FEUILLETON.
ZATERDAG 1« MAART.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
1892.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abo*nement«prjj«: per 3 maanden f 1.00.
rerhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Adyertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Met de instelling ran het herhalings-
onderwjjs zjjn die avondscholen verdwenen,
maar de leerlingen dier avondscholen zjjn
niet op de herhalingsschool gekomen. De
Een der zegeningen van de wet tot minder bekwame, de verzuimers van de
rageling van het lager onderwjjs van 1878schooljaren kunnen geen herhalings-onder-
was het voorschrift van art. 17: »Voor!wjjs ontvangen, omdat zjj weinig of nieis
van
zooveel doenljjk wordt aan hen, die het
»gewoon schoolonderwijs genoten hebben,
gelegenheid gegeven tot het genieten van
herhalings-onderwjjs.
Bö de laatste wetswijziging werd dit
artikel onveranderd behouden, misschien wel
omdat men dat artikel volkomen onschuldig
oordeelde.
Wat toch heelt het uitgewerkt? Wel
vaardigde de toenmalige minister een cir-
bezitten, dat herhaald behoeft te worden,
zoedat zjj het toelatingsexamen dat voor
het herhalings-onderwijs gevorderd wordt,
niet kunnen afleggen.
De leerlingen, die dit examen kunnen
doen, die het onderwjjs zoaden kunnen
volgen willen niet omdat de oude leer
vakken der lagere school weer eens her
kauwd worden al is het met eenige wijzi
ging. Men zou gaarne nog eenige uren per
culaira uit, om dat onderwjjs alom te re- week besteden gedurende de lange winter-
gelen, om de onderwjjzers die het zouden avonden aan het rekenen of aan wiskunde
geven, behoorljjk te bezoldigen, enz., maar of aan teekenen. of Man iets anders dat
wat heeft en het artikel en de vurige liefde
der hooge regeering voor deze zaak ge
baat?
Leest men nu in de groote dagbladen de
rubriek >onderwjjs« dan terneemt men, dat
van 1 Nov. tot 29 Februari 3 leerlingen
van het herhalings-onderwjjs geprofiteerd
hebben, waar minstens 12 maal 3 leerlingen
moesten geweest zjjn, of dat het herhalings-
onderwjjs met 14 leerlingen begonnen, met
4 geëindigd is, en dergelijke bemoedigende
berichten. Wjj kunnen wel zeggen dat het
herhalings-onderwjjs ten platten lande over
het geheel weinig of niets beteekent, eq
dat wjj meer achteruit dan vooruit zjjn
gegaan. De vroegere avondscholen gaven
voor leerlingen, die wilden leeren, nog iets;
het is waar, vele leerlingen maakten er
gebruik van, die in hun schooljaren de ge
legenheid om te leeren verzuimd hadden,
uie dat verzuimde zoo mogeljjk nog wilden
inhalen, maar er waren toch ook leerlingen,
die iets meer wilden leeren dan de lagere
school hen gegeven had; rekenen, meet
kunde, teekenen, waren de vakken, waarin
toekomstige ambachtslieden meenden te kort
te komen en waarin zjj met belangstelling
op de avondschool onderwjjs ontvingen.
V.
(8
Meer dan ooit gevoelde de professor, dat
hg Agnes beminde, dat zjj voor zjjn geluk
ouoïitbeerljjk was. Nog nooit had hjj voor
eene vrouw zulke een diepe bljjvende ge
negenheid gevoeld, die zoo geheel verschilde
van al zjjne vroegere liaisons.
Dat was geen vluchtige begoocheling der
xir.n?n, waarop de ontnuchtering maar al
te snel volgde, geen oppervlakkige, voorbjj-
gaaude hartstocht, maar eene diepe ware
liefde, te gloeiender en sterker, naarmate
-ern later overvallen was.
ELier vond hjj wat hjj bjj alle andere
vrouwen miste, den glans van schoonheid
f-sii de betoovering der onschuld gepaard,
jeugdige lieftalligheid met zedeljjke reinheid
verbonden, vrouweljjke bescheidenheid en
ned-righeid met kracht van karakter ver
eenig d.
Agnes was niet een van die lichte, ver
anderlijke naturen, geen jjdele salondame,
geen hartelooze kokette, geen van die zelf
zuchtige, eigendunkelijke schepsels, die hjj
slechts te goed kende, maar een wezen uit
eene andere hoogere wereld, schoon en vlek
keloos als een engel uit den hemel. Hjj
self kwam zich in hare nabjjheid beter en
men meent noodig te hebben aan Eugelsch
of Fransch bijv. als men vee of paarden-
kooper wil worden maar dat lezen en schrgven,
die aardrjjkskunde en geschiedenis geeft
men gaarne cadeau en bljjft tehuis. Zoo
doende is het herhalings-onderwjjs van
weinig of geen beteekenis in de meeste ge
meenten. En toch dat onderwjjs is dringend
noodzakeljjkverlaten de leerlingen met
hun twaalfde jaar vrjj geregeld de school
omdat dan voor hen de cursus uit is, en
ontvangen zjj verder geen onderwjjs, dan
zal het geleerde spoedig vervliegen, en ieder
die met jongens van vjjftien of zestien
jarigen leeftjjd te doen heeft, zal zich nu
en dan wel eens moeten afvragenzjjn dit
nu de vruchten van ons zoo hooggeroemd
onderwjjs? Heeft die jongen in zes jaar
niet meer kunnen leeren? Hjj heeft meer
geleerd, maar veel is vergeten, omdat het
geleerde niet onderhouden is. Had hg tot
zjjn vjjftiende jaar geregeld herhalings-
onderwjjs ontvangen, dan zou men andere
resultaten van het onderwjjs mogen ver
wachten.
Hoe te komen tot goed ingericht her
halings-onderwjjs. Gaat men voort zooals
tot nu het geval geweest is dan komt men
reiner voor, geen aardsche, onzedige wensch
kwam in zjjn hart op, als hij bjj haar ver
toefde, -haar te zien, haar altjjd bjj zich te
hebben, was alles wat hjj van haar begeerde.
In den geest tooverde hjj zich aan hare
zjjde een nieuw schooner leven voor, droomde
hjj van een gelukkige toekomst vol vrede
en onbeschrjjfeljjke zaligheid.
Maar, vroeg hjj zich af, bemint zjj mjj
zooals ik baar liefheb? Zal en kan zjj mjjne
neiging beantwoorden? Is het niet dwaas
op rnjjn leeftjjd op zulk een geluk te hopen,
zulk een gewaagden stap te doen?«
Opnieuw kwam de twjjfel in zjjn hart,op;
maar de mededeelingen van de moeder, dat
Agnes den docter had afgeslagen, dat zjj
geen anderen man buiten den professor en
den afgewezen vreier kende, de veelvuldige
bewjjzen van hare groote vereeriug voor
hem, het bewustzjjn van zjjne beroemdheid
en zjjne hooge maatschappelijke positie, de
hem ten dienste staande middelen, om al
hare wenschen met betrekking tot de familie
te kunnen vervullen, deden zjjne bezorgheid
en alle zyne bedenkingen verdwjjnen.
Agnes, zeide hij tot zichzelf, is eene reine,
idéale natuur, zjj vereert mjj buitengewoon
en is mjj hoogst dankbaar. Van dankbaar
heid en vereering tot liefde is maar eene
schrede. Als ik haar mjjn hand aanbied en
mjj tegeljjk verplicht, voor de kinderen te
zorgen, zal zjj mjj niet weigeren, maar mjj
toebehooren. Zg zal in mjj steeds den wel
doener harer familie zien, en mjj daarom
liefhebben en trouw zjjn. Alleen de tegen
woordigheid der moeder en de herinnering
er waarschijnlijk nooit. i toch ook weer zoo moeiljjk niet, als men
De inrichting voor dit onderwjjs moet hoort op vergaderingen hoeveel belangstel
geheel gescheiden zjjn van de lagere school. Hng gekoesterd wordt voor het onderwjjs
Het moet gegeven worden liefst in een van de kinderen des volks. En ook achter
ander lokaal, men heeft reeds lang genoeg gebrek aan kennis kan men zich moeieljjk
op de schoolbanken gezeten, door daarvoor verschuilen. Hoevelen bekleeden eervol de
bezoldigde onderwjjzers of door geschikte betrekking van lid eener commissie van
personen, die, even als op de Zondagscholen plaatseljjk schooltoezicht die bij hun be-
vrjjwillig de zorg op zich nem<m, en die noeming weinig meer van een school af-
dan als specialiteiten kunnen optreden, wisten dan dat zjj daar tot hun twaalfde
Waarom kan de geneesheer geen uur uit- jaar verkeerd hadden. De wet heeft die
breken om de gezondheidsleer te onderwjjzm, commissie ingesteld, en de benoemden die
kan de predikant geen godsdienstleer onder- zich die benoeming laten welgevallen ver-
wjjzen aan die jongelieden, kunnen fabri- klaren dat zjj zich voor dat toezicht ten
kanten geen uurtje zaken behandelen, die volle berekend achten, anders zouden zjj
voor de jongelieden in hun volgend leven,immers bedanken?
van het hoogste nut zjjn? j En het toezicht op het herhalings-onder-
Nu leest men in de bladen de oproepingwjjs is volstrekt zoo moeieljjk niet als dat
van een onderwjjzer op een traktement op de gewone lagere school. Waar zal het
van f 500 met de verplichting om herha- eerst in onze omgeving de poging beproefd
lingsonderwjjs te geven. Alsof dit ieders worden om het herhalings-onderwjjs zoo in
werk wasRicht men naast de herhalings-te richten dat het aan de leerlingen ten
school een inhalingsschool op dan is dat goede komtwie zal daartoe het initiatief
de plaats van den onderwjjzer om zich nemen?
voor te bereiden tot het geven van onder
wjjs aan grootere leerlingen, want waarljjk
dat is ieders werk nietOnmisbaar voor
den bloei van het herhalings-onderwjjs is
de steun der werkgevers. Wanneer die on
verschillig zjjn, behoeft men geen pogingen
aan te wenden om het tot stand te brengen.
Zjj moeten de leerlingen aanbrengen,
hun toezicht en hun medewerking zjjn nood
zakeljjk, een commissie van werkgevers
moet, zal het goed geregeld worden, aan
het hoofd staan. Particulier initiatief moet
bjj dit onderwjjs hoofdzaak zjjn, het is toch
reeds voldoende gebleken dat het ofïïciëel
optreden in deze zaak gefaald heeft. Een
commissie van werkgevers voor het her
halings-onderwjjs voor jongens, een com
missie van huisvrouwen tot regeling van
het herhalings-onderwjjs voor meisjes, want
ook deze mogen niet losgelaten worden als
zjj op elf-jarigen hoogstens twaalf-jarigen
leeftjjd de school verlaten.
Maar boe die belangstelling te wekken?
Ja dat zal de groote inoeiljjkheid zjjn maar
Buitenland-
aan Christina hield hem tegen om dadeljjk
met Agnes te spreken.
Vooral hield hem de gedachte aan de
ijverzuchtige huishoudster bezig, wier be
nende aanspraken en neiging hem ernstige
zorgen veroorzaakten.
Wat zal de arme zeggen? overlag hg
medelgdend. Als zg de waarheid verneemt,
zal het eene vreeseljjke scène geven, maar
eindeljjk zal zjj er zich over troosten. Natuur
ljjk zal ik voor Christina en Bernard zorgen
en hun toekomst verzekeren, zjj zullen geen
nood hebben, en gemakkeljjk leven.
Op geld komt het mjj daarbjj niet aan,
als zjj verstandig is. Maar het scheiden van
den jongen valt mg zwaar, ik zou hem
gaarne bjj mjj houden. Maar ik zal hem
dikwjjls zien, en hem niet uit het oog ver
liezen en voor zjjne opvoeding waken, opdat
hjj eens een flink mensen worde, en de
steun zjjner moeder kan zjjn, meer kan zjj
vau mjj niet verlangen.
Op deze wjjze trachtte de professor de
vermaningen van zjjn geweten en de zich
aan hem opdringende zorg te stillen.
Meer dan alles echter versterkte hem den
aanblik van het schoone geliefde meisje in
zjjn besluit, om zoo mogeljjk nog heden
aanzoek om haar te doen.
Zooals zjj nu voor hem stond, met het
liefeljjk ernstige gelaat, de onschuldige,
bovenaardsche oogen, en den zachten glim
lach om den mond scheen zjj hem een ideaal
toe, van de reinste vrouweljjkheid, aan het
beeld geljjk van de maagdelijke Madonna.
Het kostte hem slechts één woord, hjj
Bjj de begrafenis van 27 slachtoffers der
mjjnramp te Anderlues was de kerk te
klein om alle ljjkkisten te bevattenver
scheidene moesten in het voorportaal big ven
staan. Vjjf honderd gendarmes bewaarden
de orde.
Het graf waarin de lichamen der slacht
offers werden neergelaten, was 20 meters
lang.
De paarden die zich in put no. 2 be
vonden, moeten aan hun lot overgelaten
worden, daar het uiterst gevaarljjk bljjft,
in dien put af te dalen. Op last der inge
nieurs is de toegang versperd.
De Koning heeft aan den
van Henegouwen 6000 frs. gezonden ten
behoeve der getroffen huisgezinnen. De
Gemeenteraad van Parjjs zond 5000 frs.
De directie der mjjn heeft bekend gemaakt,
dat aan de werklieden het volle loon zal
worden uitbetaald, tot op het oogenblik dat
de werkzaamheden hervat kunnen worden.
Het hof van assises te Luik behandelde
Woensdag den dynamiet-diefstal te Ombret,
bjj Luik.
Den beschuldigden werd ten laste gelegd
dat zij negen kisten dynamiet door inbraak
hebben ontvreemd, dat zjj zonder vergun
ning die ontplofbare stoffen hebben ver
voerd, dat zjj getracht hebben, het kruit
huis van Ombret in de lucht te doen vliegen,
en eindeljjk, een samenzwering hebben ge
vormd, waarvan het doel was: vernieling,
moord en plundering.
De aangeklaagden bleven onder die
zware beschuldiging zeer kalm. Minder
kalm waren misschien sommigen der rech
ters, want de 9 kisten met dynamiet waren
voor het gerechtshof gebracht als over
tuigende bewjjsstukken.
Het hof veroordeelde Hansen tot 15
jaren dwangarbeid en Bustin en Langen-
dorf tot 12 jaren eenzame opsluiting, ter
wijl het drietal voorts gedurende 20 jaren
onder politie-toezicht wordt gesteld.
Weer is te Parjjs eene dynamietbom ont
ploft. De bom was neergelegd «p een der
vensters van de kazerne Lobau, alzoo in
de onmiddelljjke nabjjheid van het Raad
huis. De ontploffing ging met zulk een
knal gepaard, dat personen op een afstand
van 21/, kilometer dien gehoord hebben.
De eetzaal in de kazerne is zoo goed als
verwoest en alle vensterruiten in den voor
gevel zjjn in stukken gevlogen. De schild
wacht voor de kazerne heeft niemand ge
zien die iets neergelegd heeft.
Als door een wonder heeft niemand eenig
letsel bekomen.
politie heeft zjjne be-
De prefect van
ambten opgedragen, hem eene ljjst te doen
geworden van de in het departement der
gouverneur, gejQe vergjyf houdende Fransche en buiten-
landsche anarschisten. Eene ljjst van 300
personen is hem daarop ter hand gesteld.
Of het eene eerste ljjst is, wordt niet op
gegeven.
De vreemde anarchisten zullen het land
worden uitgezet.
Men zegt dat de prefect vele ongeteekende
behoefde de hand slechts uit te steken, om
dezen schat te bezitten, en zich van zulk
een groot geluk te verzekeren, kon hjj zich
nog bezinnen, mocht hjj langer dralen, en
moesten niet voor zulk een geluk alle vrees
en overweging wjjken?
Ik zou een dwaas zjjn, dacht de professor,
als ik Agnes niet vroeg, en wachtte, totdat
een anderen man mg haar ontneemt. Zjj
zul mij gelukkig maken, mjjn leven verhel
deren, aan tujjn huis nieuwen glans ver-
leenen.
Ik heb reeds te lang geaarzeld, en te
veel om anderen gedacht, meer dan mjjn
plicht gedaan. Waarom zou ik niet het
geluk aannemen, dat mjj wordt geboden?
Wat kan mg verhinderen der geliefde mjjne
hand te reiken? Wat bekommer ik mjj over
de wereld, als Agnes mjj behoort en mjjne
vrouw wordt?
Geheel vervuld van zulke gedachten,
wachtte de professor ongeduldig op het ge
schikte oogenblik, waarop hjj Agnes alleen
kon spreken.
Eindelijk stond de moeder op, om naar
de zich in de andere kamer bevindende
kinderen te zien.
Hjj gebruikte dit oogenblik, om zjjn aan
zoek te doen.
Ernstig en waardig sprak hjj van zjjne
liefde, van de diepe innige neiging, die hjj
voor haar gevoelde, van zjjne wenschen en
zjjn hoop, van zjjn positie, die hij haar kon
aanbieden, van zjjne vriendschap voor haar
gestorven vader en voor hare familie, welke
hjj beloofde te zulle» verzorgen.
»Ik weet,* besloot hg zichtbaar bewogen,
»dat ik geen jongeling meer ben, maar ik
gevoel, dat ik u even warm en innig lief
heb, als een jonge man een meisje kan
beminnen. Hoewel ik niet mag verwachten,
dat gjj mjjne neiging met denzelfden gloed
beantwoordt, zoo hoop ik toch dat ik u
niet geheel onverschillig ben, en dat het
mjj gelukken zal, uwe liefde t9 verdienen.
Ik verlang slechts dat gjj mjj vertrouwt,
en het recht geeft om u zoo gelukkig te
maken, als in mjjne macht staat. Als gjj
mg wilt toestaan, uw beschermer en den
vaderljjken voogd van uwe familie te
worden, geef mg dan uw hand en wordt
mjjne vrouw.*
Verrast en als droomende bjj dit onver
wachte geluk, staarde Agnes den professor
aan, alsof zjj hare ooren niet vertrouwde.
>0 mjjn God,* riep zjj verward. »Is het
dan waar, of slechts een droom? Dat kan
u onmogeljjk ernst zjjn.c
»Mjjn heilige, mjjn volle ernst,* verzekerde
hjj, haar bjj de hand vattende, die zjj niet
durfde terugtrekken.
Tegeljjk sloot hij haar in zjjne armen en
drukte op hare maagdelgke lippen de bruids-
kus, zoodat zjj niet langer aan haar geluk
kon twjjfelen.
Dat was geen droom, maar de volle waar
heid, geen bedriegeljjk beeld harer phantasie,
maar onomstootelijke zekerheidwat zjj
nauweljjks waagde te denken of te hopen,
was vervuld, haar grootste wensch was
overtroffen.
van
ii
en Altena,
c Langstraat en
Bommelerwaaril.
Franco per post zonder prjjs-
mm
Horn lis-
(Wordt vervolgd.!