Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Boniinelerwaard. Brieven uit Amsterdam. FEUILLETON. Uitgever: U. J. VEERMAN, Heusden. M 1128. WOENSDAG 31 AUGUSTUS. s92, VOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG, ibonnementsprgs: per 3 maanden f l.OO. ""anco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor gen ingewacht. ÏL De allereerste boekdrukpersen, waarbij oeweegbare letters gebruikt werden, hadden :sn vorm van een wijnpers en waren van hout vervaardigd. De lettervormen werden in de tafel vastgezet, de letters door middel van kussens met inkt besmeerd, vervolgens hat papier opgelegd en eindelijk dit door middel der schroef aangedrukt. Van tijd tot tjjd is er iets aan verbeterd, doch pas 1800 heeft men voor 't eerst een geheel 7;-,eren pers vervaardigd. Bp deze persen, die door de boekdrukkers rau onze dagen niet meer worden aange ven, moest alles door menschenbanden ge schieden, den drukvorm met inkt smeren, •den vorm in aanraking met het papier brei. gen, het drukken zelf en het in en uitnemen der vellen, 't Was een tijdroovend werk en een pers, die per dag 1500 be drukte vellen leverde, moest door ervaren h nden bediend worden. Toen kwamen de snelpersen, door men- aenhand of stoom in beweging gebracht. Da lettervorm wordt daarin geplaatst op sen wagentje dat door de machine heen en weer wordt gereden, onder dat rjjden eerst in aanraking komt met een cilinder, die inkt bevat en vervolgens met een cilinder -•aarom het vel papier geslagen is. Dit vel ordt er van boven ingelegd, komt er onder aan dezelfde zjj weer uit. Deze snelpersen leverden en leveren nog, want de meeste Irukkerjjen werken met deze machines 000 ex. per uur. Maar op groote drukkerijen, b. v. op die van de >N. R. Ot.«, van het Handelsblad* en andere groote dagbladen kan men met deze pers niet volstaan. De handigheid van den werkman die inleggen moet heeft een zekere grens. Hjj die 1500 vel per uur weet in te leggen is een meester in de kunst. Deze 1500 vel worden dan bedrukt aan één zjjde en moeten nogmaals ingelegd worden, nadat de tweede vorm is ingebracht. Bovendien werkt de pers met een heen en weergaande bewegf/dg en ook deze kan een zekere grens niet overschreden, en de prak- tjjk wjjst uit dat 1500 het hoogste getal is dat zulk een pers halen kan. Aan de tegenwoordige rotatiepersen is (i Groote soiree bij den heer Yon Ingerman. In den salon gasten van allerlei leeftijd en kunne, in groepen vereenigd. Uit de muziek- z»al klinkt Chopins Notturno, waaraan slechts weinigen aandacht schenken. De jongen keuvelen, de oude spelen in de zij zalen whist en hombre. Ieder vermaakt zich naar zjjn eigen smaak. Tasschen d* groepen bewoog zich Mevr. Yon Ingerman, dan nieuw aangekomenen begroetend, dan hier en daar met oud en jong eenige woorden wisselend, nu weer vreemden aan elkaar voorstellend en overal worgend dat geen van hare gasten door ver veling bezocht werd. Niettemin bemerkte ze plotseling iemand, die zich van 't gezel schap afgezonderd had. Hij stond, de handen op den rug bp den haard, als deed hem, trots de reeds hooge temperatuur, de warmte goed. Terstond brak de opmerkzame gast vrouw haar nauwljjks aangeknoopt gesprek met een paar jonge meisjes af, beloofde ze nog vriendelijk na het souper een danspar tijtje en zocht den eenzame op. »Wat scheelt er aan, mijnheer Von Gold baum?* sprak zij tot hem, »u neemt aan geen enkel spel deel? U ziet er niet welge- luimd uit.« »Ik ben het ook niet en kan het niet zijn* antwoordde de man met het gezicht eenigs- zins scherp. >Zoo,< zei ze medelijdend, »de freules schijnen niet te vermoeden dat papa iets drukt, Elvira en Luitgard amuseeren zich aan al deze bezwaren tegemoet gekomen. Hier wordt niet ingelegd, hier loopt alles naar eenzelfde kant, zooveel uren als men de machine noodig heeft. Wat bij deze persen merkwaardig is, is de manier waarop het papier wordt aange bracht en die waarop de vorm verkregen wordt. Laten we den laatsten eerst nemen. De zetter staat met het geschreven schrift in de hand en zet van beweegbare letters regel voor regel tot hg een kolom heeft; ver volgens de tweede enz. Deze kolommen worden naast elkaar in een vorm geplaatst, de letters boven. Ieder, die deze letters kent, weet dat die regels voor ons oningewjjden, niet te lezen zijn, 't is z. g. spiegeldruk. In de gewone pers drukt men nu met deze vormen. Maar in de nieuwe kan men dien platten vorm niet in brengen en gaat men aldus te werk. Men drukt den heelen vorm in een weeke stof af. Voor couranten neemt men daarvoor zeer dik maar week papier. Het daarin gedrukte is goed leesbaar, al is er geen inkt bij gebezigd. Vervolgens wordt van dit papieren blad een afdruk genomen in een metaal mengsel dat zeer gemakkelijk smelt. En deze metalen platte vorm wordt om een cilinder geplaatst en in de pers gezet. Denk nu eens 6 cilinders of walsen 1 2 3 4 5 6 No. 1. levert de inkt, evenzoo No. 6. No. 2 is omgeven met bedoelde metalen vormen, cliché's geheeten. No. 3 en 4 zjjn aangebracht om het papier tegen 2 en 5 aan te drukkende eene maakt een afdruk aan de eene, de andere aan de tegenzijde. No. 1 en 6 ontvangen den inkt uit daarbij geplaatste bakken, door aparte rollen en 't zijn weer andere rollen, die dezen inkt van 1 op 2, van 6 op 5 zeer regelmatig overbrengen. Het papier wordt in een groote, zware rol, waardoor een metalen as wordt ge stoken, aan de pers gehangen. Op de ten toonstelling zijn zulke rollen aanwezig van verscheidene duizend KG. zwaarte. Deze rol nu windt zich gelijkmatig af en wordt in de pers bedrukt, vervolgens al maar tusschen weer andere cilinders voortbewogen op juiste maat afgesneden en eindelijk vel voor vel gelijkmatig gevouwen. goed. Wat is er eigenlijk, mjjnheer Yon Goldbaum?* Hg verliet zjjn plaats bij den haard, zonder de handen van den rug te nemen: »zal ik oprecht antwoorden?* »Zeer zeker!* »Mjjn waarde mevrouw, ik begrjjp uniet.* Zij keek hem verrast aan: >mij?« evenmin als uw gemaal,zei hg stijf, »dat ge zooveel burgerlijke elementen in uw huis noodigt.* Een kort »oontsnapte haar, doch in het volgende oogenblik keerde de geweken lach op haar lieftallig gelaat terug en ze zei: »maar lieve vriend, hoe kunnen wij het burgerlijke element uitsluiten? Zou dat niet groote verwaandheid wezen onzerzijds? U weet toch dat mjjn man slechts door zijn vroegere positie als professor in de medi cijnen aan de universiteit Dorpat geadeld werd, zooals dat in Rusland gebruikelijk is en dat zijn staatsraadstitel daar aan eiken hoogleeraar bij pensioneering geschonken wordt.* Daardoor zjjt ge toch aan de burgerljjke kringen ontrukt,* antwoordde Von Gold baum, zijn vroegere houding aannemende. »In Rusland, ja,« zei ze met nadruk, >maar niet in ons lieve Duitschland. Wij verheugen ons, sedert wjj hier terug zijn, in het bezit van oude vrienden en zie slechts om u, ge vindt den adel even sterk vertegen woordigd als de burgerij, de jonge officieren b.v. zijn toevallig allen zonen van oude ge slachten. Vergeef mij, ik moet u verlaten, daar zoekt iemand naar mg. Overigens zal ik zorgen dat aan tafel het burgerlijk element zoover mogelijk van u weg big ft. Met een schelmsch lachje haastte zjj zich weg en Yon Goldbaum posteerde zich weer voor den haard. Mevrouw Yon Ingerman ging een jongen arts tegemoet, die zooeven Een humoristisch blad heeft eens een teekening gegeven van een machine, waarin aan da eene zijde een levend varken inge werkt wordt, dat aan de andere zijde in saucijsjes herschapen te voorschijn komt dat wonder nu bewerkt zoo'n drukpers. Hang aan de eene zijde een rol papier sans fin en het komt aan de andere netjes ge vouwen als dagblad te voorschijn. En vlug men kan er geen oog op houden. Twintig, dertigduizend bladen per uur. Er zijn er, die 36000 couranten in één uur klaar om rond te bezorgen, afleveren Ik kom misschien nog eens, zoo al niet op de Tentoonstelling, dan op het tentoon gestelde terug. Haar tijd is haast om en verlengen kan men haar niet en zou men ook niet, want A. neemt over 't algemeen weinig notitie van haar vele schoons. A. 22 Aug. 92. J. L. Buitenland. In verscheidene mjjnen in den omtrek van Luik is het dagloon der mijnwerkers met 25 centimes verminderd. Dit veroor zaakt veel ontevredenheid, maar tot dusver zonder meer. Te Saint-Etienne hebben ruim 200 mjjn- werkers den arbeid gestaakt, omdat zg grieven hebben tegen den ingenieur, onder wien zij werkzaam waren. Zg eischen het ontslag van dezen. Zoo daaraan niet voldaan wordt, laat het zich aanzien, dat hunne kameraden van andere schachten insgelijks den arbied zullen neerleggen. Men zegt dat alle visschen in de Seine zjjn gestorven, tengevolge van het vuil dat zich op den bodem heeft vergaderd en dat gedurende de geweldige hitte schadelijke uitwasemingen veroorzaakte. Een Parijsch bankier, Hippolyte Belloc, is, na een leven van overdaad en verkwis ting, door «en menigte schuldeischers ge plaagd, op den loop gegaan. Het tekort moet meer dan een millioen bedragen. De rechtbank van koophandel te Parijs heeft het plan tot vorming eener nieuwe maatschappij, welke het Panama-kanaal zal voltooien, goedgekeurd. In eene ijzersmelterij te Wurtberg (Stier marken) was een metselaar in een oven, dien eerst haar gastvrije woning betreden had en rondkeek naar de dame des huizes. Zij was hem voor: goeden avond, docter Reinwald, volg me spoedig in de vensternis of ik zal 't uitbersten »Over mjj?« vroeg Reinwald, »heb ik iets aan mij »Neen, neen, kom maar, u zult 't hooren.* Hij volgde en half achter een gordjjn ver borgen deelde zij hem Goldbaum's bezwaar mede over het gemengde gezelschap. »En dat,« sloot zij, »zegt een man, die nauweljjks twee jaar geleden in den adelstand verheven is. En waarom? Om zijn lieve geld, bij beursspeculatie gewonnen.* »Dit soort van lui is, wat hoogen dunk en zelfoverschatting betreft, het slimst,zei Reinwald. »Maar,« vervolgde mevrouw, dat hg niet voelt hoe belachelijk hij zich maakt, is mij een raadsel.* Wanneer hij 't voelde* antwoordde Rein wald, »zou hg voor zulke uitingen op zijn hoede zijn Het woordje Von werkt op men- schen zijner soort als de geur dier plant, waarvan de legende vertelt dat ze den St. Vitusdans veroorzaakt. Dat zult ge me echter niet te vergeefs verteld hebben, Mevrouw Ik zal kennis met den heer Von Goldbaum aanknoopen.* »Ge zult u toch niet met zijn opvoeding belasten?* Misschien wel, ik heb een idee, onder steunt hij de kunst?* »Wat meent ge daarmee, dokter?* Koopt hij schildergen?* »De duurste op alle tentoonstellingen; de waarde kan hij volstrekt niet beoordeelen, thuis ziet hij er niet naar om, hij koopt ze opdat er gezegd kan wordenhij heeft ze in bezit.* Reinwalds gelaat nam een vroolijken trek men bezig was te herstellen, in slaap ge vallen. Zijn makkers merkten hem niet op zij metselden den schoorsteen af en gingen daarna heen. Na verloop van twee dagen toen de ongeruste betrekkingen van den metselaar naar hem kwamen vragen, bezon men zich waar hij het laatst gezien was. Men brak den schoorsteen open en vond daarin het verbrande lichaam van den armen man. Uitgerukte steenen aan de binnen zijde getuigden, dat de ongelukkige wan hopige pogingen gedaan moest hebben om aan den dood te ontkomen. In de stad Triest schijnt een epidemie van zelfmoorden te heerschen. De vorige week zijn daar binnen 5 dagen niet minder dan zeven gevallen voorgekomen, waaronder drie zoogenaamde dubbele zelfmoorden. Woensdagavond zijn te Triest, voor het paleis van den Stadhouder, een paar groote bommen ontploft, terwjjl op een ander plein nog een bom sprong. Door geen der ont ploffingen werd eenige schade aangericht. De Italiaansche Minister van Binnen- landsche Zaken heeft, in overleg met zjjn ambtgenoot voor Oorlog, 200 karabiniers en twee regimenten bersaglieri naar die oorden van Sicilië gezonden, waar de struik- roovers in den laatsten tijd geducht huis gehouden hebben. De noordelijke krater van de Etna is weer sterk aan het werken. De lavastroom is zelfs verder gegaan, dan die van voor eenige weken, zoodat nog onbeschadigde deelen van het land worden aangetast. Uit Riom (dep. Puy-de-Döme) wordt van den 26n bericht, dat 's nachts drie schokken van aardbeving waargenomen werden. Men hoort ook van aardschokken te Valence, Lyon, Limoges etc. Naar uit Knoxville gemeld wordt, maken de overheden te Wise Court House, de hoofd plaats der provincie Wise, in Yirginië, zich gereed tot een gevecht met de mgnwerkers. Men wil er een hunner aanvoerders, zekeren Taliton Hall, beschuldigd van het ver moorden en helpen vermoorden van 99 man, ophangen. Zijn aanhang heeft gezworen hem te verlossen. er in de correetioneele gevangenis te Rouaan een oproer uitgebarsten. De gevangenen hebben barricades opgeworpen en brand ge sticht. De prefect liet troepen aanrukken, en de gevangenen wierpen alwat zij onder hun bereik vonden naar dezen. De brand werd met behulp der troepen en der brand spuitgasten gebluschtdoch het gevecht met de oproerlingen was vrjj hevig. De gevangenen, die bij het eerste oproer niet meegedaan hadden, werden door de heethoofden voor lafaards uitgemaakt, en aan de daardoor ontstane opgewondenheid wordt het tweede oproer toegeschreven. Ver scheidene der gevangenen werden ten slotte in het strafhok opgesloten. Yoor de tweede maal in deze maand is aan: »Dat doet me ontzaglijk genoegen, die man kan mij helpen Mevrouw Von Ingerman begreep hem niet: »ik bid u, vraag mij niets meer. Het is geschied en 't zal ter sprake komen, zegt Teil. Veroorloof mij thans mijn opwachting te maken bij uw echtgenoot!* Ginds in den hoek staat hij juist met Goldbaums beide dochters. De meisjes zijn liever dan de papa. Wanneer hij eens wist,* voegde zij er zachtjes bjj, »dat ik hem alleen om den wil der kinderen uitnoodig!* Zij legde den vinger op den mond, Reinwald boog en begaf zich naar den bewusten hoek, zonder te bevroeden dat hij daar reeds een voorwerp van bespreking uitmaakte. Freule Elvira von Goldbaum, de oudste der zusters, had hem in 't oog gekregen toen hjj met mevrouw Von Ingerman in de vensternis stond en den staatsraad ge vraagd wie die jonge man was. »Een jong collega van mjj,« gaf de statige, oude heer ten antwoord. »Uit Dorpat?* »Neen, freule Elvira, hjj wil zich hier aan de universiteit als privaatdocent vestigen maar 't zal niet lang duren of men beroept hem tot professor, hjj heeft reeds grooten naam gemaakt in de chirurgie; zonder twjjfel wacht hem een groote toekomst. Meer kan ik u niet zeggen, want daar komt hjj Reinwald bereikte het drietalde heer Von Ingerman heette hem met een hand druk welkom en stelde hem aan de zusters voor. De docter wendde zich tot de jongste der dames: »U freule heb ik reeds het ge noegen gehad door middel van het penseel te kennen.* »Mjj?« vroeg Luitgard verbaasd, »hoe zoo?* »Uw portret wordt voortreffelijk!* Een gruweljjke moord wordt uit Annecy gemeld. Te Rumilly woonde een wees bjj haar getrouwde zuster in en zou over eenige dagen in het huweljjk treden. De zuster en haar man besloten, opdat haar erfdeel hun niet zoude ontgaan, haar te dooden. Eens, toen zjj het erf overging, wierpen zjj het arme meisje in een gierkuil en hielden haar zoolang in het afschuweljjke vocht onder, tot zjj geen teeken van leven meer gaf. Daarop begroeven zjj haar onder een hoop mest, een been en de halve borst onbedekt latende. Het paar is in hechtenis. In de Russische provincie Ekathermoslaw hebben bjj de overbrenging van een cholera- ljjderes naar het ziekenhuis te Yonzoon ernstige ongeregeldheden plaats gehad. De fanatieke menigte hield stand tegen de politie, versterkt door een honderdtal Ko zakken. Deze laatsten telden twintig dooden en gewonden en zjj stelden van hun kant 200 oproerlingen buiten gevecht. Het zieken huis, de kerk, een apotheek en de verbljjf- plaatsen der Kozakken zjjn den volgenden dag verwoest of verbrand door een bende van tienduizend werklieden, waartegen de Kozakken geen stand konden houden, zoodat de meeste hunner werden gedood. Yonzoon is daarna in brand gestoken en de inwoners moesten de vlucht nementwee regimenten moesten tegen de opgewonden bende op treden, die uren ver in den omtrek alles in beroering had gebracht. Te Moorseele-lez-Menin, in het Belgische arrondissement Kortrjjk, zjjn meer dan 70 Elvira deelde niet minder in de verwon- jdering harer zuster. »Luitgard's portret! Maar zij laat zich in 't geheel niet sehilderen!* >Dan moet ge* ging Reinwald voort, het woord tot de jongste richtende, »een dubbelgangster hebben of hjj bleef steken. »Nu, of?* vroeg Luitgard gespannen. Hjj lachte. »Of de schilder, op welks atelier ik uw beeltenis meen aanschouwd te hebben, schildert u uit het geheugen, want de geljjkenis is te sprekend om toe- 'vallig te zjjn.* »Wjj hebben echter volstrekt geen kennis aan schilders* viel Elvira in, »van wien spreekt ge?« Naar 't geen ik nu hoor* antwoordde Reinwald, »durf ik den naam niet noemen, want het is mjj nu tameljjk zeker dat hjj het portret uwer zuster in stilte maakt. Hjj heeft* vervolgde hjj tot Luitgard, »u ergens, misschien op straat, ontmoet en die indruk zal hem te machtig geweest zjjn. Ja, ja, zoo moet het zjjndaarom doet hjj ook zoo ge heimzinnig en werpt er telkens, wanneer iemand zjjn atelier betreedt, een doek over onder 't voorwendsel dat 't nog niet af is.* »Dat is wezenlgk interessant,* mengde de staatsraad zich in 't gesprek, »de kleine Luit gard het geheime ideaal eens kunstenaars!* Het meisje bloosde en zei verlegen: »de schilder zal zich vergissen.* »Dat zal ik spoedig weten,* meende Reinwald, wanneer ik mjjn vriend bjj de eerste gelegenheid ©p den man af vraag naar het origineel zjjner schilderij.* »Ha Kathinka!* riep Luitgard op eens, om zich van 't groepje los te maken, en jjlde op een bekende toe, die aan de zijde van een bejaarde dame den salon binnentrad. IIEIIW1MAD (Wordt vervolgd./

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1892 | | pagina 1