Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Boninielerwaard.
TWEEDE BLAD.
Uitgever: U. J. YHERMAN, Heusden.
JVo 1133. ZATEKDAG 17 SEPTEMBER.
1892.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrij dagmor
gen ingewacht.
VERVOLG BUITENLAND.
Vervelend is 't geschrjjf in de Duitsche
bladen over bet nieuwe militaire voorstel,
doch schrikwekkend bijna zjjn de resultaten,
door hen verkregen, die eens zjjn nagegaan
hoeveel er sinds den vrede met Frankrjjk,
door het keizerrjjk voor het leger en de
marine is uitgegeven. In 1872 werd er voor
't leger vastgesteld 250 millioen markvoor
de marine 12 millioen en voor de pensioenen
47 millioen, dus te zamen 309 millioen, plus
244 millioen voor éénmaal; in 1892/93:
leger 427 millioen, marine 45 millioen,
pensioenen 68 millioen, dus te zamen 540
millioen, plus 186 millioen voor éénmaal.
Ia de 21 jaren des v r e d e s heeft Duitsch-
land meer dan lP/g milliard (11597 millioen)
uitgegeven voor de verdediging des lands.
Op 1 April dezes jaars, had Duitschland,
dat tot 1876 na de ontvangst der Franscbe
milliarden geen rentegevende schuld had,
1684 millioen mark schuld.
En nu loopen er opnieuw schrikwekkende
geruchten omtrent hooge eischen, die worden
gesteld op 80 a 150 millioen!
Cholera. In Rusland op 9 Sept. 5654
gevallen en 2510 sterfgevallen; te Peters-
burg op 10 Sept. 62 gevallen en 28 sterf
gevallen. De epidemie moet de laatste dagen
in de hoofstad eenigszins afnemen.
Volgens berichten moet het aantal slacht
offers in Rusland tot 20 Aug. hebben be
dragen 144.590 personen, waarvan in de
Eaukasus alleen 53.159 menschen.
Hamburg. 13 Sept. 333 zieken 142 over
leden; 14 Sept. 344 z. 148 o.; 15 Sept.
283 z. 108 o.
In 't geheel zijn aldaar thans 13961 ge
vallen, waarvan 6122 sterfgevallen voorge
komen.
Parjjs. 14 Sept. 59 gevallen 44 doodeljjk
15 Sept. 8 personen overleden.
Een groote brand wordt uit Minck, nabjj
St. Petersburg bericht, waar het prachtige
kasteel van Mir en het geheele dorp, dat
er om heen ligt, een prooi der vlammen
sjjn geworden. De schade wordt op acht
millioen begroot. De heerljjkheid was tegen
woordig het eigendom van den prins
Siratopolk-Mirsky, die haar gekocht had
van de vorstin Marie van Hohenlohe, de
gemalin van den stadhouder van Elzas-
Lotharingen, welke, zooals men zich her
inneren zal, door den czaar werd genood
zaakt, hare onmeteljjke goederen in Rusland
te verkoopen, waarvan zjj in 't bezit kwam
bjj den dood van haar broeder, vorst van
Wittgenstein.
De was van den Njjl begint bezorgdheid
iü te boezemen. Op verschillende punten
zjjn Btoombooten geplaatst, en de gouver
neurs ontvingen last de noodige mannen
gereed te houden om zoo noodig te helpen.
De Tweede Kamer komt Dinsdagmiddag
a- s. te 3 uren bjjeen.
Volgens den Haagschen corresp. van de
Zutph. Ct. is het ontwerp der bedrijfsbe
lasting van den Minister van Financiën
reeds van den Raad van State bij het Depar
tement terugontvangen.
Door de Regeering en de gemeenten
Dordrecht, Zwjjndrecht en Papendrecht
wordt onderhandeld over het aanstellen van
een ambtenaar, belast met het oppertoezicht
■op de rivieren in genoemde gemeenten, in
verband met de middelen ter bestrijding van
•de cholera.
In »De Oorlogskreet* is aan de soldaten
-van het Leger de3 Heils aangezegd zich
bjj dag en nacht gereed te houden tot het
verplegen van choleralijders, waar dat ook
gewenscht wordt.
Voor de gezinnen der arbeiders, ver
bonden aan de saikcrfabriek der firma W.
A. Scholten te Groningen, zullen twee hoogst-
nuttige inrichtingen geopend wordenlo.
voor de vrouwen en meisjes der arbeiders
en de meisjes die op de fabriek werken, ge
durende 6 maanden, van October tot 1 April,
eene school, waar kosteloos onderricht ge
geven wordt in naaien, breien, verstellen,
knippen, enz.2o. voor de zonen der ar
beiders eene inrichting, waar onderwjjs ge
geven wordt in huisvljjt, in het snjjden van
houten voorwerpen enz. Onderwjjs en hulp
middelen worden kosteloos verstrekt.
Vele toeristen, die Valkenburg (L.) be
zochten en zjj, die er in den zomer vertoefd
hebben, zullen zich zeker den vriendeljjken
kluizenaar op den Schaesberg herinneren.
Deze nu is niet meer. Een slepende ziekte
maakte een einde aan zjjn eenzaam leven,
dat hjj eerst sedert 1889 had aanvaard.
Nicolaas Laurent, zoo heette de grijsaard,
was de tiende kluizenaar, die de hermitage
te Schaesberg bewoond heeft. Kluis en bjj-
behoorende kapel zjjn het eigendom van jhr.
De Villers Masbourg, wiens voorvaderen ze
in 1690 gesticht hebben. Door hem wordt
de opvolgende kluizenaar gekozen.
Dinsdagavond heeft in de duinen tusschen
Wassenaar en Rhjjnsburg een tweegevecht
plaats gehad op het pistool tusschen baron
Gaertner von Griebenow, secretaris van het
Duitsche gezantschap, tjjdeljjk zaakgelas
tigde, en markies d'Alcedo, secretaris van
de Spaansche legatie, mede tjjdelijk zaak
gelastigde.
Laatgenoemde werd door een kogel in de
rechterheup getroffen. De kogel, die tot het
been was doorgedrongen, is Woensdagoch
tend met goed gevolg uit het lichaam van
den getroffene verwjjderd.
Het schjjnt, dat het tweegevecht buiten
tegenwoordigheid van geheesheeren heeft
plaats gehad.
Als getuigen van den Duitschen diplomaat
traden op graaf graaf Herberstein, secretaris
der Oostenrjjksche legatie, en baron von
Bohlen und Halbach, attaché van de Duit
sche legatie, en van den Spaanschen diplo
maat: graaf Van Rechteren en de heer De
la Motte, eerste secretaris der Fransche
legatie.
De aanleiding tot dit duel moet van ge
heel privaten aard zijn.
Nader verneemt men, dat een jachtop
ziener en een rijksveldwachter, die op sur
veillance waren, 2 schoten kort op elkaar
hoorden volgen. Deukende dat er stroopers
waren, snelden zjj naar de plaats en vonden
daar op den grond een heer, die door een
kogel getroffen was in de heup. In zijae
nabijheid bevonden zich zes heeren, o.a.
iemand die een verband legde. De gewonde
werd in eene vigilante, die in het duin ge
reed stond, vervoerd. De veldwachters
vroegen allen hunnen naam op te geven,
waarop zjj hunne naamkaartjes overreikten,
welke gedeponeerd zjjn bij de justitie. Er is
proces-verbaal opgemaakt.
Te Maassluis zjjn thans drie gevallen van
Aziatische cholera voorgekomen met doode-
lijk verloop. De geneeskundige inspecteur
heeft, in overleg met den burgemeester en
de geneesheeren, de noodige maatregelen
ter ontsmetting genomen.
Aan den Schenkeldjjk ('s-Gravendeel)
heeft de arbeider W. In 't Veld zijn schoon
vader J. Monster in drift zoodanig met
een mes gestoken, dat de man vermoedeljjk
het leven er bjj zal inboeten. Naar men
zegt, was de vader toegeschoten, om zjjn
dochter te bevrjjden, terwjjl W. haar mis
handelde. Deze is gevankelijk naar Dor
drecht overgebracht. - Te llpendam is aan
gehouden K. D., arbeider, beschuldigd van
diefstal met inbraak in een bewoond huis
's avonds, terwjjl de bewoners afwezig waren,
werd hjj op heeterdaad betrapt, nadat hjj
zich had meester gemaakt van een gouden
halsketting met kruis, een zilveren knipje
en paar gouden oorbellen. Hjj had zich
daarna een paar dagen verborgen weten te
houden, maar ten slotte viel hjj in handen
der politie en is naar het huis van arrest te
Haarlem overgebracht. - Uit Wageningen
is een jongmensch gevankeljjk naar Arnhem
vervoerd, verdacht van zich te hebben schuldig
gemaakt aan diefstal van gouden voor
werpen op het buitengoed van den heer W.
A. baron De C. R. aldaar. - Aan een van
de Rjjksgestichten te Veenbuizen werden
in den laatsten tijd uit een van de rnaga-
zjjnen goederen voor het vervaardigen van
kleeding ten behoeve der verpleegden ont
vreemd. Dezer dagen heeft nu een koopman
uit Groningen op de weekmarkt te Win
schoten esn deel van de ontvreemde stoffen
verkocht. Zondag zjjn de goederen nader
herkend en in beslag genomen. - Te Hil-
legom is uit de Leidsche Vaart opgehaald
het in verren staat van ontbinding ver-
keerende ljjk van een man, die in een bjj
hem gevonden zakboekje te kennen gaf dat
sterkedrank oorzaak was van zjjn ongeluk
en hij daarom den dood had gezocht. Hij
is zekere W. v. d. F., 41 jaar oud, schilder,
werkzaam te Overveen en geboren te Zeist. -
Maandagmiddag viel te Deventer het dak
van een pand, waaronder twee woonhuizen,
in. In het eene huis zaten de bewoners juist
aan tafel, doch zjj kwamen met den schrik
vrjj, in het andere huis was niemand aan
wezig. - Dezelfde persoon, die zich voor
eenige dagen aan den Meeuwerder weg te
Groningen met een scheermes aan den hals
verwondde, sprong eergisterenmiddag over
de leuning van de Heerebrug in het Ver
bindingskanaal. Hjj werd ook nu weder in
zjjn pogingen, om zich van het leven te
berooven, belemmerd. - Na sedert Woens
dagnacht te hebben rondgezworven in de
bosschen bjj Katlijk (Fr.), heeft de sedert
10 Aug. jl. gedeserteerde grenadier H. Reenen
zich Zondag aan de politie in Schoterland
overgegeven. Hjj is te Heerenveen achter
slot gebracht en Maandag aan de militaire
overheid te Leeuwarden overgeleverd. - De
wegwerker J. van de Wetering te Vucht,
die Zaterdagmiddag te 's-Bosch werd over
reden, is denzelfden avond overleden. - In
de Schuitemakersstraat te Groningen heeft
een hevige vechtpartij plaats gehad, waarbij
twee personen gewond werden. Een er van,
zekere H. B. Slemmer, ontving een messteek
onder het schouderblad, ter diepte van on
geveer 12 cM. Zjjn toestand is niet zonder
gevaar. - De straatmaker Hein Plaat, een
bekend dronkaard, te Groningen, is Zater
dagavond, na het verzwelgen van buiten
gewoon veel sterkedrank, overleden. -
Zaterdag geraakte te Goes een huurkoetsier
tusschen twee wageDS beklemd, ten gevolge
waarvan hjj enkele ribben brak en overleden
is. - Het 2-jarig kind van den kaaskooper
Prinsen te Enschedé is in een pot kokend
water gevallen en aan de bekomen brand
wonden overleden. - Gisterenmiddag werd
te Loenen-Vreeland een arbeider door een
trein van Amsterdam aangereden en on-
middelljjk gedood. - Te Vlissingen is aan
het Oude Hoofd (Noordzee-boulevard) drij
vende gevonden een onbekend ljjk, in ver
gevorderden staat van ontbinding. Het ljjk
was vroeger al tusschen de Nieuwesluis en
de Wielingen drijvende gezien. - De stal
houdersknecht F. M. te Zutphen viel van
een zwaar beladen wagen, met het noodlottig
gevolg, dat hjj er onder geraakte en zoo
danig inwendig gewond naar het ziekenhuis
moest worden vervoerd, dat men voor zjjn
leven vreest. - Een gezelschap muzikanten
uit Groningen zou te Loppersum een uit
voering geven. Voor de trein geheel stil
stond, sprong één van 't gezelschap, de
jeugdige De Vries, uit den trein, viel,
kwam onder den nog in beweging zjjnden
wagen terecht en was terstond een ljjk.
Een benzine-bootje. De wetenschap
en de ngverheid staan niet stil en in den
regel is 't de eerste, die haar uitvindingen
en ontdekkingen, hoogst belangrjjke zoowel
als die welke van minder beteekenis zijn,
ten dienste stelt van laatstgenoemde. Zoo
kende men sinds lang reeds de eigenschap
van naftha en benzine om reeds bjj 35
graden Celsius tot koken te komen, bjj een
derde deel der verwarming dus, die water
behoeft om stoom af te geven. Men wist
dus ook dat die vloeistoffen krachtiger en
sneller verdampen en alzoo een enorme be
sparing geven aan warmte, dus ook aan
brandstof. Eerst in de laatste jaren evenwel,
is men er aan gaan denken in plaats van
waterdamp, den damp van naftha en ben
zine te bezigen tot 't drjjven van machinis,
doch onmiddelljjk stiet men op moeiljjk-
heden. Beide stoffen komen zeer licht tot
ontploffing en bovendien verhinderen zjj het
smeren van de machinedeelen, die met haar
in aanraking komen, daar zjj de olie spoedig
opnemen en dus een enorme wrjjving doen
ontstaan tusschen de machinedeelen onder
ling. Doch met een goeden wil en gezonden
arbeidslust komt men veel, zooal niet alles te
boven, en zoo heeft men dan ook reeds
bootjes vervaardigd, die geheel door naftha
of benzine worden voortgedreven. In Londen
heeft men zelfs een vasten dienst van der
gel jjke bootjes en op de Zwitsersche meren
en de meren in Boven-Italië, zijn ze even
eens in gebruik. Door de, in verhouding
tot waterdamp door den stoom van naftha
en benziene verkregen veel grootere druk
king, zjjn de machines en ketels van die
bootjes zeer klein, terwjjl, door de eenvou
dige verwarming van het stoomketeltje
door middel van benzine of naftha, er geen
sprake is van rook en ook de stoom door
een ingenieuse vinding weder in vloeibaren
toestand wordt overgebracht en aldus op
nieuw gebruikt.
Vóór weinige dagen waren we in de ge
legenheid een dergeljjk bootje eens nader
te bekjjken. 't Was de »Falke,« een benzine
sloep, waarmede de heer H. Wehmann van
Bremen de reis naar Rotterdam heeft ge
maakt en wel over Groningen, Assen,
Meppel, Kampen, de Zuiderzee en Amster
dam. De »FaIke« is lang 11 meter, breed
circa 1.80 meter en heeft een diepgang van
50 centimeter. De bouw is keurig en zelfs
den leek geeft 't vaartuigje bij aanschouwing
den indruk van een snellen gang.
De motor, welke de krukas in beweging
brengt, bestaat uit 3 verticale cylinders, die
onafhankeljjk van elkander op de krukas
werken. Om de machine in beweging te
brengen, worden aan eiken cylinder de
lampjes aangestoken, welker vlam ongeveer
de grootte heeft van het lid van een vinger.
Door deze vlammen elk afzonderljjk wordt
een platinabuisje verhit, dat, van voren ge
sloten, aan de open zjjde in den cylinder
uitkomt. Zoodra de buisjes warm zjjn
dit geschiedt in twee minuten draait
men de krukas een of tweemalen om, de
zuigers gaan daardoor beurtelings op en
neer en zuigen een lading dampkringslucht
door een tankje met benzine, dat geheel
van de machine afgescheiden staat. Daar
benzine zeer gemakkeljjk verdampt, neemt
die lucht juist genoeg gassen mee om een
mengsel te vormen, dat door het teruggaan
der zuigers in de platina buisjes wordt ge
perst en daar ontploft. De geregelde op
volging dier ontploffingen doet de machine
draaien. De beweging der boot vooruit en
achteruit, geschiedt door bet draaien der
schroefbladen naar links en rechts. De
mogeljjkheid op ontploffing is zoo goed als
buiten gesloten of ten minste tot een
minimum gereduceerd, doordien de benzine
niet wordt verwarmd en van vervuiling der
machinedeelen, zooals bjj petroleum, is geen
sprake.
De machine van de »Falke,« die bjjna
zonder eenig gedruisch over het water
schiet, heeft acht paardekrachten, bjj een
benzine-verbruik van een half kilo per uur
en per paardekracht en bjj een maximum
snelheid van 8.5 mjjl per uur. De zee
waardigheid van het vaartuigje is voldoende
gebleken en dat het onderhoud der machine
slechts weinig arbeid veroorzaakt, bljjkt wel
uit het feit, dat de eigenaar de reis van
Bremen heeft gemaakt slechts vergezeld van
een jongen van 17 jaar.
Wjj ontvingen heden de Hollandsche uit
gaaf eener prijscourant van bloembollen,
bol- knol- en wortelgewassen voor kamer,
serre en tuin van de firma H. C. Hartevelt
te Lisse. Zelden kwam ons een zoo net
werkje in handenhet geheel is gesloten in
een band in kleurendruk, waar op het voor
blad eene bloem is afgebeeld in welker
zuiver witte bloembladeren met gouden
letters de titel in 5 talen geschreven staat.
Het achterblad geeft ons het wapen van
Haarlem met de zinspreuk Yicit Yim Virtus*
omgeven door den naam der firma H. C.
LisseHaarlem Holland te zien.
Zien wij het boekje in, dan valt ons het
eerst de keurige samenstelling, de zeer vol
ledige beschrjjving van elk plantje en de
uitgebreidheid der keuze op. Aan het eind
van de prjjscourant heeft 4e heer H. C.
Hartevelt voor liefhebbers, die eene keuze
uit alle die planten lastig vinden, zeer aan
lokkende verzamelingen der meest gewilde
soorten aangeboden. Een buitengewoon
goede oogst stelt den heer H. C. Hartevelt
dit jaar in staat le kwaliteit tegen zeer
lage prjjzen aan te bieden. Wjj raden een
ieder aan inzage van dit werk te nemen.
Op de samenstelling van zulk een volledigen
gids mogen van de zjjde van bloemenlief
hebbers wel dankbetuigingen in den vorm
van bestellingen rusten.
Heusden, van 8 tot 15 Sept.
Dussen.
Over de maand Aug.
340e STAATSLOTERIJ.
Prjjzen van f 100 en daarboven.
5e Klasse. Trekking van 13 Sept.
Prijs van f 400: nos. 2544, 6327, 11490,
18275, 18750, 18777 en 19875; f200: no.
13104; f 100: nos. 923, 4202, 6276, 6958,
10796, 18355 en 20749.
5e Klasse. Trekking van 14 Sept.
Prijs van f25.000: no. 1555; f 1000:
nos. 18022 en 20210; f 200: nos. 16819,
18288 en 20734; f 100nos. 106, 2507,
5975, 6317, 9790, 11829, 15184, 15362,
15857 en 17124.
5e Klasse. Trekking van 15 Sept.
Prijs van 1 1000: nos. 2606, 9330 en
9451; f400: nos. 5204, 8850 en 17166;
f 200no. 20448f 100nos. 1637, 7831,
10477, 11842, 13814 en 14743.
Ai'ioop Aanbestedineren.
Aan het ministerie van waterstaat, handel
en njjverheid werd Woensdag aanbesteed
lo. De uitvoering van werken tot voort
zetting der normaliseering van de rivier den
Neder-Rjjn en Lek, onder de gemeente
Huisen, (prov. Gelderland,) tusschen de
kiloweterraaien XX en XXIV der herziene
rivierkaart.
Minste inschrijver de firma H. v. Antoojj
te Nieuwaal en A. J. Vermeulen te Njj-
megen, voor f 26.740.
2o. Het maken van tien kribben, het
verleggen van twee Rjjkskribben, het maken
van een glooiing van 4 op 1 aan de punt
van één Rjjkskrib en het verrichten van
baggerwerk tot verbetering van de rivier
den IJsel beneden Lathum, tusschen de
kilometerraaien XXIX en XXXI der her
ziene rivierkaart.
Minste inschrjjver L. Brand Dz. te Gies-
sendam, voor f13.642.
NIEUWSBLIK»
SE—iwmmmmtam
VERVOLG BINNENLAND.
Burgerlijke Stand.
Geboren Willem, z. v. Willem Brug-
mans en Maaijke Hoogendoorn; Antonia
Johanna, d. v. Johannes Cornelis Josephus
van Eggelen en Catharina Maria Kusters.
Overleden: Hermanus Franciscus Jose
phus van Eggelen. 6 m.; Adriana Maria
van Hemert, 6 w.; Geerit van der Pol,
38 j.
Ondertrouwd Arnoldus Vingerhoets, 35
j., jm. en Johanna H. van Es, 26 j., jd.;
Bastiaan Wjjnands, 31 j., jm. en Cornelia
van Helden, 26 j., jd.
Getrouwd P. H. van Boxel met A.
Ejjkhout.
Geboren: Jacobus Cornelis, z. v. P. van
Tiel en J. KivitsJohannes Marinus, z. v.
P. Coljjn en A. Borstlap; Hubertus, z. v.
H. C. Verbunt en G. van Tilborg; Cornelia,
d. v. G. Lens velt en A. Huigen Sebastianus
Johannes, z. v. C. van Alphen en L. C. E.
Pennings; een onecht kind manneljjk ge
slacht.
Overleden Petronella Nieuwenhujjsen,
1 m.; Maria Theodora van den Broek, 2 m.;
Gerardus Franciscus Jansen, 6 m.; Adrianus
Joseph Heessels, 2 m.; Johanna Cornelia
Verbunt, 5 m.
