
Zeker het lijstje der afdeelingen van den
Volksbond is niet onbelangrijk, maar tegen
een vijand, zóó sterk, moeten alle goedge-
zinden als één man opstaan en aarde
aanbrengen aan den dam.
Of zou men denken dat nu de wet tot
beteugeling van 't drankgebruik in 't leven
geroepen is, de overheid wel verder zor
gen zal?
Dan bedriegt men zich zeer.
De regeering houdt thans toezicht over
de plaatsen, waar S. D. verkocht wordt,
voorzoover haar dit mogelijk is. Het is een
publiek geheim, dat daaraan niet overal de
hand gehouden wordt of kan gehouden
worden. Ze zorgt voor kosteloos vervoer en
logies van personen, die de kracht van den
jenever op hun maag te licht geschat heb
ben. Ze verbiedt, alweer zooveel mogelijk,
de combinatie van sommige bedrijven met
het tappen van drank en ziet den tapper
op de vingers bij het schenken.
Maar dat is ook al. De regeering kan
niet tot een bepaald persoon het woord
richten ze kan niet waken over de zwakken,
geen lans breken voor vrouwen en kinderen,
geen volksfeesten organiseeren enz. Ze kan
alleen zeggen; dit moogt ge niet doen en
u straffen, zoo ge 't toch doet. Al 't andere
wordt aan ons overgelaten.
Laat ons eens met eenige cijfers aan
wijzen, hoe sterk de vijand nog is, nu de
drankwet haar tiende jaar is ingetreden.
In 1871 bedroeg het verbruik 281.600 HL.
1872 305.600
1873 322.700
1881 400.000
Dit is het hoogste getal dat bereikt is.
Sedert is het verbruik ongeveer op dezelfde
hoogte gebleven. Wanneer we 't jaar 1881
als grondslag aannemen en rekening houden
met de toeneming der bevolking, dan komen
we gemiddeld over 5 jaren vóór 1888 tot
een gebruik van 445.000 HL.
En zie nu hier de werkelijkheid
1882. 390.000 HL. 1886390.000 HL.
1883. 395.000 1887. 395.000
1884. 400.000 1888. 395.000
1885. 390.000
Per hoofd gerekend drinken we dus
minder dan tien jaren geleden, al is ook het
geheele verbruik slechts zeer weinig achter
uitgegaan.
Dat is ten deele een gevolg der drank
wet, ten deele bewerkt door den invloed van
vereenigingen, als de volksbond, die men
met dit resultaat geluk wenschen mag.
Ofschoon nu onze streek niet tot de
zwartst gekleurde behoort, is er voor een
vereeniging als de Volksbond nog alle reden
van bestaan.
We hebben hier een lijstje van het ge
bruik per hoofd, over 1888:
Heusden 19,05 LiterHedikhuizen 7,27;
Heesbeen 2,50; Herpt, 7,23Oud-Heusden
4,84; Aalburg en Wijk 4,50; Neder-He-
mert 3,45; Bokhoven 11,14; Bezooien 7,62;
Waalwijk 14,36 Baardwijk 8,65; Drunen
6,73; Nieuwkuik 7,27; Andel 6,02Vrijh.
Cappelle 9,17; Den Bosch 15,01Ammer-
zoden 9,82 Drongelen 4,47 Almkerk 3,36;
Dussen 5,43; Veen 4,04; Geertruidenberg
13,68; Gorinehem 15,58; Woudrichem 7,57
en Werkendam 9,17.
Tot vergelijking geven we hier nog 4
groote plaatsenAmsterdam 1 7,95 Rotter
dam 16,39; Schiedam 7,65 en Utrecht 16,53.
Wanneer men nu bedenkt, dat onder per
hoofdallen, dus ook vrouwen en kinderen
begrepen zijn, dan wijzen sommige van
bovenstaande getallen op iets meer, dan
men noemen kan matig gebruik; de meeste
echter blijven beneden het gemiddelde voor
't gansche land, dat 9,35 bedraagt.
De Volksbond nu, wil met alle gepaste
middelen dit cijfer steeds doen dalen.
Laat ons zien door welke middelen.
Ie. De vereeniging bestrijdt den S. D.
als volksdrank.
Ze doet dat door waar 't pas geeft te
getuigen tegen de vermeende zegenrijke ge
volgen van een glas jenever; door gelijk
gezinden te vergaderendoor goedkoop bier
aan te bevelen en controle uit te oefenen
op de fabrikatiedat men thans nog niet
van deze controle gediend is, is wel jammer
doch sluit in zich een compliment aan onze
bierbrouwerijen, die puike waar leveren en
zich spoedig in den grond zouden boren,
indien ze anders deden.
2e. Ze houdt een oog op stipte naleving
der drankwet.
Dat dit noodig is, is van algemeene be
kendheid. Behalve in lokalen, met het ver
gunningsrecht prijkende, wordt op tal van
plaatsen in 't geniep S. D. geschonken en
't is voor degenen, wien het aangaat, niet
altijd gemakkelijk dit te constateeren.
De Volksbond verheelt het ook niet dat
ze zeer teleurgesteld wordt door vele leden
der rechterlijke macht, die het tappen zonder
vergunning zoo licht tellen bij de strafvor
dering en zoo weinig krachtig optreden
tegenover hen, die zich bij herhaling aan
overtreding schuldig maken. Iets pijnlijks
ligt er ook in te lezen dat Volksbond aan
één der Commissarissen des Konings het
eerelidmaatschap aanbiedt, »als huldë voor
de wijze, waarop door Z.Ed. de strikte en
onpartijdige handhaving der wet wordt be
vorderd.* Rekent maar na: er zijn elf titu
larissen. Verdienen die overblijvende tien
geen hulde wat dan?
Verder bevordert de Bond het sparen,
den huisarbeid en de veredeling van volks
vermaken. Ze mag zich zelfs de eer toe
rekenen aan de postadministratie door hare
spaarbons van 5 ct. de idee aan de hand te
hebben gedaan van het sparen door middel
van postzegels, welk idee zelfs in Engeland
navolging gevonden heeft.
Volksbond houdt ook een waakzaam oog
op de militaire cantines, die hier en daar
nog jenever tappenop de zeemilitie, die
eiken dag op 's lands kosten op een oorlam
getrakteerd wordt en op nog vele andere
steenen des aanstoots, waarvan we alleen
nog noemen de zittinguren der ontvangers,
die in vele streken in de herberg gehouden
worden.
Ziedaar 't een en ander omtrent een Ver
eeniging, die op veel omvangrijker steun
aanspraak heeft, dan waarop ze thans, 15
jaar na haar bestaan, roemen mag. Met
de woorden, waarmee ze haar verslag van
dit 15-jarig bestaan eindigt, roepen we aan
het slot elk welgezinde toe: »sehaart u aan
haar zijde en helpt er voor zorgen dat na
nog eens 15 jaren het nut van Volksbond
niet meer behoeft te worden aangewezen,
maar door ieder openlijk en luid wordt
erkend.*
JLSni ten land.
De westelijke en Noordelijke departe
menten van Frankrijk zijn Maandagnacht
door een cycloon bezocht, waardoor te
Cherbourg groote schade is aangericht. Te
Dreux zijn niet minder dan 500 huizen
meer of min beschadigd en een 20tal zijn
geheel verwoest. Te Epone zijn mede door
een cycloon meer dan 3000 boomen, eiken
en populieren, ontworteld of afgebroken en
al de huizen in de vallei zijn van hunne
daken beroofd of gescheurd. Een zelfs is
niets meer dan een puinhoop.
In het dep. Dordogne is tusschen Escu-
deuil en Moremont eene oppervlakte van
stellig 1500 vierk. mijlen zwaar geteisterd
door het onweder, dat van hevigen en over-
vloedigen hagelslag vergezeld ging. De oogst
is er dan ook geheel vernield.
Een treurig voorval had dezer dagen
plaats op het exercitieveld te Braconne, bij
Angoulême. Een 15-jarige herder vond,
terwijl hij bezig was de schapen te hoeden,
een niet afgeschoten bom. Bij eene poging,
die hij aanwendde om het kruit uit den
kogel te halen, ontbrandde dit laatste, ten
gevolge waarvan de bom uiteenspatte en
den armen jongen letterlijk in tweeën sloeg.
Twee kinderen, die bij hem in de buurt
speelden, kregen mede belangrijke verwon
dingen, doch hun toestand is niet hopeloos.
Te Wiesbaden is op het kerkhof het kort
geleden van Bad-Wildungen gebrachte lijk
van de weduwe Marie Fossard de Lillebonne
opgegraven en in beslag genomen, op grond
van vermoedens van vergiftiging. De over
ledene heeft een vermogen van eenige mil-
lioenen nagelaten. Haar onverwachte dood
word in verband gebracht met het door
haar gekoesterde voornemen om haar tes
tament te veranderen, dewijl zij wenschte
te hertrouwen. Haar toekomstige echtgenoot
maakte het gerecht op verdachte bijzonder
heden opmerkzaam. Ook de echtgenoote en
een dochter der overledene zijn indertijd
plotseling gestorven.
Milan Christrics, oud-gezant van Servië
te Berlijn, is van zijn gemalin gescheiden.
De in baar vrijheid herstelde schoone Arte-
mise, van wie in het vorstelijk scheidings-
proces van Koningin Natalie zoo vaak sprake
was, zal, naar men beweert, spoedig een
ander huwelijk aangaan, waarvan de wereld
verbaasd zal opzien.
In sommige gedeelten van Ierland wordt
een hongersnood gevreesd, tengevolge van
de ziekte onder* de te veld staande aard
appelen. De regeering doet haar best om
aan den nood het hoofd te bieden. Het pas
aangenomen wetsontwerp voor den aanleg
van spoorwegen in de bedreigde streken zal
daartoe krachtig medewerken, omdat daar
door vele boeren werk zullen kunnen vinden.
Naar gemeld wordt, overweegt de En-
gelsche regeering krachtige buitengewone
maatregelen tegen de socialisten, aan wie
men de schuld geeft van de jongste insubor-
dinatiën in het leger.
In een onderhoud met een berichtgever
dor Temps* te Lissabon heeft majoor Serpa
Pinto weder eens een verhaal gegeven van
zijn wedervaren in Afrika. Onder de door
hem medegedeelde bijzonderheden was deze,
dat de Koning der Makokolo's een ellendige
dronkaard was. Eiken namiddag kwam hij
aan den oever der rivier om te drinken en
naar de krokodillen te kijken. Zijn grootste
vermaak was een kind aan deze dieren te
doen toewerpen en het aan te zien, hoe zij
er om vochten en het verscheurden. Indien
de moeder zich het minste beklag veroor
loofde, deelde zij in hetzelfde lot. Later
sneuvelde de wreedaard in het gevecht met
de Portugeezen.
Verder vermeldde de majoor het inbe-
slagnemen van twee groote kisten met
handboeien voor slavenvervaardigd te
Birmingham. Voor het overige noemde hij
de Engelschen wegens hunne handelingen
tegenover de Portugeezen vrijbuiters en
dieven.
jaaraandoeningen van de ademhalings
werktuigen komen minder voor, maar daar
entegen zijn hoofdpijnen een der voornaamste
vormen der ziekte.
De Russische Regeering heeft bij Fransche
wapenfabrieken 500.000 geweren besteld.
De teekening van de contracten werd lang
verdaagd ten gevolge van verschil over het
model, seint Reuter uit Petersburg, om de
Franschen te troosten in deze dagen van
Keizerlijke vriendelijkheden.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat eene
stoomboot der stoomvaartmaatschappij Ga
garin aldaar 20,000 Berdangeweren met
de daarbij behoorende ammunitie heeft aan
gebracht, een geschenk van czaar Alexander
aan de Servische regeering. De Russische
stoomboot werd, zoolang zij langs de oevers
van den Donau stoomde, vergezeld door
het Bulgaarsche wachtschip.
Te Rome woedde Zondag een allerhevigst
onweder, gepaard met hevigen hagel. In
de omstreken werd groote schade toegebracht
aan den oogst. Als eene merkwaardigheid
wordt gemeld, dat hagelkorrels zijn gevon
den, welke 700 gram wogen.
Uit Boston wordt gemeld, dat een snel
trein bij Woodhall ontspoorde en in brand
geraakte. Er zijn vele gewonden. Dertig
geneesheeren zijn vertrokken om hulp te
verleenen.
Een later bericht zegt dat reeds 15 dooden
en 26 gewonden te voorschijn zijn gebracht.
De Amerikaansche zwemmer Dalton, die
reeds eenige dagen aan de Fransche kust
op mooi weer wachtte, om op zijn rug het
Kanaal over te zwemmen, is thans werke
lijk in zijn voornemen geslaagd. Na 23y2
uur in het water te zijn geweest, bereikte
hij, geheel uitgeput, by Folkestone de En-
gelschekust, waar eene ontzaggelijke menigte
hem toejuichte.
Hij werd op dezen tocht in een reddings
bootje vergezeld door zijn vriend kapitein
Dunn en een zeeman.
Te Breslau is de influenza weer met
groote heftigheid opgetreden. De ziekte-ver
schijnselen zijn niet dezelfden als 't vorig
De werkstaking der beambten van den
»New-York Central* spoorweg heeft te
Albany aanleiding gegeven tot ernstige on
geregeldheden. De werkstakers, die in op
tocht door de straten trokken, kwamen in
botsing met de politie. De agenten waren
genoodzaakt van hunne revolvers gebruik
te maken, met het gevolg, dat eenige per
sonen ernstig gewond werden. Vijftien
politie-agenten, die in handen van het grauw
vielen, werden deerlijk mishandeld.
Uit New-York wordt d.d. 20 Aug. ge
seind
Te Wilkesbarre, in Pennsylvania', heeft
een cycloon gewoed. Verschillende huizen
zijn verwoest. Men gelooft, dat veertig per
sonen gedood en honderden gewond zijn.
Het dorp Summerville is geheel vernield en
andere dorpen in de Wyoming-vallei zijn
zeer beschadigd. De verliezen worden op een
millioen dollars geraamd.
Te Cale, in Martin (Indiana), hebben
onbekenden de woning van een zeer geacht
methodistisch predikant David Plumb in
brand gestoken, met het gevolg dat zyne
vrouw en 3 kinderen in de vlammen om
kwamen en de predikant zelf zoo deerlijk
gewond werd, dat er niet de minste hoop
was op zijn behoud. Wat tot deze misdaad
kan gedreven hebben, is een raadsel.
De Times* bevat een bericht uit Mon
tevideo van den 18 dezer, volgens hetwelk
de toestand aldaar zoowel politiek als finan-
tiëel zeer gespannen zou zijn; men vreest
er dergelijke gebeurtenissen als in Argen
tinië. Het volk en het leger zijn zeer ge
beten op de tegenwoordige regeering en den
president, wegens de tegenspoeden, door de
Republiek sedert Maart ondergaan en de
schandalen betrekkelijk de nationale bank.
De president heeft militaire voorzorgsmaat
regelen genomen.
et Land van
f
en Altera.
He Langstraat en de
oniiiielerwaait