cl Laud van Heusdcn cn Allen», de Langstraat en de Bonimelenvaard. EERSTE BLAD. KIESRECHT. FEUILLETON. 1181 ZATERDAG 4 MAART. 1893, Uit hel Leven van een mijner Vrienden. VOUK Dit blad versehjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. g Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. Advertentiën ran 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor gen ingewacht. Het recht des volks, om zijn vertegen woordigers te kiezen is iets van den nieu weren tijd. Tweehonderd jaren geleden kon de Fransche koning Lodewjjk XIV nog zeggen: »Ik ben de Staat en zgn wil, de wil van den gezalfde des Heeren, van den koning door de genade Gods, werd door het geheele volk geëerbiedigd. Alleen in Engeland had men in het huis der Gemeenen een volks vertegenwoordiging, waarvan de rechten in 1689 werden uitgebreid bij de troonsbe stijging van onzen Willem III. Overigens gehoorzaamde men in Europa den vorst, wiens wil wet was. Eerst door de Fransche omwenteling werd aan het volk invloed op de regeering ge geven en om den moed der Pruisen in den strijd tegen den eersten Napoleon op te riffwekken beloofde de koning na het herstel der onafhankelijkheid een vertegenwoordi ging aan het Pruisische volk. Ook Willem I gaf het Nederlandsche volk bij de grondwet een vertegenwoordiginghij wilde geen absoluut vorst zijn, maar regeeren overeen komstig een constitutie met een volksver- stegen woo rdiging. Tot 1840 was men in ^het Noorden vrij wel tevreden met die volksvertegenwoordi ging in schijn, een Eerste Kamer door den koning benoemd, een Tweede Kamer door de Provinciale Staten gekozen; maar toen ontstond een hevige strijd, die eindelijk in 1848 on8 een nieuwe grondwet gaf, waarin bepaald werd dat de vertegenwoordigers door het volk of liever door de gezeten burgerij zouden gekozen worden. Om kiezer te zgn moest men een bepaalde som in de directe belastingen betalen. Veertig jaren ge leden was men over het geheel met die ver andering ingenomen de conservatieven, die zich met hand en tand tegen die verande ring verzet hadden, moesten ondervinden, dat de burgerij niet langer van de regeering wilde uitgesloten zijn, bet getal conserva tieven werd steeds minder en bepaalde zich ten slotte tot een enkelen afgevaardigde. Andere staatspartgeu kwamen op. De anti revolutionaire partij vormde zich en trad op als politieke partij. De katholieken in het eerst strijdende aan de zijde der libe ralen, scheiden zich van hen af en vormden een zelfstandige partij. Na 40 jaren is men niet meer tevreden (i Het was het liefste balkonkamertje, dat ik ooit zag. Het was met matkleurig fluweel behangen, met schilderijen van eerste mees ters getooidde vloer was met echt Oos- tersche tapjjten bedekt, waarop kunstig gewerkte eikenhouten meubelen stonden, terwijl een ivoren roeper, volgens de ver zekering van den eigenaar, terstond bereid was eiken wensch van de gasten nauw keurig te vervullen. En dit was nog het minstewant al deze weelde kan zich ieder rijk man verschaffen. Er waren echter twee vensters, waarvan de spiegelruiten zoo klaar en helder waren, dat men meende zij stonden open en lieten de fri8scbe lucht van het Noorden vrij binnen. Door het eene raam zag men de de lichtgroene beuken- en eikenbosschen van Jasmund en de witte strandrotsen van Stubbenkammer, door het andere de blauwe, onafzienbare vlakte der zee. De dalende namiddagzon strooide goud op de bosschen en zilver op de krjjtrotsen, terwijl een zeil schip aan den gezichteinder schitterde als een opkomende ster. Ik had dien dag voor 't eerst de zee ge- met wat in 1848 verkregen is. Uitbreiding van het kiesrecht is een eisch des tgds ge worden. Niet slechts de gezeten burgerij, het geheele volk moet invloed kunnen uit oefenen op de regeering en daartoe in staat gesteld worden door afschafiBng van de beperkende bepalingen. De laatste grond wetsherziening had hoofdzakelgk ten doel verandering mogelgk te maken. Het vorige ministerie is niet geslaagd om het kiesrecht te regelen. Het tegen woordige ministerie is opgetreden om aan den algemeenen wensch tot uitbreiding te voldoen en reeds spoedig is door den Minister van Binnenlandsche zaken een wetsontwerp ingediend, dat een aanzienlijke vermeerdering van het getal kiezers voor schrijft. Het moge geen algemeen kiesrecht zgn, de beperkingen zijn zoo weinig dat het getal niet aanzienlijk zou vermeerderen, indien men tot de invoering van het al gemeen kiesrecht besloot. Wat zal het lot van dit ontwerp, dat reeds in de Tweede Kamer onderzocht is, zgn, als het eenmaal in openbare beraadslaging komt, en zal ook de Eerste Kamer bereid zgn het aan te nemen, als de Tweede zich daarmede heeft vereenigdW ie zal nu reeds hierop antwoord gevenAlgemeen is men het eens dat het kiesrecht moet uitgebreid worden. Dit ligt geheel in de richting van den tegen- woordigen tijd, de vraag blijft slechts hoe ver men daarmede moet gaan, en daarover is men het volstrekt niet eens. Daarom trent bestaat verdeeldheid in den boezen der verschillende partijen. Een gedeelte der liberalen ziet bezwaar in een te groote uit breiding zooals die door den minister wordt voorgesteld, terwijl een ander deel in de nieuwe regeling wil berusten want de regeling van het kiesrecht is ook een van die zaken, die eenmaal aan de orde gesteld, geregeld moeten worden. De meerderheid der liberalen eindeljjk heeft het ontwerp met welgevallen ontvangen. Ook de anti revolutionaire partij is blijkens verschillende sprekers verdeeld. Patrimonium wil het kiesrecht voor den werkman, verschillende afgevaardigden van die richting zullen daarmede zeker rekening houden, terwijl andere afgevaardigden daarentegen reeds i nu te kennen hebben gegeven, dat zij nooit hun goedkeuring aan dit ontwerp zullen geven. Ook de Katholieke partij is niet eenstemmig, ook daar heeft men ern stige bezwaien of wil men met de regeering mede gaan om de uitbreiding tot stand te brengen. Niet de hoofdzaak, de uitbreiding, wordt zien. Voor een paar uren was ik aange komen, na van Weenen tot Rügen twee dagen en twee nachten achtereen te hebben gereisd. De nieuwsgierigheid om te zien hoe mgn vriend, eenmaal een arme schilders jongen, zich als grondeigenaar hield, had zoowel mijne belangstelling voor de schilder achtige oevers der Saksische Schweiz, als voor de trotsche keizerstad Berlijn ver drongen. Te Straalsund had hij mij opge wacht het kon zgn, dat hij nog de oude kameraad was, maar hij had nu manieren, alsof hij een edelman was geboren op deze schoone bezitting Zurkow. Binnen drie uren hadden wij met de vurigste hengsten, die mij ooit voorttrokken, het geheele eiland Rügen, van het westen naar het oosten, doorsneden. Op Zurkow aangekomen wachtte ons een dinerwaarbij twee wit-gehandschoende knechts bedienden, die zwegen als de visschen in het water. Mijn gastheer wist niet dadelijk hoe en waar hij het gesprek, dat voor zes jaren door een plotselinge studiereis was afgebroken, hervatten zou, en achtte het 't beste te beginnen met de afwezigheid zijner vrouw te verontschuldigen, die wegens drin gende familieomstandigheden naar Putbus gereden was. En ik zelf? Voorwaar, met een millionair, dien men in de kunstenaarsblouse van een huisschilder zoo dikwerf gezien heeft en heeft lief gekregen, vlut het gesprek niet dadelgk. Ik kon niet ontkennen dat hg mg bestreden, de strijd loopt over bijzaken, hoofdzakelgk over de vraag omtrent den welstand en de geschiktheid der kiezers. Ieder gunt gaarne den rustigen werkman het kiesrecht, bet is de vraag maar wie uit gesloten worden. En daarover kan men nu veel praten, en er zal zeker nog vrg wat over gesproken en geschreven worden, maar tot eenstem migheid zal men niet komen. Men moge het stelsel van den minister bestrijden, het blijft een vraag of een betere regeling daar tegen kan gesteld worden die de goed keuring der meederheid zou verwerven en aan den volkswensch zou voldoen. Er moet niet langer afgebroken maar opgebouwd worden. Daarmede zal de vertegenwoordi ging rekening moeten houden, als het ont werp in behandeling komt. Het zal zeker zeer gemakkelijk zgn door een vereeniging van minderheden het ontwerp te doen vallen maar daarmede gaan wjj niet vooruit, want het eerste werk van een volgend ministerie zon moeten zijnde indiening van een nieuw ontwerp, en hoeveel tjjd zou niet daarmede verloren gaan Wil men de hoofdzaak dan moet men in bijzaken tot overeenstemming trachten te komenin geen geval mag het ontwerp gebruikt worden om dit ministerie te doen vallen, wat het geval zou zgn als de minder heden zich vereenigden om na aanneming der 'ferschillende regelingen door een grootere of kleinere meerderheid, het wetsontwerp in zijn geheel af te «temmen. Uitbreiding moet komen, en is men daar van overtuigd, dan is uitstel gevaarlijk. Kan men zich niet vereenigen met de rege ling van den minister, men stelle daartegen iets anders, bij stemming kan dan uitge maakt worden wat de meerderheid wil. Ieder werke mede om deze belangrijke zaak tot een goed einde te brengen en is eenmaal het ontwerp wet geworden, en worden de kiezers opgeroepen een nieuwe vertegenwoordiging te kiezen dan moge het blijken, dat kiesrecht ook kiesplicht eischt. Is nu het aantal afwezigen bij een gewone verkiezing aanzienlijk, getuigen daardoor velen der tegenwoordige kiezers dat zij weinig of geen belang stellen in het recht hun toegekend, de nieuwe kiezers kunnen dan een goed voorbeeld geven en hun be langstelling toonen door een getrouwe op komst aan de stembus. Schrijft het ontwerp niet voor dat de kiezers verplicht zgn van hun recht ge bruik te maken, de Nederlandsche kiezers mogen in het vervolg toonen, dat zij ook vriendelijk en welgemeend ontvingtoch keek ik telkens weer, met heimelijk wan trouwen naar mijn gastheer, om mg te overtuigen, dat hg het werkelijk was, de goede Wendel Blees. Dat bij het geweest was, kon men hier en daar nog bemerken of hij het nog was, scheen mij inderdaad twijfelachtig. Een knappe jongen was hg altijd ge weest, maar zijn knevel was nu voller, zijne gelaatstrekken hadden meer uitdruk king, de tint was meer voornaam bleek, zgn taal was hoffelijker, zijne bruine oogen waren levendiger geworden. Dat hij zijn voornemen, kunstenaar te worden, niet ten had gebracht, was niet moeilijk uit zijn ge heele persoonlijkheid op te maken. Nergens de scheppende ideale geest; overal de nauw gezet vormelijke, rijke nieuweling. Aan den overladen opschik der tafel, aan de keuze der buitengewone lekkernijen en aan de eenigszins barsche wijze, waarop hij tot zijne bedienden sprak, zag men dat hij in deze omgeving niet altijd behoord had en den goeden toon niet geheel wist te treffen. Nadat ik zoo goed mogelijk mjjn reiserva ringen had geschetst en de gebruikelijke mededeelingen aangaande mgüe levenswijze had gedaan, besloot Wendel het gesprek, door mij mijne kamer te wijzen, daar ik, meende hij, na de vermoeienis van de reis wel wat zou willen uitrusten. Ik had nu aanhoudend uit het venster gekeken naar de zeldzaam schoone streek. Ik had een waren. Toen de bakker, die 't brood had bezorgd, hem deswege een opmerking maakte, zweeg hij, maar verliet het etablissement en wachtte den man opzoodra hij naderde, wierp hg zich op hem en bracht hem eenige gevaarljjke wonden toe. Eenige personen schoten te hulp, maar de kapitein dreigde ieder, die hem naderde, te dooden en hg keerde tot zgn slachtoffer terug om hem nogmaals te treffen. De bakker was vader In den nacht van 1 Maart heeft een yan een talrjjk gezien, de kapitein een jong- vreeselgke ontploffing plaats gehad in eengezel, bekend door zgn woesten aard. kolenmijn te Mons (België) waarbjj drie zonder dwang hun kiesrecht zullen ver vullen. Laat dit tot na op vele plaatsen zeer veel te wenschen over, de herziening der wet en de nieuwe regeling zij het middel om allen op te wekken om van hun recht een ge past gebruik te maken. personen gedood zgn. Uit Lemberg (Oostenrgk) wordt gemeld In een plaatsje in Oost-Galicië maakt men zich niet weinig druk over een ongewoon schandaal. In de laatste zitting van den ge- Naar uit de mededeelingen der Fransche geneeskundige bladen big kt, is sinds 2 Februari het bestaan van cholera te Marseille meenteraad aldaar was nl. het grootste officieel geconstateerd, en heeft de epidemie j deel der vroede mannen in aangeschoten aldaar in den loop dezer maand ongeveer toestand de vergadering komen bjjwonen, 100 personen gedood. zoodat de debatten over de plaatseljjke aan- De oorzaak van het ontstaan der epidemie gelegenheden bijzonder geanimeerd werden is onbekend. Er werden drie brandpunten en een eigenaardig karakter verkregen, van besmetting in de vuilste buurten waar- Weldra ontstond een heftige woorden genomen, van waar uit de cholera zich wisseling, die spoedig door een formeele heeft verspreid. Enkelen beweren, dat deyechtpartjj gevolgd werd. De burgemeester was radeloos en liet eindelgk de hulp inroepen der gendarmerie, cholera sinds maanden voortdurend te Mar seille heeft voortbestaan, van November af. j Thans schijnt de ziekte geweken te zgn. 'aan welke het ten slotte gelukte de orde te j Op een der ^deinen van de Fransche stad herstellen. De bevolking van het plaatsje Bordeaux gaf dezer dagen een zoogenaamd zich nog nooit zoo bjj*een gemeente- Japan sch messengooier een voorstelling in raadszitting verkneuterd als thans, de open lucht. Hg gooide, rondom hetHet gekste is voor de leden van den raad, hoofd zjjner vrouw, die, op eenigen afstand dat het gerecht zich met de zaak heeft tegen een recht overeind staande plank bemoeid. stond, dolken, bijlen en pennemessen, die Een dierljjk echtgenoot is te Schweinitz hij uit de verte met vaste hand wierp. nabij Praag door de politie aangehouden. Tengevolge van ruzie, die twee dronk-Dit onmensch, Wenzel Bild genaamd, had aards met elkander kregen, schrikte de man verscheidene jaren achtereen zgn vrouw op- zoo hevig, dat zgn hand trilde en 't gevolg gesloten in een donkere, vochtige kamer van was, dat een dolk midden in 't voorhoofd zgn huis. Men vond de ongelukkige geheel der vrouw terecht kwam. De ongelukkige vermagerd, doof, blind en idioot geworden, viel, badende in haar bloed neder en was Zg lag uitgestrekt op een bos stroo. Bild is enkele oogenblikken later een lijk De mes- 60 jaar oud. Hg wilde zich van zgn vrouw senwerper werd dadelgk in hechtenis ge- ontdoen, om een tweede hu wel jj kaan te gaan. nomen. Terecht vraagt een blad, waarom de politie der stad Bordeaux toeliet, dat in het openbaar een schouwspel werd te zien gegeven, dat in de hoogste mate afkeurens waardig is. Dergelijke vertooningen be- hooren steeds en overal verboden te worden. Te Atlanta, in de Yereenigde Staten, heeft zekere Juffr. Jnlia Force, van achtens waardige familie, haar twee zusters, Florence en Minnie, met revolverschoten gedood. Julia was 38 jaren oud, Florence, die ziek te bed lag 30 en Minnie, die in de keuken werd overvallen, 25 jaren. Te Weenen heeft een kapitein van het In een brief aan de justitie zegt zg, dat leger een bakker op straat met messteken zg het deed uit wraak en jaloezie, wjjl haar vermoord, omdat deze hem in een restau- i moeder en broeders veel voorkomender voor ratie aanmerking had gemaakt op zgn on- de andere meisjes waren dan voor haar. De hebbelijke gedragingen. Iiij had n.l. alleongelukkige bljjkt, ook volgens den inhoud broodjes, die op tafel stonden, betast en van haar schrgven, volslagen krankzinnig gekraakt om te weten of ze wel versch geurige sigaar gerookt, mij op het rustbed uitgestrekt, en in stilte de weelde mjjner omgeving beschouwd, ter wgl ik er mij in verdiepte hoe Wendel Blees, die lichtzinnige Weener, aan deze bezitting op het eiland der Hunnen gekomen was. Het was nauwe lijks negen jaren geleden dat een opge schoten knaap tamelijk zelfbewust in mgn atelier gekomen was, mijne schilderijen scherp had aangekeken en mij gevraagd had hem bij zgn voornemen te onder steunen, om schilder te worden. »Wie zjjt gij vraagde ik. »Niets«, was zgn ant woord, »ik ben wees; een verre bloedver want heeft mg grootgebracht en mij toen eene betrekking bezorgd aan de stadsreken- kamer, waar ik steeds cijferen moest. Dat was niets voor mijik liep weg, want ik wil schilder worden.Op de vraag of hij mij proeven van zgn talent kon toonen, haalde hij verscheidene papieren uit den zakdaarop waren teekeningen uit de dier gaarde te Schönbrnn, uit het militaire leven en van een hofvoorplein, voor het meeren- deel in vrg harde kleuren geschilderd. Nadat ik deze teekeningen gezien had, zeide ik den jonkman dat naar deze proeven niet was te oordeelen en ik hem ried, een beroep te kiezen dat minder teleurstelling opleverde dan dat van kunstenaar. Hjj wees mg op schilders, die even klein als hij waren begonnen, en zich beroemd hadden gemaakt. Ik bleef bij mijne meening, maar noodigde hem toch uit eens iets van zgn te zgn. werk te laten zien, wanneer hg in zjjne vrije uren nog wat beproefd had. Deze was mjjue eerste ontmoeting met Wendel Blees. Yan dien dag af zagen wjj elkander dik wijls. Ofschoon ik niets voor hem vermocht, sloot hg zich bg mg aan. Daar hjj bg een kunstschilder geen plaatsing vond, ging hg bij een huisschilder in de leer, want de verf trok hem nu eenmaal. Zjjne vrjje uren bracht hjj bg mij door, beschouwde mgn werk en oefende zich zeiven. Hg wist zich eene zekere techniek eigen te maken, maar bezat geene bezieling, geene oorspronkeljjk- heid in één woordgeen talent. Ik zeide 't hem, maar hjj geloofde het niet. Intusschen kreeg ik hem lief, eerst om zjjne belangstelling in de kunst, later omdat hjj een openhartige, vrooljjke jongen was, met een helderen geest en een warm hart. Grillen had hg, wel is waar, dikwjjls zeer wonderlgke grillen, zoodat ik dacht: daar groeit een dwaas van, of misschien nog een groot man. Hjj was veel jonger dan ik, toch werden wjj vrienden. Een goede opvoeding had hij eigenljjk niet genoten, hjj had echter beminneljjke gaven van nature, en ofschoon in zgn karakter een zekere trots lag, zoo werd dit daardoor meer ge staald, dan dat hjj er voor anderen onaan genaam mede was. Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nnmmers 5 cent. Buitenland» /Wordt vervolgd

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1893 | | pagina 1