De vijand in huis.
FEUILLETON.
WOENSDAG 23 JULI
1891.
Uitgever: L. j. YEERMAN, Heusden.
LEEUWERIK
NACHTEGAAL.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjg.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 oent.
Advertentiën 1G regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
In een vaderlandsch dorp, het schoonste
en vooral des zomers meest gezochte van
alle dorpen is verleden week namens het
edelachtbaar bestuur door de onderwjjzers
aan de kinderen een raad gegeven, met ver
zoek dien aan de ouders over te brengen,
den raad n.l. om geen water noch melk
aan de lippen te brengen vóór die terdege
gekookt zijn.
In bedoeld dorp, 't welk we niet noemen
durven om de schade, die daarvan het ge
volg zijn kan, heerscht in hevigen graad
de vreeseljjkste onzer inheemsche ziekten en
met het oog daarop achtte het bestuur zich
gerechtigd de onderwijzers tot middelaars te
gebruiken, ten einde de inwoners voor de
zooveelste maal te waarschuwen dat ze eiken
morgen en eiken avond een vijand in huis
brengen, die 't heele huisgezin ten verderve
brengen kan.
Moest dat nog noodig zijn
Neen zeggen wij, die dit schrjjven. Doch
wij voegen er in één adem bij, wij zijn door
ondervinding wijs geworden. Het schijnt
wel dat een mensch de ondervinding van
noode heeft, voor hij gelooft aan waar
schuwingen op gezondheidkundig gebied.
Enkele jaren geleden logeerde schrijver
dezes met zijn gezin, vrouw en één kind
van 3 jaren, in een der schoonste streken
van ons vaderland. De schoonheid der streek
belette niet dat op tal van hoeven de typhus
haar vreeseljjken scepter zwaaide. Wij dron
ken het water, 't welk uit den grond op
borrelde en voedden de kleine met melk der
naastliggende hoeve, waar de boer aan
typhus lag. Den raad de melk te koken
hadden we toen meermalen gehoord, doch
wanneer men logeert is men niet altijd in
de gelegenheid goeden raad op te volgen
en zoo dronk de kleine ongekookte melk,
versch van de koe, of water, geschept uit
den put, maar ongekookt en de gezondheid
liet niets te wenschen over. Doch weer in
onze woonplaats teruggekeerd, begon de
kleine te kwijnen en voedsel te weigeren
Een maand lang duurde die periode, die op
hevige koorts uitliep, waarna doctorale hulp
werd ingeroepen.
i)
I. DE LEEUWERIK.
Blauwe bergen en geurige heide, helderen
hemel en frissche berglucht. In het kleine
dal een dorp met kleine nette huisjes en
bergopwaarts gebouwde hutten en in het
midden hoog troonende de kerk. Alles is
stil en liefelijk. Zondagsrust wijd en zijd
Een jonge wandelaar komt het bergpad af,
zijn oog blikt vioolijk om zich heen, zijn
donkere lokken wuiven in den morgenwind.
Plotseling staat hij stil en luistert. Het
klonk in de verte als hoorde hij gezang
krachiig en vol en toch ook smeltend zacht.
Ademloos hoorde hij toe, zijn wangen
gloeidendaar schemerde een helder kleedje,
daar zag hjj eene jeugdige meisjesgestalte.
Zij hield een fladderenden vogel in de hand,
die hare liefkozingen scheen te verstaan en
wien zij een lustig lied voorzong. Het was
een leeuwerik. Ook het meisje maakte op
den wandelaar den indruk eener zingende
leeuwerik. Zij hield op met haar gezang
toen zij den jongeling bemerkte, en streelde
verlegen haar vogeltje. Ook bij wist op dit
oogenblik niets te zeggen. Zoo stonden zij
een minuut tegenover elkander, beiden jong
en schoon.
Richard Eller, zoo was de naam des
jongelings, was ongeveer 23 jaren oud. De
muziek, van ganscher harte toegedaan, had
Na een paar dagen constateerde de me
dicus typhus en er bleef geen twijfel over
waar de kleine de kiemen dezer ziekte hao
opgedaan.
Toen begonnen zes weken van vreeselijk
lijden, van hoop en vertwijfeling, een strijc
tusschen dood en leven, waarin ten slotte
het leven de overwinning behaalde.
Zal de lezer uit dit geval leering trekken?
Wij hopen hetslechts daartoe deelden we
het mede. Het is beter wijs te worden zonder
dan door ondervinding.
Doch hoe is het nu met de verbreiding
der besmettelijke ziekten gesteld?
De geleerden zijn 't daarover thans gehee
eens, alweer door ondervinding. Er zijn
duizenden overleden alvorens zij met zeker
heid den weg konden aanwijzen langs welke
de ziekte tot den mensch komt. De kiemen
huizen volgens hen in 't drinkwater en
komen daaruit in den mensch of het dier
en door het laatste in de melk. Het koken
echter doodt ze en vandaar, dat gekook
water en gekookte melk zonder vrees voor
besmetting kunnen genuttigd worden.
En nu de bewijzen.
Te Groningen deden zich voor een paar
jaar typhus-gevallen voor. Ze waren over
de geheele stad verspreid. Een paar maanden
te voren waren enkele lichte gevallen ge
constateerd op een boerderij aan de grens
gelegen. De bewoners dezer hoeve gebruikten
pompwater uit een put in de onmiddellijke
nabijheid van den mesthoop gelegen. Van
de ruim 50 typhuszieken in de stad, hadden
43 melk uit deze boerderij gedronken en
3 het water uit de pomp. Er blijft dus
geen twijfel over dat de melk hier de ver-
spreidster der ziekte was.
Bij een te Londen uitgebroken epidemie
werd na lang navorschen de oorzaak in het
bedorven water eener bron gevonden, waarin
de melkgereedschappen werden schoonge
maakt. Tot het water dezer bron drongen
door den bodem de uitwerpselen eens typhus-
lijders door. Langs dezen weg kwamen de
kiemen in de melk en door deze naar Londen,
waar het centrum der ziekte juist gelegen
was in dat deel, 't welk van deze melk
voorzien werd.
In een dorp, 3 mijlen van Manchester
gelegen, stierven in Augustus 1889 35 per
sonen in 18 families aan roodvonk. De
doctoren trokken daaruit de conclusie dat
deze door dezelfde oorzaak moesten aan
gestoken zijn. Bij de onmogelijkheid een
andere oorzaak vinden, viel hunne aan
dacht op de melk. Na onderzoek bleek dat
Buitenland.
Te Eecloo (België) waren eenige werk
lieden bezig een gierput schoon te maken,
toen één hunner, door de opstijgende gas-
al de getroffen gezinnen hun melk kregen sen bedwelmd, er in viel, gevolgd door
uit een en dezelfde melkerjj, terwijl zij, die een tweede die hem te hulp wilde komen,
van andere leveranciers melk opdeden, ge-jEen schi Colbaert, redde er een, maar
spaard bleven. Aan t licht kwam nu dat I
in het gezin van een der melker» roodvonk Iwer<1 2eIf bedwelmd en viel in den pnt,
aantoonen, dat zij van een der Duitsche
havens uit, passage naar Amerika of elders
hebben genomen. Deze Joden staan onder
de bescherming van het emigratie-comité,
aan de Hongaarsch-Russische grens werk
zaam.
Thans wordt uit Sofia gemeld, dat twee
studenten zijn gevangen genomen als de
heerschte. De melk door hem gemolken ,'op zÜne beurt door een vier(le gevolgd. I vermoedelijke moordenaars van den Bal-
werd na het werk met de andere in vatenHet was afgrjjseljjk, zooals de drie in hun gaarschen minister Beltcheff, en volledige
gegoten en daarna in het dorp bij de klanten doodangst met elkander worstelden. Nog bekentenis hebben afgelegd, onder voor-
bezor^d,^ tegeljjk met de besmettelijke rood- "Q man jj0n men redden, maar de twee'geven echter, dat zij slechts de werktuigen
V°Nogeiéén geval, thans uit Duitschland. anderen kwamen om, ook de moedige zijn geweest van dr. Tjatschew en de luite-
Voor enkele jaren werden in Maart vier
kinderen van 49 jaren, uit één gezin
plotseling ziek en van een ander dicht bij
wonend gezin twee. Deze kinderen hadden
uit dezelfde boerderij melk gedronken. De
melk werd onderzocht en hoewel nog versch
schipper,
nant-kolonels Kissow en Molloe. Ook deze
Aan de vestingwerken te Parijs bjj Porte drie personen zijn daarop gevangen genomen
Bagnolet is het naakte lijk van een vrouw i en afzonderlijk opgesloten.
vermoord op de Jack the Ripper-manier
gevonden.
De landbouwraad van Kasan (Rusland)
besloot een leening aan te gaan van 5 mil-
zjjnde, kleurde ze blauw lakmoespapier rood, j jn een verga<3ering vaQ 3000 kiezers te lioen roebel ter verschaffing van koren aan
De boerderij telde 50 koeien, van welke Lr, i i -l i i 'j i_ i j -o i
twee nan parelziekte lagen. Een dezer atond I Berl»n heeft BeW a,t naam bft be" ld8 boereI1 e° te'ens 0SI1 de to
droog, de ander gaf rjjkeljjk. In de melk j stuur der partjj, het bekende ontwerp ver- verzoeken om schorsing van de belastingen;
dezer koe nu lag de oorzaak der ziekte. De dedigd van het sociaal-democratisch partjj- j verder om het stoken van brandewijn uit
kinderen herstelden na 4 uren heftige in- programma. Bebel sprak 3 uur, waarna de graan te verbieden en om de tapperpen
gewandspijnen geleden te hebben, allen, en discussie werd uitgesteld tot een daarna'waar brandewijn geschonken wordt, ge-
bijeen te roepen vergadering. j durende een jaar te sluiten. De Raad be-
Nadat de bijeenkomst gesloten was, sloot verder een algemeene oproeping te
trachtten een aantal sociaal-democraten te doen om giften in te zamelen voor de nood-
vergeefs nog een vergadering bjj te wonen lijdende bevolking in het gouvernement
van vrouweljjke koffiehuisbedienden, die pasKasan.
twaalven was aangevangen, na de De bladen melden, dat het Ministerie van
sluiting van restaurants. Voor en in het Binnenl. Zaken beambten heeft gezonden
lokaal ging 't onrustig toe, zoodat de politie naar de door misgewas geteisterde land-
eenige personen moest arresteeren.
hij na geëindigden schooltjjd zijn vader ver
zocht hem in de muziek te laten studeeren.
Zjjn vader, alhoewel niet rjjk, had een
winstgevende zaak en had gaarne gezien
dat zjjn zoon hem in de zaken had opge
volgd, doch als een wjjs man had hjj toe
gegeven en zond hem naar het werelbe-
roernde conservatoire te Leipzig, waar Richard
zich in betrekkelijk korten tijd tot een be
kwaam musicus wist te verheffenook als
componist had hjj goede vorderingen ge
maakt.
Richard was op een voetreisje door het
gebergte en zjjn weg voerde hem over deze
bloeiende heide en toen hjj nu zoo plotse
ling voor het jonge schoone meisje stond,
dat geheel gezang scheen te zijn, was het
alsof hjj droomde.
Jeugd en schoonheid, gepaard met maag
delijke schuchterheid, lachten uit hare blauwe
oogen, spraken uit alle lijnen van haar
rozig gezichtje. Hij groette haar en zjj be-
beantwoordde vrijmoedig zjjnen groet.
»Het is heden een schoone dag,« zeide
Richard, een gesprek aanknoopende»een
rechte dag des Heeren, en daarbij uw liefelijk
gezang.*
»Mijn gezang?* lachtte zjj, »hoort gij
gaarne zingen
»Er is voor mjj niets schooners.*
»Gi-j hebt recht,zeide zij, gezang is iets
schoons en ik ben gelukkig dat ik zin
gen kan. Doet gij ook aan muziek
»Ik bestudeer de muziek als beroep.*
»0, dat ik dat ook mocht?* riep Anna
evendig.
>Eu gjj zoudt met uwe heerlijke stem
de wereld kunnen betoo veren,* hernam
diehard.
»Zou het waar zjjn?* zeide Anna met
kinderljjke bljjdschap. Maar het kost immers
waren den volgenden dag weer normaal.
Eén kind uit het eerste gezin bleef van
de ziekte verschoond, hoewel ook dit van
de melk gedronken had. Doch het kind had
de vloeistof gekookt genuttigd.
Uit al deze gevallen blijkt dat melk een
gevaarljjke overdraagster van ziektekiemen
worden kan. En dat is geen wonder wan- 6
neer men in 't oog houdt, dat melk evenals
fioed een voortreffelijk voedsel voor bacillen
en de kiemen dezer is.
De verbreiding van vele ziekten door
mcillen is thans door navorschingen van
uitstekende geleerden onomstooteljjk be
wezen. Evenzoo is 't ontwijfelbaar zeker
dat flink koken deze ziektekiemen doodt.
Vandaar is het gebruik van gekookte
melk ver te verkiezen boven ongekookte
indien althans niet de gezondheid van 't
dier, de onschadelijkheid van 't drinkwater
en die der naaste omgeving ontwijfelbaar
vast staat.
Zaterdagmorgen is aan de werken van
het Manchester-kanaal een locomotief met
elf waggons van een dam gestort waaronder
vele arbeiders werkzaam waren. Tot nog
toe zjjn elf dooden gevondener zjjn vele
personen gewond.
veel geld om zich in den zang te bekwamen
Mijn vader is schoolmeester in het dorp en
gjj weet dat zulk een niet veel over kan
houden.*
»Het is waar,* hernam Richard; »doch
zou het misschien gaan,* voegde hij zich
bezinnende er bp, »het zou jammer zjjn dat
zulk een talent moest verloren gaan.*
Anna liet het hoofdje zinken en zweeg.
Richard zag haar aan. Zjj zag er zoo lief
uit in haar landeljjk kleed. Hoe zou eens
de tooneelwereld wedijveren om haar bezit,
wanneer men haar aan de vergetelheid ont
rukte Hjj overlegde bij zich zelvewaarom
zou hij geen les kunnen geven en de op
brengst met het meisje deelenook zou zjjn
vader hem wel ondersteunen om zulk een
talent te behouden.
»Zoudt gij rujjne hulp willen aannemen,
juffer?* vroeg hij vast besloten.
Anna bloosde. »Dat zal niet gaan, mjjn-
heer,« zeide zjj weifelend.
Waarom niet?*
»Mjjn vader zal het niet toestaan, mjjn-
heer.«
Waarom niet? Wat ik voor u uitgeef,
kunt ge mij later teruggeven.*
Anna hief het hoofdje op. »Als ik zange
res ben?* riep zij levendig.
»Laat mjj met uwin vader spreken, lief
kind, hoe zonderling, hier op de heide
ontmoeten wjj elkander voor het eerst en
het is mij of ik u reeds jaren lang kende!*
Beiden gingen langzaam den weg op die
naar de ouderlijke woning voerdevan tijd
tot tijd kwamen hen dorpelingen tegen,
Anna knikte hen allen goeden dag.
»Ons lief leeuwerikje,* zeide een oude
boer tot een buurman. »Wie heeft zij daar
bij zich? Zou het een bloedverwant van den
meester zijn?*
In verschillende steden van Galicië be
vinden zich op het oogenblik ongeveer 120(
Russische Joden, die het Duitsche grond
gebied niet mogen betreden vóór zij kunnen
»Of wel een vrijer voor Anna?« bemerkte
de andere.
Welzeker, zij is nog een kind, alhoewe
er tegenwoordig vroeg genoeg gevrijd wordt.
Anna en Richard stonden thans voor he
schoolhuis, dat net en lief in het midden
van eenen kleinen tuin gelegen was. Voor
aan de straat de sierlijk aangelegde bloem
bedden, beschaduwd door hooge boomen
waaronder men een tafel met banken ge
plaatst had, noodigden tot zitten uit.
>Dat moet hier lief wonen zijn,* zeide
Richard, »hier zou men een hut willen
bouwen.*
»De hut is er reeds,* scherstte Anna,
terwijl zij hem de nette woonkamer binnen
leidde. Vader is in de kerk,* terwjjl zj
hem een stoel aanbood, »en moeder zal ik
terstond halen.*
Het meisje ging heen. Richard zag haar
na, en de gedachte rees bjj hem op, dat dit
meisje welligt een grooten invloed op zijn
volgend leven kon hebben.
Nu trad Anna met haar moeder binnen,
een vrouw van middelbare grootte, uit wiens
gelaatstrekken eenvoudigheid en goedhartig
heid spraken. Zjj groette den jongeling
ïarteljjk en weldra was hij met de moeder
even als met de dochter bekend. De moeder
hoorde met welgevallen den jongeling aan
en moest op haar verzoek beloven, eenige
dagen te blijven.
Anna, die niet bjj het gesprek tegen
woordig geweest was, kwam binnen met
eenige ververschingentoen de moeder haar
vertelde, dat hunne gast eenige dagen bjj
hen zou blijven, kon zjj hare bljjdschap
daarover nauwelijks verbergen.
Spoedig kwam ook de meester uit de kerk,
waar hij het orgel bespeeld had. Zjjne vrouw
gaf hem de noodige ophelderingen. De oude
streken, ten einde uitvoerige inlichtingen te
verkrjjgen.
Te Gossensass, op de zuideljjke helling
van de Brenner, worden in den laatsten
tijd herhaaldeljjk aardschokken waarge
nomen, zoo hevig, dat de vensters in de
huizen rinkelen en de schellen beginnen te
luiden. In den nacht van Zaterdag op
Zondag werden de bewoners uit hun slaap
opgeschrikt door aanhoudende golvende be-
wegingen der aardkorst.
was blijkbaar trotscb op het talent zjjner
dochter en verheugde zich over de uitzigten
die de jonge gast voor Anna's toekomst
opende en ontwikkelde in den loop van het
gesprek zooveel muzikale kennis, die Richard
in een dorpsschoolmeester niet verwacht had.
Daarop zette hij zich aan een klavier en
speelde het eerste gedeelte eener sonate van
Beethoven, met eene vaardigheid en uit
drukking die Richard in verrukking bracht.
Men verzocht ook hem wat te spelen.
Anna zette zich tegenover hem.
Richard zag haar aan, zij had de oogen
nedergeslagen, een zweem van zwaarmoedig
heid lag over haar kinderIjjk gelaat ver
spreid. Wat zou zij wel denken? Richard
had het gaarne geweten.
Hjj gleed over de toetsen, zacht smeltend
ruischten de accoorden onder den druk
zjjner vingeren, als eene zachte innige vraag,
als een hem onbekend verlangen. Toen
diehard geëindigd had lag er over het gelaat
zjjner toehoorders eea stille vrede verspreid.
Bravo! bravissimo!» riep de school
meester met stralende oogen, »dat noem ik
eerst spelen. Maar nu, Anna, moet gjj voor
mijnheer ook iets zingen.*
En Anna zong. Zij zong het eenvoudige
maar schoone lied:
Richard was geheel onder de betoo vering
van Anna's hemelsche stem, die zoo zacht
en smeltend en zoo krachtvol zjjn oor
streelde en weerklank in zijn hart vond.
Zoo verliepen zes dagen; eindeljjk ver
rok Richard. Wat Anna's toekomst betrof,
dit was reeds besproken en besloten. Haar
vader zelve begeleidde haar naar Leipzig.
ft Land van fallen
en itltena.
angstraat en de
oiiiinelerwaai'd.
EN
•itDer Eichwald brauset, die Wolken ziehn
(Wordt vervolg dj