Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
TWEEDE BLAD.
1b
ROMANTISCHE WEBKEN
M 1245.
Uitgever: L.. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 14 OCTOBER.
1893.
t
FEUILLETON.
voor den INMAAK,
Dr. JAN TEN BRINK'S
OO-Cents-Efditi©.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementiprfa: per 3 maanden f 1.00.
ratte» per post ronder prjj# verhooging. Afzonderlijke
ammers 5 cent.
Adyertentiën ran 16 regele 60 ct. Elke
meer 10 ct. Groote lettere naar plaateruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Yrfjdagmor-
gen ingewacht.
VERVOLG BUITENLAND.
Naar uit Bremen aan de »Vossische
Zeitung* geschreven wordt, ziet men al
daar met bezorgdheid de plannen der
Duitche regeering omtrent een belasting op
abak en sigaren tegemoet. Bremen heeft
de grootste tabaksmarkt van Europa, rooral
oor deverbindingen met landen, die een
wsbaksregie hebben. Men vreest nu, dat
*ls de vrjjheid van beweging dier markt
irordt aangetast en de verzendingen be-
aoeieïjjkt worden, de markt zich meer en
meer naar het buitenland zal verplaatsen,
bepaaldelijk naar Amsterdam.
In de laatste weken werden herhaaldelijk
aanvallen gemeld op de Amerikaansche
treinen.
De politie vermoedde, dat de daders der
laatste aanslagen moesten worden gezocht
onder het spoorwegpersoneel zelf, en dat
vermoeden is bewaarheid. Onder de veertien
beambten, welke sedert in hechtenis zjjn
genomen, bevinden er zich niet minder dan
negen, op wien zware vermoedens rusten.
Twee daarvan moeten zich zelfs hebben
bevonden onder de gemaskerde roovers,
die den trein bjj Eessler en Hanckok hebben
geplunderd.
Reizigers, die in treinen hebben gezeten
welke aangevallen zgn, hebben verklaard,
dat reeds lang voor de plaats van den aanval
ras bereikt, de snelheid van den trein ver
hinderde, ofschoon er geene halt in de
nmiddeljjké Pabflheid was.
Bewezen is, dat de trein soms reeds
lil hield, vóór de eerste schoten vielen.
Je machinist die bjj overval bg Kessler
verd gedood, wordt door de politie zeker
geschouwd als een der hoofddaders en men
ïeemt aan, dat de verwonding, waaraan
ïy gestorven is, hem is toegebracht door
?en verdwaalden kogel.
Argentinië schjjnt 't weer rustig te
i»-foor zoolang 't duurt. De voor-
ameSe 'deelnemers aan de beweging tegen
j Regeering zgn verbannen, maar toch
sal aan de Kamer worden verzocht den
;taat van beleer nocr te verlengen.
Aan de *H«raid< wordt nit Montevideo
»sind, dat Mello in een manifest ver-
*rt dat hg bg welslagen de republi-
'«sche instellingen zal handhaven. Hg
".huldigt Peixoto de Grondwet te schen
dt lands e angen te schaden door
•d> tjjk bloot ta stellen aan een burger
oorlog; bg voegt er bg dat hg de macht
j| begwi maar aflbeu bet hmd wil red-
volk van dwingelandg bevrjj-
1 u eó overtuigd is ten slotte te
„•allen 7.egevif£^^N
ï>e Toovetbende heeft de
- zonen van den millionair Pulverentie
tegen een losgeld van 25.000 lire vrijge
laten.
in andere landed de oi
beste ontdekking tot biertoe
iKa
.Reeds dikwgls heeft men in Zuid-Afrika
sporen van het bestaan van petroleum ont
dekt, maar tot dusverre is men er nooit in
idaagd cehe bron te vinden waaruit even-
1 welt. De
heeft men
hans gemaakt in de nabjjheid van Reitz-
■dorp, het vroegere Amsterdam, iu (len
Oranje Vrgstaat. Daar heeft men, op eene
hoogte van 900 voet beneden de gemid
delde hoogte, in het midden eener vallei
eene Lrón ontdekt, die doet vermoeden dat
men ditmaal wezenlijk het doel heeft be
reikt. Een gat dnt vol water stond, is leeg-
gescheept, en thans zgn vier a vjjf kleine
jetroleum-fonteintjes ontdekt die door het
Tater héén de petroleum naar boven brengen,
waardoor de olie zich over de oppervlakte
verspreidt. Er worden nu boringen gedaan
VERVOLG BINNENLAND.
Aan de »Aruh. Ct.c deelt men »van wel
ingelichte zjjde* mede, dat de onlangs over
leden Staatsman jhr. Elont van Soeterwoude
op de gebeurtenissen in Atjeh een grooten
invloed heeft gehad. Zoo moeten de tele
grammen ann den toenmaligen vice-president
van den Raad van Ned.-Indië, die met het
eskader te Penang op de instruetiën zjjner
regeering wachtte, door hem zgn geïnspi
reerd geworden, waardoor de oorlog on
vermijdelijk werd.
»In hoeverre ook hg door de algemeene
paniek die dest jjds in onze regeeringskringen
heerschte, is bevangen geworden, dan wel
in hoeverre de grieven van zjjn vader, den
ond-commissaris-generaal van Ned.-Indië,
tegen Atjeh hierbjj van invloed zgn ge
weest, kan thans moeiljjk worden uitgemaakt
en zal vermoedelijk wel altijd in het duister
big ven
»The New-Vork Herald* (Europeesche
uitgave) bevat de verrassende mededeeling,
dat Nederland voornemens is een eind te
maken aan den oorlog met Atjeh door het
betwist terrein eenvoudig over te laten aan
de Atjehers!
Het blad voegt er de naïve opmerking
bg, dat dit het meest in het belang van
het moederland zou zgn.
De Elandstraat te Amsterdam wordt
sedert eenige dagen in beroering gebracht
door het volgende geheimzinnige geval.
In eene gang in die straat, in de wan
deling genoemd de Bloempottengang, woont
de 64-jarige weduwe Onthnizen. Bg haar
in wonen sedert eenigen tjjd haar 21-jarige
zoon Johannes Cristiaan en een zekere
Gerrit Verhuissen, oud 20 jaar. Beiden zgn
werkzaam aan de suikerfabriek »De Amstel*
en konden het blijkbaar goed met elkander
vinden.
Eenige dagen geleden werd Gerrit onge
steld en bleef te bed, terwjjl de weduwe O.,
denkende aan gevatte koude, hem zweet
middelen toediende. Gerrit werd echter ernstig
ziek, en men besloot den stadsdocter te
halen. Deze dokter kwam en schreef medi-
cjjnen voor, maar de ziekte verergerde des
nachts zoo, dat dr. Hertstejjn moest worden
gehaald. Deze was onmiddelljjk bereid te
komen en constateerde nu verschijnselen
van vergiftiging. Gerrit kon niets meer ver
klaren en overleed kort daarna. Dr. Hert
stejjn weigerde eene verklaring van over
igden af te geven.
De politie werd van het geval in kennis
gesteld en, vooral op aanwijzing van eene
buurvrouw, een onderzoek ingesteld. Deze
vrouw namelgk was de meening toegedaan,
dat de patient zou ingenomen hebben lapis
infernalis. Dit was door Jobannes gebruikt
om wratten om zgn» huid te doen ver
dwijnen.
In eene goot in dezelfde gang werd het
kopje, waar het vergift in was geweest,
gevonden. Ook werden op aanwjjzing van
den dokter braaksel, waschwater en eenige
fleschjes in beslag genomen. Johannes werd
door de recherche meegevoerd, maar na ge
hoord te zgn weer vrggelaten.
De moeder heeft nog verklaard, dat de
verklaring van de buurvrouw voorkomt uit
ng'd en jaloezie.
Op de Staart te Dordrecht had Dinsdag
het jjiarljjkuche feest van bet korps pon
tonniers plaats, dat ook nu weder door
een groot aantal burgers werd bijgewoond.
Een 3-tal sjouwers, op het terrein aanwezig,
zochten 's middags ruzie met eenen sergeant,
dien zij dreigden niet een pak slaag. De
pontonniers trokken partij voor bunnen
sergeant, zoodat een verwoede vechtpartij
ontstond. Natuurljjk moesten de sjouwers,
hoezeer eerste vechtersbaven, het onderspit
delvenzij werden vrij onzacht in de
booten geworpen en met zeer veel moeite
naar den overkant, het Riedgksche veer,
getransporteerd. Een hunner geraakte daarbij
een paar keer te water, en ook aan het
veer liep hg andermaal een bad op. Een
andere sjouwer gaf den sergeant, die de
boot, waarin hg werd overgebracht, stuurde,
bg het aan wal stappen een lichten klap in
het gelaat, waarop de in de boot aanwezige
pontonniers woedend op den man aan
vielen en hem een gedacht pak slaag gaven.
De politie, die toescheot en erger wist te
voorkomen, bracht hem daarna weg.
Toen nu des avonds een groot aantal
pontonniers op den Riedjjk liepen, mis
schien met niet al te vredelievende be
doelingen, schoten verscheidene op wraak
bedachte sjouwers, gewapend met stokken,
messen enz., nit eene zijstraat op hen los,
waarop tusschen beide partgen een hevig ge
vecht ontstond. De pontonniers, die niet
met hunne bajonetten gewapend waren,
kregen er geducht vafi IsBgS es werden
op de vlucht gedreven. Verscheidene van
hen liepen verwondingen op, een enkele
zelfs vrjj ernstig. Ook van de sjouwers
werden er enkele licht verwond. De politie
en eene sterke patrouille pontonniers maakten
ten slotte een eind aan het tnmnlt.
Bg enkele bewoners van den Riedjjk
werden ook ruiten vernield.
Het gevecht was om circa half acht be
gonnen en eerst over achten geëindigd. Na
afloop was geen enkele pontonnier meer op
straat te zien.
iNeêrlandisch lritlië.
Omtrent de voornaamste gebeurtenissen
op Atjeh wordt gemeld:
Den nacht van den In op den 2n Sept.
jl. is Toekoe Nja Banta van uit Tjot-Iri
met zgn operaties begonnen tegen de kwaad
willigen in de kampongs, gelegen achter
Tjot-Iri.
De vjjandeljjke stelling Tjot-Baklat werd
door dien hoeloebalang genomen.
Van daar uit ging hg met zgn volge
lingen oostwaarts tot aan Tiot-Rang. Daar
vond hg alle kampongs door de mannen
verlaten. Slechts vrouwen en kinderen waren
achtergebleven. Deze werden naar binnen
de linie gezonden in afwachting, dat hun
echtgenooten en vaders, die nu door en
voor de kwaadwilligen beangst zjjn, ver-
tronwen krjjgen en ze komen halen.
Toen T. Nja Banta van zgn tocht terug
kwam, werd hjj bjj de vjjandeljjke stelling
reeds door hem genomen Tjot Baklat
deor een bendf, aangevallen en ontstond er
een nogal hevig geveeni, rr»«.rhij men hand
gemeen raakte.
Toekoe Neq, welke de reserve der troepen
van het driemanschap onder zich heeft,
snelde te hulp en na werden de benden
verslagen. T. Nja Banta kostte dit gevecht
gewonden, waaronder één Imam. Van
de zjjde der vganden kan het aantal dooden
en gewonden niet met juistheid worden
opgegeven, doch 3 dooden en één zwaar-
gekwetste lieten zjj in handen van Nja
Banta's troepen.
T. Tjoet Toengkoep, die alles behalve
een held schjjnt, dnrft nu toch voor den
dag te komen en heeft zich te Laingoet
met Nja Banta vereenigd. T. Neq houdt
intus8cben Tjot Baklat bezet.
Niet ver van daar, te Oleh-Tjoet, is een
mooie stelling om geschut te plaatsen. Die
houden wjj zelf bezet, om van daaruit de
bewegingen van het drieiuarischap te onder
steunen.
Toengkoep, een benting, nog in 'l bezit
der Moslemins, wordt van uit Roempit
flink met granaatvuur gepoeierd, terwijl de
troepen der hoeloebalangs ze trachten in
te sluiten.
INGEZONDEN.
Met de opname van het volgende in Uw
blad, zou ik rnjj zeer verplicht rekenen.
Zooals bekend is, bestaat alhier sedert
December van het vorige jaar eene Christe-
ljjke school. Ook is alhier vrjj algemeen
bekend hoe zjj in de wereld is gekomen.
Zjj moest dienen om in de behoefte te voor
zien van gemoedsbezwaarden, wien voor
het meerendeel aan het verstand moest ge
bracht worden, dat zjj gemoedsbezwaren
hadden.
Door toevallige omstandigheid, dat er
door de werken van den Maasmond eene
vrjj groote vlottende bevolking is, die, met
de toestanden alhier onbekend, gemakkeljjk
te belezen was, hunne kinderen aan die
school toe te vertrouwen, kwamen er spoedig
al heel wat leerlingen. Enkelen, zeer enkelen
uit eigen beweging; allen, zonder onder
scheid, (behalve die van Lezeman) kinderen,
die zich aan zeer groot schoolverzuim schul
dig maakten. Eéne moeder slechts heb ik
gehad, die zeer stichteljjk over gemoedsbe
zwaren sprak, dat was vrouw Verbeek.
Hare kinderen, zeide zij, moesten eene
christeljjke opvoeding hebben, zij hadden
gêen~vadef &ur 7ööT .hen te zorgen, en zg
alleen kon het niet. -
Zoolang dat zoo een gang(0tjT"gïiSg, -llsh
ik mjj daarover niet bekommerd; iedereen
zjjne overtuiging en ik de mjjne. Maar nu
is de geschiedenis een ander stadium inge
treden en mag ik niet langer zwjjgen. Na
gaat de nieuwe onderwijzer, (nieuwe bezems,
enz.) met den heer President de huizen
langs om de ouders over te halen, vooral
de moeders. Het is duideljjk, wanneer zoo'n
deftig heer de eenvoudige luidjes in hun
huis gaat opzoeken, dat zij dan zeer ver
eerd zgn, en niets weten te zeggen dan
»Ja Dominé,« »Zeker Dominé* en »U hebt
gelijk, Dominé.* Vooral als dan in het ver
schiet komen: chocolade-partijtjes en half
geld of voor niemendal.
Zoo propaganda te maken om hnn
zaakje te doen bloeien, mogen zij voor
hun geweten verantwoorden, en ik zou
mjj daaraan ook niet storen, maar zij gaan
er iets bg doen, dat met lasteren na ver
want is. Zjj zeggen niet: Zij leeren op
de openbare school niet», zjj doen het slim
mer, zg zeggen: »die of die zegt: je kin
deren leeren er toch niet, stnur ze maar
bjj ons*. Dat is geen praatje, maar de
nieuwe onderwgzer vertelde mij dat zelf;
vond dat dit niet zoo erg was. Is dat
onnoozelheid, of is het wat anders? Ik
hoop het eerste en ik denk het ook wel.
Ik moet voor de eer van mijn onder
wijzer en mjjne onderwijzeres opkomen,
zg doen goed hun best en zeker hun plicht.
Kinderen, die geregeld ter school komen,
maken goede vorderingen; met hen, die
de helft en meer van de tjjd verzuimden,
is niets aan te vangen, en de ouders van
die kinderen zgn de zegslui van den on
derwijzer en den heer President. Het oude
gebod: >Gjj zult geen valsche getuigenis
spreken*, schjjnt voor hen niet geschreven.
De massa jonge Heusdenaars, die van
uit onze school de wjjde wereld zgn inge
gaan en een eervolle betrekking bekleeden
in de maatschappij, goren niet zoo'n on
gunstig getuigenis en wegen dunkt mjj,
wel op tegen het laatdunkend oordeel van
iemand, die een tiental dagen hier is en
zelfstandig waant te oordeelen, terwgl hg
slechts dienst doet als spreekroer van een
ander.
Mjjn dank M. de R. voor de opname.
J
(10
Marie sprak deze woorden met gloed en
vuur, terwgl een hooge blos hare wangen
kleurde. Zij wilde haar geslacht verdedf
tegen het verwjjt van oppervlakkig^
zoo vaak door de »heeren der scheppin
geuit, als hadden slechts zij de wjjsheE
en wetenschap in pacht, en deze geest
drift behaagde den kunstenaar, die vroeger,
in de dagen van zgn vluchtig geluk, zoo
gaarne ernstige woorden van schoone lippen
had gehoord en altoos had gegruwd van
de oppervlakkige alledaagschheid. Hg voelde
eene wondere, weemoedige aandoening in
het zoolang verdorde hart en glimlachte
verheugd, zooals hjj in geen jaren had
gedaan, toen Marie een weinig nadertrad
en zjjne voleindigde schets beschouwde.
»Hebt gg ook wel eens geteekend of
geschilderd?* vroeg hjj. »Ik hoor, dat men
daarin les geeft op sommige meisjesscholen.
»0 ja, mynheer Kampsantwoordde
Marie. »Wy hadden vroeger, vóór one
clubje zoo hard leerde voor het examen,
wekeljjks eene teekenles en dat vond ik
een prettig uur. Ik was reeds een heel eind
gevorderd Maar, ziet ge, het gewich
tigste gaat vóór en zoo kwam het ook,
dat wjj, arme examen-meisjes, ook moesten
beperkt worden tot die vakken, welke noodig
zgn om onze akte te verwerven. Later
hnflêfi- dan nog werk maken van
eenig bjjvak.T"-—
»En bezocht gg .te^toonst
lingen?*
Dikwerf 1* ging Marie voort. »Ik ging
altoos de schildergen zien, welke in de
Teekenacademie werden geëxposeerd, en
ook de aquarellen en schetsen van de leer
lingen dier academie. Ik moet echter eerljjk
bekennen, dat ik meer genoegen had in de
buitenlandsche inzendingen, dan in het
meerendeel der Nederlandsche doeken....*
»En waarom?*
»De buitenlanders kozen meestal *veei
schooner onderwerpen!* zeide zjj »ik heb
zulke prachtige landschappen uit Normandië
en Italië, zulke mooie Fransche militaire
stukken, znlke aardige tooneelen nit het
Engelsche gezelschapsleven gezienmaar
de Hollandsche modernen hadden zóóveel
schapen en Scheveningers geschetst, dat
het mij eene ware verrukking was daar-
tusschen een hond of paard van Eerelman
aan te treffen
»Gg walgt dus ook van schapen en
Scheveningers?* riep Richard, bjjna opge
wonden vrooljjk. »0, juffrouw Marie, dat
is heerljjk! Zie, ik vond altoos de scha^n
het zinnebeeld der domme lafhartigheid, on
waardig om op een kunstwerk te prjjken,
waar alléén de dappere stier, het vurige
paard, de moedige houd eu de majestueuze
leeuw de eereplaats verdienen. En dan die
platte, gemeene, door en door akelige
Scheveningers! Wie heeft toch het eerst
bedacht om dat ellendige volk, die af-
schuweljjke Joeiën, te adelen door de kunst
en te omljjsten met goud Ik heb nergens zulk
rapaille ontmoet, zelfs niet in de achter
buurten van Algiers of Constantinopel
en zal ze ook nooit afbeelden! Nooit! Ik
Toioounig lioror de schilderachtige Arabieren,
de prachtige Italianen, de als kunstenaars
modellen geboren Spanjaarden, die hunne
lompen nog gracieus weten te dragen en
nooit in de luidruchtige liederlijkheid der
beschonken Scheveningers zullen vervallen.
En wat heeft men in Nederland niet een
aantal oorden, waar orgineele kleederdrachten
zgn bewaard gebleven: Marken, Zeeland,
de Friesche kasten
ADVERT ENTIEN.
bij L*- "VJEEjJEfcNA-A-lN" te Heusden.
(nieuwe uitgaaf).
I
hhh mm
Do Hoiuaiiti^ehe lVcrkes» v» «i Dr. Jll Iff»'
in «Ie SO-Ce iits-EIditie. Ziedaar eene mededeeling, welke ze t .net fa
stelling door het boeken minnend publiek zal worden begroet.
In deze u i gaaf zullen verschijnen
I II De Schoonzoon van Mevrouw De RoggeveeIII. Het vuur, dat niet >"~dt
uitgebluscht IVV. Oost-Indische Heeren en Dames. VI. Nederlandsche Dames en
Heeren. VII. Drie Reisschetsen. VIII. Jednnette en Juarito, en Novellen. IJ. Het
Jverloren Kind. X. De familie Muller-Belmonte. XI. Een schitterendfe Carrière. (Z. Z.)
Mimiu»
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie. I
Mijnheer de Redacteur
Uw Dw. Dienaar
D. SCHOLTEN.
/Wordt vervolgd./
m
ag-
WÊÊÊÊÊM
