List tegen list.
De Oester.
FEUILLETON.
WOENSmQ 1 APRIL.
1891.
dujilhl
Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden.
v ~0()
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prjjs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentien 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
In een oud boek vonden we de mede-
deeling, dat oesters in de zeeplaatsen als
volksvoeding genuttigd werden. Dat is een
van de sprekende bewijzen van de wente
ling der tijden. Informeer slechts in onze
Van die verbeelding gesproken, daarvan
weten we een aardig voorbeeld, 't Is nu
een zestig jaren geleden dat in het har
van Duitschland, te Breslau, in 't najaar de
tijding van de komst der oesters de rondte
deed. Dat was een vreugde voor de fijn
proevers! Een keer voor den bepaalden tijc
begeeft zich commerzienrath* B., eerste
zeeplaatsen en ge zult ervaren, dat de oester
daar totaal vreemd geworden is onder hen, autoriteit in zaken van smaak, naar de wel
die niet tot de welgestelde klasse behooren. bekende restauratie. De eigenaar zoekt de
Niet slechts het volk, maar ook de gezeten j schoonste dieren uit, breekt de schalen open
burger moet zich spenen van deze lekkernij,en reikt den rijken lekkerbek een heerlijk
die in den loop der jaren steeds in prijs is exemplaar toe. Een onderzoekende blik
toegenomen en thans zoo hoog genoteerd
staat, dat 't de moeite loont ze langs kunst-
matigen weg aan te kweeken.
Gelijk het met den oester gegaan is, zal
een zeker uitgevoerde operatie, waardoor de
baard losgerukt en de oester van de on
derste schaal losgemaakt wordt, eenige
druppels citroensap, de oogen gesloten en
'took met den mossel gaan. Ook d»ze is'het diertje wordt ingeslurpt. Doch inslur
op weg te worden een lekkernij voor de-'pen, uitspuwen en met den voet op den
genen, die 't betalen kunnen. Een dertig- grond stampen geschiedden in 't zelfde
tal jaren geleden ontving men in Zeeland
voor enkele centen zóóveel mossels, dat een
groot gezin den heelen dug naar hartelust
smullen kon, doch dat is gedaan. Nadat
de middelen van vervoer zijn toegenomen
en verbeterd, profiteeren ook zij, die op
grooten afstand van de kust wonen, van
't geen vroeger daar uitsluitend genuttigd
werd. Het getal monden dat oesters en
mossels lust, is verduizendroudigd en de
aanvoer kon daarmee niet gelijken tred
houden. Vandaar de duurte.
Waarschijnlijk zal de meer democratische
mossel 't nooit zoover in de wereld brengen
als zijn aristocratische broeder. De weten
schap heeft in den laatsten meer voedsel
ontdekt dan in den eersten en geconstateerd
dat hij gemakkelijker te verteren is. Dat
zjjn twee redenen waarom de oester zoo'n
voornaam gedierte geworden is. Van meer
gewicht zal wel zjjn z'n betrekkelijke zeld
zaamheid tegenover den rjjkdom onzer kus
ten aan mossels.
En de gewichtigste is zeker wel de ver
beelding, die in den oester iets proeft, waar
door hjj honderdmaal den prijs van een
mossel waard is.
Het was in den goeden ouden tijd, in
welken de landbouwer nog geen deposito
banken of andere dergelijke instellingen
kende, en in niet geringe mate van de
eerljjkkeid zjjner stedelijke kennissen, in 't
bijzonder van den kastelein,, bij wien hij
gewoonljjk aanlegde, afhing.
In dien tijd reed de rijkste boer van
Onderdorp op een schoonen dag, met zwaar
gevulden buidel naar de hoofdstad, om op
de jaarmarkt verschillende inkoopen te doen,
doch hg trof het zoo, dat zjjn gewoon
logement »de Zone tot aan de pannen mei
gasten gevuld was; Wanneer hjj slechts een
paar dagen geduld had, zei de waard, zou
er ruimte komen. Tot dien tijd diende boer
Hentiriks zich elders te behelpen. Een paar
huizen verder, om den hoek, in >den Groenen
Boom*, was nog ruimte voor hem. Hij was
dan toch in de buurt, enz., enz. Genoeg,
Hendriks talmde wel, doch moest ten slotte
met dezen vuorslag genoegtn nemen, of
schoon de waard uit den Groenen Boom
heui geheel onbekend was In de Zon kon
hij steeds zonder gevaar zijn geld in be
waring geven en misschien was het wel
goed, de 1000 gld. die hjj bij zich had,
ook daar thans te deponeeren. Doch hjj was
te achterdochtig van natuur, om zgn geld
te laten, daar waar hjj niet logeerde. Hij
oogenblik. Wat drommel* roept de proe
ver, »wat is dat voor ontuig?* Geef hier,
een ander.* Maar alweer met 't zelfde ge
volg. Een derde, een vierde volgt, doch de
smaak blijft dezelfde. »Smjjt ze gerust in
de goot* is het eindoordeel van den des
kundige.
De mislukte oesterbezending is spoedig
bekend en er is niemand die aan 's heeren
B's oordeel twjjfelt, totdat eindeljjk een
Hamburger, na ook een proef genomen te
hebben verklaart: de oesters zijn voor
treffelijk en de reden dat zjj niet bevallen
is daarin gelegen, dat de Breslauers tot
heden nooit versche exemplaren geproefd
hebben
Het is met oesters als met kreeften, ze
mogen niet lang onderweg zjjn. Vroeger
had men in Frankrijk een speciale oester-
post, die echter voor onze tegenwoordige
gewone treinen de vlag moest strijken. Eerst
door de spoortreinen is het mogalijk ge
worden ook het binnenland te doen profi
teeren van dit zeebanket.
En zoo hebben de vervoermiddelen en
de daardoor ontstane hooge prijzen den
kustbewoners aangespoord de oesterteelt te
bevorderen. Wanneer de natuur daarbij een zich voor 't leven vasthecht, is hjj niet be- soortgelijke onderhandelingen worden ge-
weinig meewerkt, werpt deze teelt groote paald aan een vaste woonplaats gebonden, opend met Zwitserland, België, Nederland,
verdiensten af. men kan hem met al zijn duizende broeders, Denemarken, Rumanië en waarschjjnljjk
Een oester is een zeer vruchtbaar schep- die op 't zelfde rijswerk wonen, vervoeren ook met Bulgarije.
sel. Men heeft berekend, dat één oester- in ander water, dat schaadt hem niet. y-, T,
De kanselier van het h ransche consulaat
moeder, ofschoon ze slechts den ouderdom Een goed loon wacht den oesterteeler r\ i j i_ -d j u
te Dantzig, de heer Bernard, is aldaar op
van c.a. 10 jaren bereikt, aan 20 millioen wanneer zijn kweekehngen ter afzending
_J straat met een mes in den rug gestoken
en daardoor zwaar gewond. Er is eene
premie van 300 mark op de ontdekking
van den dader uitgeloofd.
kinderen 't leven schenkt. Wanneer zjj geen geschikt zjjn. Het kan hem echter zeer
harer kinderen verloor en 't bij de oesters tegenloopen ook. Niet zelden doorwoelt de
gebruikelijk was een lijkstatie te houden, storm zgn kweekplaatsen en brengt ze in
dan zou ze meer dan 120 millioen treurende schromelijke wanorde. Soms komt de winter-
kinderen en kindskinderen ter uitvaart heb- vorst en doodt millioenen evemplaren. In antwoord op de nieuwe vertoogen der
ben. Doch ook dit geslacht is van de open zee hebben de dieren van den vorst Baliaansche regeering in zake het te New-
prilste jeugd aan allerlei gevaren blootge- geen last, maar in de ondiepe reservoirs Orleans gebeurde, heeft de Amerikaansche
steld, waaraan nauwelijks een honderd- dringt de kou bjj langdurigen winter tot agister Blaine ten stelligste verzekerd, dat
duizendste deel ontkomt. den bodem door. Dat hebben de oester- zÜne regeering alles zal doen om de bestraf-
Uit het ei van den oester komt een kweekers in Zuid-Beveland tot hun groote ^er schuldigen te verzekeren, en dat
kleine larve te voorschjjn, die een korte schade ondervonden. ^jj ook bereid is eene ruime en edelmoedige
poos vrij in 't water rondzwemmen mag.' Gelukkig is zoo'n winter in ons klimaatschadevergoeding toe te kennen aan de ge-
Vindt zij een geschikt voorwerp, zoo hecht een zeldzaamheid. Misschien kan de weten- z^nnen c^er slachtoffers, zoodra hunne natio-
ze zich daaraan vast om er nooit meer van schap ook een middel aan de hand doen
te scheiden. Vindt ze dit niet, dan gaat ze om bjj een volgende gelegenheid 'tjonge
ten gronde. Eenmaal vastgehecht, voert de broed te beschermen. De zaak is wel waard
oester een echt huiseljjk leven. er de aandacht op te vestigen. Al eet 90
Hjj groeit, al naar zijn woonplaats meer percent van ons volk nooit oesters, het is
of minder gunstig gelegen is, tamelijk snel. ons toch geen onverschillige zaak, dat 't den
jjn gedijen hangt vooral af van 't zout- oesterteeler goed gaat. Wanneer 't op hem
gehalte der zee. Alle pogingen om oester- regent, druppelt het op zijn landgenooten en
mtten in de Oostzee aanteleggen zijn mis- zoo ziin we er allen in betrokken.
ukt, doordat het water te weinig zout ..i. .n.
sevat. Het schijnt, dat de beste oeters Utii ten la nd-
gevonden worden in baaien, golven, lagu- I ITT
Men zegt dat de Koning van Belgie zich
nam het derhalve mee en zei aan de Zon
vaarwel.
In den Groenen Boom was werkelijk nog
logies te verkrijgen en nadat boer Hendriks
zijn middagmaal aldaar genuttigd had, riep
hij den kastelein tot zich en vroeg hem een
oogenblik onder vier oogen te spreken.
Deze geleidde den welgekleeden boer ter
stond in zijn huiskamer om diens verlangen
te hcoren.
»Ik heb 1000 gld. bij me, om 't een en
ander in te slaan* begon de boer, »en opdat
ze use niet in het gewoel ontfutseld worden,
zou ik gaarne zien, dat ge ze voor me in
bewaring nam. In de Zon deden ze dat ook
altijd voor me.«
Zeer goed*, zei de kastelein, ♦geef
maar hier.*
Niemand behoeft echter te weten dat ik
zooveel geld meegebracht heb.*
Natuurljjk niet,* riep de andere, >er
zgn tegenwoordig zooveel spitsboeven, dat
men terdege op zijn hoede moet zijn. Wees
echter geheel gerust!*
Boer Hendriks telde zijn f 1000 op tafel
neer, de waard streek ze op en sloot ze
-g, de beide mannen drukten elkaar de
hand en de zaak was in orde. Met een ver
licht hart mengde zich Hendriks thans onder
de woelende menigte.
Den volgenden dag had bjj iets gezien
dat zijn kooplust ontvlamde. Hij begaf zich
arorn naar zijn logies om een deel van
iet welbewaarde geld op te vragen.
Niet weinig schrok hij toen de waurd
uit den Groenen Boom hem roog ver-
klaarde, er moest een misveiotaiid piuais
nen; de open zee is te zoutrijk: de oester
groeit er wel, doch de smaak van in zee
gevangen oesters is minder goed dan van
die in golven en riviermonden.
Het best gedijt hij op een bodem, die
niet te diep en meer of minder rotsig en
vast is. Hoe meer aanhechtings-punten 't
onge broed gegeven wordt, zooveel te minder
gaan er verloren. Bij gebrek aan rotsachti-
gen grond, bezigt men steenen op rjjswerk
rustende, gelijk hier te lande bjj Tessel en
in de Zeeuwsche stroomen. Daar hechten
ze zich aan alle voorwerpen, zoowel aan
de steenen en 't gevlochten werk, als aan
de uitstekende twijgen. Ofschoon de oester
met Engeland heeft verstaan over de be
scherming, desnoods verdediging van de on-
zjjdigheid van België, in geval van oorlog.
Engeland zou de versterkingen van Ant
werpen bezetten en verdedigen en zoodoende
het Belgische leger gelegenheid geven zich
geheel te wijden aan de verdediging van
de Maas-werken.
een cent ontvangen
hebben, daar hij nooit
had, laat staan f 1000.
Tevergeefs herinnerde boer Hendriks hem
aan dag en uur en alle bijzonderheden der
overgave. De waard speelde den beleedigde
en schreeuwde dat de boer zgn kwitantie
moest toonen of een getuige moest mee
brengen. Iedereen kon wel komen en
f 1000 opvragen. De boer had zeker zijn
geld elders in bewaring gegeven. Hjj, de
kastelein uit den Groenen Boom, was een
eerlijk man enz enz.
En hij verzekerde zoo dikwijls bij hoog
en laag van 't geld niets te weten, dat de
boer geheel ontsteld en beteuterd de straat
op liep.
Tot zijn geluk ontmoette hij daar een
ouden kennis, wien hij terstond zgn onge
val vertelde.
Daarin is maar één remedie tegen,
als er een remedie tegen is n.l. naar
Mr. Listman te gaan en raad te vragen*
meende zijn vriend. Wanneer di* niet weet
wat te doen, dan ziet ge uw f 1000 nimmer
terug.
Mr. Listman was een oude advocaat, om
zgn vindiing, rijkheid en sluwheid wijd
vermaard en wegens zjjn vrolijken aard al
gemeen bemind.
Den volgenden morgen leidde Hendriks
naar hem zijn senreden. Hij werd spoedig
finnen gelaten en vertelde hem zjjn g-v>*l.
»Heb je nog een duizend gulden liggen V*
vroeg de advocaat toen hij geëiedi ij had.
Hf. ik wel eg elknar krggeu* ant
woordde de no>r.
Nu zock zo ü«u elkaar. wanneer
naliteit met zekerheid zal zgn vastgesteld.
In officieus» kringen te Berlijn wordt
thans gezegd, dat het tot stand komen van
bet Duitsch-Oostenrijksch handelsverdrag
zoo goed als verzekerd is en het verdrag
nog vóór het laatst van April zal worden
onderteekend. Zoodra dat geschied is, zullen
Omtrent het nabij Debra, in Polen, ge
vonden lijk van een Russisch politie-agent,
die het oog moest houden op de Poolsche
socialisten en nihilisten, wordt nog gemeld
Bjj het ljjk, dat alleen van zjjne papieren
beroofd is, werden eenige socialistische ge
schriften gevonden, zoodat de aanleiding
tot den moord licht te gissen is. De ver
moorde toch stond reeds langen tijd bg de
Duitsche socialisten bekend als een geheim
agent en aanstoker, woonde onder verschil
lende namen in onderscheidene steden en
was ook betrokken in het groote proces
tegen de Polen te Berljjn, dat tot reroor-
deeling der meeste en uitlevering aan Rus
land van twee der beschuldigden leidde.
De correspondent van de Standard* te
Philippopel seint, dat het gerucht volkomen
juist is omtrent eene groote strategische
beweging van Russische troepen aan de
Gallicische grenzen; geljjktjjdig worden
korpsen dwangarbeiders en andere dagloo-
ners op verschillende punten dier grenzen
vervoerd voor den aanleg van spoorweg-
werken.
ge ze hebt, neemt ge den vriend, die u
naar mij heeft gezonden, mede en gaat weer
naar den Groenen Boom. Daar zegt ge dat
ge u vergist hebt, dat alles in orde is en
dat ge verschooniüg vraagt en tot teeken
dat ge den waard ten volle vertrouwt, ver
zoekt ge bem de nieuwe f 1000 in bewa
ring te nemen. Ge moet er op aandringen
dat hjj dit doet, verstaat ge?«
Boer Hendriks bromde zoo iets van »ja,«
maar eigenljjk begreep hjj er niets van alsi glde hjj
dat hjj ten tweeden male f 1000 naar den .orders,
schurk zou brengen, die hem reeds f 1000
ontstolen had, slechts met dit onderscheid,
dat hjj nu een vriend mee zou nemen.
Waaneer de kastelein uit den Groenen
Boom het geld aangenomen heeft; komt ge
;erstond bjj me en nu adieu!* zei de advo-
taat en liet zgn cliënt uit.
Hoofdschuddend maakte Hendriks zich
op om nogmaals f 1000 te halen. Toen hjj
ze bjjeen had, zocht hjj zgn vriend op en
begaf zich met hem naar de bewuste her
berg. De waard schrok niet weinig, toen
ijj de verontschuldiging van den boer ver
nam en verzette zich heftig tegen het in
bewaring nemen der som. De boer echter
drong er zoo sterk op aan, dat de kastelein
even beteuterd was als Hendriks voorheen
en gat hem eindeljjk zgn zin. Toen nu de
overgave in 't bjjzjjn van den vriend ge-
8cuied was, begaf zich Hendriks terstond
naar den advocaat.
Genomen heeft hg het,* zei de gevraagde,
>noe krjjg ik het echter terug?*
Wees onbezorgd, ge zult alles tot den
laatsten cent hebben. Morgen gaat ge naar
den Groenen Boom, verlangt uwe f1000
terug. Ge zegt daarvan aan geen mensch
een enkel woord, ook aan uwen vriend niet
daarna komt ge weer hier. Verstaan?*
De boer deed wat hem bevolen werd,
ging naar den kastelein en vroeg zjjn f 1000
terug, die hem zonder eenige tegenstribbe
ling uitbetaald werden. Terstond daarna
naar den advocaat om verdere
Weet iemand, dat ge het geld gehaald
hebt?*
♦Neen, niemand, zelfs mjjn vriend niet.*
Was de waard alleen, toen hjj het u gaf?»
♦Geheel alleen.*
♦Zoo, uw eerste f 1000 hebt gjj thans
binnen,* zei de advokaat lachend. »Nu
neemt gjj uw vriend mee naar den Groenen
Boom en vraagt uw tweede duizend!*
Daar ging boer Hendriks een licht op.
Hg haalde zgn vriend en toen hjj met dezen
in den Groenen Boom gekomen de f 1000
opvraagd, toen trok de waard wel een lang
gezicht en bromde geweldig in zgn baard,
doch hg bezon zich niet lang en telde hem
het geld voor.
Mr. Listman ontving een hoed honora
rium, de kastelein in den Groenen Boom
was, toen 't geval bekend werd, genoodzaakt
te verdwgnen en boer Hendriks vraagt sedert
dien tijd, wanneer hg geld deponeert, steeds
een geteekende kwitantie.
U «L
on
e Langstraat en
nnelerwaard.
Heeft hg het geld aangenomen?* vroeg
deze.
