Villi
1891.
w «hm der «ie
ZATERDAG 15 AUGUSTUS.
Uitgever: L. J. YEIEIRMAN, Heusden.
Bij dit nummer wordt no. 18 van het
feuilleton als bijvoegsel verzonden.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ot. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Q
4 t x
eii Altera.
./s^SA 5S
Franco per post zonder prijs-
In een artikel ove Woningenhebben
we enkele weken geleden in 't licht gesteld
de hooge waarde van een gegrond en doel
treffend thuis* voor den arme. We hebben
er nadruk op gelegd dat hier een kardinaal
punt schuilt der sociale kwestie en de
slechte toestand veler woningen een machtige
factor is in de hand van den Jeneverduivel
en de onzedelijkheid bevordertdat dus de
bezittende klassen een uitnemend werk ver
richten met het bcüwen van goede woon
huizen voor den wérkendjn stand.
Natuurlijk heeft men ook in de woning-
vraag om Staatshulp geroepen. Die eisch
ontbreekt tegenwoordig nooit bij maat
schappelijke nooden- Evenals men van den
staat onderstand vraagt bij ziekte, ongeva
en ouderdom, hf jQwAtfn ook voorgeslagen
dat staat of gem,.. op eigen kosten
arbeiders woningen bouwen en aau be-
hoeftigen verhure-a^ouden. Of wel dat aan
vereenigingen varU gemeentewege geldsom
men zouden toevertrouwd worden tegen
lage rente, om d<üi bouw van woningen
gemakkelijk te maken. Men vergeet dan
echter, dat de staat, wanneer hij huizen
bouwt of bouwen laat, waarvan de huur
prijs beneden de markt gaat, een zeer ge
vaarlijke concurrent wordt van particuliere
bouwmeesters. Te Parijs heeft men in dien
zin reeds gewerkt, en daar deed men de
ervaring op, dat zoo spoedig directe of in
directe staatshulp werd verleend, alle andere
bouwondernemers zich aan de gestelde voor
waarden onderwierpen om eveneens de be
gunstiging deelachtig te worden. Zoo werd
de steun onmogeljjk gemaakt.
Iets anders is het, wanneer Staat en
gemeente in hun kwaliteit als werkgevers
zich met de woningkwestie bezig houden.
In Frankfort b. v. heeft de gemeente voor
hare lagere ambtenaren woningen gebouwd.
Deze brengen een rente op van 4.8 percent
en de beambten wonen goedkoop en gezond.
De invloed van den Staat op de wonin
gen bepaalt zich tot wettelijke voorschriften
omtrent den bouw en de eischen dien aan
gaande uit een gezondheidskundig oogpunt.
Met de wet in de hand zijn in ons land
reeds tal van holen en kelders onbe
woonbaar verklaard en ontruimd. Ia En
geland zijn de bepalingen op dit punt (de
Crosswet) zoo streng, dat ze falen in de toe
passing en een doode letter blijven. Daitsch-
land heeft in dit opzicht weinig gedaan.
Het is gemakkelijk in te zien dat, hoe
weldadig een bouwcommissie in de ge
meente werken kan met betrekking tot
enkele huizen of geheele woningkwartieren,
daarmee nog lang niet de woningvraag is
opgelost, men kan de eigenaars van huur
huizen dwingen hun woningen in een toe
stand te houden, die voor de bewoners geen
gevaar meebrengt maar een eenzijdige toe
passing der wet kan aan de andere zijde
nog een veel slimmer toestand scheppen.
Duizenden, die heden zij het een ellen
dig, dan toch een dak boven hun hoofd
hebben, zouden, indien dit gesloopt werd
eenvoudig op straat gezet worden. En hun
finantieele toestand is niet van dien aard
dat maar zoo dadelijk een blok woningen
klaar gemaakt wordt om ze op te nemen.
Het is voor eiken werkgever van belang
dat zijn arbeiders behoorlijk gehuisvest zijn
en wel op niet te grooten afstand van de
werkplaats. De heilzame invloed eener
goede woning werkt tot in de laatste.
Op de grootste schaal vindt men daar
aan tegemoet gekomen door de firma Krupp
te Essen, wier arbeiders-koloniën 15000
zielen herberg verschaffen in meer dan 2000
woningen.
Een eigenaardige plaats tusschen voor
zorg des werkgevers en zelfhulp der werk
lieden neemt een schepping in van den
directeur der Delfsche Gist- en Spiritus
fabriek. Wij bedoelen het Agnetapark, een
tot een lustoord herschapen vlakte ter
grootte van 4 H.A. Daarin liggen behalve
de woning van den dir., den heer Van
Marken, die van 90 arbeiders. Tot groepjes
van vier tot zes zijn deze onder één dak
vereenigd, doch elk met afzonderlijken in
gang en eigen tuintje. Yoor ongehuwden
is plaats in een bijzonder logies. Verder
bevat dit park een kinderbewaarschool, een
ontspanningsplaats met bibliotheek enz.
Het merkwaardigste van deze inrichting
is wel dat de bewoners na zekeren tijd,
hier 39 jaren, aandeelhouders worden, al
wat aan winst behaald wordt op huur en
consumtie dient tot aflossing en zoo komen
de acsiën tot de bewoners terug over welke
ze verdeeld worden, naar gelang de grootte
der huur.
Het Agnetapark heeft tot ver over de
grenzen belangstelling gewekt, voornamelijk
hierom, dat de arbeiders hier niet de eigenaars
der woningen worden, maar deelhebbers
in den gezamelijken eigendom. Daardoor
is den werkman volle vrijheid gewaarborgd.
Indien hij bezitter wordt van zijn woon
huis, zoo is hij daardoor meer of minder
aan de fabriek gebonden. De werkgever
kan deze omstandigheid misbruiken bij be
paling der loonen, nu echter is daarvoor
geen gevaar te duchten.
De bewoners worden aandeelhouders in
alle woningen en kunnen hun acsiën ver-
koopen, echter alleen onder elkaar opdat
ze onder belanghebbenden blijven.
Het is ook opmerkelijk dat waar ook
vereenigingen van arbeiders in 't leven ge
roepen zijn tot verschaffen van eigen wonin
gen, deze geregeld hun doel gemist hebben.
De Russische Grootvorst Alexis is een onthouding van alle voedsel achter den rug.
dag later, men zegt om alle eerbewijzen te Hij is heel wel en 11 pd. 6 ons afgenomen
ontgaan, dan bericht was, te Parijs aange- in gewicht; hij slaapt gemiddeld 6 uur per
komen. Zoo nu en dan echter wordt het, etmaal en drinkt 43 ons water per dag.
incognito voor een oogenblik opgeheven, en Een bekende luchtreiziger, mr. Higgins,
over het Drievoudig Verboni gerezen naar
aanleiding van de onderlinge aansluiting
van Rusland en Frankrjjk, een einde be
hoort te komen. Italië moet moedig zich
de offers voor leger en vloot getroosten,
overal waar dit geschiedt wisselen de Pransehe te KirkgtnI1, bjj LwA Zater(, den' i <len algemeenen toestand van Europa
Tï 1 TT 11 1* 1 .11 1 Vl AArlnnlroIn Ir /vnmaolzr
en Russische Volksliederen elkander af; een dood gevonden< Hjj zou met miss De Voy
bewijs, dat de indruk van het 1 ransch- 0pStijgei)i rnaar er haperde iets aan de
Russisch verbond nog niet verminderd. |wlon en de dame stapte dus uii Maar
noodzakelijk gemaakt.
Het geheele terrein der expositie van de
Wereldtentoonstelling te Chicago zal 1000
Volgens de laatste volkstelling is de be-HiggiüS kommandeerdeLosen steeg op. acres beslaan en van de overdekte gebouwen
volking van Elsas en Lotharingen in 5 Toen hÜ eren boven de huizen was< kwauizullen bestemd worden240.000 vierk.
jaren met 38,000 inwoners verminderd of-'fc Pchuitje met de telegraafdaden in aan-, voeten voor de afd. kunst, 1.13/.200 voor
schoon toch het aantal geboorten veelrakiüg en de aëronaut werd er uit geworpen. j industrie, 505.000 voor machineriën, 383.500
grooter is dan het aantal sterfgevallen. De,^Ö was terst°n^ een Hjk.
voor electriciteit, 883.000 voor vervoer
middelen, 338.700 voor mijnen en steen
van de landverhuizing, daar nog steeds veledagelijks toe. Gemiddeld worden 500 nieuwe £roeve"' d89-900 voor landbouw, 258.106
voor levend vee30.800 voor meierij
vermindering is dan ook alleen het gevolgDe influenza-epidemie neemt te Moskou i
rijk te vestigen.
109.800 voor boschbouw, 253.700 voor
ingezetenen dezer beide Duitsche provinciën gevallen per dag geconstateerd.
er de voorkeur aan geven, zich in Frank- r;
De dagbladen m Moskou wijzen op het tuinbouw, 69.900 voor visschery en 123.600
nadeel, dat de handel aldaar ondervindt voor vrouwen-arbeid.
Maandagmiddag hebben de Duitsche stu-door de uitdrijving der Joden. Verscheidene
denten aan Bismarck te Kissingen de eere- Russen hebben hunne vorderingen op Joden,
bokaal aangeboden, die vroeger werd be- die plotseling de stad moesten verlaten, niet
sloten hem te schenken. In optocht gingen betaald gekregen, waardoor zij thans zelf
de vertegenwoordigers der verschillende in moeilijkheden komen. j
in 50 rijtuigen, naar de bron, I Buitendien bestaat er een wet, die de
pro7inciën verbiedt1
korpsen,
waar de
aanbieding plaats had. Bismarck Joden der westelijke
Eiffel heeft concessie gekregen om op de
wereldtentoonstelling te Chicago een toren
te bouwen, hooger dan de Eiffeltoren te
Parijs. Het werk zal met Fransch kapitaal
worden gebouwd.
In den dierentuin van 't Lincoln-Park
te Chicago had verleden week een vreeselijk
tooneel plaats. Een heer uit Minneapolis
was diep bewogen. In het Altenburger Hans méér dan eenmaal per jaar een bezoek aan
werd daarna een banket gehouden, waarbij Moskou te brengen,
op den Keizer, den Prins-Regent Leopold I In vroegere tijden, toen nog geene spoor- hield zijn 4-jarig dochtertje boven den beren-
en Bismarck werd gedronken. Graaf Her- 'wegen het verkeer bespoedigden, deden de kuil, opdat ze de dieren beter zien zou, toen
bert Bismarck en prof. Schweninger waren 'joden ten plattelande bij hun jaarlijkschhet kleedje van het kind losging en dit in
er bij. Des avonds had een feest-voorstellingbezoek aan Moskou hunne benoodigdheden de 15 voet diepen kuil viel, op den rug van
in het Saison-theater en bal in het Con ver- j voor een geheel jaar op, doch thans gaan J een der dieren, daarna op den grond. De
satie-gebouw plaats.
Zoodra te Berlijn het bericht was ont
zij ook te Lotz, Sosnowice en andere steden j vader sprong 't kind na, greep zijn dochtertje
hunne inkoopen doen, wat niet het geval er* stelde zich in een der hoeken, met zijn
dat de heer Steiger, hoofdingenieur zou ziJn' iüdien ZÜ meermalen per jaar te wandelstok gewapend, tegen de vier beren
bij den «Bochumer Verrein,« op het fabriek-
terrein dezer vereeniging dood was gevonden
met eenige kogelwonden in het hart en een
Moskou mochten komen.
Telegrammen uit Konstantinopel melden,'
dat twee Franschen, Ruffier en Euguène j
geweer naast zich, werd er testond gedacht de Raymond, op hunne hoeve door Turk
dat hij een zelfmoord had begaan uit vrees sche roovers overvallen en gevankelijk weg-
Eigenaars toch werden niet zij, maar
opzichters, bazen, kleine beambten enz.
En misschien is 't zoo beter, 't Is heer
heerlijk, een eigen woning, geheel voorzien
te hebben, die lief te krijgen als een door
handenarbeid veroverde plek gronds,
wij gelooven niet dat de arbeiders hiermee
zouden geholpen zijn. De industrie eischt
een onafhankelijk korps, dat zich kan
aanbieden daar, waar de meeste behoefte
is. In werkelijkheid blijft dan ook de ar
beider los van alle goedbedoelde plannen
en laat zich niet binden. In Berlijn b. v.
heeft men verleden jaar vanwege een
bouwvereeniging 17 woningen gezet en van
deze zijn slechts 2 aan arbeiders gekomen.
Slot volgt.
.Buitenland.
Een deputatie uit de Engelsehe mijn
werkers bracht dezer dagen f 8500 naar
Brussel, welke bijeengebracht waren uit
vrijwillige bijdragen der mijnwerkers van
Lancashire, tot ondersteuning van de Bel
gische mijnwerkers, die door de werkstaking
financieele schade hebben geleden.
voor de gevolgen eener ontdekking. Want
naar men beweerde, was het bij rechterlijk
onderzoek gebleken dat hij aan den heer
Fussangel de noodige gegevens had verstrekt,
op grond waarvan deze in het bekende
Bochumer proces zijne zware beschuldigingen
tegen den heer Baare heeft uitgebracht. Dit
gerucht blijkt nu onwaar te zijn. De heer
Fussangel heeft bekend gemaakt, dat hij
geene gegevens van den heer Steiger heeft
ontvangen, hem zelfs niet heeft gekend en
hem ook niet bij den rechter van instructie
heeft genoemd. Bovendien heeft men in den
jaszak van den doode een met potlood ge
schreven briefje gevonden, waaruit bleek,
dat hij zich van kant had gemaakt uit vrees
voor krankzinnigheid. In den laatsten tijc
had hij reeds er over geklaagd dat zijn
denkvermogen hoe langer hoe meer be
neveld werd.
De jongste poging tot moord op eene
vrouw te Whitechapel, Londen, is nog niet
opgehelderd. Eerst dacht men, dat de oude
vrouw de hand aan zichzelve had geslagen
met een scheermes van haren zoonmaar
het scheermes, dat in een plas bloed werd
gevonden, blijkt niet van haren zoon te
zijn. Ook verklaart de chirurgijn, die haar
behandelt, dat zij niet aldus zichzelve kan
hebben verwond, terwjjl de oude vrouw bij
haar verhaal blijft, dat zij door een grooten
man werd aangevallen. Men gelooft niet
dat zij zal herstellen.
Jacques, de Fransche vaster, die in 't
Aquarium te Londen zijn «kunst* vertoond,
heeft nu reeds 10 van de 50 dagen totale
gevoerd zijn. Ruffier werd door hen spoedig
vrijgelaten, op voorwaarde dat hij een brief
van de Raymond aan den Franschen vice
consul te Rodosto overbracht, waarin h
meldde, dat hij slechts tegen een losgelc
van 115,000 fr. zijne vrijheid kon terug'
krijgen. Werd dit geld niet gebracht, dan
zou hij ter dood gebracht worden.
De vice-consul heeft na ontvangst van
den brief zich dadelijk begeven naar den
Franschen gezant, en deze heeft den groot
vizier van het geval kennis gegeven en ge^
ëischt, dat de regeering krachtige maat
regelen zou nemen ter bevrijding van de
Raymond, die echter in zijn brief, misschien
daartoe gedwongen, had verzocht geen gen
darmes tegen de roovers af te zenden, wan
dit zou zijn leven kosten.
Ruffier en de Raymond zijn gevangen
genom#rf dicht bij de plaats, waar Turksche
roovers voor eenigen tijd den expres-trein
aangevallen en verscheidene der reizigers
O O
gevankelijk medegevoerd hadden.
Uit Konstantinopel wordt gemeld, dat de
cholera te Alleppo toeneemt. Den 5n dezer
kwamen 65 sterfgevallen aan de ziekte voor.
Naar aanleiding van de voorloopige
instructie zijn de drie op vermoeden gevatte
personen, Karnloff, Oroschakoff, te Sofia,
wegens medeplichtigheid aan den moord op
den Bulgaarschen Minister van financien
Belscheff, naar de openbare terechtzitting
verwezen.
Uit Rome wordt aan de «Chronicle* ge
meld dat de geheele ministeriëele pers de
meening verkondigt dat aan de geschillen,
i Het publiek hield door schreeuwen en het
werpen met steenen de beren in bedwang
en de vader diende ze nu en dan een stok
slag toe, als ze hem te dicht naderden.
Eensklaps viel 's mans oog op een stang
met een haak er aan, die in het hok op den
grond lag. Hij sloeg den haak in het kleedje
van zijn kind en stak het naar boven, waar
alle handen het vattenmaar terwijl men
het kind losmaakte, en de stang opnieuw
neerliet, vielen de beren gezamenlijk op den
man aan, die zich met de kracht der wan
hoop verdedigde. Toen men hem op zijn
beurt naar boven trok, waren de kleeren
hem reeds letterlijk van het lijf gerukt.
Vader en kind waren in veiligheid, toen de
oppassers met geweren aankwamen.
Berichten uit New-York melden, dat de
oogst de beste verwachtingen doet koeste
ren. De opbrengst van tarwe wordt 600
millioen quintalen (45 kilo) geschat, waar
van er 200 millioen zouden kunnen worden
uitgevoerd.
Berichten uit Panama, loopende tot den
4den dezer, behelzen dat de Chileensehe
mailstoomboot er de tijding heeft gebracht
van twee veldslagen, bij een waarvan de
troepen der congrespartij Goronel bezet
lebben, terwijl zij bij den anderen daaren-
egen uit Vallenar verdreven werden
door de troepen van Balmaceda. Bij Val-
enar had den 18en Juli een gevecht
ilaats tusschen 500 man troepen der
congrespartij en 400 soldaten van Bal
maceda. Zeventig der eerstgenoemden
sneuvelden.
Generaal Booth is Maandag te Kaapstad
aangekomen. Hij had aan boord van de
Scot« de spoedigste reis die ooit is gemaakt,
nl. in 15 dagen 2 uren en 10 minuten,
O
zijnde 28 uren korter dan de tot hiertoe
bekende snelste.