Onze Landsverdediging.
\o 956.
1891.
Buitenland.
V\ OEXSDAU JANUARI.
VOOR
en klim
Langstraat en de
nelerwaard.
f
Uitgever: L. J. YEEHMAM, Heusden.
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verbooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Franco per post zonder prjjs-
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 et. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Slot.
Wij kozen uit het vele, dat wij voor onze
beschouwingen verzamelden met voorliefde
een paar Gidsartikelen als uitgangspunt,
omdat deze wegens hunne degelijkheid al
ge?.een vertrouwen genieten, én omdat
de Gids geen militair tijdschrift is.
L: zijn Hoofdartikel: »Legerorganisatie«
1 ut het »N. v. d. D.« v&n 5 Nov. j.l.
tot een sterkte van 100,000 man voor het
mobiele leger; maar over die cijfers valt
door leeken niet te oordeelen, en, waar
schuwen wij er tegen, te veel waarde aan
die cijfers, welke door groepeering eene
au ;re gedaante krijgen, toe te kennen,
dai. is het alleen om meer te doen uit
komen dat wij, zooals o.a. ook in het Nieuws
va 27 Oct. j.l. nog wordt betoogd, ons
allereerst moeten losmaken van het be
staandewat ook het aangehaald Gidsar
tikel is.
Daarom vermelden wij hier dan ook zon
der nadere uiteenzetting, dat het Regee-
rin- ontwerp met 8 lichtingen van 16,300
.O. een veldleger beoogt van 45.000 een
lü'S'-Hingsleger van 30.000, eene oumid-
dtlipk beschikbare (lees: direct noodige)
av;vulling van 20.000 met een reserve nog
in korpsen te organiseeren van 2000 dus
11.. 0 totaal.
Noodig schijnt het ons echter voor de
minder ingewijden hierbij aan te teekenen
dat ter verkrijging derzelfde sterkte het
jaarlijksch contingent (door loting aange-
Wv, grooter kon zijn, waardoor dan de
8 dienstjaren tot 7 zouden kunnen worden
te: ''bracht. De jaarlijksche begrootiug
zovde echter daardoor merkbaar stijgen, en*
d. htiedruk zou in de maatschappij ster-
jee. worden gevoeld.
Worts leggen wjj nabruk op de bemer-
h dat volgens de beste strategen een
vete!leger van 45.000 veel te klein is, en
n zich vergist als men meent dat de
1 t bruikbaar is voor vestingdienst.
Ta eerste plaats moet de mobilisatie
tis oncentratie van ons leger de volle aan-
-1 ht trekken, en kunnen wij bier met in-
8' iomnng naschrijven, wat in verschillende
organen werd erkend, n.l. dat de verdienste
-het eerst het gevaar voor de verhin-
c: rg onzer mobilisatie en concentiatie
ionen duidelijk te hebben aangetoond,
ud-Officier Henry Tindal moet wor-
tie; toegekend.
t ligt niet in ons plan dit nader te
d. uitkomen. Tindal's geschriften liggen
m getuigenis te geven van wat dege-
lju mnis, een helder hoofd, een on&f-
k ijk karakter en een warm vaderlands-
hart vermogen, wanneer nevenbe-
igen en zelfzucht zijn uitgesloten. De
door hem getoond bij zijn optreden
t i koning en grondwet, schijnt ons ge-
evenredig aan de toewijding en de
offers in geld en tijd door hem op
'aar des vaderlands gebracht.
Door dit hier als onze meening uit te
ken, zijn wij niet aanmatigend genoeg
vooruit te loopen op den geschiedschrjj-
Y die hem récht zal doen. Mannen als
ri- >1 vragen ook geen lof of erkenning
van verdie.n8ten, maar laten zich ook niet
door laster of miskenning ontmoedigen.
Na di ze uitweiding, die de keuze van ons
motto rechtvaardigt zullen wij den man niet
MU
!P
meer noemen, die den stoot gaf aan en den
weg wees tot eene betere verzekering onzer
onafhankelijkheid, en een einde maakte aan
eenen reeds te lang gedulden vicieuzen toe
stand.
Onze lezers gelieven wel te onderschei
den tusschea de regeling van den krijgs
dienst en die der mobilisatie, concentratie
en de daarmee verbandhoudende disloca
tie der troepen. 2)
I *e eerste is oen onderwerp van wetgeving
en komt dus uiterst langzaam tot stand.
De drie laatsten zijn eene regeling door
den minister van oorlog te treffen, waar
toe alle gegevens aanwezig zijn, en is dus
een arbeid van eenige dagen.
Is de eerste slecht zooals bij ons het
geval is en nog jaren lang zal blijven, al
komt de nieuwe wet tot stand dan is het
te meer gebiedend om de laatsten zonder
verwijl goed te maken.
Of behoeft het voor iemand nog betoog
dat bij een hedendaagschen oorlog één dag
tijds over het lot van een volk kan beslis
sen? Bovendien, wie niet sterk is kan door
vlug zijn, door behendigheid veel goed maken.
Onder verwijzing naar ons hoofdartikel
van 4 November j.l, kunnen wij hier vol
staan met te verzekeren, dat de regeling
onzer mobilisatie enz. eene verhindering er
van door den vijand niet slechts alleszins
mogelijk, maar bijna zeker maakt. Ieder
die zijn gezond verstand wil gebruiken, kan
zich daarvan vergewissen, door met de kaart
van Nederland voor zich de bekende mo-
bilisatievoorschnften te overwegen in ver
band met de verkeersmiddelen.
En wat beteekent nu een goede leger-
wet, een goed defensiestelsel als »de man
nekens,waar het toch op aankomt, niet
tijdig of in 'L geheel niet kunnen zjjn, waar
ze wezen moeten?
Daarom aarzelden wij geen oogenblik de
verdiensten te erkennen van den man, die
op deze wonde plek zoo krachtig den vin
ger legde; en, met terzijdestelling van veel,
voet bij stuk hield, toen zij, die zich schuldig
gevoelden aan de door hem aangewezen
fout, de bekende taktiek in toepassing-
brachten, om, door andere- en bijzaken de
hoofdzaak aan de algemeene openbare aan
dacht te onttrekken.
Wij weten wel dat het troetelkind onzer
militaire Genie, het welbehagen onzer ar
tillerie vestingstelsel* gekeeten, en meer
bepaald onze z. g. Utrechtsche waterlinie,
aan een zeer groot deel der Nederlanders
toeschijnt een waarborg te zijn voor alles.
Maar laat het hier voor dezulken gezegd
zijn, dat aangenomen een oogenblik dat
die linie niet te uitgebreid was en aan de
tegenwoordige eischen voldeed er zeer
veel tijd noodig is om die forten van be
wapening, munitie, proviand, kazerneering
enz. te voorzien, ze te bezetten, de inunda-
tiën te stellen, om nu eens niet te spreken
van den arbeid noodig voor blindeerin
gen e. d. g.
En men vergete daarbij niet, dat, terwijl
men voor de verdediging van verstrekte
plaatsen uitmuntende troepen behoeft, er
voor het in verdedigbaren staat brengen er
van, al dadeljjk over het beste wat wij heb
ben, moet kunnen worden beschikt.
Een snelle, volkomen verzekerde mobili
satie, een niet minder snelle en verzekerde
concentratie onzer geheele militie moet de 't verspreiden van betere begrippen over
efrste zorg van ons krjjgsbestuur zijnwat een staatsbelang, 't welk ons nu allereerst
niet behoeft te beletten ijverig - ijveriger behoort bezig te houden.
voort te gaan met het
en uitvoeren van een
dan tot dusverre
tot stand brengen
goede leger wet.
En waaruit blijkt nu die eerste zorg?...
Wanneer we oplettend nagaan, wat er
door het Departement van Oorlog zooal ge
daan werd, en nog gedaan wordt, om den
Wij besluiten met de woorden door Johan
de Wit aan Pieter de Groot geschreven,
en helaas nog van toepassing.
>De aerdt der Hollanders is soodanigh,
vgelijk UEd. mede ten beste bekend, dat
>als
nexeerde provinciën. De ijzeren man had
dadelijk na die aanhechting een soort van
Chineeseben muur op de hoogte der Vogezen
willen doen oprichten, ten einde alle ver
keer af te sluiten, de aldus afgeslotenen
verschillende voor willen verzekeren, o.a.
vrijstelling van militairen dienstplicht, en
»zeer
eerst nadat het levend geslacht plaats had
haar de noodt en de periculen niet gemaakt voor een ander, dien afscheidings-
claer voor de ooge comen, zij geen-muur willen doen wegnemen. Nu zoo ging
precairen toestand te verbeteren, dan zien »sinds gedisponeerd come worden otnnaerihij voort, moet men tot allerlei hulpmid-
we een reeks van partieele matregelen behoeven te vigileeren
nemen sedert er zoo krachtig en openbaarsecuriteit.*
voor
haar eigen delen, gedwongen paspoorten, de toevlucht
i nemen tot bereiking van 't zelfde doel, doch
op de fouten werd gewezenmaatregelen,
die kennelijk volgden dóór den aandrang
van buiten. Eu dan rijst de vraag: .waarom
niet ridderlijk erkend, dat er 'groote voor
zieningen in 't bestaande noodig zjjn; en
die voorzieningen in een flink geheel en
niet als stukwerk, getroffen?
Leest men de kamerverslagen, met name weder
Wij doen dit
te lokken.
om een dementi ervan uit met veel minder kans van slagen. De klein-'
zoon van den ouden Wilhelm hoort al dat
geredeneer met onverheelde smart aan. 't
Moet hem eohter wel getroffen hebben dat
de oude man zich beklaagde, geen bezigheid
Het bericht dat de Pruisische regeering ee hebben en te gevoelen, dat dit zjjn ge-
voornemens was, in de oosteljjke provinciën stel nadeel doet.
Russische en Gallicische werklieden; Benigen tjjd geleden zond de gemeente-
o. a. die over de aanvulling der oorlogsbe- t°e laten, waarvan er indertijd 40,000 raad van \Yeenen eene deputatie naar Ber-
grooting van het loopende jaar, dan ziet uit Pruisen werden verdreven, heeft zich be- om onderzoek te doen naar de werking
men hoe geniepig rekening werd gehouden vestigd. De »Reichsanzeiger« meldt name- van ket door Robert Koch ontdekte middel
met de aanwijzingen van buiten de kamer lijk het volgende: De landbouwers en iü~ tegen tuberculose.
gedaan. Maar ook dan rijst dezelfde vraag: dustrieelen aldaar hadden sinds geruimen jQ het belangrijk verslag van dr. Kam-
waarom niet ridderlijk erkend, dat de waar- tjjd herhaaldelijk geklaagd over het steeds mererj een der afgevaardigden, komt o.a.
schuwer gelijk had en heeft? waarom niettoenemend gebrek aan werkkrachten. Bij kefc volgende voor:
flinker de handen aan 't werk geslagen? onderzoek is gebleken, dat dit gebrek ge-j »Professor Koch,
wiens eenvoudige en
TV ij zien hier in 't groot, wat op kleine- deeltelijk ligt aan landverhuizing van aiv vaardige houding diepen indruk op ons
ren schaal bij plaatselijke aangelegenheden Leidersgezinnen, gedeeltelijk hieraan: dat maakte, ont ring ons met groote welwillend-
valt waar te nemen. Authoriteiten, en voor- jaarlijks eene menigte werklieden aldaar van keid en sprak langen tjjd over het doel
al authoriteitjes, willen niet op gebreken ge- het voor- tot het najaar naar de westelijke onzer komst. Hij was verwonderd, dat velen
wezen worden, in 't openbaar; en vooral provinciën trekken, omdat de loonen daar zijn middel als gevaarljjk beschouwden en
niet met klimmende argumenten en be- j hooger zjjn. Het daardoor ontstaande gemis verzekerde herhaaldelijk, dat dit niet geval
wijzen die onwraakbaar zjjn.
van voldoende weikkracht heeft zich vooral
Schoorvoetend ziet men dan wel, bij stuk- doen gevoelen sedert de oostelijke grens des
ken en beetjes, over een lang tijdsverloop, binds voor de bovengenoemde vreemde werk-
wat toegeven
de waarheid kan immers heden is gesloten. Daarom is er in over-
1) Oproeping, vereeniging en samentrekking der mili-
tieplichtigen.
2) de verdeeling in garnizoenen in vredestijd.
op den duur niet verkracht worden maarweging genomen, of het niet noodig zou
daarmede is de openbare zaak niet zoogoed zjju, die afsluiting minder streng te hand-^an niet met chloroform vergeleken wor
was en dat het in handen van een ervaren
geneeskundige onschadeljjk is. Iljj poogde
het met een goed bekend geneesmiddel te
vergeljjken en noemde eerst chloroform maar
verbeterde zich toen en zeide: »Neen, het
en niet tijdig genoeg gebaat; daardoor
blijven gebreken onnoodig te lang bestaan,
wat in casu hoogst gevaarlijk is.
Wij laten deze wenk gelden voor de ver
kiezingen van leden van Staten en Raden,
waarin niet alleen bekwaamheid maar vooral
ook karakter te schaarsch blijkt.
Een fout te erkennen schijnt een zeer
hoog zedelyk peil te eischen en het is alsof
de politieke atmospheer bacillen bevat, die
op karakter en zedelijkheid verontrustend
inwerken.
Hiervoor een anti-septicum aan te wijzen,
ligt buiten ons bestek.
Resumeerende, meenen wij in deze be
schouwingen de .bjjzondere aandacht ge
vraagd te hebben voor de volgende stellingen.
a. dat ons leger te zwak isen dus een
hooger jaaarlyks militie-contingent met
betere organisatie behoeft.
b. dat ons leger niet snel genoeg kan
worden gemobiliseerd en geconcentreerd
en dus de desbetreffende voorschriften on
middellijk gewijzigd moeten worden.
c. dat ons leger niet nationaal en van
onvoldoend gehalte is, en de afschaffing
der dienstvervanging daarin verbetering kan
en moet brengen; en
d. dat wjj de Pasteurs of Kochs in deze
materie meer gehoor moeten schenken en
beter moeten behandelen.
Het onvolledige van onzen arbeid erken
nende, vertrouwen wjj dat onze lezers wel
zullen willen inzien, dat aan courantenarti
kelen geen te grooten omvang kan worden
gegeven, en zij zich zullen herinneren dat
wjj ook slechts beoogden, naar ons beschei
den vermogen een handje te helpen aan
haven en daardoor de landbouwers en ïn-
dustrieelen in staat te stellen om in het
gemis van een voldoend aantal werkkrachten
te voorzien. Ten einde nu te kunnen nagaan
in hoever dit zonder nadeel voor de be
langen van den staat kan geschieden, is
aan de provincialen »Oberpresidenten« voor-
loopig voor den tjjd van drie jaren mach
tiging verleend om, met inachtneming van
plaatseljjke omstandigheden en behoeften,
zoodanige vreemde werklieden weder toe te
laten. Hierbjj wordt echter tot voorwaarde
gesteld, dat de vergunning alleen toepas
den, waarvan het gebruik veel gevaarljjker
is. Echter kan men het met kinine op één
lijn stellen of met een dergeljjk geneesmiddel,
dat schadeljjk werkt als het niet op goede
manier wordt aangewend.* Verder zeide hg,
dat het gebruik van zjjn geneesmiddel zelfs
geen buitengewone geneeskundige kennis
of veel vernuft vereischte, maar dat, be
halve algemeene geneeskundige ervaring,
nauwgezette en zorgvuldige waarneming
van de reactie-verschjjnselen en vooral van
de lichaamstemperatuur noodig was, daar
deze laatste als aanwjjzing moet dienen
seijjk is op a»werklieden*, on wel alleen op y0or de maat der volgende inspuitingen,
dezulke die uitsluitend in landbouw ot in-|]\jen moest zich streng houden aan hetgeen
dustrieel bedrijf worden gebezigd, bij voor
keur ongehuwden, terwijl familisn en kin
deren slechts bij uitzondering mogen worden
toegelaten voor zoover dit wegens bjjzon
dere redenen noodig mocht zjjn. Daar de
in die provinciën woonachtige en op zekere
tijd des jaars vertrekkende werklieden ge-
woonljjk van het voorjaar tot den herfst
wegblijven, moet er ook zooveel mogelijk
naar worden gestreeft dat de buitenlanders,
die alleen komen voor werkzaamheden welke
in een bepaalden tjjd van het jaar afloopen,
na afdoening van dat werk niet in Pruisen
blijven.
De ex-Rjjkskanselier van Duitschland,
Von Bismarck, is weer eens aan 't rede
neeren geweest. Ditmaal naar aanleiding
van een adres, hem aangeboden door een
deputatie uit Elzas Lotharingen, en al
wederom was het om te doen uitkomen een
verschil van gevoelen, dat tusschen den
ouden Keizer Wiihelm en hem bestaan had,
omtrent de wijze van beheer der gean-
hjj in zjjn openbaar verslag te dezen aan
zien gezegd had. Indien dat gedaan werd,
zouden volstrekt geen gevaren van de be
handeling te duchten zjjn, daar hjj en zjjn
medewerkers niets bespeurd hadden, van
dien aard ondervonden hadden bjj het groote
aantal gevallen, die onder hunne behande
ling waren geweest.*
De rfgevaardigden verkregen bjj een be
zoek aan Koch's patiënten bljjkbaar een
zeer gunstigen indruk daar hun verslag
besluit met een opwekking aan den ge-
meenzeraad om »de zegeningen van Koch's
wonderbare uitvinding ook in Weenen te
verspreiden.
Uit New-York wordt gemeld, dat het
daar van Amsterdam aangekomen stoom
schip »Werkendam« op reis hevig storm
weder heeft gehad, tengevolge waarvan tal
van tusschendeks-passagiers min of meer
gewond werden; sommigen zjjn zelfs met
gebroken of ernstig verrekte ledematen aan
gekomen.
