Zaterdag 8 augustüs.
Het Alpmeen Merlaniscli Vredebond,
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
117.
18tl.
Dit blad verschjnt WOENSDAG en ZATEBDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag» en Vrijdagmorgen ingewacht.
ten jare 1871 opgericht, heeft, wil
ljjken tred houden met de vele buitenland-1
sche Vredevereenigingen, meer dan tot
dusver het geval mocht wezen, behoefte
aan algemeene ondersteuning. Te weinig
meent ook gij, dat dit een der vruchten
beloofd daartoe te zullen medewerken. Dooh j andere
wel willenden en tevens de altoos
'onzer besohaving zijn zal, dat meer en meer ook hier hebben traagheid en gemis aan noodige geldelijke kracht ons blijven ont-
e ^e" bet rechtsbeginsel zich zal doen gelden in voortvarendheid veel goeds verhinderd.
betrekking tusschen de Staten, sluit U
dan bjj ons aan om aan de verwezenlijking
van dat ideaal te arbeiden.
De tijdgeest is op onze hand. Zeker,
Zoo treedt het Recht in de plaats
het Geweld. Daarheen moet de steven
richt.
Evenmin als tusschen de burgers
breken.
van Wij wekken U dus op om donateur
ge- lid te worden van het Vredebond en
deelingen te stichten, waartoe slechts
van tiental leden voldoende is.
of
af-
een
wellicht heeft het in de laatste jaren van - -v j i. j cu i i ut i i. i t r. i u i-i i i
7ieb doen hnnren tisotpow viin PPnicr nr. t allerwe£e zien we hoe de staande legers eenen Staat mag het «recht van den sterkstee j De jaarhjksche geldelijke bijdrage xs zoo,
zich uitbreiden, allerwege worden de uit- i tusschen de Staten onderling heerscben. De onbeduidend, dat daardoor niemand kan
gaven voor militaire doeleinden opgedreven tijden zijn voorbij, dat de eigenrichtiug in worden afgeschrikt.
doch te gelijker tijd wordt overal dede Staten bestondeens zullen de tijden De ondergeteekenden zijn gaarne bereid
wensch vernomen, ook uit den mond van Jook voorbij zijn, dat de eigenrichting tus-' al die inlichtingen te geven, die gewenscht
Vorsten en Staatslieden: moge de vrede, schen de Staten geduld wordt. kunnen worden,
bewaard blijven Si vis pacem para helium
wilt gij den vrede, bereid U ten krijg
nagenoeg zijn eemg or
gaan waren de jaarboekjes, die schoon
welwillend en vaak met ingenomenheid
door de binnenlandsche en ook door de
buitenlandsche pers ontvangen slechts
een betrekkelijk kleinen kring van lezers
vonden.
Wat wil het Alg. Ned. Vredebond?
Ziehier eenige der overwegingen, die tot
de oprichting dezer vereeniging hebben ge
leid, gelijk zij aan het hoofd van het
reglement zijn geformuleerd
dat het oorlogvoeren moet worden be
schouwd als een onrechtmatig middel, om
geschillen tusschen Staten op te lossen
dat de oorlog is een wanklank in onzen
tijd van beschaving en verlichting, en dat
hij de zedelijke en stoffelijke belangen der
natiën dreigt te vernietigen
dat alles moet worden beproefd om door
andere middelen dan het ruw geweld, het
recht tusschen de volken te handhaven, en
zoodoende het uitbarsten van den krijg te
voorkomen, of de eens uitgebarsten oor
logen zoo spoedig mogelijk te doen eindigen
dat de krachtig uitgesproken afkeer van
den oorlog, in alle beschaafde landen ver
nomen, op den duur niet zonder invloed
kan blijven op de besluiten der macht
hebbenden
dat ter bereiking van dit doel, vereeni
ging van krachten noodig is, opdat duide-
ljjk bljjke, dat de oorlog met zijn ellende
nog slechts ten gevolge van kunstmatige
opwinding voor korten tijd toejuiching kan
vinden, en dat duurzame vrede de alge
meene en vurige wensch der volkeren is.
Waren de stichters onzer vereeniging
utopistendie geene rekening heilden met
bestaande toestanden en met den geest van
hunnen tijd, die het onbereikbare najoegen
en met één tooverslag de gansche wereld
willen veranderen? In geenen deele. Idealis
ten waren zij: zjj geloofden in den voor
uitgang van het menschdom
zjj geloofden, dat eenmaal het Recht
zoude zegevieren over de Macht.
Landgenooten, is ook dit uw geloof;
geschillen tusschen de Staten
„Men moet ze in de oogen zien 3"
(2
Ik stelde de vrouw gerust en raadde haar
naar huis te gaan, zonder ze tot haar man
toe te laten. Er zal een uur verloopen zijn,
toen ze terugkeerde. Fransje was nog niet
thuis. De middag was voorbij. Geen der
vriendinnen en kennissen had het meisje
gezien. Alle navorschingen waren vruchte
loos. De oude vrouw jammerde en weende
en was zeer opgewonden. Waarmee kan ze
zich troosten? Dat uitbljjven over het mid
daguur was iets zoo ongewoons, dat haar
bezorgdheid ook mij zeer verklaarbaar toe
scheen. En dan haar optreden dezen morgen
Ik vertelde dit aan de moederik herinnerde
mjj, dat Fransje haar vader liever niet ont
moet had, dat zij toegestemd had een ge
heim te hebben en de onthulling daarvan
tot later verschoven had. In plaats echter
de vrouw gerust te stellen, vermeerderden
deze mededeelingen haar onrust. Ik had
moeite haar van een gesprek met haar man
te weerhouden en naar huis te zenden.
Nauwelijks had ze mij verlaten of de ge-
vangenis-docter trad bij mij binnen. De arts
had haar in den gang ontmoet.
«Was dat niet de vrouw van onzen ouden
Schilberg?* vroeg hij haastig.
«Ze is zoo even weggegaan.
«Die arme, arme ouders!* zei hij ernstig'
en deelnemend.
zegt eene oude leenspreuk, en al kan men
naar waarheid zeggen, dat het juister ware,
indien zij luiddeSi vis pacempara pacem
(als gij deu vrede wilt, bewaar dan den vrede)
toch gaat een zucht naar vrede door Europa,
terwijl het zich tot de tanden wapent.
Hoeveel schatten die krijgstoerustingen
verslinden, met welke zware lasten de
volkeren daardoor worden gedrukt, hoe de
staatsschulden toenemen, hoe de ontwikke
ling der natiën wordt gestremd, en heur
welvaart belemmerd, dat alles behoeft hier
niet te worden betoogd. Ook niet, hoe de
verarming ontevredenheid baart, met al de
daaraan verknochte gevaren, die Staat en
Maatschappij met ondergang bedreigen.
Is er dan geen ander middel dan de
oorlog om de
te vereffenen?
Gij weet het, landgenooten, dat middel
bestaat en wordt gelukkig meer en meer
toegepast: het zijn de internationale scheids
rechten. Aan vredevereenigingen is het voor
een deel te danken, dat menig geschil, dat
anders slechts door geweld van wapenen
zoude zijn beslecht, door de onpartijdige
uitspraak van scheidsmannen is beslist.
Reeds nu hebben om niet eens te
spreken van de Yereenigde Staten van
Noord-Amerika, waar eene poging gedaan
wordt om al de Amerikaansche Staten in
een algemeen vredebond te vereenigen
een aantal natiën van Europa, waaronder
Engeland, Italië en ook Nederland, doot
hare parlementen doen verklaren, dat de
opdracht van geschillen aan scheidsgerech
ten eene noodzakelijkheid en een plicht is,
waaraan men zich niet mag onttrekken, en
die verklaringen zijn door geene Regeering
weersprokenintegendeel, de meeste hebben
onzen
aan u
plicht te
de beslissing
1 tuitenland.
Deze uitroep deed mjj schrikken. Ik wist
op dit oogenblik niet wat ik denken of
spreken zou. De dokter was naar 't raam
gegaan en staarde zwijgend op het plein,
waarop echter niets te zien was, dat hem
onbekend was. De stilte was drukkend, be
angstigend. Hij scheen niet te willen spreken,
ik durfde niet vragen.
«De vrouw maakt zich zonder reden be
zorgd,* zei ik, om een aanknoopingspunt
te hebben, «Fransje zal weer terugkomen,
zij kan
«Weet ge 't dan nog niet?« viel hij my
in de reden.
«Neen, wat dan?*
«Weet gjj werkelijk nog niet, dat Fransje
gevonden is?«
Wuarachtig niet
«Dan weet ge ook niet, waar en hoe?«
«Neen, neen!*
«Fransje is dood!«
«Mijn God, hoe is dat mogelijk?*
«J«, het is treurig, onder zulke omstan
digheden den dood te vinden! Wanneer
't leven nog zooveel belooft, plotseling ver
nietigd te worden! Dat is verschrikkelijk
«Maar hoe dan toch?* riep ik, zijn woorden
niet begrjj pende.
«Het meisje is verdronken!*
«Wat?*
«Versta mij goed,* ging hij verder, met
ongewone heftigheid, «het kind heeft door
de hand van een ander den dood gevonden,
is met geweld in 't water gesmeten en ver
moord geworden
«Dat is verschrikkelijk
«Jh, dat is het. Ik weet niet* zei de
doctor, meer tot zichzelf dan tot mij het
woord richtend, «of het een troost voor die
Maar wat kan het kleine Nederland doen
Het geldt hier een internationaal
belang.
Nederland sla het oog op hetgeen elders
geschiedt
In Noord-Amerika is de vredebeweging
in vollen gang. Frankrijk telt een menigte
van vredevereenigingen. Italië eveneens.
Krachtigen steun vindt onze zaak in België,
Zweden, Denemarken, Spanje en elders. En
Engeland! De leden der Vredebonden telt
mer er bij honderd-duizenden, wat waar-j
schijuljjk nog niet genoeg gezegd is. Vrouwen
hebben daar verschillende vereenigingen op-
gericht, en werken met kracht mede.
Godsdienstleeraren van iedere gezindte i
stellen zich aan het hoofd, en onder de^
ijverigsten vindt men de Bisschoppen en
Aartsbisschoppen, zoo van Protestantscho i
als van Roomsche zijde. Zelfs is besloten,
dat een bepaalde Zondag zou worden aan- j
gewezen, om door medewerking van de kerk;
het goddelijk bevelvrede zij den menschen
op aarde, tot eene waarheid te maken. j
Zal nu Nederland, dat wel eens als de|
bakermat der vrijheid en der beschaving
geprezen is, zich aan die algemeene en edel
moedige beweging onttrekken, en lusteloos
blijven, bij de algemeene rusteloosheid om
hst werk der beschaving en der menschen-
liefde te steunen?
Zullen wij Nederlanders ons zeiven die
vernedering aandoen?
Zal in Nederland de traagheid in dezen
den boventoon voeren
Laten wij het rondweg zeggen. Als ons
streven ijdel zal zijn, wij hebben het dan
niet te wijten aan tegenstand, want die is
er niet, maar aan de lauwheid van hen,
die de waarde van ons streven erkennen,
maar die door niet met ons mede te werken
de oorzaak zijn, dat de steun van zooveel Eishouer genaamd, een
Mr. A. M. MAAS GEESTERANUS,
Directeur van de Nederlandsche
StaatscourantOnder-Voorzitter en
Penningmeester.
L. S. ENTHOVEN, Industrieel.
Mr. J. B. BREUKELMAN, Com-
zond man van 34 jaren, van gezonde ouders,
Hij had in 1888 zijn vrouw aan longtering
verloren en begon zelf in Februari 1890
te sukkelen, na een hevigen slag, dien hjj
bij een arrestatie op den rechter schouder
had ontvangen. In Mei had hij een zware
bloedspuwing, en het microscopisch onder
zoek bracht tuberkel-bacillen aan het licht.
Later openbaarden zich geweldige hoofd
pijnen, koorts, belangrijk verlies van ge-
En hiermede meenen wij wicht des lichaamsin September weder
hebben gedaan en laten hevige bloedspuwing. In het begin van
- over- December begon de behandeling met tuber-
Mr. C. BAKE, Referendaris bij denKoch's genee.smiddel40 percent der door
hem behandelde longlijders kon hij als ge
nezen ontslaan en 45 percent als gebeterd
bijna allen verkeerden in eenigszins ver ge
vorderd stadium der ziekte.
In de Belgische Kamer van afgevaardigden
heeft de Minister-president Beernaert ver
klaard, dat de plotselinge ongesteldheid der
Koningin op Maandag ten onrechte onge
rustheid heeft gewekt. De ongesteldheid
kwam voort uit zenuwlijden. De Koning,
aldus vervolgde de Minister, heeft mij op
gedragen 's lands vertegenwoordigers gerust
te stellen. Er is alle reden om te hopen,
dat de Koningin weldra hersteld zal zijn.
Deze verklaring werd met bijval begroet.
Een arts te Dusseldorp, dr. Alfred Thamm,
geeft in het Deutsche Medicinische Wochen-
schrift verslag van een behandeling van een
patient, die aan tuberculose van de hersens
en van de longen leed, met Koch's tuber
culine. Het geldt een agent van politie
Laatstleden Zondag is te Essen eene ver
gadering van de mjjnwerkersbond Glückauf
gehouden. In deze bijeenkomst waren twintig
afdeelingen door zestig afgevaardigden ver
tegenwoordigd. Wel werd weder de eisch
gesteld ter invoering van een werkdag van
acht urenmaar tevens werd geconstateerd
dat onder de mijnwerkers het samengaan
met de socialisten steeds vermindert.
vroeger
zeer
ge-
oude lieden zijn zal, dat de moordenaar be
reids ontdekt en gevangen genomen is en
dat aan zijn schuld uauwlijks getwijfeld
worden kan. Neen, neen, dat kan niet
troosten. Voor den ouden gevangenisop
zichter moet dat juist een onoverzienbare
oorzaak van smart zijn. De oude man was
zoo innig aan dat kind gehecht, het was
zijn leven, zijn alles. En dan den moordenaar
van dat kind dagelijks voor oogen te hebben,
met hem te verkcerenHeere Goddat is
onmogelijk, dat is meer dan een mensch
verdragen kan. Wij moeten een uitweg
zoeken en zullen hem vinden. Gij kent toch
de Goelke?« vroeg hij.
«Neen!*
«Het is een waterput van onpeilbare
diepte en eenige duizend schreden omvang,
omgeven door een misschien 20 voet hoogen
rand, die uiterst steil is. Daarlangs, dicht
aan den rand, bevindt zich een open voet
pad. Dit pad wordt veel door wandelaars
bezocht. Heden morgen tusschen 9 en 10
uur is Fransje daar gezien. Ze was niet
alleen, een jonge man liep naast haar.
Hieruit moet men opmaken, dat tusschen
hen een intieme verhouding bestond. In den
aanvang liepen beiden kalm pratend voort,
doch langzamerhand nam hun gesprek een
hartstochtelijk karakter aan. Het had al
den schijn alsof van de eene zijde dringend
gevraagd, van de andere bestemd afgeslagen
werd. De woordenwisseling is daarna zeer
heftig geworden. Fransje had nu den jongen
man haar arm onttrokken. Plotseling is zij
blijven staan en heeft ver hoorbaar ge-
roepen: «wat wilt ge doen?* Het antwoord
dts jonkmans is niet verstaan. Onmiddellijk
daarna keerde Fransje naar de stad terug,
en scheen het dat hij haar ongehinderd lie
gaan. Doch een oogenblik later ijlde hi
haar na, vatte haar met de eene hand om
den hals, nmt de andere om het middel
droeg haar tot den rand des vijvers en stortte
haar van boven in het diepe water. Is da
niet duivelsch?«
«Maar hoe weet ge dat alles
«Van begin tot einde is de verschrikke
lijke misdaad van twee zijden gezien ge'
worden, zonder dat de daad verhindert
worden kon. Hetgeen ik weet, steunt op
't geen gezien is door lui, die volkomen ge
loofwaardig zijn. Ik ben terstond naar hier
geijld om te verhinderen dat Schilberg den
schurk ontvangt. Hoe zullen we dat aan
leggen
Ons onderhoud voerde tot het resultaat,
dat de dokter spoedig met Schilberg spreken
en hem dan meenemen zou. Dien dag kwam
me de oude man niet meer onder de oogen.
In de vele jaren mijner ambtelijke loop
baan zijn mij misdadigers van alle soort,
bij duizenden te tellen, toegevoerd. Onder
dezen heb ik menschen ontmoet, welke den
menschennaam geenszins verdienden, in wier
borst geen ruimte was voor eenig mensche-
ljjk gevoel, wier leven een onafgebroken
hoon was van alle goddelijke en menscheljjke
instellingen, een lange keten afschuwelijke
handelingen. Toch had geen enkel van deze
ongelukkige schepsels me zooveel afschuw
ingeboezemd als de*jonkman, dien ik thans
verwachtte.
Hoe kon dat ook anders zijn? Ik had
het meisje van de geboorte af gekend, de
ouders waren door jaren lang verkeer mijn
vrienden geworden en ik had ze als zoo
danig lief gekregen. Ik zag de diepe wonde,
Uit een artikel van den commandant der
Londensche brandweer, kapitein Shaw, in
de New Review, over de schouwburgbranden
blijkt dat in de jaren 188690 68 schouw
burgen zijn verbrand en 38 beschadigd door
brand, waarbij 499 menschen den dood
vonden en 213 gewond werden.
hen door dezen schurk geslagen, een wonde,
nooit te heelen; ik gevoelde het bittere
wee, de diepe, brandende smart van 't
ouderhart; ik zag de hoop op een zorge-
loozen, op een vreugdevollen ouderdom met
één slag vernietigd. Ach, en nog meer! Ik
zag dat het verdriet over het zoo smartelijk
verlies twee trouwe harten breken, twee
menschen voor den tijd ten grave doen
dalen zou.
Was daarom de bitterheid, de afkeer
niet gegrond, waarmee ik de inlevering des
moordenaars tegemeet zag? En was het niet
natuurlijk dat deze bitterheid later, toen
hij voor mij stond en hij dezelfde lucht met
mij inademde, tot een graad steeg, die aan
doodeljjken haat grensde? Het was voor mij
een zwaar uur, dat ik te doorleven had.
Ik moest mijn afkeer jegens den misdadiger
onderdrukken, alle gevolgen vergeten en
rustig, zonder hartstocht mijn gevangene
onderzoeken. Toch vermocht ik dit in den
aanvang niet te doen. Ik had den onverlaat
met mijn handen worgen of onder den voet
werpen en vertreden kunnen en God weet,
wat geschied ware, indien hij mij door
woord of blik beleedigd had.
Daarvoor werd ik echter bewaard. Het
verlies zijner persoonlijke vrijheid had hem
allen lust tot weerstand benomen. Hij be
vond zich bjj de inlevering in een toestand
van volslagen verdooving. Zjjn spraak was
mat, toonloos; zijn bewegingen vermoeid,
slap; zjjn handelen willoos, werktuigelijk,
lij deed wat van hem verlangd werd, naar
allen schjjn, zonder bewustzijn.
VOOR
Jipr
eii Alteiia
ïelerwaard
Franco per post zonder prjjs-
herinnering van een gevangenis-inspecteur.
schen de Staten geduld
O
Het Bestuur van hel
Nederlandsch Vredebond
Mr. D. VAN ECK, Advocaat, Voor-
zitter
Raad van State, Secretaris.
s-Gravenhagk, Juli 1891. culine, en half Maart was de patient zóó-
A1 gemeen yer hersteld, dat hij den dienst als agent
van politie kon hervatten. Dr. Thamm ver-
kaarde toen het hoofd als genezeneinde
Mei kon hij ook de longen als hersteld be
schouwen. Het lichaamsdeel was weder nor
maal geworden en ook andere geneesheeren
onderzochten den patiënt met den voor hem
gunstigen uitslag. Dr. Thamm deelt verder
mies van Staat bij den Raad van nog mede, dat hij ook bij andere patiënten
State. zeer gunstige ervaring heeft opgedaan met
O
Slot volgt.