Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Itomnielenvaard.
Illusiën.
FEUILLETON.
Mijn vriend ïïilarius.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M U22. WOENSDAG 10 AUGUSTUS. 1S02.
VOOR
(Uit hkt Duitscii.)
(9
Buitenland.
ilMJWSBIAD
Dit blad rerachjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
y~ranco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
ummeri 5 cent.
Advertentien van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsroimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor
gen ingewacht.
Het kind, dat dagen lang reeds heeft
naar een feestje, dat beloofd is,
aiierlei iilusiën heeft gemaakt van hetgene
van den feestdag verwacht, wordt niet
elden geheel teleurgesteld en moet het ver-
rechte genot missen door het een of ander
toeval, hoe meer illusiën hg heeft gevormd,
koe grooter is ook zijn teleurstelling en dus
ook het ondervonden verdriet.
Bjj volwassenen is het niet andersHoe-
il illusiën men moge gekoesterd hebben,
hoe dikwjjls men moge teleurgesteld zijn,
men gaat voort tot het einde, men hoopt,
men verwacht, en hoe bedrogen men ook
dikwijls uitkomt, men bljjft hopen en ver
wachten.
Je winteravonden zijn gekort met ge
sprekken over de reis of het reisje dat men
plan heeft in den aanstaanden zomer te doen.
Reisbeschrijvingen zjjn gelezen, aanteeke-
aingen zijn gemaakt, het is een genot vroeg-
sydig gereed te zijn met de noodige schik
kingen en toebereidselen. Oud en jong hebben
iich allerlei illusiën gemaakt en hoe was
men teleurgesteld toen de reis moest opge
geven worden wegens omstandigheden, waar
mede volstrekt geen rekening was gehouden.
Hoe vele illusiën hebben bruid en bruidegom,
als zij de groote reis door het leven gaan
ondernemen, hoeveel illusiën maken zij zich
van de toekomst; wat zal dit lief, dat
aardig zgn en de illusiën der bruidsdagen
worden dikwijls niet vervuld, het koude
proza des levens vaagt ze weg, maar toch
gaat men voort; verdwjjnen illusiën, andere
dagen weder op en zoo gaat het steeds
voort, en wee den mensch, die zich geen
'illusiën schept, hoe dikwijls hij bedrogen
moge uitkomen, want hij zal zich rampzalig
gevoelen zonder troost, zonder innig genot
zal hij zgn leven slijten. Steeds naar ver
andering hakende moet de mensch zich de
toekomst anders, beter voorstellen dan het
tegen iige, en hoe dikwgls de praktijk
des levens hem moge teleurstellen, steeds
bouwt zelfs de meest praktische mensch
zich luchtkasteelen, schept hij zich denk-
jeldige genoegens in de toekomst.
Zoo gaat het met den mensch, zoo gaat
het met de geheele maatschappij. Ook deze
heeft hare illusiën, haar teleurstellingen,
haar hoop en vrees, haar verwachtingen en
haar misrekeningen, evenals het individu.
Een werkdag van acht uren, wordt die
slechts verkregen, dan, zeggen velen, zal
de toestand der maatschappij geheel anders
worden. Van slaven en zwoegen om het
Zoo liet hg een harde matras in mijn bed
leggen, waarop ik niet meer slapen kon.
Op zekeren morgen liet hij in mijne zit
kamer een grooten stoel brengen, die vroeger
in het salon van den dokter gestaan had en
waarvan ik meer dan eens had gezegd, dat
ik hem zoo afschuwelijk 1 eljjk vond. Natuur
lijk zette ik het meubel op den gang. Toen
ik 's middags den dokter vroeg waarom hij
mg die poets gespeeld had, antwoordde hg
gjj hebt immers den wensch te kennen ge
geven oog een stoel in uwe kamer te hebben.
En dat was ook zoo. In nijjne kamer waren
Blechts twee trijpen stoelen en ik had nog om
etn rieten stoei verzocht, daar ik op die
zachte niet kon ziUv,u schrgven. Om mij te
plagen, had hg nu dien ouden lederen stoel
uitgezocht, over welks smakeloos lof- en
krulwerk ik bij vroegere gelegenheid zoo
menigmaal mjjn misnoegen had te kennen
gegeven.
Op een anderen keer liet hij, zonder dat
ik het verlangd had, de gordijnen in mijne
kamer wegnemen, onder het voorwendsel,
dat zjj gewa8schen moesten worden. Om
dageljjksch brood zal niet meer gehoord
wordenacht uren werken, acht uren rusten,
en acht uren van ontspanning, hoe een
voudig is de rekening; algemeene ont
wikkeling en beschaving zal van die ver
andering het gevolg zijn. Geen slaven meer
die van 5 uren 's morgens tot 7 uren des
avonds en dikwgls nog langer zich moeten
inspannen om een karig loon machtig te
wordenEen normale werkdag van acht
uren en de maatschappij is gere^i roepen
de drijvers der schare, en meetings en be
toogingen moeten den heilstaat trachten
in het leven te roepen. Hoe jammerlijk zal
men zich teleurgesteld zien als die illusie
waarheid mocht worden
Terecht heeft dan ook Gladstone niet
medegewerkt om dit denkbeeld te steunen.
Laat ieder vrjj, was zjjn uitspraak, hoewel
hg de stemmen der werklieden noodig had.
Hjj wilde geen beloften doen waarvan de
vervulling hem onmogelijk toescheen.
Zal de toekomstige heilstaat door het
algemeen stem en kiesrecht in het leven
geroepen worden Al weder een illusie
Men moge daarvan een afdoende verbetering
der maatschappelijke toestanden verwachten,
men zal ook daarmede bedrogen uitkomen.
Of zegeviert niet in die landen waar het
ingevoerd is het beschermende stelsel tot
voordeel van weinigen, tot schade voor
velen. Is Frankrijk met zgn beschermende
rechten of de groote republiek in Amerika
gelukkiger nu de nijverheid krachtig door
hooge inkomende rechten gebaat wordt?
Heeft ook Duitschland niet getoond, dat
uitbreiding van stemrecht tot verbodsmaat
regelen voert? Geeft het algemeen stem
recht meerdere vrgheid, grooter welvaart?
Waarlijk, die daarop aandringen zullen ten
slotte ook bedrogen uitkomen.
Velen stellen zich alles voor van de in
voering van leerplicht. Is die eenmaal bij
de wet geregeld, dan zal de algemeene ont
wikkeling en beschaving met reuzenschreden
vooruitgaan.
Domheid en bjjgeloof zullen dan spoedig
tot het verledene behooren. Eerst dan zal
men van een beschaafd, goed ontwikkeld
volk kunnen spreken. Alweder een illusie;
invoering van leerplicht zal zeker iets bjj-
dragen tot een meer geregeld schoolbezoek,
maar de uitzonderingen die men met het
oog op de maatschappelijke toestanden zal
moeten toestaan, zullen oorzaak zijn dat
veel illusie zal blijven en geen werkelijkheid
worden. Schaf de plaatsvervanging in het
leger af, en het leger zal moreel veel beter
worden, die afschaffing zal het middel zgn
om den soldaat een mensch waardig bestaan
voorwendsels, die heel aannemelijk klinken,
zijn dergeljjke zieken nooit verlegen. De
gordjjnen waren schoon genoeg
Maar ik zal u niet langer vervelen met
deze onbeduidende bijzonderheden. De dokter
had den strjjd met mij aangebonden en
voerde dien met de laagste middelen. Ik
bedwong mjjn toorn, ma-r die voortdurende
plagerijen maakten mij ten laatste toch
eenigszins zenuwachtig; en ik loosde een
zucht van verlichting, toen de knecht mij
op zekeren morgen een brief bracht met een
Engelsch adres en een Am^rikaanschen
postzegel.
Myn schoonvader schreef mij juist zooals
ik verwacht had. Den grooten afstand, die
ons van elkander scheidde, in aanmerking
genomen, zoomede de volslagen onbekend
heid met de veranderde toestanden, was het
natuurlijk dat bij een weinig huiverig was
om maar zoo voetstoots aan te nemen, dat
hetgeen Sarah en ik hem geschreven hadden
ook geheel overeenkomstig de werkelijkheid
was. Hij riep God tot getuige hoe vurig hij
hoopte, dat ik mij niet vergist had, en hg
voegde er bjj, dat hg zich gerechtigd voelde
die hoop te koesteren, want de kalme, over
tuigende toon van mijn brief liet hem
nauweljjks meer twijfelen aan de vervulling
van den vurigsten wensch zijns harten. Hij
kon er zich dus volkomen mede vereenigen,
dat ik met mijne zuster zijne dochter op hare
reis naar Amerika zou vergezellen. Natuur
lijk stelde hij als hoofdvoorwaarde, dat de
te verzekeren. Scheppen wij ons toch ook
hiervan geen illusiën. Waarlijk ook onder
de jongelieden, die het beneden zich achten
de wapenen te dragen ter verdediging des
lands, indien dit noodig mocht zgn, zgn
er, die wat moraliteit betreft weinig hooger
staan dan zoovele die als plaatsvervanger
optreden op de moraliteit zal die afschaffing
van weing invloed zgn, daaromtrent maakt
men zich illusiën, die niet verwezentlgkt
zullen worden.
De vrienden van den vrede hebben zich
tot een bond verecnigd, zelfs heeft men een
internationale vereeniging ter bevordering
van den algemeenen vrede. Hopen de
oprichters den wereldvrede te verkrijgen?
Maken zij zich daaromtrent ook geen
illusie?
Maar waar zou ik eindigen, indien ik
alle illusiën wilde ter sprake brengen?
Men hoopt ,men verwacht, men verlangt,
men maakt illusiën, wordt teleurgesteld en
verheugt zich in nieuwe plannen.
Zoo gaat het in het menscheljjk leven,
zoo gaat het in de maatschappij. En ge
lukkig dat het verlangen naar verbetering
den mensch is ingeschapen, anders toch zou
men bij het oude blijvende verbeteringen
moeten komen van hen die nog illusiën
kunnen koesteren, die nog den moed hebben
naar iets hoogers, iets beters te streven. Wel
zgn alle overtuigd, dat verandering in vele
opzichten noodig is, maar volstrekt niet alle
hebben den moed de handen aan den ploeg
te slaan, omdat zij alle illusiën missen, en
de hoop van slagen bij hen geheel ont
breekt. Gods water over Gods akker laten
loopen, is hun leuze, niets te verwachten,
niets te hopen.
Wij moeten voorwaarts, steeds hooger;
excelsior moet de leuze blijven. En daarvoor
is het noodig dat men, niet ternedergeslagen
na mislukking van het gewenschte, nieuwe
illusiën kweekt.
Het is noodig voor den mensch, voor de
maatschappij, men stelle zgn eischen slechts
niet te hoog, men streve niet naar het
onbereikbare, want dan kan slechts groote
teleurstelling ons deel zjjn. Het verstand,
de rede, niet het gevoel alleen, moet ons
leiden. Wij moeten ook praktisch zjjn en
bjj de poezie het proza des levens niet
vergeten. Daardoor zal men bewaard big ven
voor velerlei teleurstellingen, en meer be
reiken dan het geval zou zgn, als men zgn
illusie te hoog stelt, en tracht te verkrjjgen
wat vooralsnog onbereikbaar is.
Een hevige brand heeft de groote spinnerjj
geneesheeren er volkomen mede instemden.
Hij stelde onvoorwaardeljjk vertrouwen in
Dr. Philippi en stond deze het toe, dan zou
het hem gelukkig maken zjjne dochter weder
te zien en mijne zuster en mjj te leeren
kennen. Hjj had slechts het geluk op het
oog van zgn innig geliefd kind; over al het
andere zouden wij het later wel eens worden.
Bjj het lezen van dezen brief maakten zich
gemengde gewaarwordingen van mjj meester.
Ik was gelukkig, want ik las tusschen de
regels Mr. Westernborough's toestemming
tot rujjne verbintenis met Sarahmaar ik
was tevens eenigermate ongerust bjj de ge
dachte hoe Dr. Philippi de zaak zou op
nemen.
Ik wilde echter niet overjjld handelen
alles moest met kalmte en bedaardheid over
legd en besproken worden. Op het uur van
het ontbjjt liet ik mij bjj de dames aan
dienen. Tusschen ons heerschte volmaakte
overeenstemming; alles wat door ous in het
werk kon worden gesteld om de zaak tot
een goed einde te brengen, zou geschieden.
Wjj hoopten dat de dokter verstandig zou
zjjn en zich niet tegen onze vereeniging zou
verzetten. Wjj klonken te zamen op den
goeden uitslag. Mocht Dr. Philippi, wanneer
alle middelen tot overreding waren uitgeput,
zich tegen onze plannen verzetten, dan zou
ik de hulp van de rechtbank inroepen.
Na het ontbjjt liet ik mg terstond bjj
Dr. Philippi aandienen.
Ik geef u hierbjj de verzekering, dat ik
van Loth nabij Brussel geheel verwoest.
Tegen 9 uur in den avond braken de vlammen
uit. Ongelukkig waren de bluschmiddelen
onvoldoende, de pompen waren defect en
onbruikbaar. De Burgemeester seinde naar
Brussel om hulp. Men zond de brandweer
met een stoomspuit en deze slaagde er in een
der kantoren, het eenige deel, dat door het
vuur nog niet was aangetast, te behouden.
Tegen middernacht stortte de muur in aan
den kant der Senneeen brandweerman kreeg
een groot steenblok op den rug en werd
zeer bedenkeljjk gewond. Eerst omstreeks
6 uur was het vuur bedwongen. Er is voor
omstreeks 1.500.000 frs. schade aangericht
en honderden zouden door den brand zonder
werk zgn, indien de directie der fabriek niet
terstond maatregelen had genomen om de
1600 werklieden in hulploodsen te doen
voortarbeiden.
Gisteren zjjn te Parjjs weer twee anar
chisten gearresteerd, de een was wegens
diefstal uit Italië gevlucht.
In de laatste dagen hebben zich eenige
gevallen van cholera met doodelijken afloop
ook voorgedaan in de binnenstad van Parjjs.
Tot dusver had de ziekte zich slechts ge
openbaard in de voorsteden.
Ruim 1300 mjjnwerkers in de zilvermjjn
te Przibram, waarin onlangs zulk een ramp
plaats had, hebben aan Keizer Franz Jozef
gratie gevraagd voor hun makkers, door wier
onvoorzichtigheid de brand was ontstaan.
De uitspraak in het proces van Jaeger,
den gewezen kassier van Rothschild en diens
medeplichtigen, die de kas van dit bankiers-
huis bestal, is als volgtJaeger is veroor
deeld tot 10 jaar gevangenisstraf en eerloos-
verklaring voor den tjjd van 5 jaar Hensen
tot 5 jaar gevangenisstraf en 5 jaar eere-
verlies; juffrouw Klotz tot 3 jaar, de familie
Gerloff ieder tot 2 jaar gevangenisstraf' en
Adolf Gerloff bovendien tot 3 jaar eerverlies
de vrouw van Jaeger en haar ouders ieder
tot U/g jaari het dienstmeisje Messer tot 1
jaar, Nicolaas Messer tot 6 maanden en
Constance Ochs tot 3 maanden, alles ge
vangenisstraf Mungersdorff tot 6 weken
hechtenis, die echter gerekend worden door
het voorloopig arrest reeds geboet te zjjn.
Yogt is vrijgesproken.
Uit Odessa wordt aan de Daily News
geseind, dat de Panslavisten woedend zijn
wegens den stand van zaken in Bulgarjje.
Zjj spuwen vuur en vlam. Het heet officieus,
dat de Regeering vau den Czaar het voor
nemen heeft eerstdaags aan de groote Mogend
heden een rondschrjjven te richten over de
terechtstellingen te Sofia, Daarin zou de
wettigheid van het Bulgaarsche gerechtshof
alsook de echtheid der stukken, door Rus
land ontkend worden.
In de Novosti komt een schrgven voor
van de Bulgaarsche uitgewekenen Bragan,
Zankoff en Stantchef, waarin zjj ten stelligste
ontkennen, dat zij, geljjk in de te Sofia
openbaar gemaakte stukken wordt beweerd,
met leden van het Russische corps diplo
matique samenzweerden om Yorst Ferdinand
van het leven te berooven.
Tegenover de verklaring uit Rusland, dat
de zeer compromitteerende geheime stukken,
die bjj het proces tegen de moordenaars van
Beltschew zulk een opzien gewekt hebben,
alle valsch zgn, wordt van Bulgaarsche zjjde
de echtheid dier documenten volgehouden
en tot 3taving daarvan gezegd, dat zjj af
komstig zjjn van een zekeren Jacobson, die
tolk was bjj de Russische legatie te Bucharest.
Deze Jacobson, die met zgn chef, den gezant
Hitrovo, twist had gekregen, heeft als een
wraakneming zich van de geheime corres
pondentie tusschen den gezant en de ver
schillende agenten, die beloofd hadden den
staat van zaken in Bulgarjje te veranderen,
weten meester te maken en dit archief in
1891 onder belofte van vrjjgeleide aan
Stambouloff te koop geboden. Jacobson
kwam daarop naar Sofia, waar hjj dadeljjk
in hechtenis genomen werd, ten einde hem
beter tegen de herhaalde aanvragen tot uit
levering te beschermen.
Uit Pittsburg komt het verrassend bericht,
dat bevel tot gevangenneming is uitgevaar
digd tegen den nauweljjks herstelden heer
Frick, op wien Bergmann een moordaanslag
pleegde en tegen een administrateur en nog
eenige andere beambten der fabrieken te
Homestead, die verantwoordelijk worden
gesteld voor de ongeregeldheden van 6 Juli
en de komst van Pinkerton's agenten.
De luit.-kol. Streator is Dinsdag in zgn
huis te Washington in hechtenis geuomen,
op de aanklacht van den milicien, die
wegens een vergrijp tegen de discipline, a&E
zjjn duimen was opgehangende luit.-kol.
is intusschen onder borgstelling van 1000
dollars weer vrg gelaten. Kolonel Hawkins,
eveneens aangeklaagd, is nog te Homestead
in dienst.
zoo voorzichtig en zoo verstandig mogeljjk
gehandeld en alles gedaan heb wat ik kon
om eene onaangename scène te vermjjden.
Bjj de eerste woorden begreep ik echter reeds
dat het slecht met onze zaak stond.
Philippi wist er reeds alles van. Tegelijk
met mjj had hjj een schrgven ontvangen van
mjjn schoonvader en hij deelde mjj mede
dat bjj ook reeds antwoord had gezonden.
Hoe dat antwoord luidde, kon ik gemakkeljjk
raden, want Philippi verkeerde in den vasten
waan dat wjj alle drie ernstig ziek waren.
Ik deed mjjn best door list mjjn doel te
bereiken, maar gg weet misschien niet, dat
juist krankzinnigen in het aanvoeren van
beweegredenen voor hunne onzinnige hande
lingen dikwgls eene aan het ongeloof!jjke
grenzende scherpzinnigheid ontwikkelen. Hjj
doorzag terstond elk mjjner zetten.
Langer dan een uur had ik met hem ge
sproken zonder een stap verder te zjjn ge
komen. Mjjn geduld was op het punt uit
geput te raken, maar uit medeljjden met
hem wilde ik niets onbeproefd laten om de
zaak langs minnelijken weg tot een goed
einde te brengen. Eindeljjk verloor ook hg
het geduld en zeide boos:
»Nu, laat ons er over zwjjgen, de zaak is
afgedaanIk zal niet alleen mijne toe
stemming weigeren, dat de dames de in
richting verlaten, maar tevens door de be
voegde macht laten uitmaken hoe het met
uwe gezondheid gesteld is, want ik begin
u thans voor gevaarljjk te houden voor het
Een liefdesdrama. - Dinsdag avond
trouwde in een buitenwjjk der stad Mexico
een jong landbouwer Palmeyre met Alice
Muller, de dochter van een plattelandsheel
meester. De bruiloft werd bekroond met een
bal, waarop zekere Ellias uit Ohio, een
goede bekende des bruidegoms en die zelf
algemeen welzijn.*
Stel u mjjn toestand voor, stel u de her
haalde plagerjjen voor, die ik in den laatsten
tjjd had moeten verdurende gedwongene
scheiding van mjjne verloofde en mjjne
zuster, den onaangenamen omgang met een
zieke, die mjj voor ziek hield, de vele uren,
die ik peinzend doorgebracht, de kleine
nestergen, waarover ik mjj geërgerd had,
de slapeloosheid, waaraan ik ten prooi was
geweest, de voortdurende huichelarjj, waartoe
ik mjj zeiven uit medeljjden gedwongen had
en nu als toegift op al die aandoeningen,
de geweldenarjj van een krankzinnige, wiens
ziekte nog niet was erkend, en die krachtens
zjjne positie de macht had, drie menschen,
die niemand iets kwaads berokkend hadden,
van hunne vrgheid te berooven eene
macht, zooals aan geen ander mensch zonder
eene rechterljjke uitspraak is gegeven, en
waarvan alleen door een waanzinnige ge
bruik werd gemaakt om ons levensgeluk te
vernietigen
Toen dat alles voor mjjn opgewonden
geest opdoemde, verloor ik gedurende een
oogenblik mjjne zelfbeheersching. Ik rukte
het masker af, sprong op, sloeg met de
hand op de tafel en riep met een donderende
stem
»Ik zal u dwingen mjjn wil te doen!!
Laat het niet tot het uiterste komen, het
zou u bitter berouwen
(Wordt vervolgd./