Hel Land van lleusden en Altena, de Langstraat en de Bomnielerwaard.
Een wet van vóór 35 eeuwen.
FEUILLETON.
GEVONDEN.
Uitgever: U. J. YUERVLAEL, Heusden.
WOENSDAG 1 MAART.
1893.
voor
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
fto 1180.
Advertentiën van 16 regels 00 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagmor-
gen ingewacht.
Wie in onze dagen nog tot de conser
vatieven gerekend mag worden, de genees
kunde niet. Wanneer haar na onderzoek
de onhoudbaarheid van een mepning is ge
bleken, aarzelt ze niet deze omver te werpen
en een nieuwe tegenover de oude te stellen.
Zoo hebben we van jongsaf geloofd aan
de erfelijkheid der tering. Niet waar, het
stond tot heden als een paal boven water
dat iemands leven aan een zijden draad
hing, wanneer zijn ouders of een dezer aan
tering was gestorven en ieder kent in zijn
omgeving minstens één geval van dien aard,
't welk de erfelijkheid dezer vreeseljjke ziekte
boven bedenking vaststelt.
Wanneer die erfelijkheid eenmaal alge
meen aangenomen is en als meening op
haar beurt erfeljjk is, dan legt men zich
daar ten slotte bjj neer en vermeet niemand
zich meer te twijfelen, al ziet hjj in zijn
omgeving soms een klaar voorbeeld van 't
tegendeel.
Want 't is niet waar dat alle kinderen
van teringlijders aan tering sterven, het is
niet waar, dat elk die een vader of moeder
onder de slachtoffers dezer ziekte telt, ver
oordeeld wordt aan dezelfde ziekte ten grave
te dalen. Er zjjn tal bewjjzen van het tegen
deel. Om er maar één te noemen: wjj
kennen een moeder van een dozjjn bloeiende
kinderen, waarvan de oudsten den volwassen
leeftjjd naderendie moeder verheugt zich
in de beste gezondheid, toch zjjn haar
ouders kort na elkaar aan tering ten grave
gedaald. Waar bljjft hier de erfelijkheid?
De geneeskunde ontkent deze dan ook
of staat op 't punt dit te doen en stelt
tegenover haar tb meening dat de tering
een besmettelijke ziekte is.
Men zal misschien opmerken dat het
verschil dan niet heel groot is, maar men
vergete niet dat tegen erfelijkheid letterlijk
niets te doen is, terwijl tegen besmetting
maatregelen kunnen beraamd worden.
Een poos geleden hebben we te dezer
plaats een waarschuwend woord geplaatst
tegen de onvoorzichtigheid om een tering
lijder te doen samen wonen met de overige
gezonde leden van 't gezin. Van zulk een
ljjder zjjn de longen ziek. Om alle vreemde
termen te ontgaan, zeggen we: de longen
zijn bezet met zweeren deze etteren en de af
gescheiden stof wordt uitgehoest. Met deze
stof nu heeft men te rekenen. Zjj bevat de
kiemen der ziekte, welke onnoemeljjk klein
zjjn en kan wanneer ze niet zorgvuldig
verzameld en onscbadeljjk gemaakt wordt,
de verspreidster der tering worden. Eén
(5
>Daar,« zeide hjj, terwjjl zijn gezicht van
genot straalde, >nu komt er gauw een dokter
om naar uwe moeder te kjjkeD, en gij zult
nu geen honger meer lijden, denk ik, mijn
lieve meid. Ik wou, dat ik er zoo een had.
Maar voor den armen Raff Hoad is zulk een
geluk niet weggelegd. Maar nu moet gij
mij eens lekker kussen,* voegde hij er bij,
en zonder meer te zeggen, boog bij zich en
kuste den mond, die hem gewillig werd toe
gestoken. Het kind, de armen beladen met
al die heerlijkheden, hield ze goed vast, en
keek hem aan, zooals zjj een bulhond zou
aangekeken hebben, die eensklaps in een
betooverde prins was veranderd.
Wie is er gewond?* vroeg de chirurgjjn.
»Er is toch niet gevochten.*
»Niemand is gewond,* antwoordde Hoad.
»Maar daar ligt eene arme vrouw te sterven,
zooals deze man zegt. Zie eens naar haar
Raleigh.*
De chirurgjjn snelde den winkel binnen
met eene vlugheid, die zijn besluit verraadde
te redden, wat mogeljjk was.
»Neem die Satansche blinden weg,* riep
hjj, voor hjj een half dozjjn stappen had ge-
kub. centimeter dezer stof bevat een millioen
teringbacillen.
Wil men nog een voorbeeld van 't gevaar,
waaraan de gezonden blootstaan? Het is
gegeven door den directeur eener kliniek
te Parijs.
Op een groot administratiekantoor aldaar
waren 22 bedienden, eiken dag 8 uur werk
zaam. Een daarvan, 40 jaar oud, was 3 jaar
lang lijdende aan longtering en stierf. Tot
drie maanden voor zjjn dood had hjj ge
regeld het kantoor bezocht, waar hij den
heelen dag hoestte en de gewoonte had op
den grond te spuwen. Na hem zijn achter
eenvolgens 14 der 22 kantoorschrijvers door
longtering aangetast en overleden.
Een groot gevaar dreigt den mensch in 't
vleesch en de melk van longzieke runderen.
Dat zjjn niet alleen de bewoners der be
smette stallen deze worden, zooals men
weet, onteigend en onschadelijk gemaakt—-
maar op het oog gezonde beesten, door den
boer gemest en aan den slager verkocht.
Eerst na het slachten komt de kwaal aan
den dag, parelziekte noemt men ze. Komt
zoo'n parelziek dier aan 't abattoir te Rot
terdam of te Amsterdam, dan wordt het
afgekeurd, indien het voor de gezondheid
nadeelig is, maar dit zijn in ons land de
eenige plaatsen waar de keuring op weten
schappelijke wjjze geschiedt. In andere mogen
keurmeesters 't oog houden op 't geen aan
den man gebracht wordt, in de meeste ont
breekt dat toezicht geheel en vindt het
vleesch zonder hinder den weg tot de keuken.
Hoe dit gevaar te ontgaan?
Het is bjjna ongelooflijk, maar niettemin
de waarheid, dat we de middelen daartoe
vinden aangegeven in de Mozaïsche wet,
gelijk die in Leviticus gegeven en in den
Talmud verder uitgebreid is.
Yan de dagen van Mozes af, hebben de
Israëlieten bijzondere zorg gewjjd aan hun
voedsel en de wijze van toebereiding. Ze
kunnen wat zindelijkheid betreft, menig
Christen ten voorbeeld zjjn. Zoo o. a. zal
geen geloovige Israëliet ten eten gaan, al
vorens ten minste zjjn handen gereinigd
te hebben. En de jongste onderzoekingen,
o. a. bij de cholera-epidemie hebben geleerd
dat dit een bjj uitstek voorbehoedend middel
is tegen besmetting.
De Mozaïsche wet schrijft nauwkeurig
voor wat de Israëliet gebruiken en niet
gebroiken zal. Die 't lezen wil, sla Lev. 11
of Deut. 14 op. Voor 't slachten van dieren
met gespleten hoeven zijn in den Talmud
bepaalde regels te vinden. Die worden
nauwkeurig opgevolgd. Geen slager mag
dit ambacht uitoefenen alvorens kerkelijk
daan. »Geef mij toch de gelegenheid om
rond te kjjken. Het is hier donker genoeg
om den hals te breken.*
Op bevel van den kapitein trokken een
dozjjn zwarte handen de blinden af, en helder
daglicht stroomde in het vertrek.
Onze soldaat ging ook naar binnen, het
hart vol van dankbare ontroering over de
vriendelijkheid zijner vjjaoden. Hij zag den
chirurgjjn op de knieën liggen naast de
vrouw. Hij had zooveel gehoord van de
wreedheden en misdaden van diezelfde neger
soldaten en van hunne officieren. De vrouw
bestond hem in het geheel niet, zij was
bloedverwant noch vriendin, slechts een
arm schepsel van allen vergeten en ver
laten, gedoemd om te verbranden in hare
armzalige hut; maar hjj had getracht de
flikkerende vlam van het leven aan te houden,
en hij voelde in zijn hart, zich door Gods
Voorzienigheid verantwoordelijk gesteld voor
haar en haar hulpeloos wicht.
Alles zal wel voorbij zijn,* zeide hjj
met bewogen stem. Er verliepen eenige
oogenblikken van angstige stilte. De ehirur-
gjjn had zjjn kleine medicijnkist geopend
en goot iets op de half geopende lippen
van de vrouw. De soldaat hield zijn adem
in, terwjjl het kind, zich wanhopig aan
hem vastklemmende met de eene hand en
met de andere hare schatten vasthoudende,
tusschen haren snikken in vroeg:
»Wat doet hij Mama toch? Wat doet hjj
daartoe gemachtigd te zijn. Na het slachten
worden, altijd op voorschrift der Mozaïsche
wet, de longen aan een nauwkeurig onder
zoek onderworpen en wanneer het dier
ljjdende bevonden wordt, kan het niet tot
voedsel verkocht worden. En dat hiermee
niet de hand gelicht wordt, bevestigt de
Mussy te Parijs, die van den opper-rabbjjn
vernam dat de inspecteurs der slachthuizen
aldaar somtjjds 26 van de 30 beesten af
keuren indien zich maar de geringste
ziekeljjke aandoening der long vertoont.
Die dus bjj een Israëliet vleesch koopt,
kan in dit opzicht steeds gerust zjjn en 't
is duidelijk dat de Israëlieten in de heele
wereld zich door middel van rundvleesch
geen longtering eten zullen.
En wat nu het opmerkelijkst is, Dr. Du-
parc ten onzent Dr. Loane te Londen
en andere specialiteiten verzekeren, dat long
tering onder de Israëlieten een zeldzaam
voorkomende ziekte is. In het metropolitan-
hospitaal te Londen is het een uitzondering,
wanneer daar een Israëliet aan tering ljjdende
is. Dr. Behrend hee't meegedeeld, dat hem,
in een 30-jarige praktjjk onder de Joodsche
bevolking te Londen, niet één enkel geval
voorkwam.
Ziet, dat zjjn feiten, die tot nadenken
stemmen.
Zoolang echter de mozaïsche wet onder
de Christenen op dit punt niet in eer her
steld is, zij ieder op zijn hoede en vermijde
alle vleesch, dat niet tot in 't hart gaar
gekookt is. Ook wordt geen droppel melk
ongekookt genuttigd.
IJu.iteivla.rr ei-
Bij de artillerie-oefeningen te Brasschaet,
nabij Antwerpen, is een bom gesprongen,
waarbjj een officier en verschillende onder
officieren en soldaten zwaar gewond en
enkelen deerlijk verminkt zjjn. Zjj zijn allen
naar het hospitaal te Antwerpen overge
bracht. Te Kadikeny, aan de overzjjde
van Konstantinopel gelegen, heeft Woens
dagnacht een vreeseljjke brand gewoed, die
500 huizen in de asch legde. Het was on-
mogeljjk, bjj den hevigen Zuidewind en de
hooge zee hulp te zenden. Te Warschau
heeft zekere Sadovsky zijn minnares, de
actrice Krjesidska, doodgeschoten en zich
daarna zelf van kant gemaakt. Een
kantoorbediende te Elberfeld, Otto Schübler,
ging met zjjn meisje, Alma Susz, naar een
restauratie, waar zij zich samen met Cyan-
kali vergiftigden.
De Belgische Senator baron de Coninck
heeft een wetsontwerp ingediend tot be
strijding van het duel, hetwelk, indien dit
ontwerp wordt aangenomen, de volgende
zware straff-m bedreigdEen uitdaging
wordt gestraft met 3 maanden gevangenis
straf en 3000 frs. boeteeen beleediging
die tot een duel aanleiding geeft, met 6
maandeneen duel waarbjj geen bloed vloeit,
met 1 jaar en 1000 frs.; bjj verwonding 3
jaar en 6000 frs.; indien het tweegevecht
een doodeljjken afloop heeft 5 jaar en
10,000 frs. Ook de getuigen zjjn strafbaar,
en evenzoo de bladen die het verslag van
een tweegevecht opnemen (1 a 2 maanden
gevangenisstraf.)
Daarenboven verliezen de veroordeelden
wegens een tweegevecht een jaar lang hun
burgerljjke en burgerschapsrechten.
Uit Parjjs wordt gemeld
Na eene beraadslaging van 2s/i uur heeft
het Hof van cassatie het beroep in cassatie,
j door Charles Lesseps, Fontane en San
Leroy ingesteld, verworpen.
In Frankrjjk, vooral in het Zuiden, heeft
I een hevige storm gewoed. Te Bordeaux
I werd groote schade aangericht. Langs de
j Noordsche en Oostzee-kust woedde ook een
I orkaan.
Uit New-York aankomende stoombooten
rapporteeren schrikbarend ruw weder op
den oceaan; de »La Normandie* kreeg be
langrijke dekschade, de »Nestorian« der
Allan-ljjn, te Philadelphia verwacht, onder
vond vele dagen vertraging. Tal van schepen
kwamen te New-York aan, overdekt met
een korst ijs. De schoeners Charlotte
Smith en Jessie Smith zijn bjj een storm aan
de Schotsche kust gezonken; de opvaren
den in 't geheel 19 personen, vonden
hun graf in de golven.
De kolenlagen, in de Eiffel bjj Neun-
kirchen en Oberstadtfeld ontdekt, bljjken
zoo dik te zjjn, dat men er minstens 50
jaren delven kan. Bij een proefneming
bleken het voortreffeljjke vlamkolen te zjjn.
Roovers in Italië. Dezer dagen werd
bjj Vallo, dicht nabjj Salerno, 's avonds de
postkar aangehouden. Terwijl de reizigers,
die moesten uitstappen, van al hun geld en
waarden beroofd werden, gelukte het den
koetsier op den bok te klimmen en er van
door te gaan. Men lostte verscheidene schoten
op hem, doch raakte niet en op die wijze
bracht de flinke man 32 postpakketten,
waarvan 6 met aangeteekende brieven, in
veiligheid.
In Mascalucia, Sicilië, zjjn 14, in Viagranda,
na een heftig gevecht, 6 bandieten ingepakt.
Te Sand ara, in Sardinië, drong een bende
van 40 roovers het huis van een rjjk grond
eigenaar, Corda, binnende bewoners waag
den 't niet zich te verzetten en de roovers
plunderden het huis geheel ledig.
Eindeljjk heeft de gendarmerie in de pro
vincie Rome een ware razzia gehouden onder
de vrienden en handlangers van de beruchte
rooversfirma Ansuini-Tibnrzi. Een paar
1 honderd kleine lui zjjn gevangen genomen,
maar de groote heeren, die bjj de bende be-
hooren, heeft men nog ongemoeid gelaten.
Roovers hebben zich ook met geweld toe
gang zoeken te verschaffen tot een spaarbank
te Lynchburg, in Virginiazjj vermoordden
den concierge.
De molenaar Gaertner te Nittritz, in
Silezië, ging daar met zjjne 20-jarige vrouw
naar het vastenavond bal. De jongelieden
maakten er het bevallige vrouwtje druk het
hof. Gaertner, jaloersch daarover, wilde
naar huis gaan, maar zjjn vrouw wilde niet
mede.
Hjj ging zonder haar naar huis en vond
er zjjn kindje, 3 maanden oud, alleen in
zjjn wiegje liggen schreeuwen. Daarop
keerde hij naar het bal terug, dwong zjjn
vrouw met hem mede te gaan, en thuis ge
komen schoot hjj met een voor de hand
staand geweer eerst zjjne vrouw en toen
zichzelf dood.
De heer Preece, hoofdingenieur van het
Engelsche telegraafwezen, heeft een nieuwe
soort telegraafkabels uitgevonden, welke de
snelheid van het telegraafverkeer met Ame
rika waarschjjnljjk verviervoudigen zal.
In het Engelsche Lagerhuis zal sir John
Gorst eene motie indienen, verklarende dat
niemand in eene werkplaats der Britsche
marine mag worden in dienst gesteld tegen
eene bezoldiging, onvoldoende om in zjjne
behoeften te voorzien, en dat de loonsvoor
waarden, aan de werklieden gesteld, hunne
verzekering tegen ongelukken, alsmede hun
wachtgeld en pensioen zoodanig mooten
worden geregeld, dat zjj aan de particuliere
njjverheid in net gansche rjjk ten voor
beeld kunnen strekken.
Mama toch?* De officier stond het zonder-
liug tooneel aan te staren daarbuiten hoorde
men steeds den regel matigen stap der voorbg-
trekkende soldaten. Hij keek den soldaat
over den schouder, maar het licht, gedeelte
lijk onderschept door gebroken doozen en 1
andere voorwerpen, was grjjs en onbepaald j
in den hoek, waar de vrouw lag.
Eindelijk stond de chirurgjjn op en zeide:
»Gjj hebt mij juist nog bjjtjjds geroepen.
Een kwartier later zou het te laat geweest
zijn.
Toen de dokter ter zjjde trad, kwam de
officier uit nieuwsgierigheid een paar stappen
vooruit. De gestalte op den hoop vodden
bewoog zich juist een weinig, en bjj kon
het doodsbleeke gelaat zien, door de losge
raakte goudblonde haren omringd, waarop
de invallende lichtstralen zonderling speelden
en met de diep iugezonken, van koorts
gloeiende oogen, die eerst zonder doel in de
ruimte staarden, en toen op hem vielen.
Een zonderling vragende blik en een zwakke
verbazing veranderden snel in eene treurige
herkenning, eene bittere herkenning, zonder
de minste beschuldiging evenwel. De soldaat,
die met een bezwaard hart rustig toezag,
bespeurde eene treurige uitdrukking op het
gelaat van Hoad. De oogen van den kapitein
dwaalden van de vrouw naar het kind en
van het kind naar de vrouw in pjjnljjke
verbazing en hjj greep zich in zenuwachtige
spanning aan de gebroken toonbank vast.
Er zjjn oogenblikken, dat een helder bewust-
zjjn weer ontwaakt, zelfs bjj sterrenden. Met
een vaal gelaat, vaal als de dood zelf, de
bloedelooze lippen half geopend, rees de
vrouw overeind als een spook, gehuld in
vodden en lompen. De soldaat uitte een
lichten kreet, terwjjl de kapitein achteruit
waggelde. Zjj leunde tegen den muur, alsof
zjj er tegen vastgeplakt was, met hare
beenige vingers bewegingloos uitgestrekt.
In het grauwe, vale licht zag zjj er uit als
een fantastisch schaduwbeeld, in steen ge
houwen.
Gij zjjt gekomen om mjj te zien sterven
stamelde zjj ten laatste. >Gjj zijt gekomen
om mjj te zien stervenGij hebt gelijk, ik
verdiende dit, de laatste straf van alle!*
De kapitein leunde nog tegen de toon
bank. Een koud zweet parelde op zijn ge
laat en hjj stamelde angstig: »Mjjn God,
mijne vrouw, mjjne vrouw en mijn kind!*
Zjj was weer in hare vorige houding
terug gevallen, en zat in den hoek, leunende
tegen den muur, wanhopig trachtende over
eind te bljjven en toch niet kunnende.
Hoad naderde een stap.
»Is het zoover met u gekomen!* zeide
hjj met heesche toch kalme stem. »Moet ik
TT zoo terugvinden!* Hebt gij daarvoor mjj
en uw huis vjjf jaar geleden verlaten.*
»En hij?*
Zjj keek hem smeekend aan. Twee groote
tranen biggelden uit hare oogen en liepen
De te Sofia verschjjnende >Svoboda,« het
officieus orgaan van den Bulgaarschen
minister-president Stambuloff, is thans be
gonnen met de toegezegde openbaarmaking
van eene gansche reeks bescheiden, welke
elk voor zich als een bewjjs te meer gelden
voor Ruslands kuiperjjen in dat vorstendom.
De Daily News* ontving uit Odessa
bericht van een toenemen der cholera te
Bender en elders, ook rondom Odessa zelf,
langs hare bleeke wangen.
»Erbarming!« fluisterde zij, zonder op
zjjne vraag te antwoorden. Erbarming
»En hjj herhaalde hjj.
Zjj sloeg een langen blik op hem en
stamelde: »Dood«. Tegeljjk waggelde zjj op
zjjde en viel gedeeltelijk op haar rustplaats,
half op den vloer. Hoad snelde naar haar
toe en tilde haar op. Haar hoofd hing
krachteloos tegen zjjn schouder, maar de
groote oogen stonden open en blonken met
vreemden glans. Hjj keek haar een oogenblik
liefderijk in het gelaat en legde haar toen
neer, terwjjl hjj een zwakken kreet deed
hooren.
De soldaat zag dit alles in groote ont
roering aan, terwjjl de dokter zijne schouders
ophaalde. Bjj zoo iets was zjjne kunst krach
teloos. Toen de kapitein opstond, begreep
de soldaat, dat alles voorbjj was. Hij greep
de kleine hand van het lieve kind, dat met
verbazing en weenend toegekeken had en
bjj bracht het bjj den kapitein.
Hoad keek hem eerst verbaasd en vragend
aan en toen, zjjne bedoeling begrijpende,
viel hij op de knieën en haalde het snik
kende kind naar zich toe en kuste het her
haalde malen.
»Zjj leeft ten minste! God zjj dank!<
riep hjj uit. Zjj is mjj ten minste overge
bleven. »Gjj zult nooit meer honger hebben,
lieveling, nooit meer!*
MIIIWUUD
«Vragen van den Dag," afl. Febr. '93.
••-rancffsaamii
Slot.
