FEUILLETON.
Een m een man, een woord een woord.
ZATEKDAG 31 OCTOBER.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
feuilleton als bijvoegsel verzonden
si A
ïiij
Bij dit nummer wordi no. 25 van hel per stuk, zoodat hij er 45,000 fr. voor
1
(3
In mijn recht! Sinds dien dag klinkt dat
woord mij verdacht. Franz had gehandeld
uit elkander ging.
4 1
M 1
S3
VOOK
O
SF-ai
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prijs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
1 kreeg. Toen kwam er een nationale feest
dag, waarop besloten werd alle panden van
3 fr. terug te geven. Hij ontving toen weer
al zijn blaasbalgen en weldra ging hij ze
opnieuw verpanden. Zoo had hij binnen
eenige jaren een aardig kapitaaltje vergaard.
JSu i ton
Over de overstroomingen in het Zuiden
van Frankrijk komen voortdurend veront
rustende berichten.
Te Carcassonne hebben door den was j Uit Berlijn wordt gemeld
van de Aude, 20 personen bij het instorten j Sinds eenige dagen is bij de rechtbank
van huizen het leven verloren, bruggen zijn van gezworenen te Allenstein een proces
vernield, de oogst ging verloren en veel tegen valsche munters behandeld. Beschul-
vee is op stal omgekomen te Limoux zijn digd waren:de koopman Max Grand, vroeger
13 huizen ingestort en verscheidene per- te Friedrichsdorf, thans te Keulen woon-
sonen onder de puinhoopen begraven, de.achtig, benevens zjjn gewezen kantoorbe-
omstreken van Perpignan zijn geheel ver- j diende Wolf Michalowski en de restauratie-
S woest; te Ceret, Iiivesaltes en Maury, zijn houder Martin Grabeck, Russisch onderdaan.
r overal huizen ingestort en runderen ver- j Grand werd beschuldigd, in de jaren 1878
dronken; de vlakte van Roussillon staat tot 1890 zich in het binnen-en buitenland
geheel onder water. Boven Prades zijn de valsche roebelnoten te hebben verschaft en
bergtoppen met sneeuw bedekt, daar heeft ze in omloop te hebben gebracht. De beide
de rivier de Tet hare verwoestingen aan-anderen waren aangeklaagd wegens mede
gericht. I plichtigheid. Niet minder dan 150 getuigen
Op de Fransch-Spaansche grens eveneens zijn in deze zaak gehoord en er zijn in het
de Segré heeft Fransch en Spaansch Cer- j verhoor dingen aan het licht gekomen, die
dagne onder water gezet, terwijl de regeneene levendige belangstelling vonden, onder
aanhoudt. anderen dat er inzonderheid te Londen en
Ook in Spanje wordt van een sterke was Parijs werkplaatsen bestaan, waaruit valsche
der voornaamste rivieren bericht en van papieren munt over Rotterdam of Amster-
voortdurend slecht weder. De beroemde toren
van Saragossa zou dreigen in een te vallen.
Een Parijsch pijpenmaker, wiens zaken
niet al te best gingen, wist zich een goeden
afnemer voor zijne waren te verschaffen, en
wel in de bank van leening. Hij kocht in
het groot blokjes meerschuim, maakte daar
pijpen van, welke hem ongeveer 1.50 fr.
per stuk kosten, en bracht die naar de bank
van leening, waar hij 3 fr. per stuk er voor
kreeg. Als hij dan nog de briefjes verkocht,
won hij ongeveer 2 fr. op iedere pijp.
Dat duurde zoo geruimen tijd, totdat men
in de bank van leening verlegen raakte met
al die pijpen en de politie onderzocht, waar
die toch vandaan kwamen. Toen werd het
geheim van den pijpenmaker bekend, maar
wat hij deed was niet strafbaar en hij werd
ongemoeid gelaten.
Het geval deed denken aan de geschie
denis van den man, die 15,000 blaasbalgjes
erfde en ze een voor een beleende voor 3 fr.
Slot.
Nu bemerkte ik wel, dat ik verraden en
verkocht was, maar beet hem scherp toe,
dat hij mij met rust moest laten, want dat
ik reeds een gids bij mij had. »Dat is zoo,«
antwoordde de aanhouder, »maar die zegt
mij, dat hij niet goed in orde is.
Daarop kwam Franz naar mij toe, met
opgeheven handen, en smeekte: »Mijnheer,
ik kan het niet langer uithouden, ik moet
naar huis. Ik bid u laqt mij gaanMijn
kameraad Matthias is uit Weichselboden
ik ken hem goed, hij wil mijn dienst
gaarne overnemen en weet den weg nog
beter dan ik. Ik kan niet meer, het hart
breekt mij als ik aan huis denk.*
Zoo sprak hij. Toen heb ik zijn hand
genomen, en hem kalm het volgende gezegd
>Franz, gjj moogt niet gaan, gij zult bij
mij blijven, zoolang ik je noodig heb. Ik
heb je bijtijds allts voor oogen gehouden;
gij hebt gewild en je woord gegeven. Ik
ben een oud soldaat, en laat met een
woord van eer niet den spot drijven. Ik j
laat niet naar willekeur met mij handelen
ik heb je gekocht, gij behoort mij, en blijft
bij mij totdat de drie dagen voorbij zijn.*
dam naar Rusland door speciaal biertoe
aangestelde agenten getransporteerd en in
omloop gebracht wordt. Te Friedrichsdorf,
nabij Berlijn, bestond een bloeiende handel
in valsche papieren munt. De naam van
Grand was tot ver in Rusland bekend. Van
de grenzen kwamen smokkelaars in dat be
drijf bij hem om zaken te doen. Sommige
getuigen verklaarden, dat zjj voor 100
roebels echte munt 1000 valsche roebel
noten hadden ontvangen, daar deze »koop-
waar« bij het pond werd verhandeld (1 pond
roebel 25 thaler). Het valsch papier werd
met Michalowski. Het onderzoek heeft onge
veer anderhalf jaar geduurd. De uitspraak
luidtGrand 21/a jaar, Michalowski en
Grabeck ieder 6 maanden gevangenisstraf.
In het Kanaal heeft een aanvaring plaats
gehad tusscben de stoomboot Boston, van
Cardiff naar Londen en de bark Charlwood,
van Antwerpen naar Valparaiso. De Boston
drong in de zijde der bark, waardoor deze
onmiddellijk zonk. De kapitein met zijn
vrouw en dochter, een gouvernante, een
dienstmeisje en het grootste deel der be
man uing redden zich in allerijl in een der
reddingbooten. Bij het zinken kwam de
boot echter in aanraking met de davids der
bark en werd omgeworpen. De bemanning
van de Boston slaagde er slechts in 7
matrozen te redden; 15 personen vonden
een graf in de golven.
Dillon en Obrien, gevolgd door eene anti-
Parnellistische bende, reden Dinsdag Cork
binnen. De Parnellisten namen de voetpaden
in beslag onder voortdurend razen en tieren.
Slechts de overtalrijke politie verhinderde
vechtpartijen. Later beproefden Dillon en
Obrien het volk toe te spreken, doch ver
geefs, daar de kreten: MoordenaarsVer
raders! Lafaardshunne stemmen ver
smoorden.
passagiers gezeten waren, met eene duizeling
wekkende vaart bij eene krommiug van den
weg, die op dat punt tene verzakking moet
ondergaan hebben. De eene locomotief ont
spoorde en daar stortten tien wagens van
den trein van eene vrjj aanzienlijke hoogte
met een vervaarlijk geweld omlaag, waarbjj
de eene waggon in den anderen drong. Men
begrjjpt wat de gevolgen waren. Een aan
tal dooden, men schat ze op 15, een aan
tal gekwetsten, 40, onder welke vele hoogst
gevaarlijk, en verpletterde wagens. Om ver
scheidene personen te voorschijn te halen
uit de omklemming van ineengedrukte
banken en wanden, heeft men de zaag
moeten ter hand nemen. Rails zijn door den
schok meer dan honderd meter ver wegge
oo
slingerd.
Iu Servië is het proces begonnen tegen
een rooverhoofdvrouwdeze dame, berucht
om haar wreedheid, wordt o.a. verdacht
14 moorden.
van
De Oostenrijksche politie meent de daders
van den aanslag bij Rosenthal ontdekt te
hebben zij heeft 5 socialistische werklieden
uit Reichenberg, waarop zware vermoedens
rusten, gevangen genomen.
Maandagavond ten acht
uur is een bom
geworpen in
nellistisch blad te Dublin. De benedenver
dieping is zwaar beschadigd. Van het per
soneel is niemand getroffen.
gierige benden plotseling weder op 't plein,
overmeesterden de politie en bestormden,
met woest gehuil, de magazijnen. Andere
benden verbrijzelden met steenen de ruiten
der synagoge.
En toen nu opeens het praatje in allerijl
de ronde deed dat een jood een voor een
apotheek staanden jongen Rus zon hebben
vermoord in werkelijkheid had hij hem
slechts een pak slaag gegeven toen be
gonnen de benden met grootere woede tegen
de jodenhuizen te velde te trekken. Men
sloeg de vensters in, ging de woningen
binnen, wierp meubelen, linnengoed en
bedden op de straat en sloeg alles wat
slechts eenige waarde had, kort en klein.
De joodsche eigenaars namen de vlucht en
verborgen zich. De politie was geheel mach
teloos. Het gepeupel brak een wijnkelder en
bierwinkel open, bedronk zich en verwoestte
toen het huis, waarin de bank van Aisen-
stadt zetelde.
Twee orthodoxe geestelijken verschenen
hierop, onder klokgelui, onder de menigte;
met ontblooten hoofde verzochten zij den
razenden, om Christus wil, op te houden.
Hun verzoek bleef echter vruchteloos. Er
zouden nog erger tooneelen plaats grijpen.
Een joodsch winkelier schoot n.l. 6 revol-
schoten op de menigte, die op zijn magazijn
Die arme Franschen Een Keizerlijk
decreet verbiedt opnieuw het spelen of zingen
n i u i i toestornide, met het gevolg dat verscheidene
van de Marseillaise in alle clubs, restaura- 1 f i-
de bureaux van het antipar- ties en schouwburgen van Rusland.
Dublin.
Nabij Moiran is eergisteren een personen-
aanvallers verwond werden. Dit was olie
in het vuur. Het gepeupel, dat tot nog toe
Uit Petersburg wordt gemeld dat te Staro- slechts vernield had, begon nu tot rooven
dub (gouvernement Tscherningow) ernstige over te slaan, 's Avonds te 7 uur lagen
tooneelen van jodenhaat zijn afgespeeld. gebeele rijen van beschonkenen op de straten.
Aan de joden was n.l. toegestaan om 's Zon- Plotseling ontstond er brand in eene her-
trein ontspoord, met het treurig gevolg dat, j dags van 11 tot 6 uur handel te drijven en j berg. De joodsche bezitter zou, naar 't
2 reizigers gedood en 15 gewond werden het hierover in woede ontstoken orthodoxe heette, haar zelf in vertwijfeling hebben
(6 ernstig). De trein had vertraging onder
vonden men vermoedt, dat het ongeluk is
ontstaan door de bovenmatige snelheid,
in
volk verklaarde dat het den handel deraangestoken. Het vuur greep door den
joden op Zondag met geweld zou onder-sterken wind met groote snelheid om zich
drukken. Naar aanleiding daarvan werd de heen. Bovendien verhinderde het volk de
Wanneer er 't huis een ongeluk gebeurt,
stotterde hij.
»Dan gebeurt het,* riep ik driftig; »en
al zou je vrouw sterven, je kinderen om
komen, je huis afbranden, ge hebt je woord
gegeven bij mij te blijven, dat geef ik niet
terug; ge blijft
Daarna werd Franz stil, zeide geen woord
meer en bleef bij mij.
Wij begonnen den terugtocht, passeerden
den Gschöderkar en rustten een poos op
den Edelbodem, genietende van al de lief
lijkheden die een zomernamiddag biedt en
van de heerlijke geuren der alpenkruiden.
Franz was nog altijd stil, maar oplettend
en goedhartig, zoo dat ik zeer voldaan
was mijn wil te hebben doorgezet. Waartoe
zou het bovendien leiden in de wereld, als
de verhouding tusschen heer en dienaar
zoo los en willekeurig werd De geheele
maatschappelijke orde zou verstoord worden
en wie zou dan baas kunnen blijven!
Wel speet het mij voor Franz, maar
toch moest hij nu gehoorzamen. Des avonds,
toen ik zijne moeite wilde beloonen met
al wat de herberg te Weichselboden op
leverde, bedankte hjj en zocht spoedig zijn
bed op. Hoe hij geslapen heeft, weet ik
niet.
Den volgenden morgen, toen ik de oogen
opende, was hij zeer iuidruchtig. »Er is
geen mooiere dag op de wereld dan die
van heden!* riep hjj uit. Ik vond den dag
tijd trachtte in te halen, terwijl de wegDe joden aarzelden op 11 dezer dan ook
naar Morians zeer sterk helde. Een kind j hunne winkels te openen, daar een zeer
4 jaren verloor haar moeder bij deze groote kwaadwillige menigte, meest uit jon-
niet slechts in groote partijen naar Rusland waarmede het machinepersoneel den verloren politie met bereden gendarmes versterkt, pogingen tot blussching door de brandweer,
verkocht, maar ook bij enkele stuks aan
Russische en Poolsche boeren afgegeven.
Grabeck werd door de boeren gebruikt om
valsch papier tegen goed geld in te wisselen,
waarvoor hij zulk eene hooge provisie trok,
dat hij binnen kort ruim 50,000 roebels
echte munt had gewonnen. Wanneer Grand
afwezig was, onderhandelden de koopers
reeds herkend.
van
ramp. De twee lijken zijn
Een ander bericht meldt
Tusschen Voiron en Moirans, op de lijn
LyonGrenoble, kwam de treiu, die twee
locomotieven had en waarin een honderd
nu juist niet bijzonder mooi, want de lucht,
was bewolkt, en dreigde ons met zware
regenbuien. Toen wij later door het roman
tisch woeste Engthal gingen, en langs
steenrotsen op den Kastriegel aanliepen,
sneed ons een ijzige luchtstroom in het
gelaat; boven hoorden wij den regen reeds
vallen en hier en daar knarsten de raven.
In de zwarte waterkolken, langs welke wij
kwamen, werd de duistere grootheid van
het geheele gebergte weerkaatst. Toch had
mijn begeleider uitgeroepen: »Niets schooner
dan de dag van heden!* Het was namelijk
de derde van de toer; hij zou dan des avonds
vrij zijn, en de zijnen wederzien!
Door een steileren weg te kiezen, wist
hij nog eeu paar omwegen te vermijden,
zoodat wij reeds tegen den middag in See-
wiesen waren. In de herberg aldaar lag een
doodzieke bedevaartganger uit Maria-Zeil,
die reeds vroeg naar Aflenz gezonden had
om dokter en priester te halen, en nog altijd
te vergeefs op hen wachtte. Franz beloofde
hem ze tot haast aan te sporen, wanneer
wij hen op weg tegenkwamen.
Na een uur gaans gebeurde dit ook
werkelijk. De priester, vergezeld van den
bode met het avondmaalsklokje en de lan
taarn met het heilige licht, was in zijn
koorkleed en droeg het Allerheiligste. Wij
knieldenhij zegende ons en wierp daarbij
een veelbeteekenen blik op mijn metgezel,
die dit echter niet bemerkte, daar hij het
gens van 15 tot 20 jaar bestaande, zich
op de markt had verzameld. Eerst als die
volksverzameling op bevel der politie uit
eengegaan was, openden de joden hunne
winkels, doch toen verschenen de wraak-
hoofd gebogen hield.
Een paar honderd schreden verder kwamen
wjj den dokter tegen. Gij rnoet u wat
haasten!* riep Franz hem toe; »de zieke
wacht vol verlangen.*
Wat heeft mij opgehouden?antwoordde
de dokter, en bleef staan. »Mijn goede Franz,
wanneer gij heden t'huis komt, wacht je
niets goeds! Met je vrouw is het, helaas!
gedaan
Ik weet nauwelijks hoe wij naar Aflenz
kwamen, en wat ik gevoelde; ook herinner
ik mjj niet of Franz nog een woord van
verwijt of beklag sprak, dan wel geheel
stom bleef.
Zijne vrouw vond hij reeds liggende op
de baar.
Hij droeg zijn smart, zooals men het
zwaarste pleegt te dragen doodsbleek
en zonder tranen. Eerst toen hg de kinderen
zag, die inmiddels door de buren verzorgd
waren, bartste hij in tranen uit, en ik heb
mijn leven lang niet zulk hartbrekend
snikken gehoord als hetgeen nu de borst
van den alpenbewoner lucht gaf.
Ik vraagde hem vergiffenis voor mijn
koppigheid, waardoor hij zijne vrouw niet
meer levend gezien had; ik bood hem alles
aan, wat ik bij mij droeg. Hij wees het af
en zeide slechts dat ik in mijn recht was
geweest.
De vlammen tastten ook het slachthuis aan
en ook de wanden van de kathedraal in de
nabjjheid stonden reeds in vlam, toen ge
lukkig de wind uit een anderen hoek begon
te waaien. Niettemin werden tién huizen
in drie uren tijds in de asch gelegd.
Intusschen waren ook boeren uit de om
streken met wagens naar de plaats der ver
als een mensch, en dat wel als een degelijk,
goed mensch. Ik, als de demon van een
beginsel. Uit plichtgevoel was hjj met mij
gegaan, daar hij voor zijn huisgezin het
dagelijksch brood moest verdienen.
Uit liefde, zorg en angst voor zijn gezin
was het, dat hij mij onderweg wilde ver
laten. In zulk een geval zou niet ieder van
ons in staat zijn geweest, ter wille van de
verplichting tegenover een vreemden man
de ingevingen des harten te onderdrukken.
Hij had heimelijk weg kunnen gaan. Maar
neen, hij zocht eerst een plaatsvervanger,
en smeekte mij toen, zooals een mensch
in den nood een anderen smeekt, om ont
slag. Ik dacht en gevoelde niets dan dat
ik in mijn recht was, ik was een doode
paragraaf van de wet en die is een
onmensch.
»Een man een man, een woord een
woord* klinkt heel mooi, maar het woord"
alleen is niet genoeg.
Op dat oogenblik zou de spreuk »een
man, een vrouw!* mg beter gepast hebben.
Als vader van een gezin zou ik menschelijker
hebben gedacht.
Hoe dikwijls heb ik daarna aan de uit
spraak van Franz' vader gedacht: »Wilt
ge waarlijk een man zijn, dan "moet" ge ook
vrouw en kind hebben.*
Zoo vertelde de majoor, en het gezelschap
bleeft in gedachten verzonken tótdat- het