Brieven uit Amsterdam.
FEUILLETON.
ZATEIIDAG 20 SEPTEMBER.
1890.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
1¥.
VOOR
i
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonne ruentsprjjs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Franco per post zonder prijs-
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Al behoort onze kermis tot het verleden,
we profiteeren nog altijd van de maand Sep
tember, onze kermismaand bij uitnemend
heid.
In September opent o.a. Artis hare poorten
voor de stadgenooten, die geen f 25 voor 't
(^lidmaatschap betalen kunnen. Het heet dan
^wel dat ze opengesteld worden voor dienst-
boden en werklieden, doch zoo nauw neemt
men het niet. Zijn we niet allen werklie
den? Het moet er dan ook al zeer schraal
aan zitten, als een Amsterdammer in Sep
tember niet eens naar Artis gaat.
's Maandags vooral is het druk. Dan is
er nog goed wat over van 't weekgeld en
dat moet er aan gelooven, al zou men de
rest van de week op water en brood zitten.
Het is regel dat de kinderen vooraf verlof
vragen van den »meester«. Dat moet ik
zeggen, het gros is op dat punt zeer beleefd.
Moeten de kinderen verzuimen, dan wordt
in den regel daarvan op school mondeling
of schriftelijk kennis gegeven. Dat die
schriftelijke kennisgevingen soms minder in
den vorm zijn, kan men begrijpen, doch
dat doet er niet toe. Nu ik daarover toch
spreek, wil ik daarvan een paar staaltjes
meedeelen.
»Meester«, schreef een moeder laatst »mijn
oudste heeft zoo een gevoelloos gevoel in
haar linkerbeen, en daarom kan ze niet
schoolkomen.«
En een vader, die een vermaning ont
vangen had om zijn kind naar school te
.zenden, meldde »dat Jantje niet school gaat,
komt omdat Jantje zeer ziek is, ja zelfs dood.«
Doch we zouden naar Artis gaan. Alle
tasschen, karrebiezen en kranten die in huis
zijn, blijken op zoo'n dag nauwelijks toe
reikend om de lading proviand te bevatten,
't Is verwonderlijk op hoeveel fijntjes (Arn-
sterdamsche benaming van kadetjes) met
kaas, ham en worst de lui uit den werk
mansstand een dag van uitgaan schatten.
Als er ook niet een flesch met geheimzin-
nigen inhoud en een glas zonder voet op
reis meegenomen werd, zou men vermoeden
dat de familie om niets dacht dan om eten.
Ze weet echter ook dat dorst niet minder
hevige prikkel is en handelt daarnaar.
Aan 't hek van Artis kan 't in deze dagen
2)
»'t Meisje bad evenwel allang Wolfgang
lief en zei: »A1 kan Wolfgang me ook geen
mooi huis en geen kostbare kleederen geven,
en geen gouden kettingen, ik wil toch liever
hem toebehooren en met hem lief en leed
dragen, want ik heb hem hartelijk lief.* En
ziet, kinderen, door een toeval heb ik ge
hoord, hoe ze dat alles aan Wolfgang zei;
en ik kon niet alleen de woorden hooren,
maar ik kon 't meisje daarbij ook in de
oogen zien en dat was 't derde Hemel
venster, het venster der Liefde. Emilie heeft
trouw aan de zijde van haar man gestaan
in moeilijke tijden* de blik der oude
rustte bij de volgende woorden vol liefde
op de vrouw, die met vochtige oogen, maar
gelukkig lachend naar heur man zag, welke
over de tafel de hand naar haar uitstrekte
»zij heeft alleen geleefd voor hem en voor
de kinderen; heeft hem als hij vermoeid
buitengewoon druk zijn van kwartjesklanten,
't Is nog een niet onaardig buitenkansje
voor de vereeniging, al veroorzaakt de tegen
woordigheid van zooveel sminschen* een
beetje herrie. De onderscheidene oppas
sers vooral kunnen de maand September
moei missende werklieden en dienst
boden zijn op 't stuk van fooitjes scheutiger
dan de heeren en dames, leden van Artis.
Het is mjjn plan niet de luidjes door den
tuin en de museums te volgen. Ge kunt
gelooven dat ze voor hun pleiziër uit zijn,
de jongens vooral, indien ze maar etteljjke
malen tot de apen mogen terugkeeren, en
vader, indien zijn vrouw hem niet te veel
weerstreeft in zijn liefde voor het geheim
zinnig gekurkte ding in de tasch.
Wat te doen, om al die pretmakers op
hun terugtocht naar buis te ontspannen?
Daar weten onze schouwburgen raad voor.
In September hangen ze een dichten
sluier over het schoone beeld der kunst,
opdat deze zich niet de oogen uit het hoofd
schamen zou, en brengen uitsluitend ver
makelijkheden* voor 't voetlicht, groote
spectakels met oogverblindend decoratief,
een uiterlijk dat niets te wenschen overlaat,
doch een innerlijk, zoo arm aan echten
geest en humor, dat men bepaald eens een
dolle bui moet hebben om er heen te gaan.
Heeft men die echter, dan vermaakt men
zich kostelijk. Enfin, ge kent die stukken:
Rotterdam, doch in de kermisweek des
gelijks.
Zoo strijken dan onze Septemberianen
neer, of in Frascati, met zijn amusante
operettes, öf bij Van Lier, waar Hötel Vo-
lapuk* de schare heenlokt, óf in Tivoli, met
zijn »Hooki-pooki«, een stuk van iets lager
allooi. Naar het Grand-Theatre (Ned. Toon.)
öt den Park-schouwburg gaan maar enkelen,
de meest bezadigdem. Ook het Panopticum
verheugt zich in deze maand in druk bezoek
en 't Panorama van Scheveningen vangt ook
nog een enkel viscbje, betgeen voor beide
inrichtingen geen onverschillige zaak is.
Ge ziet dus, dat 't ons, al moeten we
de kermis derven, niet ontbreekt aan ge
legenheden om onze centen op een orden
telijke en behagel jjke wijze kwijt te raken.
Als 't ons nu maar de andere maanden des
jaars niet faalt aan occasie om de gaten in
onze beurs aan te vullen.
A., 15 Sept. J. L.
was van te ingespannen arbeid door haar
gelijkmatige vroolijkheid en liefde altijd
getroost.
De oudste jongen had begrepen, van wie
grootmoeder sprakzachtkens ging hij naar
zijn moeder, legde feeder de beide armen
om heur hals en vlijde zijn wang tegen den
hare. Dat was voor de andere kinderen een
sein tot opstand, want het wekte hun
jaloerschheid op. De blonde Max sprong
van 't voetbankje en haastte zich den vrijen
wang zijner moeder te kussenen de kleine
Emmy gleed van vaders knie en vloog luid
jubelend: »ik ook, ik ook!* op moeder los.
Emilie had moeite om al die stormachtige
liefdesuitingen te beantwoorden. Intusschen
was de heer des huizes opgestaan en naar
de oude vrouw gegaan. In zijn hart klonken
de woorden na van 't derde Hemelvenster.
Liefdevol boog bij zich tot de oude vrouw
en kuste haar gerimpelde handen. Maar zij
nam 't hoofd van baar zoon tusschen de
bevende handen en drukte een innige kus
op zijn voorhoofd. »God zegene u, Emilie
en de kinderenMaar ga nuik ben erg
vermoeid. Misschien ze hield op.
Misschien?* herhaalde hij.
Misschien zal ik spoedig door een ander
Hemelvenster zien,* zei ze zachtkens. De
zoon verbleekte. ȟod verhoede het! Neen,
JEJiiitenlancl.
Eyraud en Gabrielle zullen in November
voor de assises van de Seine verschijnen,
wegens moord met voorbedachten rade en
door middel van een valstrik, gevolgd door
diefstal.
Op de spoorweglij n Aken-St. Vith, en
wel tusschen Montjoie en Kalterherberg, zjjn
twee passagierstreinen in botsing gekomen.
Vier personen zijn bij dat ongeluk gedood
en acht gewond. De twee locomotieven en
acht waggons werden verbrijzeld.
Een stationsbeambte te Montjoie, aan
wiens onachtzaamheid het ongeluk moet te
wijten zjjn, is, naar men bericht, in hechtenis
genomen.
In een artikel dat aan Bismarck toege
schreven wordt, beweert de Hamburger
Nachriehten dat te Rohnstock nieuwe po
gingen zullen worden aangewend om de
tusschen Oosten rijk en Rusland bestaande
geschillen uit den weg te ruimen. Als het
waar was, heet het o.a. in dat artikel, dat
er eene overeenstemming in zake Bulgarije
wordt voorbereid tusschen Rusland en Turkije,
zou Oostenrijk in het belang van den vrede
tbans overgehaald moeten worden zijne
politiek bijtijds op eene dergelijke gebeur
lijkheid in te richten.
Uit Saarbrugge wordt d.d. 16 September
gemeld
Gisteren heeft in de mijn Maybach nabij
St. Wendel eene hevige ontploffing plaats
gehad. Tot heden ochtend werden 23 dooden
opgehaald 1 mijnwerker wordt nog vermist.
Het bericht, dat de Regeering van het
Zwitsersch kanton Schwyz de geschiedenis
van Wilhelm Teil uit de leerboeken der
openbare scholen zou laten schrappen, wordt
nu door de »Tribune de Genève« ten stel
ligste tegengesproken.
Drie toeristen gingen onlangs, van Kuf-
stein (Tyrol) uit, den berg »Kaiser« beklim
men. Zij waren echter zoo onvoorzichtig,
geen gids mede te nemen, en zij verdwaalden
zoozeer, dat zij eindelijk niet meer vooruit
of terug konden gaan. Op een smal rots-
vlak brachten zij onder stortregens en koude
twee lange dagen en nachten door. Toen,
neen, moedertje, blijf nog lang, heel'lang
by ons!*
Hij hief zich op uit zijn gebogen houding.
Kinderen, Grootmoeder wil gaan slapen.
Zegt haar goeden nacht.*
Eer zich de echtgenooten ter rust be
gaven, gingen ze nog eens zachtkens naar
de oude vrouw. Ze sliep, maar heur lippen
beefden en haar handen waren onrustig.
Angstig hoorde de zoon naar den adem der
geliefde, trouwe moeder. Al 't verledene
werd hem levendig, den tijd na den vroegen
dood des vaders, waarin zij met geringe
middelen zich en haar zoon had onderhou
den, hem tot een man had opgevoed onder
zware, hem toen onbekende ontberingen.
Ieder woord van liefde klonk weer in zijn
ziel en zijn oogen werden vochtig. Kramp
achtig nam hij de hand zijner vrouw.
Den volgenden morgen verliet de oude
vrouw het bed niet; ze voelde haar adem
beklemd en had een vreemd gevoel van
duizelingmaar ze wilde niet dat de dokter
gehaald werd. Tegen den avond verergerde
baar toestand en plotseling verzonk ze in
een toestand van bewusteloosheid. De dokter
verklaarde, dat de zieke wel in die bewuste
loosheid kon blijven. Een nacht en een dag,
en weer een uacht en een dag gingen om
zonder verandering aan te brengen. Steunend
na verloop van dien tijd, al hun mond
voorraad op was, zou een hunner door de
anderen aan een touw langs een der steile
rotswanden neergelaten worden en daarna
trachten hulp te halen. Maar het touw (van
tien meter) was te kort, de man werd, toen
hij er aan hing, zijne metgezellen te zwaar,
zij lieten los en hij viel. De hoogte, waar
van hij viel, was echter niet zeer aanzien
lijk hij brak het neusbeen en bekwam
kneuzingen, maar niet zoo erg, of hij kon
op het bergpad, waar hij zich toen bevond,
voortgaan. Hij vond een berghut, waar hij
goed verpleegd werd. Nadat de half ver
hongerde man, die eerst niets anders kon
uitbrengen dan: »brood!« zich daar wat
versterkt had, ging bjj naar het naaste dorp
St. Johann, op twee uren afstands van daar.
De boeren van dit dorp waren bereid,
pogingen te doen tot redding van de twee
andere toeristen, die nog op het rotsvlak
waren. Twee troepen, die dit beproefden,
moesten onverrichterzake terugkeeren. Zjj
hoorden de stemmen der ongelukkigen, maar
zij konden hen niet bereiken. Een derde
troep is nu op weg getogen om te beproeven
de arme mannen uit hun ellendigen toe
stand te bevrijden.
De Matterhorn bij Zermath, vroeger on-
bestijgbaar geacht, wordt tegenwoordig zoo
men weet, wel bestegen. Maar het blijft al
tijd eene zeer gevaarlijke onderneming. Een
paar dagen geleden is dat alweder gebleken.
Zekere Gahre, uit Straatsburg, had de beklim
ming, niet lichtvaardig, maar van twee gidsen
vergezeld, ondernomen. Zij zijn echter alle
drie men weet dat bij zulk eene berg
bestijging de deelnemers zich met een touw
aan elkander verbinden naar beneden
gestort in een afgrond van 3000 voet en
natuurlijk te pletter gevallen.
In het hoofdpostkantoor te Weenen is
door een toeval een poging tot inbraak aan
het licht gekomen. Men heeft namelijk ont
dekt dat uit een ijzeren brandkast een groot
vierkant stuk bijna geheel was uitgesneden.
De dieven hadden, om ontdekking van hun
plan te voorkomen, de insnijdingen met
lijm dichtgestopt, en in de kleur der brand
kast verlakt.
Volgens een telegram uit Sulina is het
ademde de zieke en nam onbewust nu en
dan wat vloeibaar voedsel aan, zonder wak
ker te worden. Emilie week niet van 't bed
en waakte des nachts beurtelings met Wolf
gang; de kinderen verscholen zich schuw
in den hoek der woonkamer, durfden niet
hardop spreken en kwamen soms heel stil
in de ziekekamer vragen of grootmoeder
»nog altijd niet* beter was. Des avonds van
den tweeden dag zaten de echtgenooten bij
't ziekbed en luisterden naar het zware
ademhalen der zieke. Opeens was 't alsof de
strakheid van 't gelaat verminderde de oog
leden trilden Wolfgang en Emilie waren op
gestaan en bogen zich over haar heen. Plot
seling sloeg ze de oogen helder opze zagen
den zoon en dochter niet, want de blikken
waren gericht op een verwijderd doelmaar
er lag noch koortsgloed, noch onrust in. Als
verhelderd blonken ze met bovenaardschen
glans. Nu hief zich de oude op, door haar
dochter geholpen, en van haar lippen sidder
den eenige woorden. Eerst onverstaanbare
klankenen eindelijk: >Ja, ik kom. Ze waren
allen goed en lief zegen ze, mijn Heer
en God!* Wolfgang had de magere hand
zijner moeder gegrepen. »Kent u ons niet,
Moeder?* vroeg hij en zag daarbij in 't ge
laat der kranke. Opeens was 't als viel achter
de open oogen een donker gordijn neder;
Oostenrijksche schip Taurus* in de Zwarte
Zee vergaan. Alle opvarenden meer dan 60
personen, zijn in de golven omgekomen.
Volgens de officiëele opgaven zijn te Madrid
van den 25en Augustus tot den 15en Sep
tember 639 personen door pokken aange
tast en 89 daaraan overleden. Te oordeelen
naar de cijfers in het laatste etmaal is de
ziekte nog niet aan het afnemen; in dat
tjjdvak waren er 33 ziekte- en 7 sterfge
vallen. De meeste slachtoffers zijn oninge-
ente kinderen.
Door cholera zijn, naar de officiëele cijfers,
tot den 16en September, 3983 personen
aangetast en 2029 overleden. Zy heerscht
het hevigst in de provincie Valencia, waar
in het laatste etmaal 43 lijders en 16 sterf
gevallen voorkwamen. De stad Valencia is
de hoofdzetel der ziekte. De meeste lijders
zjjn vrouwen en kinderenmannen naar
evenredigheid weinig. In de provincie Toledo
neemt de cholera af. In de provinciën
Alicante, Albacète, Castellon en Badajoz
blijft zij op ééne hoogte. Volgens de ge
neeskundige tijdschriften wordt de alge-
meene gezondheidstoestand in Madrid beter,
ondanks de felle September-warmte.
Reuter seint uit Zanzibar een opzienbarend
bericht. Het heet, dat de Duitsche administra
teur, in tegenstelling met het besluit van
den Sultan, eene officiële nota heeft uitge
vaardigd, waarbij aan iedereen vrijheid ge
geven wordt, in Bagamoyo en omgeving
zonder beperking slaven te koopen en te
verkoopen. Alleen mogen ze niet over zee
verscheept worden. Ook weggeloopen slaven
mogen worden opgevangen.
Onder de Arabische slavenkoopers zou
dit besluit groote vreugde hebben teweeg
gebracht.
De Amerikaansche gezant in Rusland heeft
den opperrabbijn van Philadelphia geschre
ven, dat uit een ingesteld onderzoek is ge
bleken, dat de Russische Regeering niet
denkt aan maatregelen tot beperking van
de vrijheid der Joden.
Te Soeakim is de cholera uitgebroken.
Ook te Tokni hebben zich eenige verdachte
gevallen voorgedaan. Alle gemeenschap met
het binnenland ran Egypte is afgebroken.
het hoofd zonk op borst. Nog eenige oogen-
blikken nu was alles voorbij.
Met zijn gade en den oudsten zoon was
Wolfgang van de begraafplaats terugge
keerd. Hij had alles aangewend om rustig
te schjjnenmaar zijn vrouw was het trillen
zijner ledematen niet ontgaan. Toen ze nu
alleen in de sterfkamer stonden, brak voor
een oogenblik de kracht van den man. On
derdrukte zuchten schokten zijn lichaamde
handen zijne vrouw vastklemmend, zonk hij
op een stoel ineen. Emilie sloot de oogen
om de tranen terug te dringen. Toen maakte
ze haar handen los en legde die op 't hoofd
van haar man. »Weet je nog, Wolfgang,*
begon ze met zachte stem, »hoe helder de
blikken van onze gestorvene moeder lichtten
met bovenaardschen glans? Zie, toen heb
ik door 't vierde venster in den hemel ge
zien, waar haar ziel toen reeds verkeerde.
Lang hebben wij haar gehad en ze zal by
ons blijven leven. En heb je niet mij en de
kinderen overgehouden?*
Wolfgang zag in de oogen zijner vrouw.
»Ja, ja,« zei hjj zacht, »de oogen van
onze stervende moeder waren ook hemel
vensters. En ik heb u ook nog!*
»En de kinderen ook!* voegde ze er bjj.
>We kunnen nog altjjd in den hemel zien.«
(Slot)
van
en Altena
e Langstraat en <le
oninielerwaai'd.