et Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Boinnielerwaard. EERSTE BLAD. De Pleegzuster. Brieven uit Amsterdam. FEUILLETON. Uitgever: L.. J. YJEERMAN, Heusden. JXP. 1145. ZATERDAG 29 OCTOBER. 1892. Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjj dagmor gen ingewacht. Zoo uw lezers Amsterdam bezocht hebben, zijn ze zeker ook in het Panopticum ge weest. Geen vreemdeling zal deze beziens waardigheid verzuimen. Wij, Amsterdam mers hebben het allen bezocht en komen er nu alleen, wanneer we logé's hebben en wanneer in de Septembermaand de halve entree verlokt tot hernieuwde kennismaking. Het gaat er in den regel zeer kalmpjes toe en vooral in de wintermaanden is het er slap, zóó slap, dat ik u nooit aanraden zou Panopticum-aandeelen te koopen, al staan ze zeer laag (43). 't Is dan ook de vraag of zoo'n blijvende tentoonstelling, waarvan slechts een onderdeel nu en dan vervangen wordt door iets nieuws, wel ooit in ons kleine land en in onze, met betrekking tot Berljjn en Londen kleine hoofdstad, tot een winstgevende onderneming zal kunnen op gevoerd worden. Daarover wil ik het echter in deze regelen niet hebben. Ik stel me voor, dat ieder, die het Panopticum bezocht heeft, wel eens tot anderen of tot zichzelf gezegd heeft; hoe komen ze toch aan zulke uitmuntend ge lijkende beelden Bjj ondervinding weet ik, dat een oningewijde zich daarvan een geheel f8rkeerde meening vormt. De weg, langs welken men daartoe komt, is zoo interessant, dat ik geen verschooning behoef te vragen, dezen hier te beschrijven. Ik ben zeker, dat zjj, die 't Panapticum bezocht hebben, dit met me eens zullen zjjn, en zjj, die 't later bezoeken, de beelden met een anderen blik bekjjken zullendan waarmee 't groote publiek er langs glijdt. Neem aan, het Panopticum wil komen in 't bezit van een beeld, voorstellende Dr. Koch, den bacillen vader. Het eerste werk is dan in diens woonplaats te informeeren naar zjjn kleermaker en bjj dezen een pak te bestellen, vervaardigd naar de juiste af metingen des beroemden geneesheers. In dit geval bestaat het pak uit zwarte stof en is niet bijzonder duur: voor f 50 a f 60 zal men ongeveer klaar komen. Geldt deze bestelling een gekroond hoofd of een per soon in uniform, dan komt men met deze s' m niet ver, want let wel, de kleeding mag g'ip namaak zjjn in goedkooper stof, maar moet echt wezen en voorzien zjjn van alle (6 Het jonge meisje groeide stil op, verliet de middelbare, school voor meisjes, nadat daar voor haar niets meer te leeren viel en belastte zich daarna met een gedeelte van het huiseljjk bestuur. Wat van het jonge meisje moest worden, wist eigenlijk niemand, zelfs de justitieraad niet, ook Lucy zelve niet; intusschen, voorshands was zjj eerst achttien jaar oud; zjj leefde onbezorgd, naar het scheen, ook zonder bjjzondere belang stelling in het levenzjj had ook geleerd bescheiden te zijn en zich met geen jjdele hoop te vleien. Sedert zij de kinderschoenen ontwassen was en de ernst des levens had leeren kennen, stond zjj altjjd op den achter grond, werd van haar geen nota genomen, en menigmaal kwam zjj zich zelve als over tollig, ook ten huize van den justitieraad, voor. Maar voor haar bestond geen ander toevluchtsoord als dit. Het bewustzjjn harer overtolligheid echter en de eigenaardige positie, welke zjj be kleedde, bleef niet zonder invloed èn op haar karakter èn op haar uiterljjk. In het stil, bescheiden en terughoudend meisje had niemand het aardig, lieftallig kind van eer- tjjds herkend; zelts het vroeger zoo aanvallig versierselen, knoopen, ridderorden enz. die de persoon, wiens beeld gemaakt zal worden, bjj officieele gelegenheden draagt. Heeft men nu een compleet pak, waarbjj ook de schoenen behooren, dan bezit men alle afmetingen der lichaams-gestalte en zoekt men onder het personeel of daar buiten onder kennissen iemand, wien het pak precies past. Na dien gevonden te hebben, kan men beginnen een beeld te vervaardigen dat volkomen overeenkomt met den persoon, die in Kochs pak zich thuis gevoelt. Dat is niet het moeilijkste, maar wel het lastigste deel der werkzaamheden. Het model wordt in het atelier uitge- noodigd zich te ontkleeden en na zjjn lichaam met een soort olie ingewreven te hebben, brengt men nu op romp, armen en beenen, een dunne laag gips aan. Is die laag een weinig vast geworden, dan drukt men daarin op zekere afstanden draden vast, waarvan de einden los hangen. Vervolgens wordt op deze gips een nieuwe laag gelegd, ter dikte van 3 a 4 cM. en deze laag overal goed aangedrukt. Na een kleine poos is de gips droog, althans zoover, dat ze zich door aan de draadeinden te trekken, in stukken laat snijden. Deze stukken worden voor zichtig afgenomen en verder gedroogd, tot ze hard zjjn. Het is duideljjk dat men, deze stukken met gips op elkaar zettend, een hol model vervaardigt, waarin Dr. Koch juist zou passen. Het hoofd en de handen ontbreken. Natuurlijk heeft men het model, vóór het werk begon, in de houding gezet, die men het wenschelijkst oordeelde. In dezen hollen vorm wordt nu gips ge goten en nadat deze droog is, de vorm ver- wjjderd. Men heeft nu den betreffenden persoon in gips klaar staan. Thans worden de armen van het lichaam genomen en midden in de borst een breed gat gemaakt, waarin men de hand steken kan. Nu begint de kleeding en nadat de rok aangetrokken is, schuift men daarin voor zichtig de gipsen armen, die vervolgens door de borstopening met schroeven aan den romp worden bevestigd. Wanneer de persoon met handschoenen aan wordt voorgesteld, worden de handen eveneens uit gips vervaardigd en daarover onmiddelljjk de handschoenen getrokken. Zal hjj met bloote handen staan, dan worden deze uit was gemodelleerd en aan de armen bevestigd. Het meest kritieke deel van het werk blijft kopje was nu ernstigerwel vertoonde het nog de aangename, zachte vormen van weleer, maar de schalkschheid, zelfs voor den knaap Emil aantrekkelijk, de levenslust, die in de gitzwarte oogen en den glimlach van het meisje tintelde, was verdwenen. De geheele ernst der volwassen maagd had zich op Lucy's gelaat onuitwischbaar gegrift. V. Het ongeluk of noodlot had gewild, dat Lucy met een geheim was bekend geworden, hetwelk baar ondrageljjk scheen en dat haar leven dreigde te verwoesten. Den ganschen feestdag had zjj zich uit louter bescheidenheid op een behoorlijken afstand gehouden; zij moest eenigermate achter de schermen gluren, opdat het feest ongestoord kon voortgezet worden en het den gasten evenmin aan attentiën als aan beste bediening ontbrak. In spijt harer jeugd beheerde zjj onberispelijk keuken en kelder, en toen eindeljjk de gasten zich verwijderd hadden, rustte zij niet, om nog in de ruime lokalen terstond, nadat zij door de gasten verlaten waren, alles aan kant te brengen, opdat een en ander weer het alledaagsch aanzien herkreeg. Zjj kende den justitieraad te nauwkeurig, om niet te weten, hoe gaarne bjj het had, wanneer het geheele huis na zulke feestelgkheden terstond weer in orde kwam. Zjj had het zich in haar kamers doen verwittigen, toen de laatste gasten vertrok ken waren, en kwam terstond, om het op- ruimingswerk te leiden. Daar zjj zelve flink intusschen het hoofd. Dit moet uit klei geboetseerd worden en dit werk vordert al de vaardigheid van een degeljjk kunstenaar. Is met behulp eener nauwkeurige photografie het hoofd klaar, dan neemt men daarvan een afdruk in gips en bezigt den hollen gips- vorm voor het gieten van een wassen hoofd. Tot dit doel wordt volmaakt zuivere was, zonder ander bjj mengsel dan wat vleesch- kleur, in een pot gesmolten, daarna in den vorm gegoten en deze voorzichtig naar alle zjjden omgedraaid, zoodat de was overal goed sluit en een laag vormt van een halven cM. dik. Is de was gestold, dan legt men den vorm in koud water en kan na enkele uren van het wassen hoofd afgepeld worden. Ofschoon dit hoofd slechts uit een dunne laag was bestaat, is het zoo sterk, dat het een krachtigen vuistslag verduren kan. Het gelijkt op een doodshoofd, daar de oogen geheel ontbreken. Nu warmt men een jjzeren kogel, brengt die voorzichtigheid in het hoofd, smelt op de plaatsen waar de oogen zullen komen, de was en drukt van binnen kunstoogen in. Het hoofd is nu nog haar- en baardloos en het publiek dwaalt, wanneer het meent dat de beelden in het Panopticum van paruiken voorzien zjjn. Geen enkele draagt een pruik, ieder haar is door de hand eens kunstenaar in de was vast gedrukt. Dat is geen licht werk, zooals men begrjjpen zal vooral op beelden van personen, die zich in een dikken haartooi mogen verheugen. Het is ook niet licht, wanneer het per sonen van middelbaren leeftjjd geldt, de nuances te vinden, die in haar en baard een rol spelen. Toch wordt dat uitzoeken en vaststeken met de grootste zorgvuldigheid en jobsgeduld verricht. Wanneer men zich de moeite getroost, de hoofden der beelden nauwkeurig te beschouwen, zal men zien dat het haar volkomen naar de natuur uit hoofd en kin schjjnt voort te komen. Het zit ook zoo stevig vast, dat men niet minder kracht behoeft om dit kunsthaar dan om een levend haar uit te trekken. Het aanbrengen der wenkbrauw en oog haartjes vordert nog grooter kunstvaardig heid. Daartoe worden de einden van hoofd haren gebezigd, waarvan het dunste eind aan de buitenzjj blijft. Geschiedt dit in zetten onvoorzichtig zoo loopt daardoor de gelijkenis van 't gelaat groot gevaar. De ooghaartjes brengt men aan door fijne pen- seelharen met was op een strookje papier te kleven dit om te keeren met een heet jjzer aan het ooglid vast te drukken en de handen uit de mouwen stak, had zjj zich dermate aangekleed, dat rij zich wel is waar niet voor het dienstpersoneel te geneeren behoefde, maar toch ook niet in een kostuum was, om zich den justitieraad of diens zoon te vertoonen. Zij had zooeven met haar arbeid een aan vang willen maken, toen zjj de beide heeren plotseling hoorde terugkomen. Zjj ontstelde, niet beter wetende, dan dat het tweetal zich reeds te ruste had begeven en vluchtte ijlings in het studeervertrek van den justitieraad. Onmiddelljjk daarna echter traden vader en zoon daar eveneens binnen, zoodanig met hunne gedachten bezig, dat zij niet be merkten, dat achter de portière, welke den eenen hoek afsloot, de ongelukkige Lucy stond. Zoo werd zij nu, zonder het te willen, getuige van het gesprek tusschen vader en zoon. Dat, wat zij hoorde, dreigde haar te doen berstendat, wat zjj aan de bekentenis van den vader tegen den zoon ontleende, dreigde haar het verstand te ontrooven. En toch was dit niet het verschrikkelijkste. Zjj moest, neergezonken op een kleinen leunstoel, die in dezen hoek verborgen stond, nu ook nog getuige van den vreeseljjken zielestrijd zjjn, dien Emil tot den aanbrekenden mor gen te 8trjjden had. Wat had zjj er niet voor gegeven, om hem te troosten, om hem dit of dat te kunnen gevenZij was daarna getuige van bet hartroerend tooneel tusschen vader en zoon, toen de justitieraad, na de slapeloos gesleten uren, voor den zoon een voetval deed, om van hem de beslissing daarna het papier weg te nemen. Is men zoover gevorderd, dan begint des schilders arbeid. Ook deze is zeer moeiljjk, vooral het aanbrengen der roode kleur in het aangezicht en op de plaats der bloed aderen. De wangen worden gekleurd door besprenkeling met olieverf door middel van een borstel. Op deze wjjze komen de beelden in het Panopticum tot stand. Ik verbeeld me dat uw lezers, thans het geheim kennende, met nog grooter aandacht dan anders, de kost bare kunstwerken dezer inrichting zullen bezichtigen. A., 24 Oct. 22. J. L. Buitenland. De belasting op het rijwiel is thans ook door de begrootingscommissie van den provincialen raad van Belgisch-Brabant ingevoerd. Van elk rijwiel zal een belasting van tien francs worden geheven. De opbrengst zal uitsluitend worden aangewend tot verbetering der wegen, over welker toestand de wielrijders sedert lang en met recht, klagen. Volgens aan de Belgische regeering ver strekte opgaven, zjjn er ongeveer 600 Bel gische arbeiders uit Noord-Frankrjjk ver dreven en zjjn meer dan 200 de slachtoffers van ruw geweld geworden. Zjj moet dan ook pjjnljjk zjjn getroffen door de vrij- schenking der straf, die president Carnot op zijne reis naar Rjjssel, aan de aanleggers der tegen de Belgen gerichte onlusten heeft gedaan. De Belgische regeering is echter van meening dat niet de Staat, maar de arbeiders zelve om schadeloosstelling bjj het gerecht moeten aankomen. De nadere kennismaking met het wets voorstel betreffende de legerorganisatie, het eerst door de onthullingen der <Kölnische Zeitg.« bekend geworden, valt, zegt de »Freisinnige Zeitg.,« niet mede, daar de legersterkte met bjjna 100,000 man ver meerderd wordt. Dat de »persoonljjke, maatschappeljjke en financiëele krachten van het Duitsche rjjk« een dergeljjke uit breiding toelaten, noemt het blad eene groote dwaling, en op deze dwaling zal het ontwerp schipbreuk ljjden. De »Vossische Zei tg. beejjfert de ver meerdering van het leger, die bjj dit ont werp wordt voorgesteld op 84,000 man. Bjj het cjjfer 586,983 (het tegenwoordige cjjfer) waren de onderofficieren medegeteld en bjj dat van 492,068 (het cjjfer in het ontwerp over de eer en het leven te vernemen. Eerst toen kon het jonge meisje de kamer verlaten. In halve bewusteloosheid kwam zjj naar haar kamer, om daar uren achtereen te snikken en te weenen, om besluiteloos de handen te wringen en vergeefsche pogin gen te doen, slechts eenigermate klaarheid in haar gedachten en gewaarwordingen te brengen. Het was haar onmogelijk, den omvang van het ongeluk te beseffen, dat der familie, welke haar met weldaden over laden had, treffen moest. Het was haar duidelijk, dat de justitieraad en met hem zjjn zoon onteerd waren, wan neer iets van het geheim ruchtbaar werd. Dat zij geen woord verraden zou, sprak van zelve, maar zij beefde voor de gedachte dat een bloot toeval als verrader kon op treden; zjj was immers met de handels- manipulatiën op het kantoor van den justitie raad te weinig vertrouwd, om te kunnen weten, van waar het geheim gevaar dreigde. Zij gevoelde zoo veel dankbaarheid, zoo veel hoogachting en toe wij ding voor den justitieraad, haar pleegvader, dat reeds de gedachte aan het ongeluk, dat hem treffen kon, haar onverdrageljjk scheen. Iets echter kwam er nog bjj, dat haar pjjnljjker was dan die gedachte aan den pleegvader: dat waren de gedachten aan Emil. In de vreeseljjke uren, waarin zjj de onzichtbare getuige zijner zielsfoltering ge weest was, ontdekte zjj iets, dat haar met, ontzetting vervulde en dat haar toch weer een troost in die lg densuren toescheen zij ontdekte, dat zjj Emil beminde! vermeld) worden alleen gewone soldaten bedoeld. Er zjjn 66,952 onder-offieren, en worden de voorstellen van generaal Vogel von Falckenstein aangenomen, dan zullen er weldra 12,000 bjjkomen. Het effectief van het leger zou dus door het nieuwe leger- ontwerp in werkelgkheid met ongeveer 84,000 man verhoogd worden. De rjjkskanselier Von Caprivi heeft op zjjn bureau een gestreng onderzoek laten instellen, naar de verschaffing van de kopjj der militaire wetten aan de >Kölnische Zeitung.* Hjj is voornemens der justitie te verzoeken het onderzoek voort te zetten, bijaldien hjj niet tot eenig resultaat komt. Uit de ontvangen aanvragen om subsidie big kt, dat er op 't oogenblik te Hamburg 8000 kleinhandelaren of winkeliers nood- ljjdend zijn en 15000 werkeloozen. DeOostenrjjksche Toeristenzeitung geeft een overzicht van de ongelukken aan toeristen dit jaar in de Alpen overkomen, voor zoover die haar bekend geworden zjjn. Op 32 tochten zjjn 42 personen door ongevallen getroffen, die aan 26 toeristen en 6 gidsen het leven kostten, terwjjl 10 toeristen min of meer zwaar gekwetst werden. Minstens vier vjjfden van die ongelukken waren het gevolg van gebrek aan voorzichtigheid en ervaring. De Standardmeldt uit Odessa, dat de Russische Stoomvaartcompagnie in overleg met de Russische regeering drie nieuwe Zwarte zee-stoombooten, elk van 3500 ton, besteld heeft, welke als oorlogsschepen kunnen dienen in geval van nood. Te Oldham, in Engeland, werd in een onbewoond huis onder een trap het ljjk eener vrouw gevonden, met wonden in de borst en bjjna afgesneden hals. Verder werd een korset en andere kleedingstukken met bloed bevlekt gevondenin meer dan een vertrek waren bloedsporen, terwjjl in de achterkeuken bljjkbaar een kuil was ge graven, maar later weer gevuld. Volgens een dokter moet de moord reeds eenige weken geleden zjjn gepleegd. De laatste bewoner van het huis werd spoedig in hechtenis genomen. Hij stond rustig in een tuin te werken. Zjjne vrouw was nergens te vinden. Het Noordsche stoomschip »Norman« is op de Peseadores-eilanden (Chineesche zee) gestrand. Slechts 2 van de 27 man sterke equipage zjjn gered. Van kindsbeen af had zjj voor den knaap, die haar beschermer geweest was, belang stelling betoondtoen zij later minder bjjeen- kwamen, toen Emil uit het huis ging, was die belangstelling wel bjj dezen verdwenen, bjj haar echter niet, en de gedachten aan haar pleegbroeder en hoe het hem wel gaan mocht, vormden in haar eentonig leven een aangename afwisseling. Voor haar was de voortdurende herinnering aan hem en zjjn welvaart in zekeren zin een behoefte ge worden er ontwikkelde zich daaruit de ge woonte aan hem te denken en mitsdien een belangstelling, die meer en meer steeg. Wan neer hij voor korten tjjd in het ouderljjk huis terugkeerde en daarbjj met Lucy samen kwam, waren dit voor hem wel vluchtige ontmoetingen, maar voor Lucy waren het oogenblikken van geluk, waarvan zjj maan den en jaren achtereen teerde, die haar voortdurend nieuwe stof tot gedachten en gewaarwordingen gaven, die herinneringen in haar deden ontwaken, welke zij tot geen prjjs ter wereld had willen derven. Wat het eigenljjk voor een gevoel was, dat zij jegens Emil ondervond, had zjj ae- z waar ljjk zelve kunnen beschrijven. Zij m- dervond iets als wenschen of als reikhr zen daarnaar, Emil te dienen, hem van d. ast te zjjn, in zijn nabjjheid te wezen, oor hem te kunnen werken en scheppen. iar hoe was bjj haar de dwaze gedacht* ge komen, aan een liefde tot den zool les huizes, in hetwelk zij slechts geduld rd. Uit het Duitsch.J —BB—WWWW—1—BMIII—ICilliHK» /Wordt vervolgt J

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1892 | | pagina 1