Hel Land van Hensden en illena, de Langstraat en de Bommelerwaard. Zwart op wit. M 1219. FEUILLETON. Kunstenaars-Eer. Uitgever: Ll. J. YELKRMAN, Heusden. ZATERDAG 15 JULI. 1893. O Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 8 maanden f 1.00. Franco per post zonder prjjs verhooging. AfconderLjjke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en "Vrijdagmor gen ingewacht. Voor heden nemen we onzen tekst uit Faust, het onverwelkbaar schoone treurspel van Goethe. Faust is algemeen bekend, want op een uittreksel, een slap uittreksel van dat beroemde werk heeft de Fransche componist Gounod in 1859 muziek ge schreven, die van alle opera's nog heden ten dage het meeste publiek lokt. Een muziekliefhebber moet althans èèns in 't seizoen den Faust gehoord hebben. Goed zou het zgn wanneer iedere literatuurlief hebber althans eens in zgn leven de echte Faust genoot. Het is in onze taal door niemand minder dan Ten Kate overgebracht. Dit alleen om te doen zien dat we op 't oogenblik in goed gezelschap zijn. In Faust dan lezen we hoe Mephisto een student op 't hart drukt jjverig te studeeren en op te teekenen wat de professoren doceeren. »Dat behoeft ge me geen tweemaal te zeggen*, antwoordt de student, »ik begrjjp ten volle van hoeveel nut dit is, want 't geen men zwart op wit bezit, zal men zijn levenlang niet vergeten.* En later als de schalk (Mephisto stelt den duivel voor) zekere weduwe den dood van haren man aankondigt, zegt deze kop pelaarster, wier rouw niet groot is: bezorg mg een schriftelijk bewjjs wanneer hg ge storven en begraven is; ik ben zeer op orde gesteld en zou gaarne zgn dood in 't weekblaadje lezen.» Ziedaar twee menschen die groot ver trouwen hebben in geschreven en gedrukte documenten en nu behoeft men geen Mephisto te zjjn om rondziende op te merken, dat dit vertrouwen heden ten dage onver zwakt, misschien nog toegenomen is. >Ik heb het gelezen, het staat daar of daar* is een afdoend argument voor de waarheid. Er gaat van iets dat gedrukt voor ons ligt een toovermacht uit, het zwart op wit oefent een grooten invloed op de ovor- tuiging en het vertrouwen der menschen. En dat kan ons niet verwonderen. Het gaat met geheele volken als met kinderen. Zjj beschouwen de eerste geschreven en ge drukte schriften met denzelfden eerbied, als waarmee de laatsten de letters en regels in hun eerste leesboek aanstaren. Uit de bonte, vrooljjke wereld van bloemen, dieren en sprookjes worden de kleinen met éénen stap verplaatst in het eentonige rjjk der geheim zinnige teekens en ouders en onderwijzers dringen er ernstig op aan dat deze strepen, cirkels en punten zich in hun geest vast zetten en daar een indruk maken van letters, lettergrepen, woorden en zinnen. Het zgn versjes, vertellingen, spreuken, die uit de schoolboeken tot de kinderen spreken en met toenemende begeerte verslindt hunne verbeelding de daarin geschetste avonturen en vervatte lessen. Een dergelijk proces ondergaan ook de de volken, die door de kunst van lezen met de schatten bekend worden van overleve ringen, een geschiedenis van dichtkunst en religie. Wat vroeger slechts in onzekere en wisselende omtrekken door mondelinge over levering bewaard werd, dat neemt nu op papier gebracht een vaste gestalte aan en de heldendaden en liederen der vaderen worden tot onvervreemdbaar eigendom der natie. Die er aan tornt begaat heiligschennis. Zoo hebben oude wetten, op rollen en per- kamenten beschrevenhet aanzien van orakelen, gegrift als ze zgn in het hart des volks. Het onuitroeibaar bjjgeloof b.v., dat een drenkeling niet zonder toezicht uit het water mag gehaald worden, berust op een wet van vier eeuwen geleden. Die heeft eenmaal zwart op wit gestaan en daartegen schijnt alle onderwijs en de duizendarmige pers onmachtig te zgn. In onze dagen wordt niemand voor vol aangezien, die de kunst van lezen en schrijven niet verstaat. Straks zal dit be ginsel in de kieswet worden neergelegd en daarvan is te hopen dat 't even diep wortel schiete als 't daarstraks genoemde vooroor deel. De tijd is voorbg, waarin de lectuur van burger en boer zich bepaalde tot den huisbjjbel en den almanak. Ieder handwerks man leest zgn krant, iedere dienstbode haar roman. En men moet weten hoe zij leven om te begrgpen dat de boekdrukkunst de meest ingrijpende en werkzame aller kunsten is. Zjj gelooven wat zjj lezen. Het staat er, dus moet het waar zgn. Hoe ware 't de pers anders gelukt tot een macht op te wassen, aan welke zelfs de sterkste geesten schatting brengen? Zwart op wit dat is een schouwspel, aan welks tooverwerking ook de meest nuchtere geleerde zich niet onttrekken kan hoe zal het dan zgn bjj de naar nieuwtjes dorstende, naar verrassingen en aandoe ningen hongerige kinderen des volks? Het heeft in de krant gestaan daarom moet het gebeurd zijn. Het staat gedrukt in een boek wie zal er dan aan twjjfelen? Er varen we niet dagelijks dat het meest dwaze gerucht zich als een loopend vuur verbreidt, wanneer het slechts de eer wordt aange- Ze schelde. Een kamermeisje kwam. Verzoek mejuffrouw Beatrice hier te komen.* De barones ging naar haar toilettafel, bevochtigde haar voorhoofd en wangen, die rood waren geworden, en ging weer zitten met een glimlach om den mond, toen Bea trice binnentrad. »G zitten, tuiju beste. Ik wil eens met u spieken... ja, ik wil eens met u spreken Ik wil u mgn geheele hart eens vertrouwelijk uitstorten »Mevrou« »Ja, mgn kinuVan nacht kon ik niet slapen ik dacht aan uik vreesde, dat ik voor u niet alles geweest was, wat ik moet zgn wat ik wil zgn. Ik ben een oude, ziekelgke vrouwdat kan me verontschuldigenUw zorg, uw goede diensten, stel ik op hoogen prjjs, dat ver heel ik nietik zou erg ongelukkig zgn, als ik u moest missen.* »Maar mevrouw, ik denk er volstrekt niet aan »Ik weet, wat ge zeggen wilt... ge denkt er niet aan me te verlaten, en daar ben ik verrukt overMaar zoo er een wereldsch gebrek is, waarvoor ik een anti- nathie heb, is 't de zelfzuchten van nacht vroeg ik me af, of de hooge waarde, die ik hecht aan uw hulp en gezelschap, me niet verlokte om ten uwen opzichte zelf zuchtig te zgn En daarom, mgn arme lieveling, wil ik u zeggen, dat ik volstrekt niet uw leven wil in beslag nemen tot mgn voordeelGe zjjt lief, en niettegenstaande den tegenspoed, die u heeft getroffen, is 't wel denkelijk, dat zich een pretendent naar uw hand zal opdoen...* Mevrouw, ik verzeker u...« »Ge wilt me zeggen, dat deze omstandig heid zich nog niet heeft voorgedaan?... Juist; maar ze kan elk oogenblik voor komen Hier, zoowel als te Parjjs, ont vang ik veel menschen, en daaronder kunnen lieden van suiaak en gevoel zgn(Dat kan je begrgpen! zei ze in zich zelf.) Maar hoe 't ook zg, ik wil u zeggen, dat bij zoo'n gelegenheid al moet het mij nog zooveel zelfopoffering kosten gij van mgn kant geen enkele moeiljjkheid, geen enkele hinderpaal hebt te vreezen. Integen deel, ge zult in mg alle mogelijke hulp vinden Een voorwaarde stel ik, en die zult ge, hoop ik, natuurlijk vinden dat qe in zoo'n geval geen besluit zult nemen, zonder mg er in te kennen...* >Mevrouw, dat is mgn plicht, enge kunt zeker zjjn, dat ik die zal nakomen.* Heel goed, kindliefgeef me nu een kus daan van in druk onder sommiger oogen te komen Dat schaamtelooze laster, wanneer hij maar een gewillige drukpers vindt, in duizend ooren als waarheid klinkt? Dat waardelooze producten gewillige afnemers vinden, wanneer de producent er den slag van heeft de ingebeelde eigenschappen zjjner waar keurig gedrukt zwart op wit onder de oogen van 't publiek te brengen? Dat geldspeculatiën duizenden verlokken door uitgebreide aanbevelingen rond te zenden? Was vroeger het drukken een kunst, thans is het lezen een kunst. Men moet wel een hals zgn, zoo men alles, wat men zwart op wit onder de oogen krijgt, voor goed munt opneemt, daaruit zgn inlichtingen neemt, zgn kennis put en daarop zgn over tuiging grondt. De kritiek, eens de toover- staf van enkele ingewjjden, is in den tegen- woordigen tjjd een onontbeerlijk gereed schap voor eiken lezer, die niet bg elke schrede het offer zgner lichtgeloovigheid, zgner onkunde en dat van partijzucht wil worden. Wij brengen dit in deze dagen in her innering, nu allerwege de loftrompet ge stoken en de schaterlach der minachting gehoord wordt over kandidaten voor den gemeenteraad. Zeker, er staat heel wat op 't spel, maar daarom te meer is het noodig dat we met groote voorzichtigheid lezen wat men ons ter aanbeveling der eene, ter afma king der andere partgen in de hand stopt. Het papier is geduldig en de groote schare is volgzaam. Men rekent op onze volgzaamheid en gemakzucht en meent het pleit gewonnen wanneer men ons eenmaal zwart op wit de namen zgner kandidaten thui3 bezorgd heeft, 't Is zeker gemakkeljjk, maar de kies wet is toch niet in de eerste plaats uitge vonden om ons gemak te bezorgen. We mogen er zelf ook wel wat aan toe doen Buitenland. Dinsdag, tegen middagnacht, werd de heer Moureaux, stationschef te Charleroi wakker door een verschrikkelijk leven. Hjj ging onmiddellijk daarop gewapend met een revolver naar beneden. Hg zag enkele dieven bezig een goederentrein te plunderen, en joeg ze op de vlucht door in de lucht te schieten. Maar bjjna oogenblikkeljjk trof hem een geweerschot in den onderbuik en de djjen. De toestand van den heer Moureaux is bedenkeljjk. Het gebeurde heeft niet weinig ontsteltenis te Charleroi en omstreken ver oorzaakt. De »Compagnie générale des omnibus* te Parijs, wier rijtuigen door de manifestan ten gebruikt zijn als materiaal voor voor- loopige versterkingen, heeft hierdoor, ge durende de drie dagen van den opstand, tameljjk groote verliezen geleden. Twintig van haar rgtuigen zgn omgegooid, waar van er 19 sterk beschadigd zgn en een ge heel verbrand is. Een ander rjjtuig is ten deele verbrand en twee of drie zgn omver geworpen. Met de ruiten van de wachthuisjes zal het de maatschappij een som van 1000 galden kosten, om alles te laten maken. Bovendien lijdt de maatschappij nog een verlies van ongeveer 25000 gulden, door het staken van den gewonen dienst in den namiddag, zoodat ze op een verlies van on geveer 35000 gulden kan rekenen. De Petit Marseillais* meldt, dat een jonge en rjjke vreemdelinge, de prinses W., op haren doortocht te Marseille, aldaar onver wachts het leven geschonken heeft aan eenen j vierling (drie jongens en een meisje.) j Volgens de jongste berichten genoten moeder en kinderen eene goede gezondheid. Ter gelegenheid vaü de verkiezingen voor den gemeenteraad van Caserta (Italië) zjjn de boeren in opstand gekomen, om de ver deeling te verkrjjgen van de gronden, die aan de gemeente behooren. De commissaris van politie en verscheidene gendarmes zjjn gewond. De autoriteiten hebben om hulp gevraagd. Troepen boeren trekken door het land, de bewoners tot oproer aanzettende. Te Pau is dezer dagen een hoog bejaard persoon gestorven, die op zgn sterfbed ver zocht om een klein, door hem steeds met groote zorg bewaard, kastje met hem te begraven. Vóór de begravenis opende men, in tegenwoordigheid van de overheid, het kastjs, waarin men het gebalsemd, zeer goed bewaard gebleven hoofd eener jonge, schoone vrouw vond. De oude heer heett zgn ge heim met zich in het graf genomen. Monte Carlo ligt geheel verlaten, nadat een paar cholera-gevallen in het Vorsten dom Monaco waren voorgekomen. Alle vreemdelingen zgn vertrokken. Een 29-jarige Fransche dame, die aan de speelbank meer dan 100.000 had ver loren, doodde haar kinderen van 5 en 4 jaar en pleegde daarna zelfmoord. Eenige spoorweg-beambten van de North London Railwajj waren Zonuag naar Skeg ness gegaan om hun j aarlij ksch feest te gaan vieren. Een dertigtal hunner gingen met een stoomboot een tochtje op de zee maken. Toen zg eenigen tijd op het water waren kwam er een geweldige storm en onweersbui, Beatrice stond op, en bood haar heur voorhoofd aan. »0, ja! hernam de Berones haar een teeken gevend om weer te gaan zitten, en alsof ze bjj toeval nog iets vergeten had er is nog iets, dat ik u wilde zeggen hoewel 't eigenlijk natuurljjk niet noodig is Als ik u alle mogelijke Trjjheid laat om tot man te kiezen, wien ge wilt, spreekt het van zelf, dat ik voor mgn neef Pierre- pont een uitzondering maak Bij deze woorden veranderden de trekken van Beatrice zoo plotseling en zoo merk baar, dat de Barones zich niet houden kon, alsof ze 't niet zag. »0, ik bid u, mgn lievelingetje, ging ze na een kort zwijgen voort, vergis u niet in den zin mijner woorden. Ik bedoel volstrekt niet iets te zeggen, dat u kan kwetsen vooreerst wil ik uw gedrag geheel en al goedkeuren 't is onberispelijk Ten andere erken ik, dat ge, in alle opzichten, zoowel wat geboorte als anderszins betreft, mgn neef volkomen waardig zgtZiet ge, openhartig ik ben? Ik voeg er als mgn overtuiging bij, dat mgn neef tot heden niet meer aan u denkt, dan gjj aan hem Maar, 't is de plicht van een moeder, en ben ik niet bijna een moeder voor u en hem 't is de plicht van een moeder het onwaarschijnlijke vooruit te zien ja, zelfs het onmogeljjkeals het 't geluk en be lang harer kinderen betreftWees dus zoo goed me geduldig tot het eind toe aan te hooren, en, zoo als geloof ik de onde Corneille zegt: »Gjj kunt mij straks antwoorden al wat ge wilt.* Zoo gjj op dit punt mgn verlangen maar stilt Welnu, als 't ooit in 't hoofd van mjjn neef mocht opkomen toe te geven aan de bekoorljjkheid, die verboden dingen hebben op mannen, die zoo als hjj geleefd hebben, dan zou ik 't mjjn plicht rekenen met alle mogeljjke middelen de ver werkeljj king van zgn gril tegen te werkenMgn ver trouwen is zoo groot, mgn kind, dat ik u wil inwgden in onze kleine familiegeheimen. Mgn neef Pierrepont bezit een zeer onbedui dend fortuin, dat zelfs met hetgeen ik er bjj voeg, nauweljjks voldoende is voor een man van zgn naam en smaak om als vrjj- gezel behoorljjk te leven vooronderstel eens, dat hg in een gek oogenblikje een meisje zonder bruidsschat trouwde: 't zou ontbering en ellende zgn dus een on gelukkig huishoudenwant zoo zgn fantansie eens voldaan was, zou mgn neef natuurlijk een afkeer krijgen van de vrouw, die hem in zoo'n armoedig leven had gestort 't Is waar, dat hjj tot op heden erfgenaam van mgn vermogen isMaar ten eerste ben ik nog niet doodIk kan nog wel dertig jaar leven(zg begon 't zichzelf wjjs te makenEn ten tweede, als Pierre pont ooit tegen mgn zin trouwde, zou hg niet alleen voor het tegenwoordige niets van mg te hopen hebben, maar ik verklaar, dat ik zonder een minuut na te denken de boot sloeg om en allen vielen in de zee. Alle menschen waren wegens het onweer van het strand gevlucht, zoodat eerst laat het ongeluk werd bemerkt. De reddinsbooten konden toen nog slechts 3 zwemmers redden, maar 29 mannen, de meeste in de kracht van het leven, gehuwd en vaders, vonden den dood in de golven. De correspondent van de Daily Newste* Malta verneemt, dat verscheidene scheeps kapiteins, die de bevelen van den admiraal Tryon niet uitgevoerd hebben, voor den krggsraad terecht zullen staan, j Als de Camperdown* de machine niet j met volle kracht achteruit had laten werken zou zjj den schok van de »Victoiia« ge kregen hebben, in plaats van hem te geven. De indruk van den correspondent is, dat de zeegevechten voortaan tot gevolg zullen hebben de volledige vernieling van al de schepen die in den strjjd betrokken zgn. De Moskousche >Viedomostie« zegt in een uitvoerig artikel over het bezoek van den Russischen Grootvorst-troonopvolger aan het Engelsche hof, dat ieder thans overtuigd is dat Rusland alleen de heiligheid en onschendbaarheid van verbondstraktaten erkent terwjjl alle andere mogendheden die slechts gebruiken om elkaar zand in de oogen te strooien, en dat Rusland, dat zjjne volle vrjjheid van handelen herkregen heeft door de verbonden, welke het steeds in den weg stonden, te verwerpen, zich ook in de toekomst niet aan eenige mogendheid door verdragen wil binden, ten einde de leidende mogendheid te kunnen bljjven, ten spgte van het Drievoudig Verbond. Ten aanzien vaa Engeland, dat door zjjne kuipergen het overwicht in de wereldheerschappij tracht te verkrggen, zegt het panslavistisch blad dat Rusland het bezit van Indië niet wenscht, maar dat het, aangezien Engeland» staat kunde er steeds op gericht is Ruslands belangen te schaden, niet zal aarzelen do eerste gelegenheid aan te grjjpen om de Indische volkeren te helpen het Britsche juk af te schudden. Treurige bjjzonderheden worden medege deeld omtrent het verbranden van de stoom boot »Alphones Zevecke* op de Wolga, bg Romanovo-Borissoglebsk. Door onvoorzich tigheid van den een of anderen rooker ge raakte een partjj katoen, daar aan boord, in brand. Het was mogeljjk geweest, nog tjjdig de naaste aanlegplaats te bereiken en de bemanning en de passagiers te redden, als niet door verkeerd sturen de stoomboot aan den grond was geraakt. Nu stond het vaar- hem zou onterven Er is een neef van mgn man, dien dat niet zou spjjten en, tu8schen twee haakjes, mgn geweten zou daar zeer rustig onder zgn En nu, mgn beste, heb ik u mgn hart geopendik had daaraan behoefteer bl jjft me nog een ver zoek te doenIk heb u gezegd, hoe tevreden ik ben over uwe oplettendheid en zorg..kan ik hopen, dat gjj van uwe kant mjj een weinig dankbaar zgt voor het weinigje, dat ik voor u kan doen?* Mevrouw, daar kunt ge niet aan twjj- felen. Welnu, mgn kind, hernam mevrouw De Montauron plechtig, ge hebt op dit oogen blik een gelegenheid om u geheel van uw schuld jegens mjj te kwjjten Geef me uw woord van eerljjk meisje, dat wat ik u daar gezegd heb altjjd een geheim tusschen ons tweeën zal big ven.* >Ik geef u mgn woord, mevrouw.* »Ge zgt wel zeer goed, mgn lieve meid. Kus me nog eensWilt ge beneden zeggen, dat men niet op mg wachten moet met het ontbijt? Ik beu niet al te goed... zoodra ik me, zooals daareven, aan mgn ongelukkige gevoeligheid overgeef, voel ik me niet welzeg alleen aan Jan, dat hg 't een en ander boven brengtwat ge wiltGe kent mgn smaak, mjjn kind.* »Goed, mevrouw.* En Beatrice ging heen. Aaar den lOn druk van Octave FeuillcL dooe B. (12 j 7 B—m

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1893 | | pagina 1