Praktisch Onderwijs.
FEUILLETON.
Voor het geheele Leven.
Uitgever: JL. J. YEIELRMAN, Heusden.
WOENSDAG 1 2 APRIL.
1 893.
(I Land vaü Ilrusdoii en Aliens
lie Langstraat en lie Boinnielerwaaril.
Buitenland.
ff- Ti
lraT?'i£fey
I v"'. V, 1
jL^Ï'-ÊF" yl
EUWSBMB
VOOR
Uit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
!i92,
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor
gen ingewacht.
Is ons onderwijs in weerwil van alle
kosten, alle moeiten, alle toezicht wat het
kon en moest wezen?
Zijn de klachten, die nu en dan gehoord
worden, dat het betrekkelijk weinig vruchten i
afwerpt, geheel en al ongegrond?
Is men tevreden? Wordt niet aanhoudend j
geklaagd, dat de kinderen te dikwijls de;
schoolbanken reeds verlaten, als de tijd van i
van leeren eerst voor hen aanbreekt, wordt
het schoolverzuim niet de kanker genoemd, j
die aan ons onderwijs knaagt? Wordt om
geen leerplicht gevraagd, om aan het voort
woekerende kwaad paal en perk te stellen?
Maar waartoe meer vragen Het kwaad is
bekend, onderzoek, omtrent het meerdere of
mindere in deze of gene gemeente is niet
langer noodig; de vraag is nu slechts of
alleen dwang verbetering kan brengen,
zooals door velen beweerd wordt. Het is
nog niet bekend, hoe de wet op leerplicht zal
zijn, welke bepalingen zij zal bevatten, maar
vrij zeker is het, dat haar invoering het
getal ontevredenen zal vermeerderen, zooals
met alle dwangwetten het geval is en er
bestaat reeds ontevredenheid genoeg! Zou
het mogelijk zjjn zonder dwangmiddelen tot
een beteren toestand te geraken?
Reeds jaren geleden is van verschillende
zijden gezegd, dat ons onderwijs niet prak
tisch genoeg is, dat de school niet genoeg
voorbereiding is voor het leven, dat veel
van wat geleerd wordt, spoedig weer ver
geten is; wat lezen, schrjjven en rekenen
is genoeg voor velen, zegt men, en daarvoor
behoeven de meisjes niet tot haar dertiende
of' veertiende jaar de school te bezoeken. Zjj
hebben meer te leeren en met de jongens
is het al niet anders!
Zy hebben meer te leeren! Waarom kan
dat meerdere hun niet op de school ge
geven worden? Voor de meisjes is inge
voerd het onderwijs in nuttige handwerken,
dat was een stap in de goede richting,
jammer Jdat dit onderwjjs, voor de meisjes
van vrij wat meer belang dan aardrijks
kunde of geschiedenis, op vele scholen zoo
stiefmoederlijk wordt behandeld. Gedurende
de laatste schooljaren moest het met het
onderwys in andere huishoudelijke zaken
voor de meisjes hoofdvak zijn, en men zou
niet behoeven te klagen dat de meisjes te
vroeg de school verlieten. Dat onderwijs
wordt door de moeders op prijs gesteld,
vooral als men zich tot praktische zaken
bepaalt. En wat de jongens betreft, tot nu
is voor hen weinig of niets gedaannu
spreekt men over handenarbeid, huisvlijt,
slojd of hoe men het wil noemen, daar
mede meent men de jongens aan de school
te verbinden, en het getrouwe schoolbezoek
te bevorderen t-n dnaroui wordt ook een
dan zou die schooltuin zeker als geen weelde- jaren tijd zal worden gegeven om het kanaal
artikel beschouwd worden, en den tuinbouw te voltooien.
in het algemeen zou een groote dienst be- Yo^ens berichten uit Bournemouth ligt
wezen worden. Cornelius Herz nog te bed, doch is zijn
Er zou wedijver zijn tusschen de scholen toestRnd zooyer verbeterdi dftt hg eenige
in dezelfde gemeente en was de schooltuin bezoeken heeft kurmen ontvangen.
in orde, de geheele gemeente zou daarop - -
roem dragen, omdat men de vruchten zag,beweging, te Nancy ontstaan na een
onderzoek ingesteld naar de meerdere of
mindere waarde van dat leervak en naar de
mogelijkheid om het als zoodanig op te
nemen op de lagere school.
Het is zeker aardig, als de jongens het
een en ander, door hen gemaakt, te huis
kunnen toonen; voor onze toekomstige
ambachtslieden is het een goede grondslag
om op de ambachtsschool daarop voort te terwijl tegenwoordig zooveel bij het onder- botsing tusschen I ransche en Italiaansche
bouwen, maar in landbouwende gemeenten wijs voorkomt, wat men niet ziet, en on- werblieden, waarbij een der eer»tgenoernden
zal dit onderwijs weinig geven, omdat men bekend maakt onbemind. gevaarlijk gewond werd, heeft zich uitge-
daar andere behoeften heeft, die door dit Door die schooltuin zou de school ten breid en verwekt groote ongerustheid. De
onderwijs niet worden vervuld, daar zou de platten lande meer gewaardeerd worden dan werklieden eischen het ontslag van alle Ita-
invoering onpraktisch zijn. nu het geval is, ea wat de kosten betreft, baansche arbeiders. De gendarmerie is ter
Theoretische landbouw is onzen land-men zou de gelden daarvoor noodig, vrij plaaG(i aangekomen.
bouwers niet naar den zin; het getal be- wat liever beschikbaar stellen dan de sommen,1 gen grooj; deej van bet Elmpterbosch
zoekers van landbouw-cursussen is gewoon-1 noodig voor de invoering van vrijs-en orde- ter boogte van Roermond, even over de
lijk niet groot, en praktische landbouw isoefeningen of voor het teeken-onderwijs. Pruisil3cbe grens, is door brand verwoest,.
op de lage scholen wel niet in te voeren. Aankoop van den grond, waar dit noodig schade bedraagt f 360 000
Maar er is iets anders. was, zou de voornaamste uitgaaf zijnverder
Ten platten lande hebben velen een zou alles hoofdzakelijk afhangen van den Baron Hirsclt heeft anderhalf millioen
stukje tuingrond; ieder moest dit hebben, onderwijzer, die niet slechts de noodige gulden geschonken ter bevordering van bet
en het verdient daarom aller ondersteuningkennis moest bezitten, maar ook lust om ouderwijs op de Ambachtsscholen in Ru-
Uit het DuitschJ
(6
Ernestine was doodsbleek opgesprongen
»Om mijnentwil? Hebt ge nog meer smaad
voor my? Die man? Hij is verdwenen. Toe,
zeg nu ook nog, dat ik hem geholpen heb
weg te komen
Hij legde zijn vermagerde hand op haren
arm. »Vergeef mij, als ik u beleedigd heb.
Heb ik mij vergist? Hadt gij hem dan niet
lief? Hy was altijd in uw nabijheid en
daarom dacht ik
Dat is waar, maar ik had hem afge
wezen. Herinnert ge u dan niet, dat ik u
eens zeide, dankbaar voor mijne betrekking
te zijn. Ik verheugde mij, in mijn eigen
onderhoud te kunnen voorzien, waardoor
ik niet gedwongen zou zijn, een man te
nemen, zelfs een rijk man, van wien ik
niet hield.Daarna vertelde zy, wat zij
tlien bewusten nacht gezien had en voegde
waar pogingen worden aangewend om aan
allen een stukje land te bezorgen waardoor
zij in de behoeften aan groenten en aard
appelen voor hun gezin zouden kunnen voor
zien. Waar de grond goedkoop is, genieten
velen dit voordeel, in onze omgeving is dit
minder het geval, maar reeds worden bijv.
dit nieuwe leervak met succes te onderwijzen. meme-
Nu men in de groote gemeenten meer en Men zegt dat Koch een nieuw middel
meer onderwijzers uit de gemeenten tot tegen tuberculose heeft bedacht. Het is een
hoofden van scholen benoemt, zullen onder- groene vloeistof die bij 40 gr. Celsius ver-
wijzers op het platte land minder gelegen- dampt. Ze wordt geïnhaleerd,
heid hebben om zich naar grootere ge
meenten te verplaatsen de flink ingerichte
Volgens bericht uit Konstantinopel heeft
te Nieuw-Lekkerland door het Dep. der schooltuin zal hen aan hun betrekking de Begeering beslag gelegd op alle bladen,
Maatsch. tot Nut van 't Alg. pogingen aan- binden en ook dit zal een voordeel van het die meldin* hadden £emaakfc het zinken
gewend om grond op billjjke voorwaarden tuinbouw-onderwijs zijn. Voor dit leervak van een sk°omboot des bultans, waarbij zestig
verkrijgbaar te stellen. Wordt dit meer al- is dus zeer veel te zeggen, en de bezwaren
personen verdronken zijn. Dit gaf aanleiding
gemeen gedaan, en dit ligt geheel in den
geest des tijds, dan moet de tuinbouw on
derwezen wordenmen moet in de gelegen
heid zijn het meeste voordeel van den grond
te trekken, en de lagere school is de aan
gewezen plaats om die kennis aan te brengen.
In België wordt tuinbouw reeds sinds
lang onderwezen, en waarom zou dit hier
niet mogelijk zijn?
om het in te voeren zijn zeker op de meeste tot g^hten, volgens welke bedoeld ongeluk
plaatsen, waar het nut kan doen, niet on- iüderdaad het zou zijn geweest van
overkomelijk een die zou moeten beschouwd
Ons oudwwjj» moet praktisch zjjo, het word<m ala een oanslaB te«en den Sallan-
Deze was echter niet aan boord.
moet ingrijpen in het dagelij ksch leven,
welnu, dit is een leervak van het hoogste
Omtrent de werkstaking der dokwerkers,
nut, waarom is dit tot nu over het hoofd welke dezer dagen te Huil uitbrak, wordt
gezien
Liever dan te dwingen door de invoering
Heeft de wetgever daaraan niet reeds van leerplicht, zou het wenschelijk zijn ten
jaren geleden gedacht, toen hij voorschreef
dat het hoofd der school, behalve vrije
woning, ook zoo mogelijk in het genot van
een tuin moest gesteld worden. En kan die
tuin dan niet gebruikt worden om den leer
lingen der school onderwijs in tuinbouw te
platten lande de proef te nemen met de
invoering van het onderwijs in tuinbouw,
en zoo mogelijk in aanverwante vakken.
Leert men reeds vroegtijdig den tuin be
werken en is men later in de gelegenheid
een goed stuk tuingrond, op billijke voor
geven, kan die tuin geen proeftuin worden j waarden, te verkrijgen, dan zal dit ook
voor de geheele gemeente?
De onkosten zouden zeker niet bezwa
rend zijn, en de onderwijzers zouden niet
tegen de invoering van het leervak opzien,
als de opbrengst van den tuin in de be
hoeften van hun gezin kon voorzien.
Werd die tuin bewerkt door de leerlingen
der hoogste klasse, leerden die daar een
tuin bezaaien en in orde houden, leerden
zij daar verschillende soorten van kunst
mest kennen, planten en poten, konden de
gemeentenaren daar kennis maken met
nieuwe gewassen of minder bekende soorten
er bij»En opdat u voor goed van uwe
dwaling genezen moogt zijn, kan ik u zeggen,
dat ik persoonlijk aangifte van mijn ver
moeden bij het gerecht heb gedaan.Hare
stem, ieder woord dat zij sprak, het beven
harer lippen verrieden hem, dat hij haar
gekrenkt had en, wat bij ook zei, om ver
geving te bekomen, zij ging beleedigd, on-
verzoend heen.
De stemming van den zieke werd er, door
het voorgevallene met Ernestine, niet beter
op, en de nabijheid van Klaartje was hem
dikwijls te veel. Haar heldere lach klonk
hem hard in de oorende trots, waarmede
zij den braven houtvester en diens vrouw
behandelde, het moedwillig tergen van zijn
trouwen hond »Caro«, die niet van het bed
te slaan was, en vele eigenaardigheden in
het karakter zijner bruid ontnuchterden hem,
en deden het laatste sprankje liefde voor
haar verdwijnen.
Denkt u nog, dat Klaartje het hart van
een engel heeft vroeg Alfred eens aan
zijne moeder.
Zeker, mijn jongen, maar gij moet ge
duld met haar hebben. Als gij maar eerst
getrouwd zijt, dan zult gy gelukkig zijn.
Ik wenschte dat zoo zeer om haar vader.
»Kent u dien man dan?*
medewerken om den socialen toestand te
verbeteren.
Ieder doe in deze zaak wat zijn hand te
doen vindt; ook zonder groote uitga/en kan
daardoor veel goeds tot stand gebracht
worden
Blijkens eene mededeeling van het be
stuur der Panama-Kanaal maatschappij is
een uitstel verleend van 20 maanden, ein
digende 31 October 1894, voor de vorming
eener nieuwe maatschappij, aan welke tien
»Luister Fred. Ik was een meisje van
zestien jaar, toen ik den heer Edmund Niese
lief had en mij in 't geheim met hem ver
loofde. Eenigen tijd later ging Edmund op
reis en in jaren hoorde ik niets meer van
hem. Intusschen dong uw vader naar mijn
hand en, toen mijn tante mij verzekerde,
dat mijne verloving met Edmund kinder
werk was waarover ik mij volstrekt niet
meer behoefde te bekommeren, en dat ik
bovendien uwen vader lief had, trouwde ik
dezen en schreef ik Edmund een langen
brief. Eerst jaren later vernam ik, dat Niese
door mijne handelwijze een menschenhater
is geworden en nu wilde ik zoo graag,
Fred, dat jij het leed, dat ik den vader aan
gedaan heb, der dochter vergoede.
Sedert deed Alfred zijn best om tegen
over Klaartje zijne prikkelbaarheid te onder
drukken en hielden de kleine, dagelijksche
twisten optoen het bruidspaar na de
volledige herstelling van Alfred naar het
dorp terugkeerde, scheen de beste harmonie
tusschen hen te bestaan.
Den volgenden dag kwam er een brief
van den heer Niese, meldende, dat Klaartje
tehuis moest komen, daar hij aan de oogen
begon te lijden. Mevrouw v. Tegenhausen
vergezelde haar, zoodat Alfred weer alleen
thans gemeld
De staat van zaken verergert en is thans
zeer ernstighonderden dokwerkers, die tot
den Reedersbond waren toegetreden, zegden
den dienst op en sloten zich bij de werk
stakers aan, evenals de arbeiders in aan
verwante beroepen, zooals lichterlieden, gas-
werkers, timmerlieden, stukadoors enz. De
aanvoerder der werkstakers dreigen de be
ambten der spoorwegen over te halen om
mede te werken door de weigering om
vrachtgoederen voor de geboycotte stoom
schepen over te brengen. Diezelfde leiders
beoogen gelijktijdige werkstakingen te Lon
den, Liverpool, Glasgow en Cardif. Te Huil,
waar de troepen en politie, de laatstge
noemde versterkt door detachementen uit
Leeds en Nottingham, de straten trachten
schoon te houden, hebben desondanks her
haalde botsingen plaats gehad. De troepen
werden door het volk uitgejouwd, hetwelk
op straat, in weerwil van het politietoezicht,
den chef der reedersfirma Wilson aanviel
met een paar klerken, die schepen in de
haven hielpen laden en lossen. Eene ernstige
botsing vond plaats op de kade, waar dui
zenden werkstakers het stoomschip »Monte-
bello«, waarop vrijwilligers bezig waren te
laden, met steenen wierpen en het trachtten
te enteren, maar door militairen en politie
teruggedreven werden. De Hullsche politie
ontdekte eene poging om de vrijwillige werk
lieden te vergiftigen door middel van koffie,
gelijk te Homestead in Noord-Amerika. De
overheid vroeg versterkingen aan, daar de
gisting toeneemt.
In eene te Liverpool gehouden redevoering
heeft lord Randoph Churchil gezegd dat de
aanneming van het homerule-ontwerp een
onmiddelijken burgeroorlog in Ierland zou
tengevolge hebben en dat de bevolking van
Ulster in haar recht zou zijn, wanneer zy
weigert te gehoorzamen aan een parlement,
dat zij niet erkent.
Gedurende zes maanden werd de bevolking
van Mount City, in Missoury, telkens pjjnljjk
verrast door brutale diefstallen met inbraak,
op groote schaal en blykbaar door een bende
gepleegd, die men te vergeefs zocht. Deze
week werd weder een magazijn geplunderd
doör vier gemaskerde personen. De eigenaar
betrapte en achtervolgde hendrie ont
kwamen, maar de vierde werd door hem
doodgeschoten en nu bleek dat al de daders
behoorden tot de aanzienlijkste familiën der
stad en jongelui waren die door hun scbjjn-
baar gedrag en hun positie in hoog aanzien
stonden.
De voor eenige maanden in de provincie
Catamarca uitgebroken opstand wordt ern
stiger. Er zjjn meerdere gevechten tusschen
de opstandelingen en de Regeeringstroepen
geleverd, waarin aan beide zjjden vele
dooden vielen. De gevangenen werden
doodgeschoten. De spoorwegen zijn in handen
der opstandelingen. De Regeering heeft uit
Buenos-Ayres troepen gezonden tot be-,
scherming van de Staatseigendommen.
In de mijnen der Carnegie-maatschappjj
te Homestead, waar verleden jaar zulke
bloedige onlusten plaats hadden, wordt eene
nieuwe werkstaking voorbereid.
i John en Michel Cudahy, rijke spekkoopers,
hebben, naar uit Chicago wordt bericht,
met eenige andere kapitalisten uit New-
York en Chicago een enorm graansyndicaat
aangegaan, om a la hausse te speculeeren.
Zij moeten zich reeds hebben meester ge
maakt van elf millioen bushels, opgeslagen
in pakhuizen te Chicago. Dit syndicaat
wordt beschouwd als het reusachtigste dat
ooit in den graanhandel is voorgekomen.
In een der hoofdsteden van Peru heeft
j
het gepeupel, ten aanschouwe der politie,
was, en, hij gevoelde er geen verdriet over. speelde een te droef lachje op hare lippen, dan
De telegrafiste had bjj sedert hun laatste dat het schertsen van harte ging.
onderhoud aan zijn ziekbed nog niet weer »Zeg mij eens, juffrouw Ernestine, draag
gesproken; zij scheen hem steeds uit den ik de schuld aan uw vertrek?*
weg te gaan, en wanneer hij op het posthuis Misschien een weinig, maar laten wy het
kwam, hield zij zich altijd bezig met den verledene ver eten, laten wij elkaar vergeten.
telegraaftoestel, om zoo een gesprek te ver- »Neen juffrouw Ernestine, ik zal de redster
mijden. mijns levens steeds dankbaar zjjn.*
Op een Zondagmorgen echter ontmoette j »Maar ik, ik wil u vergeten. Waarom
hij Ernestine op een smal bergpaadje, waar moet gij mij hier weer in den weg treden
twee personen elkaar nauwelijks konden Is het noodlot dan altijd tegen mjj gekeerd
passeeren. Alfred verheugde er zich over, dat Zij wilde hem met geweld voorbij dringen,
zij nu geen gesprek met hem ontgaan kondoch bij strekte zijn arm uit en hield haar
tevens merkte hij op, dat zij zeer verward tegen»Ik smeek u, laat mij door! Gy ziet
was eD dat, wanneer een blos over haar ge- immers wel, hoe ge mij kwelt,* riep zy met
zicht toog, Ernestine bepaald mooi genoemd hoogroode wangen, terwijl hare oogen hem
kon worden. somber aanzagen.
Eindelijk zien wij elkaar dan weer, juf-i »Ik wil weten, Ernestine, waarom je het
frouw Ernestine?* Idorp verlaat, ik laat u niet eerder voorby.*
»Dat zal niet dikwijls meer gebeuren, »Omdat ik een hatelijk karakter heb,
went ik ga hier vandaan. Wy kunnen nu omdat ik geen getuige kan zijn van eens
meteen wel afscheid van elkaar nemen.* j anders geluk, zooals van u en uw bruid,*
»Maar het is jammer, dat gij ons gaat kreet zjj.
verlaten; wij zijn immers altijd goede vrienden j »Dus toch door mjjne schuld?* vroeg hy,
geweest?* zonder recht te weten, wat hy zei.
»U zal mij niet missen, mjjnheer v. Tegen
hausen, want gij zult zeker spoedig uw jong,
mooi vrouwtje aan uwe zijde heb»>en.«
Ernestine, poogde te schertsen, doch er
Slot volgt.