LEERPLICHT.
FEUILLETON.
Slavernij en Slavenhandel.
vV 1«25.
ZATERDAG 5 SEPTEMBER.
yooK
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Bij dit nummer wordt no. 20 van he
feuilleton als bijvoegsel verzonden
IS' 1
\r
c.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Ad verten tien 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Het afgetreden Ministerie heeft aan den
schoolstrijd een einde gemaakt, zal het
nieuwe Ministerie dien strijd weer doen ont
branden? Niets doet zoo iets vermoeden.
Na het program der Liberale Unie zal
evenwel niet geheel over het onderwijs
kunnen gezwegen worden, daarin wordt
leerplicht geëiseht, en öf de regeering öf
een lid der meerderheid zullen een wets
ontwerp moeten indienen om leerplicht in
te voeren, en daarmede de wet tot regeling
van het lager onderwijs aan te vullen. De
ouders toch moeten verhinderd worden hun
kinderen het noodige onderwjjs te onthou
denaan het schoolverzuim, zoo noodlottig
voor goed onderwjjs, moet op de eene of
andere wjjze een einde gemaakt worden,
Maar hoe?
Die denkt dit te doen met een eenvoudig
oi.twerp waarbij leerplicht voorgeschreven
wordt zonder meer, vergist zich zeer.
Invoering toch van leerplicht hangt zeer
nauw samen met de oplossing der sociale
quaestie Vraagt de Liberale partij van
haar IV lerie zoo spoedig mogeljjk in
voering leerplicht, dan eischt zij iets
onmogeljjh want schijnbaar moge die rege
ling zeer eenvoudig zijn, in waarheid is zij
hoogst moeiljjk, wil men het getal onuit
gevoerde en onuitvoerbare wetten niet met
eene vermeerderen. Het getal kinderen, die
volstrekt geen onderwijs genieten is gering.
Veel grooter is het getal, voor wie het
onderwijs weinig geeft, omdat zij hoogst
ongeregeld de school bezoeken en om allerlei
redenen de school verzuimen. Zeker is dit
schoolverzuim dikwjjls riet te verontschul
digen, maar er zijn toch ook oorzaken en
redenen, die men moet eerbiedigen. Het
gaat zeker gemakkelijk, rustig op zijn studie
vertrek gezeten een strafpredikatie te houden
tegen de ontaarde ouders die hun kinderen
het voedsel voor den geest onthouden, maar
vraagt men zich wel af hoe de toestand
eener vrouw is, die, weduwe geworden
voor vier, vijf kinderen door handenarbeic
in het levensonderhoud moet voorzien. Zullen
zij het die vrouw ten kwade kunnen duiden
als zij haar oudste te huis houdt, om op
de kleinere kinderen te passen? Hebben zij
zich wel eens den toestand van een gezin
vastgesteld, waar da moeder ziek ligt en
de vader des morgens reeds vroeg de woning
verlaat en des avonds laat terugkeert om
het meost noodzakelijke aan zijn gezin te
kunnen verschaffen? Wie zal dien man van
verraad aan zijn kinderen gepleegd, durven
beschuldigen als het schoolbezoek veel, zeer
veel te wenschen overlaat?
Hoevele arbeiders hebben op bepaalde
tijden des jaars hun kinderen noodig om
hen bij het werk te helpen, dat gedaan
moet worden, terwijl hem de middelen ont
breken om andere hulp te betalenEn zoo
zal zeker ieder onderwijzer meer gevallen
kunnen opgeven, die hun dwingen, hoe on
gaarne ook, in het schoolverzuim te be
rusten, omdat hjj overtuigd is, dat de om
standigheden de ouders dwingen hun kinderen
niet naar school te zenden, maar tehuis te
houden. Hoe moeten schippertjes, die met
hun gezin nu hier, dan daar zijn, in het
onderwijs hunner kinderen voorzien als hun
de middelen ontbreken om die kinderen uit
toeliet, die het kwaad eer zouden verergeren
dan verbeteren, daar dan het schoolverzuim
door de wet bekrachtigd werd.
Een wettelijke regeling van het voorbe
reidend onderwijs dient de invoering van
leerplicht vooraf te gaan, want tot het on
mogelijke is niemand gehouden, en voor
vele moeders is het onmogelijk in de be
hoeften van het geziu eenigszins te voorzien
als zij gedurende den dag op de kleintjes
moeten passen.
Wetswijziging zal dan alleen noodig zijn,
met het oog op de regeling der school
gelden, want het gaat toch niet aan, de
ouders te verplichten hun kinderen ter
school te zenden en hen te dwingen tot het
betalen van schoolgeld. Uit een en ander
ziet men, dat invoering van leerplicht nog
volstrekt aoo eenvoudig niet is als wel eens
beweerd wordt. Men kan wel voorschriften
geven, maar de uitvoering zal zeker zeer
veel te wenschen overlaten, als niet met
vele omstandigheden rekening gehouden
wordt. En toch, wil men goed onderwjjs,
wil men de kinderen niet opofferen, dan
dient men daartoe te komen. In het manifest
;e besteden. Wel bestaat een vereenigiug der Liberale Unie is leerplicht opgenomen;
om die menschen te ondersteunen, maar op de Regeering rust de verplichting dien
wat beteekent de ondersteuning aan weinigen«mniia»
als zoovelen uit gebrek aan voldoende mid
delen niet geholpen kunnen worden? Wil
men leerplicht, dan moet hierop en op
zoovele andere zaken gerekend worden, en
het gaat dus niet aan, om zonder meer leer
plicht te bevelen. Er zijn eerst andere zaken
te regelen.
Gebrek aan scholen voor voorbereidend j daarmede een proef nemen,
onderwjjs is in vele gemeenten een oorzaak Maar, zegt men misschien, waarom
van het schoolverzuim, vooral voor meisjes, hier zoo bezwaarljjk in te voeren, wat in
Om op kleine broertjes en zusjes te passen, Duitschland reeds lang bestaat? Vooreerst
bezoeken vele meisjes de school ongeregeld zjju wjj geen Duitschers, en daarmede moet
en verlaten die reeds op elfjarigen leeftijd rekening gehouden worden en ten anderen
zooveel uitzonderingen op den
eisch te vervullen.
Men beginne echter met de wetteljjke
regeling van het voorbereidend onderwjjs,
is die wetteljjke regeling zoo, dat alle ge
meenten haar voorbereidende scholen, althans
haar voorbereidende klassen hebben, dan
kan men, met de noodzakelijke uitzon
deringen, leerplicht invoeren,
Flni tonlnn<l.
De Franscbe Ministerraad heeft een som
van twee millioen francs toegestaan, om de
slachtoffers van den jongsteu cycloon op
Martinique te hulp te komen.
den redder uit de Russische verdrukking;
thans zjjn zjj in hunne innigste verwach
tingen teleurgesteld slechts ééne hoop bljjft
hun nog over: keizer Wilhelm. Eén teeken
met zjjne hand zon voldoende zjjn om die
mannen, thans in vertwjjfeling geraakt,
zich rondom hem te zien scharen.
In den omtrek van Luik zjjn proeven
genomen met een nieuwe ontplofbare stofEen 38-jarige weduwe, Auguste S., te
het »fortis.« Ofschoon bij deze proeven de Rixdorf bjj Berljjn, was sedert korten tjjd
strengst mogeljjke geheimhouding in acht j verloofd met een knap monteur, met wien
genomen is, schijnt het toch zeker te zjjn zjj in October zou trouwen. Voor eenige
dat zij uitnemend slaagden. Men beweert, weken kwam haar 18-jarige dochter, de
dat de proefnemingen gedaan zjjn door een schoone Agues, thuis, 't Duurde niet lang,
militaire commissie uit het buitenland. of zjj en haar aanstaande schoonvader waren
zeer goede maatjes. Vrjjdag bleek 't de
Een particulier telegram uit Berlijn aan moeder) dat hftftr milinaiir hftftr voor de
dochter ontrouw werd. Een hevige twist
tusschen de drie was het gevolg, die eindigde
de »N. R. Ct.« meldt;
De beschouwingen in de bladen met be
trekking tot den Sedandag zjjn thans pract7sch TeiïuifVaii^en^mo^teu^
t algemeen pessimistischer dan in vorige Qm bejde griefden de trouw op te zeggen
jaren. Inzonderheid wordt er herinnerd aan en verjuten< Zondagavond huurden moeder
de rede des Keizers te Merseburg. De efl dodder
een bootje en gingen op da
voor goed.
Waren er alom zoogenaamde bewaar
scholen, waar kinderen van 3 tot 6 of nog
zyn daar
algemeenen regel, dat men moet vragen of
door al die vacanliën de kinderen die nu
liever 7 jaar den geheelen dag konden ver-1 geregeld de school bezoeken niet benadeeld
bljjven, dan zouden de grootere kinderen worden. De zaak zal intussehen spoedig
«National Zeitungs zegt; »Op geen der gpree varen> j*Ja eenigen tjjd omarmden zjj
vroegere Sedandagen heeft aan het Duitsche elkander en 8pr0ngen in de rivier. Personen,
volk zoo ernstig de mogelykheid voor den dJe verder de rivier voereD) hadden difc
geest gestaan dat het nogmaals zou moeten toODOe, aansohouwd en haastten zich redding
optreden ter verdediging van hetgeen in tfj b De doehter wa8 8poedig gered,
1< 7 is verkregen. De dingen, die zullen de ^oedej. wdde met geweld den dood
komen, zullen wy afwachten met alle vast- zoeken en eersfc ,ed m(^ite s] de meQ
beradenheid; zoo noodig zullen wy nog- er Qok ju de
arme vrouw bewusteloos te
maats altes op het spet zetten, in het ver- redden
rouwen, hetwelk de kennis onzer eigen
sterkte ons inboezemt, bjj het vertrouwen J Munchen is bestormd door een geweldig
op de met ons gelijkelijk bedreigde bond- leger vlinders. Millioenen daarvan, bekend
genooten.« De «Tageblatt,* hetwelk even 1 als »Nonnenschmetterlinge,< hebben eenige
of althans 1 pessimistisch ziet, maar in de binnenlandsche dagen geleden op een avond, waarschijnlyk
toestanden van Rusland zekere vredelie- aangetrokken door het schitterend electrisch
vende waarborgen vindt, geeft opmerkeljjke licht, de stad overvallen. De muren der
mededeelingen omtrent Polen, alwaar eene huizen, die electrisch verlicht waren, waren
hevige, dageljjks toenemende gisting heerscht,geheel met vlinders bedekt; zjj kwamen
doordien de Polen in alles worden verdrukt ook in de huizen. In een paar café's vonden
en de regeering zelfs alle crediet voor handel de gasten hun hoeden en jassen met zulk
en nijverheid poogt af te snijden. Toen on- een laag dier insecten bedekt, dat zjj den
langs eene deputatie uit de stad Kalisch bjj vjjand in het bezit er van lieten. Op sommige
den gouverneur Gurko ter audiëntie was, plaatsen was het licht der lampen verduisterd
om een adres betreffende spoorwegaanleg door de massa vlinders, die er omheen zaten,
aan te bieden, heeft Gurko in barsche be
is
niet tehuis behoeven te blij ven en dit zou aan de orde gesteld worden en men mag woordingen alle wenschen en
Wat bekommert een menschenhandelaar
zich daaromSterft er een, dan bljjft deze
eenvoudig aan den weg liggen. Men trek
hem of haar de kleeren uit en zoo wordt
hjj het aas van hyena of gier. Dikwer
worden ze ook levend aan hun lot overge
laten. Men geeselt, men steekt hen alvorens
met scherpe voorwerpen, om hen te dwingen
zich voort te sleepenja het komt zelfs
voor, dat men op de weerlooze, uitgeputte
schepselen schiet. Helpt dat allemaal niet -
dan laat men ze liggen. Een schop, een
ontzettende vloek, dit is alles, wat den
armen drommel gegeven wordt
Zoo verdwjjnt de karavaan langzaam aan
zjjn oog, terwjjl één dag rust, wat krachtige
voeding zjjn leven zou kunnen bewaren,
diet hjj zich eenzaam en verlaten. Weldra
echter verzamelen de gieren zich op zjju
levend lichaamzij ontvleezen zjjn gelaat,
zijn brekend oog trekt hen 't meest aan,
tot eindeljjk een paar gulzige hyena's ver-
sehynen en aan het leven spoedig een
ainde maken. Dien laatsten dagmarsch was
de karavaan op deze wjjze van oorspronkeljjk
'00 slaven tot ongeveer 250 «stuks* ge
sdonken.
Dit kan niemand verwonderen, wanneer
:en bedenkt, dat deze ongelukkigen als
ille voedsel dageljjks slechts tweemaal een
üandvol negergierst bekomen, die zjj tusschen
steenen fjjn maken of ook met hunne kleine
reeds een der hoofd-oorzaken van het school
wegnemen, ten minste
verzuim wegnemen, ten mmste zou men
dan zonder bezwaar straf kunnen stellen
op het niet bezoeken der school, door de
oudere kinderen, wat nu hoogst bezwarend
zou zjju, tenzij men tal van uitzonderingen
ander voedsel ontvangen. Wanneer men
nagaat, dat zjj slechts een kleine hoeveelheid
water karig toegemeten bekomen de
ondervinding heeft geleerd, dat men in de
woestjju als de heete zuidoost-samoen waait,
om gezond te bl jj ven, negen liter water noodig
heeftals men nagaat, dat het onafgebroken
marcheeren de grootste inspanning vordert,
en dat dageljjks een zekere afstaud moet
worden afgelegd, wil de geheele karavaan
niet van dorst omkomenals men eindeljjk
bedenkt, dat die beklagenswaardige kinderen
barvoets op den heeten grond, die nog
veelal met scherpe steenen bezaaid is, moeten
loopen, en dit op een bodem, die tot 75°
warmte bekomen kan zoodat het geheel
onmogeljjk is, om er geruimen tijd de hand
op te houden dan zal men het beseffen,
dat doorgaans vier-vjjfde gedeelte van zulk
een karavaan, aan honger, dorst en af
matting ten prooi, zeer ellendig het leven
laat. Maar Eezzan is nog niet het einde
der reisvan Fezzan tot Tripoli moet men
nog een derde, het laatste gedeelte van den
angen Ijjdensweg afleggen.
Eindeljjk was de karavaan aangekomen;
de palmen van Tedjerri wenkten reddend
en verlossend ben tegen, doch dadels waren
voor In n niet- gewassen. Uitgeput kwam
men te Mursuk aan.
Toen men deze plaats bereikt bad, waren
van de 700 nog maar honderd en vjjftig
over; deze werden daar verkocht en een
gedeelte werd met scheepsgelegenheid naar
ionstantiopel verzonden, waar zjj voor
ïooge pry zen werden van de hand gedaan.
Men kan aan dit alles zeer weinig doen.
tüen ryke Tuik of Arabier is steeds om
geven door een grooten bediendenstoetdik-
vertrouwen, dat rekening zal
worden met de verschillende bezwaren,
opdat de wet uitvoerbaar zjj en daardoor
een zegen worde voor de Nederlandsche
jeugd, die nu nog te dikwjjls om allerlei
redenen van onderwijs verstoken big ft.
aan vragen
gehoudenafgewezen, met bjjvoeging der woorden:
«Die Poolsche honden moeten zoo stevig
worden geboeid, dat zjj zich aan de kluisters
nooit kuDnen ontwringen.* Sinds 90 jaar
zoo luidt het verder hebben de Poolsche
patriotten naar Frankrjjk uitgezien als naar
beschikking. Want een rijke Effendi of
ook maar een koopman heeft voor iedere
verrichting zjjn bijzondere bediendendeze
stopt zjjn Nargileh, genv steekt haar aan,
eene derde doet haar in het foedraal enz.
Dus valt het volstrekt niet op, wanneer
van een twintigtal dienstboden de helft
slaven zjjn. De eigenaar bezweert, dat ze
allen zjjn dienaren zijnin zjjn pas staat
dit ookwie wil het tegendeel bewijzen
En nu de toekomst dier slaven.
Er zjjn hoofdmarkten voor het slaven-
verkeer, groote slavenmarkten, zooals in
Koeka, in Kanoen en andere groote volks
centra. Hier heen worden zjj bjjeengebracht,
hetzjj in den oorlog gevangen gemaakt,
hetzij door hun eigen vorsten verkocht of
men er aan denken, den slavenhandel af
te schaffen en de slavernjj te laten voort
bestaan
Hetzelfde is in Egypte het geval.
Dat aan de oostkust van Afrika thans
nog de slavenhandel bloeit, van het noor
den af tot aan de Britsche bezittingen,
wordt onvoorwaardeljjk door alle reizigers
bevestigd. Het transport der slaven aldaar
onderscheidt zich niet belangrjjk van dat'zou zjjn geworden, wanneer de groote
in Midden-Afrika, al is den slaven ook de I Noord-Amerikaansche markt ware bljjven
tocht door de verzengende en van water voortbestaan?
Aan de Engelsche kust, bjj Folkestone,
is dezer dagen een zeer groote zeeduivel ge
vangen in een vischnet. Het monster was
ongeveer 1.40 meter lang en 621/3 kilogr.
zwaar. Het zag er zeer demonisch uit met
zjjn grooten bek, voorzien van rijen kleine
tanden, en de lange stekels op zijn kop.
houden, natuurljjk tot menschenhandel,
hetzjj openljjk, hetzjj in 't geheim zjjne
toevlucht moeten nemen; dit zien wjj op
Madagascar, in Zanzibar, in Egypte en
zelfs nog in de overige noordelijke Staten
van Afrika alsmede in Turkjje.
Zoolang er navraag is, zal de handel bljjven
bestaan. Zou men denken, dat de slavenhan
del aan de westkust zoo spoedig onderdrukt
wel door Arabieren, die hiertoe een formeele
jacht organiseeren, gevat,
Hoe de menschenjachten in het tropisch
Afrika worden ondernomen, heeft dr. Nuch-
tigal geschetst in zijn werk«Sahara en
Soedan*. De ongelukkigen vluchten in de
boomen, maar worden door de met ge
weren gewapende Arabieren neergeschoten
en men leest daar vau gruwelen die men-
schenonteerend zjjn. In één dag worden
soms duizend slaven gevangen.
Deze koopwaar wordt dan in schepen
geladen, die letterljjk daarmede worden vol
gepropt.
Het is voornamelijk de Britsche marine,
die in de laatste 30 jaren dien schande-
ljjken slavenhandel heeft bestreden. Toen
echter in 1873 Engeland door een verdrag
met Zanzibar daaraan een einde wilde
maken, heeft men de hoofdzaak vergeten,
of wel opzettelijk onaangeroerd gelaten:
de slavernjj zelve; daarom heeft dit ver
tanden vermalen moeten daar zjj toch geen werf heeft hjj 15 of 20 menschen ter zjjner drag geen practisch nut gehad. Hoe kon
verstoken Sahara bespaard. In den rege!
wordt met de vangst op aanstoken van de
Arabieren zoo te werk gegaan, dat een
inlandsch vorst een ander volk bjj nacht
overvalt, en daarvan zooveel gevangenen
tracht te maken als mogeljjk is. Zjj, die
tegenstand bieden, worden eenvoudig neer
gehouwen de ouden, grjjsaards en bejaarde
vrouwen laat men liggen, alleen jonge
vrouwen, meisjes en knapen worden meege
voerd. Men koppelt ze te zamenzjj moeten
den hals in een houten vork steken en
aldus worden zjj getransporteerd. Zoo lang
bljjven ze in dien toestand, tot een of
ander Arabier van de kust komt, die ze
tegen katoen, koperdraad, glaskralen of ge
weren met kruit inruilt. Men houdt ze voort
durend gekneveld, omdat de vlucht in Oost-
Afrika zoo gemakkeijjk te volvoeren is. In
het noorden behoeft men in de groote
woestijn een ontkomen niet te duchten
ontvluchting staat daar gel jjk met den
dood.
Maar genoeg van de gruwelen. Het is
niet voldoende, den slavenhandel uit te
roeien, men moet aan de slavernjj zelve
een eind maken. Waar deze nog heerscht,
zal men, om het getal steeds voltallig te
Waarom is ditzelfde het niet geval met de
oostkust en het noorden Omdat in de
zooeven genoemde landen de slavernjj nog
bestaat. Ook in Tunis, Algiers en Marokko
is de vraag naar slaven voortdurend groot
en alleen om aan die navrage te kunnen
voldoen, werden de door ons beschreven
slavenjachten ondernomen en bloeit nog de
slavenhandel.
Beide zjjn onafscheideljjk aan elkander
verbonden.
Men heeft wel eens willen betoogen, dat
de cultuur van Afrika niet mogeljjk zou
zjjn, wanneer de slavernjj geheel werd af
geschaft. Maar de Staten, waar zjj in
Afrika feitelyk niet meer bestaat, geven
hierop een bevredigend antwoord.
Sedert de aandacht van de West-Euro-
leesche mogendheden meer op de onbe
schaafde volkeren van Afrika gevestigd is,
mag men zich vleien met de hoop, dat er
middelen zullen beraamd worden om een
einde te maken aan dien duivelschen groot
handel in menshenvleesch.
Ilet Land
ey Altena.
lie Langstraat en do
Boniinolorwaait
Franco per post zonder prjjs-
(2
Slot,
