Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Eerste Blad.
Boeken en Lezers.
FEUILLETON.
li unstenaar s-Eer
Uitgever: L.. J. YHHRMAH, Heusden.
M 1237. ZATE hDAG 16 SEPTEMBER. Ï893.
it
vooE
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Francper post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ei. Elke reffel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsrmimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdafmer-
gen ingewacht.
Boeken hebben geest en leven zei eens
Eitje van Houweningen, Hugo de Groots
schalksche dienstmaagd. Bewust of onbe
wust sprak zjj een groote waarheid uit.
Een goed boek is een goede vriend. Alleen
met de vruchten van den geest van een
genialen schrijver voelt men zich niet alleen.
Leeft men mede. De geest van het genie
uitgedrukt in zijn werk deelt zich mede
aan den geest. Het leven van schrjjvers
geesteskinderen wordt medegedeeld aan den
lezer. Eeuwen voor Elsje dat schrandere
woord sprak liet de prediker de verzuchting
hooren»mjjn zoon wees gewaarschuwd,
aan vele boeken maken is geen einde en
veel lezen is vermoeiing des geestes.« Kende
dus de een hooge waarde aan boeken en
lezen, de andere had er niet veel mede op.
Schjjnbaar staan beide uitspraken tegenover
elkander, en toch beide spraken een waar
heid uit, doch dat ligt niet aan de boeken
in de eerste plaats, maar eerst en aller
meest aan de lezers. Zou Elsje nog geen
recht hebben haar uitspraak te handhaven
Zou de prediker niet met dubbelen nadruk
zijn waarschuwing herhalen, indien zy in
onze dagen eens weer konden koman en
het boekenleven van de beschaafde maat
schappij eens mede konden leven. In
dien men zijn lees-gezelschap er op na
houdt, indien men een vaste boekver-
kooper heeft, die met prijzenswaardige
nauwkeurigheid u ter bezichtiging zend
wat er zoo al versehjjnt.
Ik meen dat Elsje verbjjsterd zou staan
over dien stroom van boeken en zou zeggen,
ja waarljjk boeken hebben geest en leven.
Niet minder echter zou de prediker optreden
Wees, wees gewaarschuwd, veel lezen is
vermoeiing des geestes. En beide hadden
recht. Yeel lezen is vermoeiing des geestes.
Terecht wjjze van den ouden dag, doch het
homt er slechts op aan, hoe en wat men
leest.
Niet alle boeken hebben geest en leven.
Er zjjn er helaas zoovelen waarin geen geest
te ontdekken is, en die slechts lijken op
cadavers, 't Is waar, daar zjjn er ook heden
nog velen die zich noch door het een noch
door het ander laten vangen, om de een
voudige reden dat zij niet lezen. Hoogstens
lezen zjj de eerste bladzijde. Zjj weten niet
door B. (30
Drie weken later had het huwelijk plaats
in de kerk van Saint-Augustin. Het jonge
pnar was 't er over eens van niet zoo'n
zotte huwelijksreis te maken. Hij trad dus
dienzelfden avond, uit het vertrek van
Mevrouw De la Freillade, het hotel binnen,
dat Marianne hem had doen koopen in Rue
de Monceau, en dat zjj zelf met veel smaak
had ingericht; want aan smaak ontbrak
het haar niet.
Een met vlokzjjde behangen boudoir be
vond zich vóór de slaapkamer der jonge
vrouw. Zij hield daar stil, sloeg de kap
van haar pels terug, ontblootte haar be
vallig kopje, en liet zich, als vermoeid van
de plechtigheden van den dag, in haar
fauteuil zakken. Haar man stond voor den
schoorsteen en warmde zjjn voeten. Den
ganschen dag was hij meer dan ooit koud
verachtend geweest; en zelfs op dit oogen-
blik, nu hy zich alleen met zjjn jonge vrouw
op den drempel van de half geopende slaap
kamer bevond, had hy voor haar slechts
een spott enden, sarcastischen blik.
»Lief kind, zei hij eensklaps, zijt gjj
ouder wetsch?«
wat het zegt in een boek verzonken te zjjn
en ingepakt te worden door boeiend ver
haal of klimmend betoog. Een boek a bah
een vervelend dingzjj sluiten het weer,
gaan een straatje om of een cafétje in, of by
een goeden vriend een kaartje leggen. Het
leven en de geest van boeken gaat hen
voorby en voor vermoeiing des geestes
zjjn zjj bewaard.
Anderen doen als de vlinders. Zjj fladderen
het boek maar eens door. Het begin, zoo
hier en daar een blaadje en dan het einde
eens gezien of ze mekaar krjjgen. Uit is
het. Geen enkel boek is door hem goed ge
lezen. Hun kennis is hol en leeg. Al den
geest en het leven door den schrjjver in
zjjn pennevrucht ter nedergelegd gaat voor
hen voorby. Doch zeker niet tot de zulken
komt des predikers waarschuwen. Door lezen
zjjn kennis te verrjjken, zjjn geest te ver
helderen, voorwaar het is ieders plicht.
Doch lezen kan een hartstocht worden. Een
geesteljjke krankheid. Zoo zjjn er ook lezers.
O, die hartstochelijke lezers. Alles wordt
gelezen, rijp en groen door elkander. Zjj
gunnen oordeel noch geheugen den tjjd het j
gelezene te verwerken, en het goede enj
kwade behoorljjk te schiften. Het gevolg t
is dat hun geheugen een pakhuis wordt'
i
vol beelden, brokstukken uit verzen, uit j
romans, uit preken. Zonder een bepaald ge
heel. Zjj zjjn moe. Geen wonder. De lezer
heeft zijn ziel en oordeel in een hoek ge
zet voor een aantal bladen met zwarte letters.
Hij meende dat boeken alles waren en
boeken zjjn voor een gezond geesteljjk leven
maar een deel van het noodige voedsel.
Zoo nu en dan herinnert ons alles daar
buiten dat de zomer zjjn einde nadert.
Herfst en winter komen en daarmede ook
den tjjd aan lezen.
Wil men de waarheid van het boeken
hebben geest en leven ervaren, dan moet
men de waarschuwing van den prediker
niet geheel in den wind slaan. Er worde
gelezen, maar er worde goed gelezen. Men
zij voorzichtig in de keuze. Waar men zelf
niet kiezen kan, vrage men anderen van
wie men weten en vertrouwen kan dat zjj
het wel kunnen. Niet veel lezen maar goed
lezen daar komt het op aan. Lezen is een
kunst die de meerderheid denkt machtig te
zjjn en toch maar door betrekkeljjk weinigen
wordt verstaan. Door niet veel maar goed
te lezen, eigen oordeel te laten werkea zal
men rjjker in kennis worden.
Een goed boek goed gelezen heeft in
waarheid geest en leven. Zoo te lezen wordt
»Ouderwetsch? Pardonik begrijp
niet
>Ik vraag u, mijn waarde, of gij een
voudig genoeg zijt om de oude maatschappe-
ljjke gewoonten, de verjaarde gebruiken
onzer vaderen, ernstig op te nemen en
vooral het huwelijk!*
»Wat is uw bedoeling, mijn beste Jules
>Elkander goed te verstaan, lief kind en
daartoe moeten wij elkander goed kennen
Wat my betreft, ik zal u duidelijk zeggen,
wat ik ben Men heeft u misschien ver
teld, dat ik een vreeseljjke losbol, een don
Juan wasNiets van dat alles, mijn
waardeik ben alleen een man van mijn
tjjd, los van alle overleveringen, van alle
vooroordeelen een man, die zich kan on
derwerpen aan de gewoonte en aan zijn
oom maar zonder zjjn onafbankeljjkheid
prijs te geven.*
»En voorts? zei Marianne met een on
verschilligen glimlach, die den baron even
in de war bracht.*
Voorts injjn hemeleenvoudig
ik heb u willen zeggen, dat ge kunt rekenen
op mjjn beste gevoelens, maar dat ge van mij
niet die nauwgezetheid die geregelde ge
woonten van een dorpeling moet afwachten.*
»Dat wil zeggen? vroeg de jonge vrouw,
altijd bevallig en onverstoorbaar.*
»Dat wil zeggen dat, om al dadelijk
die onafhankelijkheid in te stellen, die ik
verlang, ik verlof vraag van avond mjjn club
te bezoeken wel te verstaan, als dat u
niet hindert.*
>Dat doet me een groot genoegen, mjjn
een genot en geen vermoeiing. Ziet ge lezer
zoo hebben toch beide uitspraken recht.
Denkt er eens over! als gjj u weder tot
lezen zet. Zoo ergens, dan geldt het op het
gebied van lezen, wilt ge er waarljjk nut
en genot van hebben, houdt u dan hier
aan. Al wat gjj doet doe dat goed.
Buitenland.
By de volksstemming in de Borinage
hebben van de 24.000 mynwerkers, die
uitgenoodigd waren te stemmen, zich slechts
12.000 vóór een werkstaking verklaard.
De overigen onthielden zich van stemming.
doorbrengen bij zjjn vader. Naar het
schjjnt was men er in geslaagd, Ferdinand
de Lesseps in den waan te brengen dat
zjjn zoon een groote reis deed.
Volgens antisemitische bladen en de
streng conservatieve >Kreuzzeitg.« zal de
Duitscho Rjjksdag zich in zjjne eerstvolgende
zitting met het joden-vraagstuk hebben
bezig te houden. Van conservatieve zjjde
opzichters en technici in Polen, die geen
voldoende bljjken van kennis der Russische
taal hebben afgelegd, is het langer verbljjf
daar te lande ontzegd.
De officieele commissie, belast met het
vaststellen der verantwoordelijkheid voor
de onlusten, tusschen 20 en 25 Augustus
te Napels voorgevallen, heeft haar rapport
uitgebracht. Zjj komt tot het besluit dat
In de gemeente Barbotau-les-Bains, bjj
Auch (Frankrjjk,) kan men tegenwoordig
een zonderling verschynsel waarnemen. Voor
omtrent 40 jaren bestonden er daar groote
moerassen, welke men thans heeft droog
gelegd. Die gronden zjjn nu zorgvuldig
bebouwd.
Sedert eenige maanden zag men gedurig
rook uit den grond opstygen. Men schreef
zulks toe aan de verhitting van den grond,
door de hevige warmte, die dezen zomer
geheerscht heeft, maar men heeft thans de
zekerheid dat die rook voortkomt van eenen
brand. De oude moerassen, bestaande uit
eene laag turf van verscheidene meters dikte,
zjjn zoodanig verhit dat zjj thans over eene
oppervlakte van bjjna 60 hectaren een en
kelen onderaardschen vuurpoel vormen.
Het vuur breidt zich gedurig uit en nadert
de bewoonde plaatsen en bosschen. Men heeft
reeds met de reddingswerken begonnen. Diepe
geulen worden gegraven om het vuur tegen
te houden.
zal opnieuw een voorstel worden ingediendhet leger zjjn plicht gedaan heeft, doch de
om aan vreemde Israëlieten de vestiging leiding der politie te wenschen heeft over-
binnen het rjjk te ontzeggen, waarbjj ge-1 gelaten,
rekend wordt op den steun der antisemieten
Er dreigt te Parjjs weer eene werk
staking onder de omnibus-koetsiers. Aan
de maatschappij wordt verweten dat zjj de
verbintenissen, bij de schikking in 1891
aangegaan, niet nakomt. In eene door een
3000 personen bygewoonde vergadering zjjn
de grieven uiteengezet en de nieuwe eischen
van het syndicaat bekend gemaakt; als de
maatschappjj die verwerpt, zal eene alge-
meene werkstaking volgen.
Er was echter in de vergadering zulk
een helsch rumoer, dat geen voorstel in
stemming kon gebracht worden. Uiteen
gaande riepen de meeste aanwezigen echter
»Leve de werkstaking
Charles de Lesseps is in vrjjheid gesteld.
De heer De Lesseps is vertrokken naar
La Chesnaye, waar hy eenige dagen gaat
vriend.*
»Ik voeg er bjj, dat ik misschien wat
laat zal thuis komen... tegen den ochtend.*
>Gjj overlaadt me!«
Welnu,zei de jonge man zjjn hoed
nemende, »dat is volmaakt in ordege
staat me toe, dat ik u de hand kus?*
»Met dankbaarheid!* zei Marianne en
stak hem haar gehandschoende hand toe.
Jules Grèbe vertrok met zijn zegevierenden
tred en ging langs een bijzonderen trap
van hun vertrek de straat op.
Dat was een staatsgreep, waarop hij
sedert weken gepeinsd had, en waarmee hy
roem dacht te behalen. Den eersten nacht
bij zijn maitresse te gaan doorbrengen,
niets kon meer »fiin de Siècle* zijn, niets
kon beter zijn diepe verachting voor de
burgerljjke zedeleer bewjjzen.
Rookend ging hy de avenue de Messine
af, deed eenige schreden op den boulevard
Haussmann, in de richting van rue d'Ar-
genson, waar zjjn maitresse woonde, die
hem wachtte en hield eensklaps stil. In
werkelijkheid, bjj had den moed niet; 't zjj
dat het gemeene van zjjn handelwjjs zjjn
verstompt geweten prikkelde, 't zjj dat de
rustige ironie van Marianne hem veront
rustte, 't zjj dat hij eenvoudig verliefd op
zjjn vrouw was, hij zag er van af zijn on
waardige blufferjj verder door te zetten en
sloeg langzaam den weg naar rue de Mon
ceau weer in. Na een korte afwezigheid
zou het gemakkeijjk vallen de zaak voor
I een grap te doen doorgaan.
Thuis gekomen ging hy, bjj voorbaat
en van het Centrum, terwjjl van antisemi
tische zjjde voorstellen te wachten zjjn tot
eene afdeende regeling der joden-quaestie.
Een bittere strjjd schjjnt dus weer te
wachten te zjjn.
Een koninklyk besluit in Italië, dat met
i 1 November a.s. in werking treedt, bevat
de bepaling, dat voor alle gezamenlyke
Italiaansche spoorwegen als normaaltyd,
de midden-Europeesche tjjd, 15 graden
oosteljjk van Greenwich, zal worden inge-
Een onderzoek omtrent de beste middelen voerd. Daarbjj wordt besloten den dag in
om cholerabacillen in faecaliën te dooden 24 uren te verdeelen, doorloopend van 1
is door de Duitsche Landbouwmaatschappy, tot 24, en wel van middernacht tot midder-
in vereeniging met verscheidene andere in-nacht.
stellingen en het geneeskundig staats toe-j De Kroonprins van Zweden en Noor-
zicht ingesteld. Uit de genomen proeven wegen heeft, als antwoord op het besluit
is o. a. gebleken, dat de gewone azjjn een van het Noorsche Storthing om zjjn jaar-
zeer snel en krachtig werkend middel is geld te verminderen, zjjne Noorsche hof-
om cholerabacillen te dooden. Voor het houding opgeheven, zoodat hy bjj zjjne
reinigen van vloeren, privaten, bedden,aanstaande reis door Noorwegen van uit-
kleedirigstukken, enz., moet dit eenvoudige sluitend Zweedsch gevolg zal vergezeld zjjn.
middel zeer zjjn aan te bevelen.
Te Londen is een manifest uitgevaardigd,
Ook berichten van Belgische officieren, waarin het Hoogerhuis, »dat slechts zich-
in den Congo dienende, bevestigen den dood zeif vertegenwoordigt*, heftig wordt aan-
van Emin-Pacha. Een hunner vond Emin's gevallen wegens het verwerpen van Home
dagboek, bjjgehouden tot 31 Dec. 1892, Rule, die door het Lagerhuis was aange-
en zjjn planten-verzameling. nomen. Voorts wordt daarin geprotesteerd
tegen de aanmatiging der Lords, om een
Dr. Parke, de jonge militaire arts <1^ ontbinding: van het Lagerhuis te willen nit-
Stanley vergezelde op zjjn vermaarde eipe-en word(.
ditie ter opsporing van Emin-Pacha, is in
Schotland overleden.
Merkwaardig is het dat allen, die betrok-
den waren bjj deze expeditie, met onge
hoorde snelheid van het wereldtooneel ver-
dwjjnen, alsof het noodlot hen vervolgde.
Kapitein Nelson stierf korten tjjd na de
expeditie in Zuid-Afrika; luitenant Stairs
overleed verleden jaar in Katangesir
William Mackinnon, de voornaamste geld
schieter der expeditie, verwisselde een paar
maanden geleden bet tjjdeljjke met het
eeuwige, en het doodsbericht van Emin zelf
schjjnt meer en meer zekerheid te worden.
Wat echter Stanley en Jephson, de voor
naamste leiders, betreft, zjj verheugen zich
nog in de beste gezondheid.
Aan meer dan 200 Duitsche fabrieks-
quaestie van het Hoogerhuis af te schaffen
of te wjjzigen voortaan een belangrjjke
plaats zal innemen op het program der
liberale party.
De »Standard« verneemt uit New-York:
Het getal landverhuizers, dat uit Amerika
weder naar de Middellandsche Zee vertrekt,
is verdubbeld, en die naar Bremen terug-
keeren, 10 k 20 pCt. grooter geworden dan
dat der landverhuizers, die daarvandaan in
Amerika komen.
Des nachts te 3 uren is een trein van
de Lake Shore Maatschappjj bjj Kessler
(Amerika) door 20 gemaskerde personen
aangevallen. De machinist wierp een ban
diet op den grond. De dieven deden door
dynamiet een wagon openspringen en namen
glimlachend, naar het gele boidoir, waar
hy zjjn vrouw had verlaten. Twee of drie
lampen brandden er nog; maar Marianne
was er niet meer. Na bescheiden geklopt
te hebben, ging hy in de slaapkamer, die
zwak verlicht was; hy zag verwonderd, dat
er niemand was. Haastig ging hy naar 't
vertrek van miss Brouwnzjj was er niet. j DE LOGE IN HET THÉ ATER FRANCOIS.
pont, ge weet ik ben »fin de siècle* Welnu,
mjjn vrouw is 't nog erger!*
»Ge maakt me verbaasd, Jules, antwoordde
Pierrepont.*
XII.
Hy durfde de bedienden niet ondervragen,
ging opnieuw uit en deed onderzoek in 't
Omstreeks twee maanden na het huweljjk
hotel boulevard Malesherbes, waar mevrouw van Mejuffrouw De la Freillade met baron
De la Treillade woonde. Marianne was er Jules Grèbe, troffen wjj Fabrice en zjjn
niet geweest. Hij ging weer naar huis en S vrouw iu gezelschap van Mevr. d'Aymaret
wandelde in de kamer van zijn vrouw van aan in het theater Franyois. Zij zaten in
middernacht tot 's morgens zeven uur, toen die groote tooueelloge, welke bij le Panize-
hij de voldoening smaakte Marianne te zien naars zoo goed bekend is, en waart an het
terugkomen, zorgvuldig in haar bonten théaterbestuur van tjjd tot tjjd zjjn ijzon-
mantel gewikkeld. j dere vrienden laat gebruik maken. D ze
»Waar komt ge van daan?* vroeg hy loge is temeer in trek omdat ze gemeen-
met een verstikte stem.
»Ik heb mjjn onafhankelijkheid gevierd,
zoo als gjj de uwe.*
>Dat is kras!* riep de jonge baron.
»Ja, niet waar?* zei Marianne.
»Maar ik,« hernam hy, »heb alleen maar
willen schertsen!*
»Ik ook, zei de jonge vrouw.*
»Voor wien houdt ge me?zei hy knarse
tandend van woede.*
»Ik houd u voor een armen jongen, die
er uitziet als een dwaas. Kom ga wat uit
rusten, mjjn vriend, geloof me. Ga maar!*
Ze wees hem de deur en hy ging,
want hy was gebluft.*
»Mjjn waarde, zei hy een paar dagen later
op een vertrouwelyken toon tot De Pierre-
schap heeft met een klein salon, dat in de
smalle doorgang is uitgebouwd, 't Was half
tien en 't gordjjn werd opgehaald voor de
tweede acte van Mademoiselle De la
Seiglière,* toen de aandacht van Beatrice
en Mevrouw d'Aymaret eensklaps werd ver
strooid door de luidruchtige binnenkomst
van drie of vier personen in de loge tegen
over hem. Ze herkenden dadeljjk barones
Grèbe geb. De la Freillade begeleid door
haar onderwjjzeres, haar man en den mar
kies De Pierepont. Dit gezelschap scheen
zeer vrooljjk en de onnoodige opschudding
van hun binnenkomen lokte uit de zaal
eenig gesis.
ISaar den iOn druk van Octave Feuillet.
Wordi twrvvtyU,/
