i Staats-almacht
!:92.
WOENSDAG 13 MEI.
1891.
Uitgever: L. J. VESRMAH, Heueden.
Bij dit nummer wordt no. 8 van het
feuilleton als bijvoegsel verbonden.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post aonder prjjs*
verbooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht,
>Kunst is geen regeeringszaak,* is een
uitdrukking, die men onzen grooten staats
man Thorbecke nog al eens ten kwade ge
duid heeft. Hoe moet de regeering, die voor
alles oog moet hebben, voor de kunst het
oog sluiten Is de kunst niet een machtige
factor om het volk op te leiden, te ont
wikkelen, een zuiver en rein genot te ver
schaffen? en dan dat barre, besliste: »kuns
is geen regeeringszaak Zou Thorbecke
met dat gevleugeld woord de bedoeling ge
had hebben, die men daaraan heeft toege
schreven Zou het niet veel meer de strekking
hebben om te verklarenDe Staat moet
zich volstrekt niet inlaten met zaken, die
zonder zijn tusschenkomst tot stand kunnen
komen. Toen de ondernemingsgeest niet te
bewegen was ons de zoo noodige spoor
wegen te geven, kwam de Staat en legde
de lijnen aan, die zonder die medewerking
zeker nog vele jaren op zich zouden hebben
laten wachten. Toen middelbaar onderwijs
dringend noodig was, doch het particulier
initiatief de zaak liet rusten, was het al
weder de Staat die hulp verleende. Was die
tusschenkomst ook bij kunst noodig? Kan
bovendien de kunst gereglementeerd en op
gedrongen worden?
Jaren zijn voorbijgegaan en veel is ver
anderd. In plaats van den weg op te gaan
door het gevleugeld woord aangewezen en
dtn Staat van vele zaken te ontlasten, heeft
men de staatszorg bij voortduring uitgebreid
om op die wijze tot den toestand te komen,
die de socialen als het meest gewenscht
beschouwen. De Staat alles voor allen
Langzaam maar zeker worden wij daarheen
gebraeht. De Staat heeft veel geregeld, wat
juist niet noodig was, hjj heeft zijn bescher
mende vleugelen over vele zaken uitgespreid
"rn het is dus niet te verwonderen dat men
^steeds meer van hem vraagt, dat steeds
hoogere eischen gesteld worden, die ons
eindelijk tot Staats-almacht zullen voeren.
Wij staan op een hellend vlak, en tegen
'wil en dank worden wij medegevoerd.
Dit valt het meest in het oog, wanneer
werd die ingewilligd, hoevele klachten zou
men hooren van verkorting der vrijheid, van
staatsbemoeizueht, voor hoeveel nieuwe vraag
stukken zou men gesteld worden
Of is ieder gestel hetzelfde, vordert alle werk
dezelfde inspanning, hebben allen dezelfde
krachten en vermogens? Waarom juist acht
uren, waarom niet zes, waarom niet vier
En wanneer nu de Staat aan dien eisch
trachtte te voldoen, wanneer de volksver
tegenwoordiging een wetsontwerp in dien
geest goedkeurde, hoe zou men dan de
fabrikanten kunnen noodzaken daarmede
genoegen te nemen. Moeten dan ook de
loonen niet van staatswege geregeld worden
En wie zal nu de fabrikanten, de kapi
talisten zooals men gaarne zegt, dwingen
het werk voort te zetten wanneer zjj, ge
plaagd door allerlei bepalingen en voor
schriften hun fabrieken sluiten, en in rus
tige rust hun leven elders slijten, het aan
de werklieden overlatende werk te zoeken
Want men zal die fabrikanten toch de vrjj-
heid wel willen laten om ook hun belang
in het oog te houden
De toestand zou dan zeker vrij wat treu
riger zijn dan nu het geval is, en die toe-
verder behoort hij zijn zorgen niet uit te worden voortdurend vele ruiten van lan-
strekkengaat hij thans in sommige op- taarns stukgeslagen. Bij Esneux werd het
zichten verder, treedt hij hier en daar opbosch in brand gestoken, dat zich over
het gebied van het individu, dan moet 1600 vierkante meter uitstrekte. Volgens
daarin wjjziging gebracht worden; de Staat een ander bericht werd over 12.000 vieik.
moet zich tot het noodige bepalen, en niet meter alles vernield. Overigens is het te
naar uitbreiding van gezag streven. Men Esneux rustig.
geve de meeste vrijheid en drage slechts Te Cockerill hebben 7500 man het werk
zorg, dat die vrijheid niet in losbandigheid gestaakt, te Haine-Saint-Pierre 380, te
ontaardt, dat de vrijheid voor den een geen t Mariemont eveneens 380, in het Centrum
dwang wordt voor een ander.
Wordt die vrijheid in alle opzichten ge-
den overtocht noodig hebben. Van Kaap
Charles stelt men zich voor een sneltrein
te laten loopen, die de reizigers in 48 uur
te New-York brengt.
De vijanden van den Russischen minister
van financiën Wischnegradski, die reeds
zooveel heeft gedaan tot verbetering der
geldmiddelen en thans nog ijverig bezig is
met conversie-plannen, hebben de regeering
in een moeilijk parket gebracht, door den
de helft der werklieden, te Lerant da fldaa Czoar steeds aan Toortwtting
1 AAA I
mafU der joden-vervolging. Het groote Londensche
geven, dan zal men weder op den goeden] De werkliedenbond te Antwerpen heeftjbankiershuis Rothschild heeft n.l. de party
weg geraken, die nu wel eenigszins verlatenbesloten de werklieden in de haven uit te'geloofsgeilooten gekozen en zjjne
is, en men zal niet meer voor Staats-almacht noodigen geen steenkolen uit het buiten-
behoeven te vreezen,
JBuitenland.
land te lossen.
verdere medewerking aan de renteverlaging
der staatsschuld geweigerd. Wat daarvan
Volgens een schrjjven van prof. E. Klebsjhet gevolg zal zjjn, valt niet te zeggen,
in het Wiener Klinische Wochenschrift* want volgens de bewering der Engelsche
De Brusselsohe Bond der werkliedenpartij is het hem gelukt de bekende tuberculinepers stelt de Russische regeering zich voor
heeft een besluit aangenomen tegen de ge- j van prof. Koch in onschadeljjken vorm te j nameljjk ten doel den goudvoorraad harer
weldpleging der overheid in de streken waar maken. Vergiftigingsverschijnselen werden oorlogskas aanmerkelijk te vermeerderen,
de werkstaking heerscht en tot goedkeuring
van het gedrag van den Algemeenen Raad
der werkliedenpartij. De vergadering be
sloot de werkstaking te ondersteunen en
te trachten de arbeidersbevolking van Brus
sel te bewegen zich bjj de grevistische be-
hierdoor niet verwekt, en de genezende hetgeen door de conversie-leeningen gemak
werking, bij Ijjders aan lupus waargenomen,
bleek dezelfde te zijn als van de tubercu
line, zooals die door Koch is samengesteld.
Te Berlijn heeft een 29-jarig werkman
de vrouw, met wie bjj eenige jaren bad
standen zal men kriigen als de Staat zich, weging aan te sluiten, onmnldelliik hulp
Jo I i geleelu, met een bijl vermoord, waarna
nog meer dan nu het geval is met de aan de grevisten te zenden, groote meetings j
arbeid wetgeving bezighoudt.
Een beschrjjving van den Staat der toe- J
op touw te zetten tegen den parlementairen
sleur en de loyale elementen uit de kies-
komst kan zeer aardig zijn, men kan water- gerechtigde burgerij aan te sporen om te
tanden naar zulke toestanden, maar bij protesteeren tegen hun kiesprivilegie, dat
eenig nadenken moet men erkennen, dat zooveel wanorde in het land sticht,
wij nog verre verwijderd zijn van zulke
utopiën, dat de menschen nog volstrekt
Men verzekert, dat de Koning van België
i tegen het einde dezer maand weder een
niet volmaakt zijn, dat men rekening moetr, A,r
J 6 reis zal maken naar Engeland. L. M. zou
ringen,
houden met de menschen zooals zjj zijn,
bij die gelegengeid ook een onderhoud heb-
Dezer dagen werd uit Redingen, in Lotha-
gemeld dat daar tusschen twee
muren de geraamten van twee Pruisische
soldaten uit den oorlog van 1870 inge-
niet met denkbeeldige personen; en legt dan Stanley
het genot der persoonljjke vrjjheid ook niet j
eenig gewicht in de schaal, zou het goed Uit een correspondentie uit Luik blijkt, 1 uien hier te doen heeft met een Keltisch
metseld werden gevonden. Thans bljjkt dat
zjjn, als de geheele menschheid één machine
was?
En dat zou toch het geval worden.
Waar de macht en invloed van den
Staat noodig zjjn om iets goeds tot stand
te brengen, daar trede hjj op, daar late hjj
zich des noods krachtig geldenmaar waar
de zaak buiten zjjn toedoen geregeld kan
worden, daar geen Staats-tusschenkoinst,
daar geen Staatshulp, kunst is geen re
geeringszaak
OJ Het is een gelukkig verschjjusel, dat velen
le sociale quaestie aan de orde is. Op ditbeseffen, dat zjj niet geboren zjjn om het
gebied vooral worden steeds hoogere eischen grootste deel van hun leven te slaven en
aan den Staat gesteld, en alles wordt te'te zwoegen om zich het noodigste levens-
^hulp geroepen om de billijkheid, de recht-onderhoud te verschaffendat zjj beseffen,
vaardigheid van die eischen helder in het dat ook geesteljjke behoeften even noodig
licht te stellen. De Staat moet alles regelen,
aan het initiatief van belanghebbenden wil
men liefst niets overlaten.
Zeide Thorbecke dat armverzorging geen
regeeringszaak was, wilde die de zorg voor
zjjn, dat het gezin, vrouw en kinderen,
evenzeer recht hebben op hun tegenwoor
digheiJ, op hun toespraak, hun steun; dat
zjj de natuurljjke opvoeders hunner kinderen
zjjn, welke verplichting zjj nu niet kunnen
de behoeftigen aan de philantropie, aan de volbrengen; welnu, dat zjj zich vereenigen
kerk overlaten, en alleen de Staat als politie
op dit gebied doen optreden, thans zjjn de
denkbeelden geheel anders geworden, de
tusschenkomst der gemeenschap, van den
Staat, wordt in vele zaken gevraagd. Een
vreemd verschijnsel! Verklaart men zich in
de eene zaak mondig door het algemeen
stemrecht te eischen, bij tal van andere
zaken wil men zijn vrjjheid prijs geven en
zich aan bepalingen onderwerpen, waardoor
de vrijheid van den een of ander belemmerd
wordt.
Luide wordt thans geroepen om den nor
malen werkdag. Acht uren werken per dag
jnoet regel zijn van allen, is de eisch, en
om het doel dat zjj zich voorstellen te be
reiken, door vereeniging zullen zjj slagen,
maar daarom behoeft geen dwang op
anderen uitgeoefend te worden, die dit besef
niet hebben of door omstandigheden geen
behoefte gevoelen om na acht uren werkens
te rusten. Dwang mag door den Staat in
dit opzicht niet geoefend worden. Vrjjheid
voor het individu, wanneer die niet in strjjd
is met de belangen der maatschappjj, moet
op den voorgrond staanbepalingen met
die vrjjheid in strjjd, moeten zoo spoedig
mogeljjk uit onze wetgeving verdwjjnen;
de Staat moet zonj dragen voor de hand-
O O
having van orde, rust cn veiligheid, maar
dat de zoogenaamde »abatteurs de charbon«:
dat zijn zjj, die de groote stukken uit de
steenkolenmjjuen halen en het best betaald
worden, zes jaar geleden 3ys frs. per dag
kregen. Na de werkstaking werd dit loon
op 4'/4 frs. gebracht; een jaar geleden brak
opnieuw een werkstaking uit en daarna
werd het loon verhoogd tot ö1/^ frs. De
»abatteurs« meeneii nu, dat, wanneer zjj
wederom voor een dag of veertien het werk
staken, zjj dan wel weer een fr. daags meer
zullen krjjgen. De aandeelhouders der mijn-
maatschappjjen trekken 12 pCt. minstens
en de steenkolen worden zeer duur verkocht.
Alen meent dus, dat de inaatschappjjen
moeten toegeven. De werkstakers kunnen
het geruimen tijd volhoudenzij hebben
sedert een jaar een franc per week in de
bondskas gestort en ontvingen 5 Mei hun
loon voor de tweede helft van April. Zjj
zjjn dus volstrekt niet bezorgd. Te Herstal
maken sommigen van hun rust gebruik om
hun kleine lapjes grond te bebouwende
overigen houden meetings.
Meer dan G00 meetings werden den Gn
Alei in de steenkolendistricten gehouden,
men berekent dat die door 40.000 werk
lieden werden bijgewoond. Over het geheel
ging het daar rustig toe, maar er werden
vele gewelddadigheden gepleegd tegen werk
lieden, die niet aan de grève meedoen
wilden, o. a. in de rnjjn Piquet. In den
omtrek van Luik werd het bosch in brand
gestoken en over 1200 vierk. meter ver
nield in de stad Luik zelf heeft geen
fabriek behoeven stil te staan.
Te Seraing bljjven veehtpartjjen tusschen
gendarmes en werkstakers aan de orde en
graf, waarin menschenbeenderen benevens
een verroest ijzeren zwaard werden ont
dekt, gelijk dat trouwens reeds vroeger
op meer plaatsen is voorgekomen. De over
levering heeft ditmaal van enkele beende'
ren geheele geraamten en van een verroest
stuk jjzer eene gansche Pruisische wapen
rusting gemaakt.
De Duitsche »Reichsanzeiger« meldt, dat
in de staats-kolenmjjn Serlo, in het district
Saarbriick, eene mjjngasontploffing heeft
plaats gehad, waarbjj 8 werklieden werden
gedood en 3 ernstig gewond.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat de ex-
koningin Nathalie, alvorens Servië te ver
laten, een door Garaschine opgesteld pro
test zal openbaar maken, hetwelk eindigt
met de hoop, dat koning Alexander, zoodra
hij meerderjarig zal zjjn geworden, zjjne
moeder zal toestaan in haar vaderland terug
te keeren.
De Portugeesche regeering heeft gratis
overtocht aangeboden aau de werklieden,
die zich willen vestigen in een der kolo
niën van Portugal. Reeds hebben 280 werk-
loozen te Lissabon van dat aanbod gebruik
gemaakt.
Alen is tegenwoordig druk bezig met de
overweging van een plan om den overtocht
van Europa naar Amerika tot drie dagen
te bekorten. Het uitgangspunt zou zijn Kaap
Wrath, in het noordwesten van Schotland,
en het punt van aankomst Kaap Charles
Labrador), die niet meer dan 1550 mijlen
van elkaar verwjjderd zjjn. Een snelvarend
stoomschip, dat 425 mijlen per dag aflegt,
&ou dus bjjna drie en een halven dag voor
keljjk kon geschieden zonder argwaan op
te wekken.
De »Nowoje Vremya,« het bekende Peters-
burgsche blad, dreigt de heeren Rotschild
met Ruslands wraak, want de petroleum-
bronnen in den Ivaukaaus zjjn bjjna geheel
het eigendom der Rothschilds. Het blad
noemt dit den Achilles-hiel van het huis
Rothschild en gelooft dat, indien de joodsche
financiers in Europa het der Russische regee
ring lastig gaan maken de regeering wel
zal weten op welke wjjze zij zich zal schade-
lobs stellen.
Verstandiger zou het echter zeker zjjn,
wanneer zij last gaf de jodenvervolging te
staken, en vermoedeljjk zal het daartoe wel
komen.
De groote jury te New-Orleans, die uit
spraak moest jdoen over de vraag of de
daders van den moord op de gevangen
zittende Italianen in staat van beschuldiging
zullen worden gesteld, heeft daarop, zooals
trouwens te voorzien was, in ontkennenden
zin beslist. Het rapport, dat openbaar ge
maakt is, bepaalt zich alleen tot de talrijke
misdaden, door de in den staat Louisiana
gevestigde Italianen gepleegd, in de eerste
plaats den moord op den politie-commis-
saris Hennessy, en doet daarbjj uitkomen,
dat de eene helft der jury, welke in deze
zaak had te beslissen, het schuldig uitsprak,
terwjjl de andere helft, hetzjj uit vrees voor
wraakneming, hetzij omgekocht, in tegen-
overgestelden zin besliste, en dat de gansche
stad daarom de daad der lynchers goedkeurt
en dus daaraan medeplichtig is. Van eene
schadeloosstelling der slachtoffers zal thans
wel niet veel komen. Reeds verzekert men,
dat de Italiaansche zaakgelastigde, graaf
Imperiali, met het gansche personeel der
legatie naar Rome zal vertrekken, zoodat
de diplomatieke betrekkingen tusschen de
Vereenigde Staten en Italië dan zullen zjjn
afgebroken.
Reuter seint uit Petersburg, dat volgens
icricht uit Moskou de verdrjjving van de
Joden uit die stad plotseling is gestaakt.
Er is een aanslag mislukt, om de voor
naamste leden van het Chileensche minis
erie door het ontploffen eener in de straat
geworpen bom van het leven te berooven.
De revolutie in Chili. Volgens bericht
uit Washington rapporteerde de Ameri-
caansche vlootvoogd in de wateren van
hili, dat de vloot der Congres-partij ia
van Üi'üsiic!:
ei Alteua
Pe Langstraat en de
Bominelerwaard.
j hij uit het raam van de vierde verdieping
sprong. Hij was onmiddellijk een lijk. De
man zou eerstdaags met deze vrouw zjjn
getrouwd, maar 't bldek dat hij reeds voor
eenige jaren gehuwd was en van zjjn vrouw
gescheiden leefde.