Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Boinmelenvaard. FEUILLETON. Voor liet geheele Leven. Uitgever: JL. J. YURRMAN, Heusden. WOENSDAG 5 APRIL. 1893, Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. m. J 19o. Ad verten tien van 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrgdagmor gen ingewacht. leven van den werkman leiden, om te kunnen medespreken, nu zal men hem dat recht wel niet toekennen. Tusschen beide uitersten, de mannen van In het Noorden des lands hebben in den bet geweld en die van het laissez faire, staan loop van den winter herhaaldelijk volksbe- velen< die een °Pen 00S hebben voor het wegingen plaats gehad, die versterking der v^den Tan zoovelen hunner natuurgenooten, politie door militairen noodzakelijk maakten. die erkennen, dat de toestand van velen niet Dagelijks leest men nu in de bladen van*s> zooa^s (he kon wezen en dat niet altijd rechtspraak tegen beschuldigden, wegens eigen schuld de oorzaak van veler ellende eigendomschennis of verzet tegen de politie, is' dat de geheele maatschappij schuld heeft ern die vonnissen bljjven niet buiten bespre- dus °°k verplicht is te helpen, king, en zullen zeker niet strekken om de te verwonderen dat de be- ontevredenheid te verminderen. Reeds worden weging in het Noorden meer dan vroeger protest-meetings tegen de klassen-justitie ge- veler aandacht op de maatschappelijke toe- organiseerd. Dit is zeker zeer bedenkelijk, en kon men middelen vinden om de orde te handhaven, zonder tot geweld zjjn toevlucht te moeten standen gevestigd heeft, en dat vooral daar, mannen begaan met het ljjden, pogingen aanwenden om tot betere toestanden te ge raken. Eén man kan weinig in deze zaak, nemen, dit zou zeer gewenscht zgn. Want]alleen door vereeniging, door samenwerking hoe men de zaken moge beschouwen, een D8 verbetering mogelijk en zoo is het getal ding is zeker, met geweld wordt niets goeds bonden m het Noorden vermeerderd met tot stand gebracht, daardoor toch wordt deD beud Vau orde door hervorming, hoofd geweld van de andere zijde uitgelokt. Werk loosheid wordt niet gekeerd door geweld van den kant der arbeiders, maar veel meer bevorderd, maar evenmin keert men broods gebrek, waar dit bestaat, en dit moest niet mogelijk zgn, door het zenden van soldaten, Zgn er geen andere middelen oiu in nood te voorzien, want dat die in sommige streken zeer groot is, valt niet meer te be twijfelen? Zonder twjjfel, zegt de socialist, ver- eenigt u om in staat te zgn geweld met ge weld te keeren, en gelukt dit, zjjt gij meer derheid geworden, dan is het doodsuur der kapitalistische maatschappij geslagen, en de nieuwe heilstaat zal allen geven, wat nu slechts door enkelen, ten koste van velen, genoten wordt. Vereenigt U en aan U zal de overwinning zjjn.* Revolutie dus! Hoe jammerlijk zouden zij zich beklagen, die aan die lokstem gehoor geven, zelfs wanneer zij de overwinning behaalden »Het gebrek is eigen schuld, zegt een ander, die zich in alle goede gaven mag ver heugen, en van de bestaande ontevreden heid niet wil hooren. Voor hen, die werken willen, is nog werk genoeg, maar een werk man behoeft geen heer te zijnleeft hij een voudig, tevreden met het noodzakelijkste, ziet hij niet tegen veel werken voor weinig loon op, dan zal hg evenals vroeger in zijn onderhoud kunnen voorzien. Al die klachten zgn een gevolg van het zoogenaamd ver beterd onderwijsraddraaiers zetten het volk op, en te gretig hoort dit naar hen.« Zoo iemand, die misschien nooit iets verricht heeft tot nut der maatschappij, die misschien op het kapitaal teert, hem door zijn ouders nagelaten, moest eens eenige maanden het zakelijk gericht tegen het socialisme. Een programma is opgesteld en hoogst gewichtig is de taak, die de oprichters op zich willen nemen. Het doel van den bond is: Rede lijke en stoffelijke opheffing van ben, die gebukt gaan onder de bestaande maai den schappelijke misstanden. Om dit doel te be reiken wil de vereeniging werkloosheid voorkomen en zoo mogeljjk tegengaan.* Kon zij dit bereiken, dan zou zeker reeds veel gewonnen zijn, want werkloosheid is de hoofdoorzaak der ontevredenheid. Jammer dat willen en kunnen hier niet hetzelfde is, met redevoeringen en goede voornemens zal men aan die werkloosheid geen paal en perk stellen, en toch daar tegen moet krachtig gestreden worden. Die werken wil, moet daartoe in de gelegenheid gesteld worden. Bereikt de nieuwe vereeni ging dit doel, dan zou reeds veel gewonnen zgn en de ongeregeldheden zouden een volgend jaar zeker niet zulk een veront rustend karakter aannemen. Wordt door den bond werkloosheid voorkomen, dan doet hg reeds genoeg. Toch willen de oprichters, blijkens het concept-programma, nog meer, gemeenschapsgevoel moet opgewekt, sociale rechtvaardigheid moet betracht, rechtmatige grieven weggenomen wordenmen wil trach ten toenadering en verzoening te bewerken tusschen de verschilllende standen, een wet- teljjke regeling van den arbeid wil men trachten te verkrijgen. Voorzeker een uit gebreid arbeidsveld! De oprichters hebben recht dat men hun daden afwacht, ware dit niet het geval, men zou de vraag kunnen stellen of de bond niet te veel wil, en door dit te veel, te weinig resultaten zal geven. Hield hg zich Uit het DuitschJ (4 Met frisschen moed besteeg hg den berg wand. In den laatsten tijd hield zich in zjjn jachtgebied een wilddief op, dien bij tot dusver nog niet had kunnen betrappen. Den geheelen dag ging hij nu achter een rotsblok op de loer liggen en met een verre- kgker gewapend, keek hij uit of tijj <>ok iets verdachts zag. Eerst tegen den avond naderde hem een man, dien hjj lat-r aan zgn reusachtige gestalte herkende. Het was Victor Staufler, die, met een geweer onder den arm, langzaam voortschreed, schuw om zich heen ziende. Met nieuwsgierige blikken volgde Alfred den jongen man, wiens ge stalde zich scherp afteekende tegen de zich in het gouden zonnelicht badende rotsen. Plotseling verdween bjj echter. Hg begaf zich waarschjjnljjk naar de herdershut, die aan zgn vader toebehoorde, want kort daarop klonk uit die richting een schot. De zaak kwam den jongen houtvester zeer raadsel achtig voor. Victor, dat wist hij, had geen jachtrechten in zjjn gebied, en dat hjj een wildief zou zjjn, kon hjj niet aannemen, daar hjj immers rjjk genoeg was om aan al zjjn lusten te voldoen. Den anderen morgen hoorde hij, dat Victor gewond in de herders hut lag. Een der jagers van den houtvester, Bteinmeier, zoo werd er verteld, had door onvoorzichtigheid den jongen Staufler in den arm geschoten. Alfred liet Steinmejjer roepen en ondervroeg hem. Deze vertelde, dat bjj den vorigen dag toevallig Victor in de bergen had ontmoet en een praatje met hem had aangeknoopt. Hg was toen ge struikeld en daar de haan gespannen was, was het geweer afgegaan. Alfred vertrouwde de zaak maar half, temeer, daar het juist Victor was, dien hjj met een geweer gezien had. Tevens merkte hjj weldra op, dat Steinmeier den grand seigneur begon uit te hangen, dure sigaren rookte, en grove verteringen in de dorps herberg maakte. Ook werd er aan het schoolgebouw een groot biljet aangeplakt, waarbjj de weerplichtigen opgeroepen wer den; daardoor werd de argwaan van Alfred nog grooter en kwam hjj tot de overtuiging, dat Staufler den jager omgekocht had, ten einde van den dienst vrjj te komen. Toe vallig ontmoette hij hem kort daarop in het posthuis. Victor zag wat bleek en de vooreerst bezig met de zorg, ons allen, die dit verlangden werk te verschaffen, dan zou reeds veel gewonnen zgn. Spoedig zal big ken of men met de op richting van dien bond ingenomen is, niet uit woorden, uit redevoeringen, uit bewjjzen van instemming zal dit moeten bljjken, maar ait de daden. Er moet hervormd, veranderd, gewijzigd worden, want veel is niet zooals het behoort, eerst die hervorming kan bljjvende toenadering brengen, eerst daar door kunnen grieven weggenomen worden. Zal men bereid zjjn te doen, ieder in zgn kring, wat noodig is, om het doel van den bond te bereiken? Een zaak is zeker, worden zulke plannen niet uitgevoerd, bljjft men bij woorden, dan wordt de toestand des te ernstiger. In 1815 sloten de groote mogendheden het heilig verbond Oostenrijk, Rusland en Pruisen verbonden zich om de orde en rust in Europa te bevorderen, door de grieven der volkeren zooveel mogeljjk weg te nemen en de rechtvaardigheid en alles te betrach ten. De dweepende Alexander van Rusland, Pruisen's koning, die door de heldhaftigheid van zgn volk in het bezit zjjner landen hersteld was, Oostenrjjks keizer, bezwoeren het heilig verbond, ook een bond van orde. De volken juichten over de edelaardigheid hunner vorsten, men ging bigde de toe komst tegemoet. En wat waren de vruchten van het ver bond? De gedane beloften werden niet ge houden, de vrjjheid werd aan banden ge legd, de macht der vorsten uitgebreid, een Fransch leger onder Angoulime herstelde de rust in Spanje en de Tudesco's waakten voor de veiligheid der Italiaansche despootjes. Jarenlang werd de orde ook zonder her vorming, door het geweld bewaard, tot eindelijk het verbond ineenstortte en de revolutie hoogtjjd vierde! De hervorming trede op den voorgrond, en de orde zal gehandhaafd blgven. De mannen van den bond moeten het voorbeeld gevenmoeten handelend optreden en zich niet bepalen tot het houden van vergaderingen en het be spreken der noodzakeljjke hervormingen om tot wegneming der grieven te komen. De zomer is in aantocht, de werkloos heid zal spoedig voorbij zgn, op den bond rust de verplichting die zoo mogeljjk in een volgenden winter te voorkomen, door allen die werken willen, in de gelegenheid te stellen in hun onderhoud te voorzien. Maar wachten wjj de daden af, dier mannen, die zich aan het hoofd gesteld hebben, hun taak is hoogst ernstig, zjj verdienen aller steun en medewerking, om teleurstelling te voorkomen. Mogen de verwachtingen, door de op dokter had verklaarddat zgn arm altijd stijf zou bljjven. »Ik heb een woordje met je te spreken, mjjnheer Staufler. Bezit ge een jacht-akte?* vroeg Alfred. Waarom?* zeide Victor stroef. »Jk heb u laatst met een geweer gezien in mjjn jachtgebied.* »Dat kan niet. Ik heb geen geweer. Dat moet er nog bjj komen, nadat uw jager mjj ongelukkig gemaakt heeft.* »En juist nu, op zoo'n ongelegen tijd, nu ge uittrekken moest hé?« zei Alfred op scherpen toon. De beide mannen zagen elkaar uitdagend aan. Victor begreep, dat zgn list doorzien was. In de handen van den ander lag zijn geheim, lag voor hem vernedering, schande, gevangenisstraf. Hg stormde het vertrek uit, en de vesti bule binnen. Daar zag Ernestine hem staan, dreigend de hand opgeheven, terwijl hjj de woorden uitstiet: Wacht maar, ik zal u het zwjjgen wel opleggen, voor immer!* III. Den volgenden dag had Alfred met zjjne moeder en Klaartje afgesproken, dat zjj hem des avonds in een anderhalf uur ver ver- wjjderde houtvesterswoning zouden opwach ten, waarna zjj gezamenljjk bjj maneschgn naar huis zouden terug wandelen. richters gekoesterd, vervuld worden, in het belang der arbeidende klasse, in het belang der geheele maatschappjj Een goede berekening te maken voor een groote onderneming is een moeieljjk werk, en de ondervinding leert, dat, hoe meer omvattende de onderneming is, des te grooter de fouten zgn, die bjj de berekening worden gemaakt. De laatste dagen weten er vrjj wat van te vertellen. Toen de heer De Lesseps begon te denken over de doorgraving van Panama, maakte hjj ook zgn berekening. Had hjj er nooit over gedacht, hjj had verstandiger gedaan, dat is zeker. Maar wjj hebben gemakkeijjk praten. Wjj zjjn niet in de verzoeking geweest. Voor den ouden man was nu eenmaal de doorgraving van landengten een levensideaal. W einigen deelen dat idealisme, maar daar zgn ook niet zoo heel veel landengten. En heeft men nu eenmaal een onvergankelijken naam met zulk een doorgraving gemaakt, och dan gaat het al is de vergeljj king ook wat huiseljjk als met den perzik bjj den kleinen jongen van Van Alphen. Ik geloot daarom wel, dat De Lesseps overstandig deed, maar wanneer men in de laatste tjjden meer en meer weet op te merken, dat geniale menschen verstandelijk meer of minder ziek zjjn, laat ons dan De Lesseps niet al te hard vallenweinige wenschen hebben een zoo grootsch werk tot stand gebracht als hij. Als Panama al lang vergeten is, en ver geten wordt het eens, dan staat Suez nog als een stout monument van wat genie en wilskracht van één man op de wereld tot stand wisten te brengen. Wjj kunnen zulke mannen niet meten met de maat van huisbakkenheid en geljjk- vloerschheid, waarmee de meesten vau ons gemeten moeten worden. Maar de berekeningDie was fout en heel erg fout ook. Ik zeg evenwel weder, al verschoon ik den grooten doorgraver niet, laat ons met ons oordeel voorzichtig zgn. De groote ondernemingen vallen altjjd ten prooi aan verkeerde berekening. Denk maar aan Holland-op-zjjn-smalst, aan den Rotter- damschen waterweg, aan het kanaal van Manchester, aan och, er zou nog vrjj wat meer te noemen zgn, de voorbeelden liggen voor het grjjpen. Daar is iets heel menscheljjks in die fout. Als een student zjjn schulden moet opgeven, schrikt hjj zelf voor de som en geeft, tot zgn eigen schade, een mindere op. Later moet hjj er voor boeten, want de schuld moet toch worden afgedaan. Maar zoo is het juist bjj de reuzenwerken, die men tot stand poogt te brengen. Als alles meeloopt, zoo wordt er Reeds was het acht uur geworden, doch al wie er kwam, geen Alfred. Alfred is nooit op tjjd,« bromde Klaartje verdrietig, die reeds twee uur ongeduldig had uitge zien. »Ik ben het wachten moe,* riep zjj toornig. »Ach, mjjn kind, ik ben zoo angstig,* zei Alfred's moeder, zouden wjj vannacht hier kunnen bljjven?* >Neen, dat kunnen wjj niet; de menschen zjjn er hier niet op ingericht. Ik ga weg. Alfred heeft ons vergeten of het is hem te laat gewordenbjj zal zeker in het dorp op ons wachten. Doch wjj moeten geleide hebben.* Zjj wendde zich tot een jager, die een glas bier zat te drinken. Deze was voor een goed drinkgeld genegen, de dames te vergezellen. Daar stoof Ernestine plotse ling in groote opgewondenheid het vertrek binnen. »Is mjjnheer v. Tegenhausen niet hier?* vroeg zjj zacht. »Neen, hjj zou hedenmiddag hier zgn, doch is niet gekomen.* »Ik ben beneden in het dorp geweest en ontmoette daar houtvester Berger, met wien hjj afgesproken had, elkaar in de hut op den VVildkogel te ontmoeten. Berger had den geheelen dag vergeefs op hem gewacht en maakte zich over zgn uitbljjven zeer ongerust. Nu vernam ik bjj u tehuis, dat mjjnheer Alfred hier van middag zou komen. Doch Buitenland. gedacht, dan kan het voor zoo en zooveel gebeuren. Nu weet men haast zeker, dat alles gewoonljjk niet mee loopt en dat dan het eind de last zal dragenmen weet, dat het voorzichtiger was eenige millioenen hooger te ramen, maar dan schrikt het publiek voor die ontzettende som en men gaat aan 't werk. Zoo ging het honderd malen, zoo met Panama ook. Gelukkig brengen die verkeerde bereke ningen niet altjjd zooveel onheil voort als hier geschiedt. De zedeljjke sehade, die er door geleden wordt, is vrjj wat grooter nog dan de geldeljjke. Als het materieel verlies niet meer besproken wordt, dan laat het moreele nog zgn bitterste sporen na, en al de millioenen, die Panama verslond, kunnen den eerlgken naam niet terug doen koopen, door menigeen voor goed verspeeld. Al de schuld ligt echter bjj de eerste rekening. Wie zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich zacht, dat vergete men nooit, maar men vergete dan ook het spiegelen niet. De Lesseps wilde land tot water maken en hjj ging er bjj ten onder. Wjj willen water tot land maken, laat ons voorzichtig zjjn I De doorgraving was een schoon werk, gel jjk bjj ons de droogmaking zal zjjn. Wie haar tot stand ziet komen, is getuige van een geschiedenis, die der menschheid tot eer verstrekt. Maar ik hoor van meer dan eene zjj de, dat de berekening al te optimitisch is opgemaakt. Zou 't waar zjjn? Ik weet het niet, maar dit weet ik wel, dat de ge schiedenis, die thans aller aandacht bezig houdt, een heel ernstig woord van waar schuwing doet hooren: weest voorzichtigI De uiterste linkerzjjde van de Belgische Kamer zal een nieuw voorstel voor de kieswetherziening indienen, neerkomende opalgemeem stemrecht op 25-jarigen leef- tjjd; dubbel stemrecht voor huisvaders; twee jaren woning in het kiesdistrict. De Fransche minister van buitenlandsche zaken Develle heeft den Duitschen gezant zgn leedwezen betuigd over de bejegening, den uitgezetten correspondent van het Ber liner Tageblatt,* den heer Otto Brandes, door een troep volks aangedaan bjj zgn vertrek uit Parijs. Er is een gestreng onderzoek ingesteld. Ten gevolge van het bericht van den detective, die Herz bewaakt, over diens ge zondheid, heeft de Engelsche Regeering aan sir Andrew Clarke en vier andere genees- heeren nogmaals een onderzoek opgedragen en in hun rapport verklaren deze eenparig dat genezing bjjna onmogeljjk is en iedere daar hjj weggebleven is, moet hem een on geluk overkomen zgn. Men moet hem dadeljjk zoeken.* Klaartje had met stjjgende verbazing ge luisterd. Wie had het recht zich buiten haar ongerust te maken over haar bruidegom »Wou u misschien de bergen beklimmen om Alfred op te zoeken Er is hier niemand anders!* zeide zjj bits. Andries, de jager, kent den weg. Hg moet zich dadeljjk gereed maken, en ons zoo spoedig mogeljjk bericht zenden.* »Neen, Andries gaat met ons. Ik dank er voor, alleen met moeder door het duistere dal naar huis te gaan!* »En wanneer uw bruidegom nu ergens gewond, stervende misschien, nederligt ge durende den geheelen nacht »Juffrouw Ernestine, spreek er toch niet langer over,* bromde achter haar de stem van houtvester Bergen. »Gjj hebt volkomen gel jjk. Er is geen tjjd te verliezen. Kom Andries!* Zonder verder acht op Klaartje te slaan, en na even met Ernestine een paar woorden gewisseld te hebben, verliet hjj, gevolgd door den jager, het huis, om den assistent- houtvester op te sporen. /Wordt vervolgd.!

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1893 | | pagina 1