Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Boimnelerwaard. In het gezicht van den dood. Het einde dezer eeuw. FEUILLETON. Uitgever: L.. J. YEERMAN, Heusden. ZAfEHDAG 7 JANUARI. 1893. VOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. m U65. Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke rege meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrg dagmor gen ingewacht. Na we langzaam maar zeker de volgende eeuw tegemoet gaan, komt gedurig de vraag ter sprake wanneer begint de 20ste eeuw Ook de pers vindt herhaaldelijk aanleiding deze vraag te beantwoorden, nieuwsgierig als de lezers zjjn naar het ware eindpunt dezer eeuw. De vraag is wel interessant, ofschoon dan ook niet van praktisch nut. De laatste maal, dat we haar beantwoord zagen, was in de jongste afl. der Vragen van den Dag. De zaak schijnt dus nog niet uitgemaakt te zijn en wordt naar ons in zien ook door het antwoord der Vragen niet opgelost. We vertrouwen dat ook onze lezers belang in deze zaak stellen en willen ze daarom naar ons beste weten trachten te beantwoorden. Wanneer begint de 20ste eeuw?« Eerste antwoord: natuurljjk wanneer deze eeuw ten einde is en wel na den 31 sten Dec. van het jaar 1899, zoodat op 1 Jan. 1900 de 20ste eeuw een aanvang neemt. Dat wist reeds Heinrich Heine, die den lsten Jan. 1800 geboren was en zich later met recht noemde een der eerste mannen zijner eeuw. Tweede antwoord: de 19de eeuw is ten einde op 31 Dec. 1900 en dus begint de volgende op 1 Jan. 1901. Dit antwoord wordt met verschillende voorbeelden opgehelderd. Bezie, zegt men, een meter, welke in centimeters verdeeld is. Waar begint dan de volgende meter? Niet met den 100 cM, maar met den 1 Olsten. Of let op den tjjdduur van het menschelijk leven. Wanneer men eens aanneemt dat een eeuw tien jaren bevat, wanneer begint dan de 2de eeuw? Niet wanneer het kind tien maar wanneer het 11 jaar oud wordt, dewjjl dan eerst tien jaren gepasseerd zjjn. Zoo begint zjjn derde eeuw wanneer hg 21 wordt enz. En zoo begint de 2de eeuw onzer tjjdrekening met het jaar 101, de derde met 201 de 19de met 1801, de 20ste met 1901. Dat is zoo klaar als de dag. 't Is waar, die voorbeelden zjjn duideljjk, maar de slotsom, waartoe ook de «Vragen* komt, deugt niet. Waar is 't dat elk tiental jaren eerst vol gemaakt wordt door het 10de jaar en dat de 100ste c.M. den M. vol maakt, maar bjj onze tjjdrekening is de zaak eenigszins anders gelegen. Een meter begingt met den lsten c.M., een kind zjjn leven bjj het eerste jaar, doch onze christeljjke jaartelling begint met het jaar 1. En dat zou ook niet mogeljjk zjjn. Neem aan dat J. C. geboren is op 25 Dec. van het jaar 1, hoe moet men dan een ge beurtenis opteekenen die plaats had b.v. in Augustus van datzelfde jaar! Men kan dan niet spreken van het 1ste jaar na Chr., want 't is geschied voor Chr. geboorte. We moeten dus aannemen dat het jaar waarin Chr. geboren werd het le jaar voorafging en dan eerst krijgt onze chrono logie beteekenis, die spreekt van het eerste, tweede jaar enz. na Chr. Wjj hebben dus tusschen de jaren vóór en na Chr. een jaar te denken, dat neutraal is en geroegeljjk het jaar 0 heeten kan. Geschreven is dit jaar nooit, evenmin als de jaren in de eerste eeuwen na Chr., daar onze tjjdrekening eerst veel later aldus in gericht is, als wjj ze kennen. Het jaar 0 wordt gerekend met Zondag te zjjn begonnen. Op het eind van 1799 waren dus wel degeljjk 18 eeuwen vervlogen, daar we het neutrale jaar bjj de Chr. jaartelling rekenen, zoodat Heine wel een der eerste mannen, zjjner eeuw was. En wanneer we 31 Dec. 1899 schrijven, is de 19de eeuw ten einde en begint daarna op 1 Jan. 1900 de 20ste eeuw. Willen we nu door een eenvoudige be rekening de proef op de som maken We zullen dan, met inachtneming van het boven staande, uitrekenen op welken dag de 2de Januari valt, waarop we dit artikel schrjjven. De kalender zegt Maandag. Vinden we nu ook Maaudag, dan is onze veronderstelling bewezen. Daar het jaar 0 met een Zondag be ginnende gedacht wordt, zoo hebben we het getal dagen sedert verloopen, door 7 te deelen. De rest zal dan 2 moeten zjjn. Indien de rest 0 ware, zou de week juist om en de dag Zaterdag zjjn. Tot heden zjjn vervlogen 1892 jaren en 'tjaar nul, te zamen 1893 jaren. We be hoeven nu niet uitterekenen hoeveel dagen die bevatten, wanneer we in aanmerking nemen dat een gewoon jaar 52 maal 7 dagen en nog één dag telt. Daar het op deze rest aankomt nemen we 1893 maal 1 dag. Daarbij komen de schrikkeljaren. Wjj deelen 1893 door 4 en vinden 473 schrik keldagen. Bjj 1893 getelt maakt 2366 dagen. In den Gregoriaanschen kalender is echter bepaald dat eeuwjaren geen schrikkeljaren zjjn, dus gaan er 18 af, bljjft 2348 dagen. Paus Gregorius heeft tegeljjk echter een uitzondering gemaakt voor de eeuwjaren, die door 4 deelbaar zjjn. Er moet dus voor de jaren 400, 800, 1200 en 1600 nog één dag bjj geteld worden, maakt derhalve 2352 dagen. En zie nu, dit getal laat bjj een deeling door 7 niets over, zoodat met het vorige jaar juist de week om was en dus 1893 met Zondag moest beginnen en 't heden Maandag is. De proef komt derhalve precies uit en kan onmogeljjk uitkomen indien men 'teerste 'jaar onzer tjjdrekening 1 noemt. Hiermede is dunkt ons bewezen dat de 19de eeuw eindigt 1899 en op 1 Jan. 1900 de 20ste eeuw een aanvang neemt. Buitenland. (1 «Het komt door het verschrik kei jjk ge kletter van den regen op het dak, dat ik zoo droom,* zeide hij, terwjjl hjj een stoel omverwierp door zjjn plotseling overeind- spriDgen. Het vuur smeulde nog op den haard en de morgenschemering begon reeds door de ruiten te gluren. Hjj luisterde. De kippen kakelden en maakten een leven, alsof een vos bij haar ingebroken was, en de varkens hielden plotseling op met schreeuwen, alsof het mes van den slager het hun plotseling belet had. Tom liep naar het venster en zag niets dan water rondom. De varkens waren er in geslaagd uit hunne hokken te breken en zwommen rond om hun leven te redden, de huishond was verdronken bjj zjjne vergeefsche pogin gen om boven op zjjn hok te klimmende kippen vlogen af en toe boven het water uit, en de grappige rol in dit watertreurspel werd door de haan gespeeld, die boven op het hoenderhok zoo luid mogeljjk zat te kraaien. Langzaam verscheen de dag en wierp een somber licht over de grijze golven. Tom hoorde een voetstap. Het was de oude grootvader Licpton en met de bleekheid van zijn gestoorden slaap nog op zijn gelaat, en bevende op zijne waggelende beenen, zag hjj er uit als de dood zelf. »Nu«, zeide de oude man, zjjn tande- looze mond bevende in zijn grjjzen baard, »wat zegt ge van die grap?* «Nu gevoel ik mijzelven weer jong. Dit is de mooiste overstrooming, die wij in de laatste twintig jaar gehad hebben.* Tom keek hem vragend aan, en de grootvader vertelde met veel omhaal van woorden van een groote overstrooming, zestig jaar ge leden, waarbjj hjj bijna het leven verloren en maar even den dood ontsnapte, doordat hjj er in geslaagd was een drijvende plank j te grjjpen, die toevallig binnen zjjn bereik dreef. En toch was die watervloed nog niets, vergeleken bij die van tachtig jaar geleden. Toen was een geheel dorp meege sleept, honderden waren verdronken; het water was het dal ingestroomd, sneller dan een paard kon draven. Mjjlen aan een stuk, tot aan den roet van de heuvels, was niets te zien, dan water. En hoe denkt ge, dat ik toen ontkwam? In mjjne wieg. Al mijne broeders en zusters verdronken, vader en moeder ookmaar de wieg dreef rechtuit tot bjj Beadingwaar zjj uit het water ge haald werd door menschen, die in eene boot zaten. Sedert dien tjjd is er zoo goed als geene overstrooming geweest; dat is alles anders geworden. Maar toen was het een heele aardigheid en wanneer het in dien tjjd regende zooals nu, dan lagen wjj allen te gillen in ons bed. Maar nu is er voor ons niets te vreezen. Wjj kunnen rustig slapen.* «Rustig slapenhet is nu geen tijd om te slapen! Ik ga ze allen wakker maken.* «Zondt ge dat denken?* zeide de oude man met een onnoozelen glimlach. »Ik moet ook zeggen, dat het na juist zoo iets is om allen te laten opstaan.* In Frankrijk heeft men aluminium ge bezigd, om er platen van te maken, die men tusschen de beide zolen van den schoen plaatst. De platen, niet dikker dan 1 a 2 tiende millim., worden gegloeid, om niet hinderljjk te zjjn in de buigzaamheid van het schoeisel. Het doel is, te voorkomen, dat de vocht bjj regen of sneeuw tusschen het leder naar binnen dringt, terwjjl men bjj koud weder gemakkeljjker warme voeten behoudt, zelfs wanneer de lederen zool ver sleten is. In geheel Frankrijk, vooral in het Zuiden, te Bordeaux, Toulouse, enz., heerscht hevige koude. Verscheidene personen zjjn doodge vroren. Op een bovenkamertje in de rue TrufFaut te Parjjs zjjn de ljjken gevonden van twee zusters, 72 en 74 jaar oud, die uiterst zuinig leefden, zelden stookten en zeiven haar sober huishoudentje bestuurden. Kennel jjk zjjn beiden plotseling gestorven, daar niet het minste spoor van geweldpleging werd ont dekt. Groot was de verbazing der politie echter, toen zjj in de kamer van een der over ledenen voor 300,000 frans aan effecten vond. De andere kamer is daarop verzegeld, aangezien men ook daar zoodanig bedrag denkt te zullen vinden. Geld scheen er overigens niet in huis te zjjn. Volgens den Temps* heeft de rechter van instructie te Parijs telegrammen in beslag genomen, die gericht waren aan Charles de Lesseps en tot gewichtige gevolgen kunnen leiden. Men verzekert dat gewichtige maatregelen betreffende de Panama-zaak op het punt zjjn van genomen te worden. Het plan om een tunnel onder het Kanaal te maken, om daardoor Engeland met Frankrjjk te verbinden, is in Engeland nog niet opgegeven. De jaarvergadering van de leden der Tunnel-maatschappjj heeft dezer dagen te Londen plaats gehadde voorzitter verklaarde, dat de nieuwe regeering en het nieuwe parlement gunstig gestemd zjjn ten opzichte van de tunnel. Bjj wjjze van proef zjjn zoowel van de Engelsche als van de Fransche zjjde reeds 2000 meters geboord, en men heeft gecon stateerd, dat er niet de minste doorzjjpeling van water is waargenomen en de wanden volkomen ondoordringbaar zjjn. Het wetsontwerp, waarbjj de maatschappjj gemachtigd wordt het werk voort te zetten, zal, naar de ontwerpers hopen, ingediend worden zoodra het parlement zjjne zittingen heeft hervat. Binnen weinig minuten was het geheele huisgezin in de keuken bijeen. John Lupton, een lange, magere man met een rooden baard, kleine, heldere oogen, gespikkelde, behaarde handen Margaretha Lupton, zijne vrouw, eene statige dame van veertig jaar met een open, vrooljjk, regelmatig gelaat, een sprekend contrast met hare dochter Lize. Deze geleek meer op haar vader, een smal gezicht en smalle schoudersuit haar met sproeten bezaaid gelaat keken een paar kleine, heldere oogen, boven haar smal voor hoofd golfde een prachtige goudblonde haardos. Willem, een jongen van zeven jaar, geleek meer op zjjne moeder, behalve dat zjjn haar rood was. Hjj hield zich met de eene hand aan moeders japon vast en met de andere greep hjj de hand van zjjn vader. >Zullen wjj in de boot gaan, vader?* «Welk boot, rnjjn jongen!* «In die van Tom.* »Daar kunnen wij niet te geljjk in.« «Dat behoeft ook niet.* Lupton antwoordde niet. »Mjjn boot zal hier wel een heel eind van daan zjjn,* zeide Tom, misschien wel op den bodem van de rivier. Ik bond haar gisteravond aan den ouden elzenboom vast.* Tom Hard was een flink gebouwde knaap met een rood, prettig gezicht, het type van een Engelschen landbouwer. Hij had een mooien boomgaard aaD de andere zjjde van de rivier, hjj was de bruidegom van Lize en zjj zouden dezelfde week nog trouwen. Reeds sedert geruimen tijd had Tom zijne Zondagavonden bij de Luptons doorgebracht. Tegen zonsondergang kwam hij van de over zijde der rivier, en wanneer beiden van hunne gewone wandeling thuis kwamen, De Berlijnsche politie heeft een aantal Russische Joden, die zonder middel van be staan bleken, uit de stad verwezen. Zjj schjjnt voortaan ook om sociale en sanitaire redenen al die Russische paupers krachtig van den hals te willen schuiven, te meer daar de uitdrijving uit Rusland weder toe neemt. Verscheidenen der hier uitgewezenen reisden naar Holland, om daar hun geluk te beproeven. Door de te Lubeck verschjjnende «Eisen- bahnzeitung* wordt verhaald, dat de onder officieren Heiden en Schneeberg te Schwerin zich zouden hebben schuldig gemaakt aan gruweljjke mishandeling van soldaten, van de eerste compagnie der reserve, die tien weken onder de wapenen waren geroepen. De verhalen over die mishandelingen klinken bjjna ongeloofljjkde soldaten werden in 't aangezicht geslagen, moesten uren lang in onmogelijke posities staan, bjjna ongekleed marcheeren, en wat dies meer zjj. Men ver wacht een streng onderzoek. Te Weenen heeft een sneeuwstorm gewoed stond het avondeten op tafel. Maar den vorigen avond was Lize bang geworden door het wassen der rivier, en zjj verzekerde, dat zjj geen oog zou toedoen, als Tom naar zjjn huis ging. Het vuur brandde helder, er stond bier en tabak op tafel, hjj had zjjn arm om zjjn bruid geslagen. Zjj keerde haar lief gelaat naar hem toe, legde hare smalle hand bezwerend op zjjn schouder en Tom was gebleven. Er werden nog een paar pjjpen gerookt, nog een paar glazen ge dronken, en voor den nacht had Tom het zich zoo gemakkelijk mogeljjk gemaakt met een deken en een paar kussens. «Ik heb de rivier nooit zoo hoog gezien,* zeide Lupton. «Ik wel, ik wel,* zei de grootvader. Hjj was nog in zjjn slaapkostuum en zat te mummelen en te grinniken in zijn grjjzen baard. «Ga u aankleeden, vader.* En toen, om de toenemende vrees te doen bedaren, zei Lupton, dat zjj het ontbjjt moesten klaar maken. Zjjne vrouw stak het vuur aan en zette thee, maar zjj hadden nog geen vijf minuten gezeten, toen de kleine Willem uitriep «Vader, vader, het water komt onder de deur door. Laat mjj op uw knie zitten. Gjj hebt mjj beloofd met mjj naar Harebridge te gaan. Als ik verdrink, dan kan ik niet naar het paardenspel gaan.* Lupton nam de kleine jongen op zjjn schoot. «Daar is geen gevaar voor, ingn jongen. Grootvader zal u vertellen dat dit nog niets te beteekenen heeft in vergeljjking met het hooge water, dat hjj gezien heeft, toen hjj nog een kleine jongen was. Al dien tjjd stroomde het water in de van buitengewone hevigheid. Het verkeer was gisteren grootendeels gestremd. Ook uit Triëst wordt gemeld, dat alle verkeers middelen belemmerd worden en alle posten te laat komen. Alle rivierverkeer in Duitschland is zoo goed als gesloten en de meeste havens zjjn reeds ontoegankeljjk. Volgens de «National Zeiting* zal de weduwe van den Bulgaarschen majoor Panitsa, die drie jaar geleden als samen zweerder gefusilleerd werd, in 't huweljjk treden met een vriend van den minister president Stambuloff. Men beweert dat de dame al de door haar vorigen echtgenoot nagelaten papieren aan Stambuloff heeft overgegeven. Generaal Booth overweegt thans het plan om, naast het Leger des Heils, een «Lichte brigade* op te richten van 100.000 man, bereid om eenvoudig wekeljjks een halven stuiver te offeren voor zjjn sociaal plan en een bus in huis te plaatsen om giften te ontvangen. De regeering van Rusland heeft besloten in den Kaukasus opnieuw 6 millioen puds (100 millioen K.G.) rogge te koopen, ten einde de behoeftigen in de door den hon gersnood geteisterde streken te hulp te komen. Naar het gouvernement Podolië heeft men 3 millioen puds rogge gevoerd. Op bevel van den keizer zullen spoor wegen en andere werken aangelegd worden. Als uitvloeisel van de oproertjes in Rusland, bjj het uitbreken en bestrjjden der cholera ontstaan, hebben opnieuw 132 personen terecht gestaan, waarvan 20 ter dood en 22 tot dwangarbeid zjjn veroordeeld. De overigen kwamen vrjj. Met het oog op de rooverjjen in Polen, die bljjkbaar onder één leiding worden ge pleegd, heeft de Regeering gelast alle post- karren op de wegen van Lodz en Petrokoff door gewapende wachten te doen escorteeren. Thans is door den gouverneur-generaal van Warschau een bevel uitgevaardigd waarbjj Joden, die in hun eigenaardige kleederdracht loopen en hun haar dragen naar de traditien van hun geslacht, met 5 roebels boete worden gestraft. In Moscou en Petersburg worden geen brieven meer afgeleverd aan winkeliers, die een Joodschen naam voeren enzjj die een Christen kamer. De moeder nam het kleine kind uit de wieg, terwjjl de anderen haastig thee, suiker, ham, eieren, kool en kaarsen grepen. En zjj waren zeer nat, toen zjj in Luptou's slaapkamer bjj elkaar zaten. Lupton goot het water uit zjjn groote laarzen en zeide Tom, dat hjj zjjn voorbeeld moest volgeb. Lize wrong hare rokken uit, en rondom de tafel staande dronken zjj zwjjgend hunne thee en aten een paar boterhammen. De zuigeling lag op het bed te slapen en groot vader zat zjjn brood te soppen in zjjn kopje, in zich mompelende en allerlei onzamen- hangende herinneringen voor den dag brengende. Het was eindeljjk zoo licht ge worden, dat men de mooie huizen op de boschrijke heuvels kon zien; allen, behalve de oude man, gingen naar het venster en staarden naar de wilde waterwoestjjn. «De menschen in die mooie huizen zullen ook wel vreemd opkjjken, dat het water tot aan hunne parken komt,* zeide Lupton. «Zjj zjjn goed af, dat zjj zoo hoog wonen, het water kan hen nooit bereiken,* zeide zjjne vrouw. «Maar zullen zjj er aan denken booten voor ons te zenden?* «Zjj hebben geen booten*, zeide Tom. «Zjj wonen wel eene mjjl van de rivier.* «Lieve Tom, het is jammer, dat uw boot weg is, gjj zoudt mjj regelrecht naar Hare bridge kunnen roeien;* zeide Lize. «Ja, als gjj erg stil zat en niet zoo naar mjj keekt, dat ik het roeien vergat.* «Ik ben lichter dan Lize, zou je mjj mee nemen, Tom?* zeide Willem. f&fa IS* IIEIHSItLt» 8 (Vfordt vervolgdJ

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1893 | | pagina 1