Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Boimnelerwaard.
In het gezicht van den dood.
Het einde dezer eeuw.
FEUILLETON.
Uitgever: L.. J. YEERMAN, Heusden.
ZAfEHDAG 7 JANUARI.
1893.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
m U65.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke rege
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrg dagmor
gen ingewacht.
Na we langzaam maar zeker de volgende
eeuw tegemoet gaan, komt gedurig de vraag
ter sprake wanneer begint de 20ste eeuw
Ook de pers vindt herhaaldelijk aanleiding
deze vraag te beantwoorden, nieuwsgierig
als de lezers zjjn naar het ware eindpunt
dezer eeuw. De vraag is wel interessant,
ofschoon dan ook niet van praktisch nut.
De laatste maal, dat we haar beantwoord
zagen, was in de jongste afl. der Vragen
van den Dag. De zaak schijnt dus nog niet
uitgemaakt te zijn en wordt naar ons in
zien ook door het antwoord der Vragen
niet opgelost. We vertrouwen dat ook onze
lezers belang in deze zaak stellen en willen
ze daarom naar ons beste weten trachten
te beantwoorden.
Wanneer begint de 20ste eeuw?«
Eerste antwoord: natuurljjk wanneer deze
eeuw ten einde is en wel na den 31 sten
Dec. van het jaar 1899, zoodat op 1 Jan.
1900 de 20ste eeuw een aanvang neemt.
Dat wist reeds Heinrich Heine, die den lsten
Jan. 1800 geboren was en zich later met
recht noemde een der eerste mannen zijner
eeuw.
Tweede antwoord: de 19de eeuw is ten
einde op 31 Dec. 1900 en dus begint de
volgende op 1 Jan. 1901.
Dit antwoord wordt met verschillende
voorbeelden opgehelderd.
Bezie, zegt men, een meter, welke in
centimeters verdeeld is. Waar begint dan
de volgende meter? Niet met den 100 cM,
maar met den 1 Olsten.
Of let op den tjjdduur van het menschelijk
leven. Wanneer men eens aanneemt dat
een eeuw tien jaren bevat, wanneer begint
dan de 2de eeuw? Niet wanneer het kind
tien maar wanneer het 11 jaar oud wordt,
dewjjl dan eerst tien jaren gepasseerd zjjn.
Zoo begint zjjn derde eeuw wanneer hg
21 wordt enz. En zoo begint de 2de eeuw
onzer tjjdrekening met het jaar 101, de
derde met 201 de 19de met 1801, de 20ste
met 1901. Dat is zoo klaar als de dag.
't Is waar, die voorbeelden zjjn duideljjk,
maar de slotsom, waartoe ook de «Vragen*
komt, deugt niet.
Waar is 't dat elk tiental jaren eerst vol
gemaakt wordt door het 10de jaar en dat
de 100ste c.M. den M. vol maakt, maar
bjj onze tjjdrekening is de zaak eenigszins
anders gelegen.
Een meter begingt met den lsten c.M.,
een kind zjjn leven bjj het eerste jaar, doch
onze christeljjke jaartelling begint met het
jaar 1.
En dat zou ook niet mogeljjk zjjn. Neem
aan dat J. C. geboren is op 25 Dec. van
het jaar 1, hoe moet men dan een ge
beurtenis opteekenen die plaats had b.v.
in Augustus van datzelfde jaar! Men kan
dan niet spreken van het 1ste jaar na Chr.,
want 't is geschied voor Chr. geboorte.
We moeten dus aannemen dat het jaar
waarin Chr. geboren werd het le jaar
voorafging en dan eerst krijgt onze chrono
logie beteekenis, die spreekt van het eerste,
tweede jaar enz. na Chr. Wjj hebben dus
tusschen de jaren vóór en na Chr. een jaar
te denken, dat neutraal is en geroegeljjk
het jaar 0 heeten kan.
Geschreven is dit jaar nooit, evenmin als
de jaren in de eerste eeuwen na Chr., daar
onze tjjdrekening eerst veel later aldus in
gericht is, als wjj ze kennen. Het jaar 0
wordt gerekend met Zondag te zjjn begonnen.
Op het eind van 1799 waren dus wel
degeljjk 18 eeuwen vervlogen, daar we het
neutrale jaar bjj de Chr. jaartelling rekenen,
zoodat Heine wel een der eerste mannen,
zjjner eeuw was. En wanneer we 31 Dec.
1899 schrijven, is de 19de eeuw ten einde
en begint daarna op 1 Jan. 1900 de 20ste
eeuw.
Willen we nu door een eenvoudige be
rekening de proef op de som maken We
zullen dan, met inachtneming van het boven
staande, uitrekenen op welken dag de 2de
Januari valt, waarop we dit artikel schrjjven.
De kalender zegt Maandag. Vinden we nu
ook Maaudag, dan is onze veronderstelling
bewezen.
Daar het jaar 0 met een Zondag be
ginnende gedacht wordt, zoo hebben we
het getal dagen sedert verloopen, door 7 te
deelen. De rest zal dan 2 moeten zjjn.
Indien de rest 0 ware, zou de week juist om
en de dag Zaterdag zjjn.
Tot heden zjjn vervlogen 1892 jaren en
'tjaar nul, te zamen 1893 jaren. We be
hoeven nu niet uitterekenen hoeveel dagen
die bevatten, wanneer we in aanmerking
nemen dat een gewoon jaar 52 maal 7
dagen en nog één dag telt. Daar het op
deze rest aankomt nemen we 1893 maal
1 dag.
Daarbij komen de schrikkeljaren. Wjj
deelen 1893 door 4 en vinden 473 schrik
keldagen. Bjj 1893 getelt maakt 2366 dagen.
In den Gregoriaanschen kalender is echter
bepaald dat eeuwjaren geen schrikkeljaren
zjjn, dus gaan er 18 af, bljjft 2348 dagen.
Paus Gregorius heeft tegeljjk echter een
uitzondering gemaakt voor de eeuwjaren, die
door 4 deelbaar zjjn. Er moet dus voor de
jaren 400, 800, 1200 en 1600 nog één
dag bjj geteld worden, maakt derhalve
2352 dagen.
En zie nu, dit getal laat bjj een deeling
door 7 niets over, zoodat met het vorige
jaar juist de week om was en dus 1893
met Zondag moest beginnen en 't heden
Maandag is.
De proef komt derhalve precies uit en
kan onmogeljjk uitkomen indien men 'teerste
'jaar onzer tjjdrekening 1 noemt.
Hiermede is dunkt ons bewezen dat de
19de eeuw eindigt 1899 en op 1 Jan. 1900
de 20ste eeuw een aanvang neemt.
Buitenland.
(1
«Het komt door het verschrik kei jjk ge
kletter van den regen op het dak, dat ik
zoo droom,* zeide hij, terwjjl hjj een stoel
omverwierp door zjjn plotseling overeind-
spriDgen. Het vuur smeulde nog op den
haard en de morgenschemering begon reeds
door de ruiten te gluren. Hjj luisterde. De
kippen kakelden en maakten een leven,
alsof een vos bij haar ingebroken was, en
de varkens hielden plotseling op met
schreeuwen, alsof het mes van den slager
het hun plotseling belet had. Tom liep
naar het venster en zag niets dan water
rondom. De varkens waren er in geslaagd
uit hunne hokken te breken en zwommen
rond om hun leven te redden, de huishond
was verdronken bjj zjjne vergeefsche pogin
gen om boven op zjjn hok te klimmende
kippen vlogen af en toe boven het water
uit, en de grappige rol in dit watertreurspel
werd door de haan gespeeld, die boven op
het hoenderhok zoo luid mogeljjk zat te
kraaien. Langzaam verscheen de dag en
wierp een somber licht over de grijze golven.
Tom hoorde een voetstap. Het was de oude
grootvader Licpton en met de bleekheid van
zijn gestoorden slaap nog op zijn gelaat, en
bevende op zijne waggelende beenen, zag
hjj er uit als de dood zelf.
»Nu«, zeide de oude man, zjjn tande-
looze mond bevende in zijn grjjzen baard,
»wat zegt ge van die grap?*
«Nu gevoel ik mijzelven weer jong. Dit
is de mooiste overstrooming, die wij in de
laatste twintig jaar gehad hebben.* Tom
keek hem vragend aan, en de grootvader
vertelde met veel omhaal van woorden van
een groote overstrooming, zestig jaar ge
leden, waarbjj hjj bijna het leven verloren
en maar even den dood ontsnapte, doordat
hjj er in geslaagd was een drijvende plank j
te grjjpen, die toevallig binnen zjjn bereik
dreef. En toch was die watervloed nog
niets, vergeleken bij die van tachtig jaar
geleden. Toen was een geheel dorp meege
sleept, honderden waren verdronken; het
water was het dal ingestroomd, sneller dan
een paard kon draven. Mjjlen aan een stuk,
tot aan den roet van de heuvels, was niets
te zien, dan water. En hoe denkt ge, dat ik
toen ontkwam? In mjjne wieg. Al mijne
broeders en zusters verdronken, vader en
moeder ookmaar de wieg dreef rechtuit
tot bjj Beadingwaar zjj uit het water ge
haald werd door menschen, die in eene boot
zaten. Sedert dien tjjd is er zoo goed als
geene overstrooming geweest; dat is alles
anders geworden. Maar toen was het een
heele aardigheid en wanneer het in dien
tjjd regende zooals nu, dan lagen wjj allen
te gillen in ons bed. Maar nu is er voor
ons niets te vreezen. Wjj kunnen rustig
slapen.*
«Rustig slapenhet is nu geen tijd om te
slapen! Ik ga ze allen wakker maken.*
«Zondt ge dat denken?* zeide de oude
man met een onnoozelen glimlach. »Ik moet
ook zeggen, dat het na juist zoo iets is om
allen te laten opstaan.*
In Frankrijk heeft men aluminium ge
bezigd, om er platen van te maken, die
men tusschen de beide zolen van den schoen
plaatst. De platen, niet dikker dan 1 a 2
tiende millim., worden gegloeid, om niet
hinderljjk te zjjn in de buigzaamheid van
het schoeisel. Het doel is, te voorkomen,
dat de vocht bjj regen of sneeuw tusschen
het leder naar binnen dringt, terwjjl men
bjj koud weder gemakkeljjker warme voeten
behoudt, zelfs wanneer de lederen zool ver
sleten is.
In geheel Frankrijk, vooral in het Zuiden,
te Bordeaux, Toulouse, enz., heerscht hevige
koude. Verscheidene personen zjjn doodge
vroren.
Op een bovenkamertje in de rue TrufFaut
te Parjjs zjjn de ljjken gevonden van twee
zusters, 72 en 74 jaar oud, die uiterst zuinig
leefden, zelden stookten en zeiven haar sober
huishoudentje bestuurden. Kennel jjk zjjn
beiden plotseling gestorven, daar niet het
minste spoor van geweldpleging werd ont
dekt. Groot was de verbazing der politie
echter, toen zjj in de kamer van een der over
ledenen voor 300,000 frans aan effecten
vond. De andere kamer is daarop verzegeld,
aangezien men ook daar zoodanig bedrag
denkt te zullen vinden. Geld scheen er
overigens niet in huis te zjjn.
Volgens den Temps* heeft de rechter van
instructie te Parijs telegrammen in beslag
genomen, die gericht waren aan Charles de
Lesseps en tot gewichtige gevolgen kunnen
leiden.
Men verzekert dat gewichtige maatregelen
betreffende de Panama-zaak op het punt
zjjn van genomen te worden.
Het plan om een tunnel onder het Kanaal
te maken, om daardoor Engeland met
Frankrjjk te verbinden, is in Engeland nog
niet opgegeven. De jaarvergadering van de
leden der Tunnel-maatschappjj heeft dezer
dagen te Londen plaats gehadde voorzitter
verklaarde, dat de nieuwe regeering en het
nieuwe parlement gunstig gestemd zjjn ten
opzichte van de tunnel.
Bjj wjjze van proef zjjn zoowel van de
Engelsche als van de Fransche zjjde reeds
2000 meters geboord, en men heeft gecon
stateerd, dat er niet de minste doorzjjpeling
van water is waargenomen en de wanden
volkomen ondoordringbaar zjjn.
Het wetsontwerp, waarbjj de maatschappjj
gemachtigd wordt het werk voort te zetten,
zal, naar de ontwerpers hopen, ingediend
worden zoodra het parlement zjjne zittingen
heeft hervat.
Binnen weinig minuten was het geheele
huisgezin in de keuken bijeen. John Lupton,
een lange, magere man met een rooden
baard, kleine, heldere oogen, gespikkelde,
behaarde handen Margaretha Lupton, zijne
vrouw, eene statige dame van veertig jaar
met een open, vrooljjk, regelmatig gelaat,
een sprekend contrast met hare dochter
Lize. Deze geleek meer op haar vader, een
smal gezicht en smalle schoudersuit haar
met sproeten bezaaid gelaat keken een paar
kleine, heldere oogen, boven haar smal voor
hoofd golfde een prachtige goudblonde
haardos. Willem, een jongen van zeven
jaar, geleek meer op zjjne moeder, behalve
dat zjjn haar rood was. Hjj hield zich met
de eene hand aan moeders japon vast en
met de andere greep hjj de hand van zjjn
vader. >Zullen wjj in de boot gaan, vader?*
«Welk boot, rnjjn jongen!*
«In die van Tom.*
»Daar kunnen wij niet te geljjk in.«
«Dat behoeft ook niet.*
Lupton antwoordde niet.
»Mjjn boot zal hier wel een heel eind
van daan zjjn,* zeide Tom, misschien wel
op den bodem van de rivier. Ik bond haar
gisteravond aan den ouden elzenboom vast.*
Tom Hard was een flink gebouwde knaap
met een rood, prettig gezicht, het type van
een Engelschen landbouwer. Hij had een
mooien boomgaard aaD de andere zjjde van
de rivier, hjj was de bruidegom van Lize
en zjj zouden dezelfde week nog trouwen.
Reeds sedert geruimen tijd had Tom zijne
Zondagavonden bij de Luptons doorgebracht.
Tegen zonsondergang kwam hij van de over
zijde der rivier, en wanneer beiden van
hunne gewone wandeling thuis kwamen,
De Berlijnsche politie heeft een aantal
Russische Joden, die zonder middel van be
staan bleken, uit de stad verwezen. Zjj
schjjnt voortaan ook om sociale en sanitaire
redenen al die Russische paupers krachtig
van den hals te willen schuiven, te meer
daar de uitdrijving uit Rusland weder toe
neemt. Verscheidenen der hier uitgewezenen
reisden naar Holland, om daar hun geluk
te beproeven.
Door de te Lubeck verschjjnende «Eisen-
bahnzeitung* wordt verhaald, dat de onder
officieren Heiden en Schneeberg te Schwerin
zich zouden hebben schuldig gemaakt aan
gruweljjke mishandeling van soldaten, van
de eerste compagnie der reserve, die tien
weken onder de wapenen waren geroepen.
De verhalen over die mishandelingen klinken
bjjna ongeloofljjkde soldaten werden in 't
aangezicht geslagen, moesten uren lang in
onmogelijke posities staan, bjjna ongekleed
marcheeren, en wat dies meer zjj. Men ver
wacht een streng onderzoek.
Te Weenen heeft een sneeuwstorm gewoed
stond het avondeten op tafel. Maar den
vorigen avond was Lize bang geworden
door het wassen der rivier, en zjj verzekerde,
dat zjj geen oog zou toedoen, als Tom naar
zjjn huis ging. Het vuur brandde helder,
er stond bier en tabak op tafel, hjj had zjjn
arm om zjjn bruid geslagen. Zjj keerde haar
lief gelaat naar hem toe, legde hare smalle
hand bezwerend op zjjn schouder en Tom
was gebleven. Er werden nog een paar
pjjpen gerookt, nog een paar glazen ge
dronken, en voor den nacht had Tom het
zich zoo gemakkelijk mogeljjk gemaakt met
een deken en een paar kussens.
«Ik heb de rivier nooit zoo hoog gezien,*
zeide Lupton.
«Ik wel, ik wel,* zei de grootvader.
Hjj was nog in zjjn slaapkostuum en zat
te mummelen en te grinniken in zijn grjjzen
baard.
«Ga u aankleeden, vader.* En toen, om
de toenemende vrees te doen bedaren, zei
Lupton, dat zjj het ontbjjt moesten klaar
maken. Zjjne vrouw stak het vuur aan en
zette thee, maar zjj hadden nog geen vijf
minuten gezeten, toen de kleine Willem
uitriep
«Vader, vader, het water komt onder de
deur door. Laat mjj op uw knie zitten. Gjj
hebt mjj beloofd met mjj naar Harebridge
te gaan. Als ik verdrink, dan kan ik niet
naar het paardenspel gaan.*
Lupton nam de kleine jongen op zjjn
schoot. «Daar is geen gevaar voor, ingn
jongen. Grootvader zal u vertellen dat dit
nog niets te beteekenen heeft in vergeljjking
met het hooge water, dat hjj gezien heeft,
toen hjj nog een kleine jongen was.
Al dien tjjd stroomde het water in de
van buitengewone hevigheid. Het verkeer
was gisteren grootendeels gestremd. Ook
uit Triëst wordt gemeld, dat alle verkeers
middelen belemmerd worden en alle posten
te laat komen. Alle rivierverkeer in
Duitschland is zoo goed als gesloten en de
meeste havens zjjn reeds ontoegankeljjk.
Volgens de «National Zeiting* zal de
weduwe van den Bulgaarschen majoor
Panitsa, die drie jaar geleden als samen
zweerder gefusilleerd werd, in 't huweljjk
treden met een vriend van den minister
president Stambuloff. Men beweert dat de
dame al de door haar vorigen echtgenoot
nagelaten papieren aan Stambuloff heeft
overgegeven.
Generaal Booth overweegt thans het plan
om, naast het Leger des Heils, een «Lichte
brigade* op te richten van 100.000 man,
bereid om eenvoudig wekeljjks een halven
stuiver te offeren voor zjjn sociaal plan en
een bus in huis te plaatsen om giften te
ontvangen.
De regeering van Rusland heeft besloten
in den Kaukasus opnieuw 6 millioen puds
(100 millioen K.G.) rogge te koopen, ten
einde de behoeftigen in de door den hon
gersnood geteisterde streken te hulp te
komen.
Naar het gouvernement Podolië heeft
men 3 millioen puds rogge gevoerd.
Op bevel van den keizer zullen spoor
wegen en andere werken aangelegd worden.
Als uitvloeisel van de oproertjes in Rusland,
bjj het uitbreken en bestrjjden der cholera
ontstaan, hebben opnieuw 132 personen
terecht gestaan, waarvan 20 ter dood en
22 tot dwangarbeid zjjn veroordeeld. De
overigen kwamen vrjj.
Met het oog op de rooverjjen in Polen,
die bljjkbaar onder één leiding worden ge
pleegd, heeft de Regeering gelast alle post-
karren op de wegen van Lodz en Petrokoff
door gewapende wachten te doen escorteeren.
Thans is door den gouverneur-generaal
van Warschau een bevel uitgevaardigd
waarbjj Joden, die in hun eigenaardige
kleederdracht loopen en hun haar dragen
naar de traditien van hun geslacht, met 5
roebels boete worden gestraft. In Moscou
en Petersburg worden geen brieven meer
afgeleverd aan winkeliers, die een Joodschen
naam voeren enzjj die een Christen
kamer. De moeder nam het kleine kind uit
de wieg, terwjjl de anderen haastig thee,
suiker, ham, eieren, kool en kaarsen grepen.
En zjj waren zeer nat, toen zjj in Luptou's
slaapkamer bjj elkaar zaten. Lupton goot
het water uit zjjn groote laarzen en zeide
Tom, dat hjj zjjn voorbeeld moest volgeb.
Lize wrong hare rokken uit, en rondom de
tafel staande dronken zjj zwjjgend hunne
thee en aten een paar boterhammen. De
zuigeling lag op het bed te slapen en groot
vader zat zjjn brood te soppen in zjjn kopje,
in zich mompelende en allerlei onzamen-
hangende herinneringen voor den dag
brengende. Het was eindeljjk zoo licht ge
worden, dat men de mooie huizen op de
boschrijke heuvels kon zien; allen, behalve
de oude man, gingen naar het venster en
staarden naar de wilde waterwoestjjn.
«De menschen in die mooie huizen zullen
ook wel vreemd opkjjken, dat het water tot
aan hunne parken komt,* zeide Lupton.
«Zjj zjjn goed af, dat zjj zoo hoog wonen,
het water kan hen nooit bereiken,* zeide
zjjne vrouw. «Maar zullen zjj er aan denken
booten voor ons te zenden?*
«Zjj hebben geen booten*, zeide Tom.
«Zjj wonen wel eene mjjl van de rivier.*
«Lieve Tom, het is jammer, dat uw boot
weg is, gjj zoudt mjj regelrecht naar Hare
bridge kunnen roeien;* zeide Lize.
«Ja, als gjj erg stil zat en niet zoo naar
mjj keekt, dat ik het roeien vergat.*
«Ik ben lichter dan Lize, zou je mjj mee
nemen, Tom?* zeide Willem.
f&fa IS*
IIEIHSItLt»
8
(Vfordt vervolgdJ