Pel Land van Ifcusdcn en \llena. de Langstraat en de Bominelerwaard.
Werkloosheid.
FEUILLETON.
GEVONDEN.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusclen.
AA 1177.
9. A EüDAG 18 FEBRUARI.
1893.
(2
IIWSBL Al
VOOK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke rege
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor-
gen ingewacht.
Werkloosheid* is een woord dat in den
laatsten tijd veelvuldig gebruikt is. Van alle
kanten hoort men klachten dat tal van
werklieden, van werk verstoken, niet in
staat zijn in de behoeften van hun gezinnen
te voorzien. In de steden en op het platte
land, in groote en kleine gemeenten wordt
geklaagd; optochten van werkloozen zijn
onderzoek is een afdoende verbetering niet Dan toch zou men alleen hen moeten
mogelijk, alleen na zulk een onderzoek is helpen, die gedurende de zomermaanden
het mogeljjk afdoende maatregelen te be- niets hadden kunnen oververdienen, hetzg
ramen. i door ziekte, hetzg om andere redenen, en
En is nu zulk een onderzoek zelfs in een dit getal zou zeker niet groot zijn.
groote gemeente zoo moeielijk, als men
slechts ernstig wil Thans wordt alom veel
gedaan, maar zou het geen overweging
verdienen, als de schrale weken voorbij zijn,
eens ernstig te onderzoeken of in een vol-
geen zeldzaamheid, en niet zelden wordt >enden winter weder °P dezelfde wijze zal
daardoor het medelijden opgewekt; de beurzen j gehandeld worden. Er wordt^ veel gegeven
worden geopend, en voor eenige dagen is
men weder geholpen. Komt het voorjaar,
dan komt weer werk, men hoort weinig
meer van werkloosheid, maar niet zoodra
wintert het, of dezelfde verschijnselen ver-
toonen zich in hoogeren graad. Ieder jaar
toch schijnt de toestand ongunstiger te
worden. Nu zijn de meeste levensbehoeften
goedkoop, buitengewoon goedkoop zelfs, en
toch leest men alom van de pogingen, door
de werkloozen aangewend, om zich gehoor
te verschaffen. Yan waar dit verschijnsel?
Had men in vroegere jaren geen werkloozen
Wel altijd zullen eenige weken, gedurende
den winter, vele werkzaamheden hebben stil
gestaan. Vroeger werd ook des winters door
vele ambachtslieden zeer weinig gewerkt
de arbeiders op het land konden toen even
min als nu werk vinden. Men wist vooruit
dat de winter zijn schrale weken zou geven,
waarom werd toen niet geklaagd, waarvan
leefden toen de werkloozen? Van buiten
gewone maatregelen was toen geen sprake,
van dagelij ksche brood-uitdeelingen werd
niet gehoord. Er mocht eens een buiten-
1 maar worden die giften goed besteed Zou
met dat geld niet meer tot stand gebracht
kunnen worden, als ieder slechts daartoe
wilde medewerken, niet in de dagen als de
nood aan den man is, maar ook vóór dien
tijd?
Nu moet geholpen worden, als het noodig
is, maar van die noodzakelijkheid moet men
overtuigd zijn, en dit kan men alleen worden
door een nauwkeurig onderzoek, men kan
niet afgaan op de praatjes, dit zal ieder
wel reeds ondervonden hebben.
De ijverige werkman, die door gebrek
aan werk niet in zijn behoeften kan voor
zien, moet door de meergegoeden geholpen
worden, daartegen zal wel niemand bezwaar
hebben, maar hoevelen scharen zich onder
die werkloozen, omdat zij liefst zoo weinig
mogelijk werk verrichten, van de gelegen
heid gebruik maken om, nu den tijd niet
werkloos, maar werkeloos door te brengen?
Pogingen om de nadeelen der in den
winter meestal voorkomende werkloosheid
te verminderen, moeten niet alleen uitgaan
van de meergegoedenook de slachtoffers
moeten vooruitzien en het niet laten aan-
gewone bedeeling gehouden wordenuit-1
deelingen van kleederen en levensmiddelen jkomen °P de hulP van aQder«Q» zooals tot
hadden nu cn dan plaats, maar daarmede nu *oe ve'en doen.
hield het dan ook op. Waardoor kan dan
de tegenwoordige nood veroorzaakt worden
Of zou men misschien ook met veel over
drijving te doen hebben? Zou het op meer
plaatsen zijn, zooals in Utrecht? Een zeven
tigtal werkloozen hadden zich tot het be-
Over het geheel wordt des zomers een
goed loon verdiend. Is het nu zoo bezwaar
lijk om daarvan iets te sparen voor de
kwade dagen? Is men als huisvader niet
verplicht voor de kwade dagen te zorgen?
En zijn de werklieden zoo onverstandig,
Door de tegenwoordige wijze van helpen
wordt de zorgeloosheid en verkwisting be
vorderd, en dat kan nooit goed zijn.
En blijkt het nu na onderzoek dat de
werkloosheid uit oorzaken ontstaat, die
vroeger niet bestonden, dat het werkelijk
een ramp is, waartegen noch werkgevers
noch werklieden iets kunnen doen, en
waarvan het te verwachten is dat zij steeds
grooteren omvang zal nemen, dan is de
tijd daar om tot krachtige maatregelen
over te gaan. Blijkt het dat overbevolking
de oorzaak is, dan is er slechts een red
middel, en dat is landverhuizing. Nu
schijnen reeds eenige heeren, o. a. de
stichter van het Weezengesticht te Neer
bosch, te denken dat landverhuizing noodig
is, maar waaruit blijkt die noodzakelijkheid
Dit moet in alle gevallen een laatste middel
zijn, want, door een emigratie in massa,
verliest een volk zijn beste krachten. Een
betere verdeeling van het werk over het
geheele jaar door de werkgevers en zuinig
heid en spaarzaamheid bij de werklieden,
die des winters door werkloosheid bedreigd
worden, zou reeds veel verkeerds voor
komen. Niet alleen de kapitalisten hebben
de schuld, zooals de sociaal-democraten be
weren, de schuld ligt ook aan de werk
lieden. Een betere regeling is dringend
noodig. De Regeering kan zeker iets doen,
maar het is niet mogelijk dat zij werk ver
schaft, zoo iets moet van particuliere uit
gaan. In den tijd van werkloosheid is het
hoogst moeielijk geschikt werk te vinden,
daartoe moeten reeds vroeger maatregelen
genomen worden. Bij het begin van den
winter moet men gereed zijn om werk te
verschaffen. Wordt de aanstaande zomer
gebruikt om in den winter gereed te zijn,
allen die werken willen aan werk te helpen,
dan zal men het geld, daarvoor noodig,
zeker nuttiger besteden dan nu het geval
het reinigen der straten een daggeld te ver-8Paarbaak gebracht, waartoe men overal in
dienen. Werklieden, die daarbij werk ge-
Tonden hadden, lieten nog een paar dagen
hun verdiend loon onafgehaald. Waarlijk
wel een bewijs dat de behoeften niet zoo
dringend waren. Nu wil dit volstrekt niet
zeggen dat het overal en met allen zoo is,
maar vrij zeker wordt op vele plaatsen mis
bruik gemaakt van den tegenwoordigen
toestand. Een nauwkeurig onderzoek naar
dien toestand zou daarom ook voor de be-
hoef'tigen zeer nuttig zijn. Zonder zulk een
vNeem als-je-blieft dat licht weg,« riep
•de vrouw, »het doet mij zeer in de oogen,
de rook verstikt mij. Ik kan zonder dat
licht wel met u spreken.
De man keek een oogenblik zwijgend om
zich heen en wierp toen het stuk hout buiten
de deur.
»Ik weet niet wat gij van mg hebben
wilt,« zeide hg, »maar gij kunt hier on
mogelijk blijven. Laat ik u weg brengen.
»Het komt er niet veel op aan,* zeide zij
met haperende stem. »Als ik hier blijf, zal
ik verbranden, als ik naar buiten ga, zal ik
dood vallen op straat. Ik ben te ziek om
vervoerd te worden. Ik heb het zoo even
veeds beproefd, wat ik kon, en toen ik bij
de deur kwam, sneed de wind mij in het
gelaat en maakte mij zoo koud als jjs.«
»Gjj zult het toch moeten wagen,ant
woordde de soldaat. »Het dient nergens toe
in die hel van vlammen te staren. Hoe ziek
gij ook zjjt, buiten is nog kans, maar hier
in die vervloekte plaats geen enkele. Het
huis is zoo droog als hooi, en het zal in vijf
minuten afgebrand zjjn, als de vlammen het
de gelegenheid is, dan zou dit geld in dagen
van werkloosheid een uitkomst zijn. Zou
het voor vele werkgevers zoo moeielijk zijn
hun werklieden daartoe te verplichten? Zoo
zouden velen een appeltje voor den dorst
hebben en het getal van hen, die door de
werkloosheid gebrek lijden, zou aanzienlijk
verminderen. Dan zou ook het vrij wat
gemakkelijker zijn om den waarlijk hulp
behoevende te steunen, omdat bet getal hulp
behoevenden aanzienlijk zou verminderen.
stuur gericht om ondersteuning, en van de wat ™rhindert dan de werkgevers om bun
onderteekenaars van het verzoekschrift heb-1 werkkeden tot sparen te verplichten? Werd
ben zich slechts twee aangemeld om met van het eerloon een gedeelte in de post- is. In alle gevallen moet de omvang der
1 werkloosheid nauwkeurig onderzocht worden.
Grooto woorden zjjn in den laatsten tijd
genoeg gehoord, zij zijn niet beter te logen
straffen dan door de naakte feiten. Als het
getal werkloozen van 100 tot 10 terug
gebracht kan worden, door er van af te
trekken hen die voor de aardigheid mede
klagen, dan zou reeds veel gewonnen zijn.
maar even aantasten.
»Maar het is zoo bitter koud,« kermde
de vrouw, »en ik zou graag zoo lang hier
blijven, als ik maar even kon
»Dan is het goed,« ging de man bedaard
voort, »ik zal u hier zoo lang laten als ik
kan. Maar zeg mij nu eens, wat wilt gij van
mij hebben
»Ik had het bijna vergeten,* zeide zjj met
heesche stem. »lk wilde u verzoeken, of gij
zorg wildet dragen voor mijn lieveling, voor
Lily. Ik wachtte op iemand, die haar zou
komen weghalen. Ik wachtte den heelen dag,
den heelen avond, en zij zijn niet gekomen,
zij laten mij hier alleen sterven.*
»Ik zal de kleine meenemen,antwoordde
de man, >en ik zal u ook meenemen, mijn
beste juffrouw, als gij mij laat begaan. Daar
is geen tijd te verliezen,voegde hij er bij,
toen eensklaps een rosse vuurgloed het kleine
gebroken venster, dat hij nog niet gezien
had, hel verlichtte en een gelen gloed over
den grond wierp. »Gij zgt niet erg warm
gekleed,* ging hij voort, terwijl hij bedaard
zijn zoogenaamden mantel van zijn schouder
nam en er de vrouw, zoo goed hg kon, in
wikkelde. >Gg zijt ook niet zwaar. Ik kan
u allebei wel dragen en mijn geweer er bij.«
De arme vrouw liet hem zwijgend zijn
gang gaan. en de soldaat nam de kleine
krullebol bij de hand, sloeg zijn arm om
de vrouw en leidde haar naar de deur. Het
loopen scheen haar zoo inoeiljjk en de
Buitenlaird.
Te Moorsele, in België, zijn 80 personen
zwaar ziek geworden na het eten van het
poging zoo hopeloos, dat, zonder meer te
zeggen, hij haar op zijn arm nam en haar
naar buiten droeg. Zjjn geweer hing in den
band op zijn rug en het kind volgde hem.
De dag begon aan te breken, toen zjj
den kleinen gang intraden en de eerste
stralen van den morgenstond flikkerden als
zilveren en staalblauwe strepen aan den oos-
teljjken hemel, terwjjl een gouden rand de
hoogere, kleine wolkjes omzoomde.
De scherpe morgenwind deed de vrouw
bibberen van koude. Zjj draaide en worstelde
en wrong zich in de armen van den soldaat,
en zjj hoestte, alsof zij op het punt was
van te stikken.
Breng mij terug, breng mg terug,*
steunde en kermde zij. Breng mjj toch
terug Ik kan het niet verdragen, het snijdt
mij in de borst. Ik heb het wel gedacht.
Och, breng mjj toch terug!*
Zij kneep den arm van den soldaat en
groef er hare nagels in, in de wanhopige,
niet te vervullen poging naar haar vroegere
schuilplaats teruggebracht te worden.
De man keek rond. Naast het kleine
huis stond reeds een houten schaar in volle
vlam, en gele vuurtongen lekten reeds aan
het dak van de woning, waar de vrouw
zich zooeven nog bevonden had.
»Gjj kunt niet terug,* zeide hjj. »Kijk
eens! Die barak zal in minder dan drie
minuten vuur vatten, en wanneer het een
maal in brand is, staat het dadelijk in
vleesch van twee zieke en heimeljjk ten ver
koop aangeboden kalveren.
Prof. Yan Ermengen te Gent heeft naar
de oorzaak der ziekte een onderzoek inge
steld en daarbij den bacillus gevonden die
die de ptomaine heeft afgescheiden, welke
de ziekte heeft teweeggebracht.
Van de 80 personen zjjn 4 overleden.
Het vleesch was gekookt en gebraden, maar
daardoor de smetstof niet vernietigd. Dieren
met dit vleesch gevoed werden ziek of
stierven.
Prof. Van Ermengen zegt, dat vaak ge
vallen van cholera nostras door gebruik
van dergelijk vleesch ontstaan.
Voor de woning van den heer Detry,
directeur der glasblazerijen te Auvelais
(België), is een dynamiet-patroon ontploft,
terwjjl de familie aan tafel zat. De zuster
van den directeur werd door een glasscherf
aan het hoofd gewond, en er is veel materieele
schade aangericht. Men heeft ongetwijfeld
met een persoonljjke wraakneming te doen.
Het tjjdstip, waarop het omkoopings-
proces der Panama-zaak door het hof in
behandeling genomen zal worden, is op 6
Maart vastgesteld.
Op verzoek der Fransche regeering is te
Bournemouth een consult van geneesheeren
gehouden, om te onderzoeken of de heer Herz
inderdaad zoo ernstig ziek is, dat van zjjne
overbrenging geen sprake kan zjjn. De uit
komst van dit onderzoek wordt geheim ge
houden.
Volgens de »Intransigeant« tracht de
Bonapartistische partjj te Londen een leening
te sluiten van 200,000 pd. st., ten einde
invloed uit te oefenen op de aanstaande ver
kiezingen. Een der voorwaarden van de
leening zou zijn, dat het geld tegen het
dubbele van den koers der uitgifte zal worden
teruggegeven, zoodra prins Victor Napoleon
tot president der Fransche republiek zal zjjn
benoemd.
In sommige streken van Algerië heeft
de oogst zulke slechte resultaten opgeleverd,
dat men bevreesd was voor een hongersnood
als in 1867 het gebied teisterde. Het be
stuur heeft 250,000 frs. toegestaan ter voor
ziening in de meest dringende behoeften, en
door de departementale raden is 2l/i mil-
lioen beschikbaar gesteld om den nood te
lenigen en zaaigranen aan te koopen. Vooral
in de vlakten vau de Chélif moet het treurig
gesteld zjjn.
De gedelegeerden der enquête commissie
hebben bjj het onderzoek der papieren van
baron Reinach verscheidene brieven gevon
den van den heer Crispi, minister-president
laaien gloed. Wjj moeten zien dat wjj weg
komen.*
Toen hjj weer in Carry-straat kwam,
braken de vlammen uit alle deuren en ven
sters van het huis, waarvoor hij op wacht
had gestaan.
>Hier te blijven staan dient nergens toe,*
zeide hij in zichzelf. Ik zal beproeven, of
ik mjjne compagnie kan vinden.
De vrouw had zich aan hem vastgeklemd,
over al hare leden bevende, als in doods
strijd, met hare armen om zjjn hals als
haar laatsten steun in den vreeseljjken nood.
Nu en dan schokte een krampachtige hoest
haar geheele lichaam, want de lucht was vol
rook, en jjzige windslagen wisselden af met
gloeiende hitte.
Een woeste en norsche menigte vulde de
straat. Mannen met booze gelaatstrekken en
op elkaar gedrukte lippen vloekten en schol
den, omdat hun plunderingswerk werd ver
hinderd door het verterend element, dat hen
beroofde van hetgeen zjj reeds meenden te
bezitten. De eene zjjde van de straat was
overstroomd door brandende whiskey en
gretige vingers schepten de gloeiende vloei
stof op in tinnen bekers en steenen schotels
of met wat zjj maar bjj de hand hadden om
te scheppen en het heete vocht werd verzwol
gen als het nauweljjks gebluscht was. Op
eene andere plaats was een troep negers
aan het vechten om een paar smeulende
vaten tabak en nog verder was de straat
van Italië. Deze belangrijke stukken zjjn
onmiddelljjk afgezonden en aan den ministei
van buitenlandsehe zaken overhandigd.
Een ontzettende misdaad maakt op dil
oogenblik het onderwerp uit in een proces
te Valverde del Fresno, in Spanje. Zeken
Dona Pedra Lajas staat nl. terecht wegen:
moord op haar man gepleegd, met behulj
van twee harer knechts en een dienstmeid
De man, Juan Lopez, trouwde haar, d<
beeldschoone vrouw, als 28-jarige weduwe
toen hij 17 jaren oud was. Hg was eei
vermogend landbouwer. Al spoedig begoi
hjj zjjn vrouw van ontrouw te verdenke:
en hjj beschuldigde haar ook van vergif
tiging van een oom, van wien hjj veel ha
te erven. Vandaar dat hij voor zjjn eige
leven vreesde, nooit zonder revolver ondf
zjjn kussen sliep en nooit at voordat zjj
vrouw hem was voorgegaan. Dit baat*
niet. Onder belofte, dat ze hem zou trouwei
haalde de moordenares haar knecht over de
baas met een door haar nieuw gekocht hal
mes in zjjn slaap te doodenzjj zelf gin
eerst zien of de man sliep, dronk een flesc
wjjn met de moordenaars, lichtte hen b
en sprak hen moed in toen ze aarzelden e
't slachtoffer, na een eersten houw, zich O]
richtte. Men vond later zjjn ljjk op een 6
meter afstand van 't huis in een boschje, m
26 wonden, waarvan 20 ieder op zich ze
doodeljjk waren. Terwgl zjj door de mei
het bloed in de slaapkamer had doen ve
wgderen en 't beddengoed had laten wa
schen, was de moordenaar, met een helpe
die tjjdens den misdaad wacht hield, bez
om het ljjk te vervoeren naar 't kreupelhou
ook daarbjj diende de vrouw tot gids. Sede
haar gevangeneming is de moordenares g
heel versuftzjj schjjnt weldra geheel krani
zinnig te zullen worden. De mededader
medeplichtigen hebben hun schuld berouw
vol bekend.
In den nacht van 13 op 14 dezer het
in Noord-Sleeswgk een hevige sneeuwstor
gewoed, ten gevolge waarvan de sneeuw
verscheidene plaatsen een meter hoog la
In het koninkrjjk Saksen worden ve
scheidene landstreken getroffen door ove
strooming. In Elsterberg stonden Dinsd:
groote industriëele etablissementen ond
water. Hier en daar waren spoorwegen o
bruikbaar geworden.
De Standard* verneemt uit Konstan
nopel dat de gramschap des Sultans teg
Engeland zoo groot is, dat hjj heimeli
den grootvizier bevel gaf de aanvragen C
concessiën door Engelsche onderdanen, wa
ook in het Turksche rjjk, onvoorwaardel
af te wjjzen.
wersai
onbegaanbaar door vallende balken en wa
gelende muren.
De soldaat, steeds met de vrouw op d
arm en het kind aan de hand, bewoog zi
langzaam vooruit door de menigte.
De soort van uniform aan zjjn lichai
en het geweer, dat hg over zjjn schout
droeg, en bovenal zjjn vastberaden houdi
maakten zooveel indruk op de roovende
plunderende boeven, dat zjj hem vrjjwil
plaats maakten. Richmond was inderda
diep gevallen, maar de nachtelijke gier
en hyena's, die elkander de erfenis van d
leeuw betwistten, durfden de woede n
opwekken noch trotseeren van dien ee
zamen, kloeken verdediger eener verlor
zaak. De man trok, zoo goed hjj kon, 1
wapen weg, dat de vrouw scheen te hindert
en wreef haar zachtjes, beproevende haar
te staan met de warmte van zjjn eig
lichaam.
»Arm ding!* mompelde hg, »zjj gs
zeker dood naar mjjne gedachten, maar
zal haar niet laten sterven, als ik er t
minste iets tegen doen kan.*
Vooruit ging het steeds door de menig
naar Mainstraat, waar het gedrang nog erg
was, en waar verschrikte burgers, met ble
en verbjjsterd gelaat, het werk der v»
woesting aanschouwden, dat in vollen ga
was.
/Wordt vervolgdJ
