Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bominelerwaard. De Zuiderzee-plannen. FEUILLETON. De Pleegzuster. UitgeverU. J. VETERMAN, Heusden. M 1144. WOENSDAG 26 OCTOBER. 1892, VOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke nnmmers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrg dagmor gen ingewacht. Hoe lang is het droogmaken der Zuiderzee reeds aan de orde! Er is reeds meer inkt over vermorst, als zij water bevatZoo kan men wel eens hooren, als dit ontwerp ter sprake komt, en een breedsprakig vonnis wordt geveld over dat vergader, geschrjjf en wat niet meer, zonder dat men alsnog een stap verder is gekomen. Zeker is nog geen stukje grond aan de wateren ontrukt, nog is geen spade in den grond gestoken, toch nadert het oogenblik dat met dit allerge wichtigste werk een begin zal worden ge maakt. Maar er is veel, zeer veel te over wegen, omdat zoo vele verschillende belangen in deze zaak zgn betrokken, zeker meer dan de pruttelaar van daareven beseft. Eerst moet de mogelijkheid der droogmaking vastgesteld worden, dit is het werk van deskundigen, de kosten moeten begroot worden, de aard van den grond moet onderzocht worden, opdat men kan nagaan of de opbrengst der gronden eenigszins in evenredigheid zal zgn met de gemaakte kosten. Die voorbereidende werkzaamheden zgn voor een groot deel afgeloopen. Met de gronden die bloot zullen komen, met hun waarde voor den landbouw is men bekend. Plannen zijn gemaakt, de vermoedeljjke kosten zgn berekend, dank zij het optreden der Zuiderzee-vereeniging. Nu is door de regeering een commissie benoemd, en deze zal zeker niet dralen om een afdoend rapport uit te brengen. Alle belangen zgn in die commissie vertegen woordigd, zoodat op aller belangen zal gelet worden en men zoodoende tot oplossing van verschillende bezwaren kan komen, of zoo dit niet mogeljjk is, zal moeten overwegen of de nadeelen der droogmaking de voor- deelen zullen overtreffen, en wanneer dit het geval mocht zjjn, zal zeker van de droog making worden afgezien. Want aan de droogmaking zjjn zeker ook nadeelen verbonden. De visschers-bevolking langs de kusten der Zuiderzee zal of moeten verhuizen öf een ander bedrijf ter hand nemen, en de visscherjj op de Zuiderzee ver tegenwoordigt nog een aardig kapitaal. Niet slechts de eilandbewoners, maar ook de in gezetenen van vele plaatsen aan de kust leven alleen van visscherjj en van de daarvan afhankeljjke bedrjjven. Het is zeker een wisselvallig beroep, maar men is nu eenmaal daaraan gewoon. Grootvader heeft het uit geoefend en de kleinzoon hunkert naar den dag, dat hg met vader in zee kan gaan. Die Uit het Duitsch.J (5 Meer dan een half milioen! Dat was ongehoord Zesmaal honderdduizend mark, misschien meerzoo sprak de vader. Dat was veel, veel meer dan Emil verwachten kon. Deze vreeseljjke tijding benam hem het laatste steunpunt, de laatste hoop. Was de toestand inderdaad zoo, dan was zijn offer immers vruchteloos. Zelfs door het huwelijk met Henriette Winter kon hij onder geenerlei omstandigheden een zoo verbazend tekort vervangen of dekken. Emil had het gevoel, als ware hg door een zwaren slag voor het hoofd getroffen. Hij wankelde, meer dan hjj ging, naar de kamer, welke hjj in het ouderlijk huis betrokken had. Daar zonk hg, naar geest en lichaam uitgeput, in een stoel, om te weenen, weerloos als een klein kind. IV. Er werd aan de deur geklopt. Op Emil's geroep trad echter niemand binnen, maar er werd wederom geklopt. Hjj beheerschte zich, zoo goed het ging, snelde naar de deur en opende deze. Daar buiten stond een jong meisje, in den vermoedeljjken leeftjjd van achttien jaar. Zjj visschers zullen zich moeielijk met iets anders kunnen bezig houden. Ook voor de schipperjj moet op afdoende wjjze gezorgd worden. De Zuiderzee is de verbinding tusschen noord en zuid. Tal van schepen vinden over de Zuiderzee uit Fries land en Groningen hun weg naar Holland. Die verbinding moet big ven, zoolang het vervoer te water goedkooper en gemakkeijjker is dan te land. Voor een geregelde afwatering moet ge- zorgd worden. De Vecht, de Eem, de IJsel met zgn bjjrivieren, de Overjjselsche Vecht: en nog verschillende andere watertjes loozen hun water in de Zuiderzeedie waterloozing j kan niet belemmerd wordenbjj de droog- j making moet daarop in de eerste plaats gelet worden, wil men de achter liggende landen niet waardeloos maken. Maar verder j zal die commissie dienen te onderzoeken wat de gevolgen der droogmaking voor het geheele land eD in het bjjzonder van den landbouw zullen zgn. Een nieuwe, aan zienlijke provincie, met duizenden H.A. uitmuntend land zal beschikbaar komen. Zal dit geen belangrjjken invloed op de prjjzen der landerjjen uitoefenen Zal men geld beschikbaar hebben om die gronden in cultuur te brengen, zal de groote ver meerdering van tal van gewassen niet na- deelig werken op de marktprgzen Het een en ander moet door de commissie worden nagegaan. Zooveel mogeljjk moet men voor verrassingen bewaard big ven. En al gaat het nu niet aan om de huid van den beer te verkoopen, voor hg gevangen is, zal toch nu reeds het een en ander moeten vastgesteld worden omtrent den ver koop der drooggemaakte landen, want ook daaromtrent is men het volstrekt niet eens. De drooggemaakte gronden moeten voor velen een toevluchtsoord wordenduizenden moeten daar een voldoend bestaan kunnen vinden, dat moet een der grootste voor deden van de droogmaking zgn. Maar dat voordeel gaat verloren als de gronden in massa aan kapitalisten verkocht worden, die het getal pachters aanzienlijk zullen ver meerderen. Die gronden mogen niet in de handen van speculanten vallen, zoo mogelgk moet klein grondbezit regel worden. De boerderijen van 80 a 100 HA. mogen groote voordeelen hebben voor de eigenaars, slechts betrekkeljjk weinig arbeiders zjjn daarop noodig. Wordt de hoeve verdeeld in 20 a 25 deelen, dan kunnen 25 gezinnen zich op dien grond een zelfstandig bestaan verzekeren. Ook daaromtrent zal de benoemde wierp een angstigen blik op Emil en scheen eener groote gemoedsbeweging ten prooi. Onwillekeurig was zjjn gelaat voor een oogenblik opgeklaard, en vriendeljjk zeide hjj>Lucy, mjjn God, waar komt gjj van daan? Ik heb u, sedert ik in huis ben, niet gezien. Het jonge meisje scheen op zijn vraag geen acht te slaan. »Met mjjnheer den justitieraad is het ver van goed hjj schreewt luid in zjjn kamer, het meisje zegt, dat hjj jjlt.« Dan snelde zij jjlings voort en Emil volgde haar even haastig. Hjj vond zjjn vader geheel buiten zichzelvende oude heer herkende zjjn zoon niet en sprak woeste woorden door elkander, die slechts deels verstaanbaar waren, maar nu en dan riep hjj toch vrjj luid enkele worden, en Emil hoorde dan, hoe hij schreeuwde: »Een dief.... een dief!.... ziet ge ginds.... daar zgn zjj.... zjj willen injj gevangennemen.... Mjjn zoon zal mg redden.* Zonder den minsten samenhang stiet de zieke man deze woorden uit, maar slechts bjj tusschenpoozen, die door gemompel, en on verstaanbare volzinnen aangevuld waren. Maar voor Emil was de toestand verschrik- keljjk genoeg. Zjjn vader geleek een krank zinnigen en bereid, het geheim, dat slechts hun beiden bekend was, in een bewusteloos heid te verraden welk een gevaar, wan neer een oningewjjde dit hoorde! Geen oppasser of oppasseres mocht Emil aan het bed zjjns vaders plaatsen, wilde hjj niet bevreesd zijn, dat deze uit de drog redenen en fantasieën des Igders iets ver commissie advies moeten uitbrengen. Later zal dan bljjken of de adviezen der commissie uitvoerbaar zgn. Worden slechts kleine perceelen onder den hamer gebracht met de bepaling dat door niemand meer dan een bepaald getal perceelen mag gekocht worden en zgn af- j doende bepalingen gemaakt om misbruiken te voorkomen, dan zal de opbrengst zeker niet meevallen maar duizenden zullen in de gelegenheid gesteld worden zich grondeigen dom te verwerven van een voldoende grootte om het gezin door werken te onderhouden. Het getal kleine boeren zal daardoor veel grooter wordenhet is nu de vraag of zulk een regeling in het algemeen belang zou zgn, of waarljjk op landbouwgebied overbevolking bestaat en het wenscheljjk is duizenden ar- beiders te verplaatsen. In alle gevallen zal gewaakt moeten worden dat dit groote werk geschiedt in het algemeen belang en niet alleen in dat van eenige bevoorrechten. Reeds veel is geschreven over de droog making en nog dikwjjls zal men daarvan hooren voor m9t het werk begonnen wordt. Wjj verkeeren nog in den tijd van voorbe reiding nu de regeering die zaak ter hand heeft genomen, en aan bevoegde mannen een ernstig onderzoek heeft opgedragen zal de voorbereiding spoedig zgn afgeloopen en is men eenmaal zoo ver, dan zal spoedig be slist worden, wat de Staat zelf zal doen en wat zjj van particulieren wacht. Moge het dezen Minister van Waterstaat, die zich reeds zoo verdiensteljjk heeft ge maakt in deze zaak, gegeven zjjn spoedig uitgewerkte plannen en ontwerpen te toonen. want het is geen werk van een enkel jaar, hoe men ook vooruit gegaan is op dat gebied. Eeuwen zjjn noodig geweest om tot de droog making der Haarlemmermeer te komen, nadat de noodzakeljjkheid erkend was. De Zuiderzee zal zeker spoediger verdwjjnen als maar eerst het werk met ernst is aangepakt en de stoom, die krachtige steun van den mensch, op velerlei wijze in dienst wordt gesteld. Nog slechts een wijle geduld, pruttelaars en misschien zult gij het nog beleven dat de spoortrein voortsnelt op plaatsen die nu door den visscher als zgn gebied beschouwd wor den misschien ziet gij den ploeg nog trekken, waar nu het net wordt opgehaald, maar geen overhaasting, voor alles een nauw keurig onderzoek, dan heeft men de minste teleurstellingen te wachten, en heeft men den meesten kans op welslagen tot eer en voordeel van het geheele land. De nieuwe namen, waaruit zjj gevolgtrekkingen op de werkeljjkheid maken konden. Hjj zond een der dienstmeisjes naar den dokter en nam aan 't bed zjjns vaders plaats. Hij besloot hem zelve te verplegen. Als zoon rustte immers op hem ook de naaste ver plichting en het naaste recht op deze plaats aan het ziekbed. De huisdokter kwam, schudde het hoofd en verklaarde, dat de feestelijkheid en de voorbereidingen daartoe den ouden heer waarscbijnljjk ietwat vermoeid hadden; er was sterke koorts ingetreden, maar overigens geen gevaarljjke kenteekenen. Hjj schreef kalmeerende middelen en ijs-omslagen op het hoofd voor en ging heen. Zoolang hij daar was, had de zieke niet geschreeuwdde jjs-compressen schenen hem goed te doen, want hjj verzonk in een wel- dadigen slaap. Maar vaak ontwaakte hij in den loop van den dag, en wat hjj dan sprak, was wellicht voor een ander niet verstaan baar, maar Emil begreep den samenhang. De zieke verhaalde alles, wat hem het hart bedruktezjjn verduistering, het onderhoud met zgn zoon. Een geluk, redeneerde Emil, dat hjj alleen nevens den zieke kon waken. Wel wist hjj niet hoe lang zjjn krachten toereikend waren, doch hjj wilde niet eer van het bed wijken, dan tot hem het laatste restje kracht be geven had. En er bestond immers nog een hoop hjj kon zich wellicht door Lucy doen aflossen, die persoonlijk haar diensten had aangeboden. Hij deed zich verwjjten, niet vroeger aan het jonge meisje gedacht te hebben. iSedert provincie is er nog niet, maar dat zjj eenmaal zal komen is niet meer te betwijfelen Buitenland. Volgens opgaven van den directeur van den geneeskundigen dienst in België, zjjn van 25 Juli tot 12 October jl. 1135 gevallen van cholera in België voorgekomen waarvan 564 met doodeljjken afloop. De meeste gevallen kwamen voor in de provinciën Antwerpen en Henegouwen. Men vreest dat de uitlevering van den anarchist Franyois, welke te Londen door de Fransche regeering is aangevraagd, niet zal verkregen worden. De Britsche autori teiten hebben den rechter van instructie Atthalin verzocht om de processtukken, en met het onderzoek daarvan zal in elk geval geruimen tjjd heengaan. Het gerechtshof te Londen zal zich in deze week met deze uitleverings-kwestie hebben bezig te houden. In Ierland is het lieve leventje weer in vollen gang. Eiken dag komen er pachters bjj, die weigeren te betalen, tenzij tegen een aanmerkeljjke vermindering der reeds vroeger verminderde pachtsom. Eiken dag hebben weer aanzeggingen door deurwaarders plaats, dat de onwilligen zullen worden uitgezet. Terstond daarop komen zij in openbare ver gadering bjjeen, waarin hevig op den land» heer wordt gescholden. De district-inspec-i teuv van politie, Lilly, die in de vorige week, terwijl hjj met zgn knecht op een karretje huiswaarts reed, bjj Balivor in het graaf schap Meath door een zestal kerels des avonds op een eenzamen weg werd aange vallen, ligt zwaar ziek, tengevolge der knotsslagen, die hjj op zijn hoofd bekwam. Zoo hjj al beter wordt, zal hij waarschjjn- ljjk toch een oog kwjjt zjjn. Een drie-tal maanlichters zgn in hechtenis. Nog een paar benden maanlichters hebben zich in de laatste dagen op verschillende plaatsen vertoond en kogels gevuurd in de huizen van lieden, die niet aan de Home Rule- beweging wilden meedoen. De Russische gezant te Berljjn ontkent ten stelligste, dat zjjne regeering bjj de Porte geprotesteerd heeft tegen den aanleg van nieuwe vestingwerken in den Bosphorus en tegen de aanwezigheid van den Bel gischen vestingbouwkundige generaal Brial- mont te Konstantinopel. Rusland heeft zich niet te bemoeien met Turkjje's binnen- landsche aangelegenheden, en zijn gezant te Konstantinopel heeft er zich dan ook toe bepaald de Porte er op te wjjzen, dat de voorgenomen werken volkomen onnoodig zgn, daar Rusland geen vjjandige bedoelingen tegen de Porte koestert. Het gerechtshof van Old Bailey heeft dr. Neill, schuldig verklaard aan de ver giftiging van vier vrouwen in de Londensche wjjk Lambeth, ter dood veroordeeld. Uit Rome wordt d.d. 22 Oct. gemeld: Cagliari is door een hevigen storm geteisterd, waardoor 108 huizen zgn ingestort. Het aantal slachtoffers is onbekendtwee ljjken zjjn reeds gevonden. Eene schandeljjke baldadigheid heeft te Barcelona een ernstig ongeluk veroorzaakt. Bjj het afsteken van een vuurwerk waren eenige personen ontevreden over hun plaatsenzij staken daarop de kist in brand, waarin zich het vuurwerk bevond en die, naar het schijnt, niet zorgvuldig genoeg was weggeborgen. Er volgde eene hevige ont ploffing, waarbjj zeven personen zwaar en vele andere minder ernstig gewond werden. Op Creta zjjn weder onlusten uitgebroken. Te Spakia waren, waarom is nog niet recht duideljjk, botsingen tusschen de Turksche soldaten en de bevolking voorgevallen. De bisschop van Spakia was tusschenbeiden gekomen en de Gouverneur had beloofd niemand te zullen straffen. Maar in strjjd daarmede werd een aantal burgers gearrp«- teerd en naar Tripoli gezonden. Dat a een duizendtal van de bevolking naar de wapens grjjpen en een demonstratie doen. Zjj wilden niet uiteengaan, eer de wegge zondenen zjjn teruggebracht. In een der botsingen zijn 14 soldaten gesneuveld en 20 gekwetst. Uit Petersburg wordt bericht, dat tenge volge van een hevigen sneeuwstorm en groote sneeuw verstuivingen Vrijdag op den spooweg SysranW iasma verschillende treinen bleven steken, waaronder de exprestrein van den Grootvorst Nicolai Nieolajewitsch. Een trein met werklieden, te hulp gezonden, was tot 's avonds werkzaam zonder den weg vrjj te kunnen maken. drie dagen was hjj in huis en nu had hjj haar voor de eerste maal gezien. En toch was dit meisje eens zgn klein zustertje ge weest, ten minste, hij had haar in een zekere periode zjjns levens zoo genoemd en haar, als een oudere broeder, gaarne ge waardeerd en behoed. Door een luim zjjner moeder was Lucy in huis genomen. In hun huweljjk was Emil het eenig kind gebleven, en zgn moeder reikhalsde er naar, een dochtertje te hebben. Toen alle hoop moest opgegeven worden, een eigen dochter te bezitten, gaf de justi tieraad aan de beden zijner vrouw een ge willig oor, en er werd een klein meisje op den leeftijd van drie jaar, dat juist wees was geworden, in huis genomen en met Emil samen grootgebracht. De kleine diende voor de vrouw des huizes in zekeren zin als speelgerei. Er zgn vrouwen, die het spel met de poppen uit haar jeugd niet kunnen vergeten en die aan kleine kinderen behoefte hebben, om met deze haar spel te drjjven. Lucy was de levende, kleine pop, die der vrouw dus de grootste vreugde bereiddezjj kende geen grooter genot, dan het kind te verplegen, het als een pop aan te kleeden, het naar de nieuwste mode op te dirken, het te streelen en te liefkozen. De kleine Lucy was dan ook een aller liefst klein meisje, aardig en innemend, zoo dat zjj zich de genegenheid van Emil zelfs verwierf, toen hij zich nog in die jongelings jaren bevond, waarin, zooals men weet, het allerminst toeneiging tot een vrouweljjk wezen zich pleegt aan den dag te leggen. Een groote brand heeft te Inglovood nabjj Chicago plaats gehad. Onder verschillende andere gebouwen werd ook een groot hotel in de asch gelegd, waarin zich vele personen bevonden. Men vreest dat ze allen in de vlammen zijn omgekomen. Een vrouw, die uit de tweede verdieping sprong, werd voor dood opgenomen. De materieele schade wordt op 500.000 dollars begroot. Het bereidde hem een ware vreugde, Lucy als zjjn kleine zuster te beschouwen, haar ook zoo te noemen, met haar te spelen, haar te beschermen en voor haar welzjjn te waken. Lucy was tien jaar oud geworden, toen de moeder van Emil stierf, misschien een geluk voor het jonge meisje, want de goede vrouw was op den besten weg, haar te ver wennen. De justitieraad was door den dood zjjner vrouw zwaar geschokthjj wilde van een tweede huweljjk niets weten en droeg een bejaarde dame 't bestuur der huis houding opdeze belastte zich nu geljjk- tjjdig met de verdere opvoeding van Lucy, welke de justitieraad in zekereH zin als een legaat zjjner vrouw beschouwde. De verhouding van het jonge meisje in huis onderging echter toch een belangrijke wjjzigingthans, nu zjj geen speelgoed meer was en de belangstelling der huisvrouw derfde, trad zjj van lieverlede op den achter grond zij was immers niet de dochter des huizesevenmin als zjj de plaatsvervangster van de huisvrouw was, en toen later Emil de universiteit bezocht, werd het huis van den justitieraad met den dag eenzamer. De oude heer leefde afgetrokken op zgn kamers, spjjsde alleen en zag hoogstens een- of tweemaal in de week Lucy, wanneer hij haar liet komen, om met haar te spreken en haar nooden te vernemen, om haar ge tuigschriften te zien, of om haar een wel verdiende loftuiging te geven. (Mfordt vervolgdJ NIEUWSBLAD

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1892 | | pagina 1