el Land van Hrusden en Altena, de Langstraat en de Itommelerwaard.
TWEEDE BLAD.
r ™"*n be*in'ieD-
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
M 1263. ZATERDAG 16 DECEMBER.
1893.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.00.
Franco per post zonder prpsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien wor len tot Dinsdag- eii Vrijdagmor
gen ingewacht.
VERVOLG BUITENLAND.
Gisreren en eergisteren hebben in Enge
land geweldige stormen gewoed, die vooral
in het zuideljjk gedeelte des lands en in
het Kanaal nog heviger waren dan de
stormen van de vorige maand. Te Londen
was de kracht van den orkaan op sommi
ge oogenblikken zoo groot dat de menschen
er door opgetild werden. Aan daken, schoor-
steenen en plantsoenen werd groote schade
aangericht.
Verschillende schepen vergingen, bjj Ply
mouth sloeg een sloep van ëen oorlogs
schip om, waarbij 5 matrozen verdronken.
De te New-York verschijnende World*
ontvangt uit Panama een dépêche, volgens
welke de oorlog tusschen Peru en Ecuador,
naar aanleiding van het geschil betreffende
de afbakening van de grenzen, zeker te
verwachten is. Het wordt waarschijnlijk
geacht, dat de vijandelijkheden nog deze
S VERVOLG BINNENLAND.
Uit de memorie van antwoord op de be
grooting van waterstaat bljjkt, dat wettelijke
tjjdregeling door den Minister onnoodig ge
acht en het behoud van Greenwichtijd voor
gestaan wordt.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft goedgevonden, met ingang van 14
dezer het verbod van het vervoer van
^schapen, bokken en geiten, versche huiden,
onbewerkte wol, klauwen, vleesch, mest
en allen ander afval van genoemde dieren
uit of naar de gemeenten Dordrecht en
Dubbeldam op te heffen.
De »Times« meldt, dat de twee stoom-
booten, welke de Great-Eastern-spoorweg-
maatschappij in het voorjaar tusschen Har
wich en Hoek van Holland in de vaart
zal brengen, ^Amsterdam* en Berlijn*
zullen heeten. De directie der Duitsche
Staatsspoorwegen zal dadeljjk corridor-trei
nen naar Maasmonde laten loopen.
De collecte, door een der Kamerleden bjj
zijn collega's gehóudén ten behoeve van de
nagelaten betrekkingen van verongelukte
visschers te Wierum, heeft f 400 opge
bracht.
Dezer dagen geraakte de dienstbode van
den landbouwer Bonke te Lattrop, gem.
Denekamp, met hare rokken tusschen de
dorschmachine, waardoor zij eenige malen
werd medegesleept. Binnen weinige oogen
blikken was zij een lijk.
Gisterenmiddag waren te Amsterdam een
paar sjouwers aan het zaad lossen uit een
schip in het Westerdok. Een hunner, Auton
Bakker, kreeg van den stuurman een stuk
vleesch, dat hij juist wilde opeten, toen hij
den kapitein zag aankomen. Meenende, dat
hjj iets ongeoorloofds deed of om welke
andere reden ook, Bakker wilde het vrij
groote stuk haastig doorslikken, met het
noodlottig gevolg dat hjj stikte.
De ongelukkige laat eene weduwe met
zes kinderen na.
De Rechtbank te Amsterdam veroordeelde
den sociaal-democraat Bos tot 9 maanden
gevangenisstraf, wegens het werpen met
een steen naar de politie op het Spui, na
afloop der vergadering in »Plancius,« waar
Yan Kol bet woord voerde. Twee anderen
werden tot 4 maanden veroordeeld.
De Rechtbank te Maastricht heeft J. B.,
wonende te Sittard, thans gedetineerd, die
bjj de lotii g voor de nationale militie zjjn
mt de-loteling Daniels een messteek aan
het hoofd heeft toegebracht, aan de ge-
yolgen w- arvan deze is overleden, veroor
deeld tot 4 jaren gevangenisstraf.
Uit Amsterdam wordt aan de »N. R.
Ct.« gemeld, dat een weldadig stadgenoot
daar op het oogenblik voor een bedrag
van tien duizend gulden voor schoenen en
kleeren voor behoeftige schoolkinderen laat
vervaardigen. Deze voorraad wordt dan in
het begin des volgenden jaars door be-
bemiddeling der Vereeniging Kindervoe
ding* verdeeldzoo zullen om te beginnen
in Januari ter beschikking van elke lagere
school der le klasse worden gesteld 16 stel
kleederen en 8paar schoenen. Eenige scholen
zullen daar bjj als depots dienen, tervsjjl
een damescomité zich met de uitreiking
zal belasten.
Te St. Anna-Parochie was in den laatsten
tjjd brand aan de orde van den dag.
Volgens machtiging van den minister is
door den officier van justitie te Leeuwarden
eene som van honderd gulden uitgeloofd aan
dengene die voldoende aanwijzing kan geven
omtrent de personen die de laatste branden
aldaar hebben gesticht. Officieel wordt dus
ook erkend, dat alleen kwaad opzet de oor
zaak kan zjjn. Tot nu toe schjjnt er weinig
meer licht te komen in deze treurige zaak.
Het is te begrjjpen dat ieder persoonlijk
en de politie voor allen waakzaam is. Het
licht, dat men een geheelen nacht door op
vele boerderjjen ziet schjjnen, bewjjst, dat
er voldoende wordt gewaakt. Een land
bouwer zelfs er wordt beweerd, dat er
meer zullen zjjn past den practische
maatregel toe, zijn volk bjj nacht te laten
dorschen en overdag te laten rusten. Andere
landbouwers schaffen zich buldoggen aan. De
rjjkspolitie is versterkt, de kring der aldaar
gestationeerde brigade maréchaussée, die zich
ook uitstrekt over de gemeente Ferwerdera-
deel, tjjdelijk ingetrokken tot de dorpen
St. Anna- en St. Jacobi-Parochie. De ge-
heele rjjkspolitie is ter beschikking gesteld
van den bnrgemeester, en met dezen aan
het hoofd bjj nacht buitengewoon werkzaam.
Ook de gemeente-politie heeft een zware
taak, terwgl bovendien nog nachtwachters
zjjn aangesteld. Het dorp bljjft den ge
heelen nacht door verlicht, terwjjl ieder
verplicht is 's avonds na half twaalf op aan
vrage der politie zich voor deze te verklaren.
Natuurljjk zijn al deze maatregelen eene
groote geruststelling voor de ingezetenen
het is er echter nog verre af, dat de al-
gemeene gejaagdheid en zenuwachtigheid
voorbjj is.
Aan het tjjdschrift »L'Ami de la Maison*
ontleenen wij hei volgende o. i. ook voor
ons land belangrjjk bericht:
»In Schotland vindt men een groot aan
tal dorpen en kleine stadjes, die geheel be
staan uit visschersgezinnen, alwaar ge
durende de laatstverloopen dertig jaren eene
groote verandering heeft plaats gehad. Eer-
tjjds waren er tal van kroegen in die ge
meenten en was de groote meerderheid der
mannen er min of meer verslaafd aan de
dronkenschap. Zij geloofden algemeen, dat
de alcoholische dranken onmisbaar waren
bjj het volbrengen van hunnen dikwjjls zoo
zwaren en vermoeienden arbeid. Doch tegen
woordig vindt men er geen kroegen meer.
De verkoop van sterken drank is er bjjna
onbekend, terwijl de welvaart en het geluk
der bevolking aanmerkeljjk zjjn toegenomen.
Bemanningen van zes tot acht koppen
steken geregeld in zee met de sloepen en
leggen een afstand van twaalf tot vjjftien
mijlen af, zonder een droppel alcohol aan
boord, maar wel voorzien van thee en koffie.
In een dorp van 800 zielen vindt men, met
uitzondering van een idioot, geen enkelen
behoeftige en derhalve behoeven er ook geen
belastingen geheven te worden ten bate der
armen. Te Fossel-Park, met 6000 inwoners,
vindt men geen enkele kroeg, geen ernstige
misdaden, een enkelen politie-agent en geen
gevangenis.
In de Schubdevi8chsteeg te Rotterdam
is een 15-jarig meisje uit Heerjansdam,
dat nit het ouderljjke huis was wegge-
loopen, door de politie aangehouden. -
Onder Blokker is een man, die uit een
sloot water wilde putten, voorover daarin
gevallen en jammerlijk verdronken. - Te
Zaandam is bjj het aankomen van een boot
een schipper uit Krommenie in het water
geraakt en daarin omgekomen. - Een
stier heeft te Woerden een boerenknecht
twee keer op de horens genomen en tegen
de zoldering geworpen. Hjj viel bjj den
tweeden keer in de krib en werd toen gered.
De man had onlangs het dier mishandeld. -
In de Albert Cuijpstraat te Amsterdam is
een vrouw, die bezig was haar glazen te
wasschen, uit het raam gevallen en op den
trottoirband in haar tuintje neergekomen.
Kort daarna overleed zjj.
Durgerlijke Stand.
Heusden, van 7 tot 14 Dec.
Ondertrouwd Johannes Kolen, 20 j. en
Elisabeth Petronella Braat, 19 j.
Geboren: Godefridus, z. v. G. v. d. Wens
en M. v. d. Wiel; Leonardus Antonins, z. v.
L. van Mierlo en M. Brands; Pietronella
Josephina, d. v. P. J. Loeff en E. de Beer.
Overlbden: Adrianus van Herpt, 43 j.,
echtg. van Goverdina Brujjstens; Johanna
Piron, 81 j., wed. van Adrianus van Herpt.
Almkerk, van 7 tot 13 Dec.
Ondertrouwd: Dirk Schouten, 25 j., en
Maria Sterrenburg, 20 j.
Geboren: Cornelis, z. v. Hendrikus van
der Meijden en Johanna Vink; Leendert,
z. v. Peter Hendrikus Rombout en Belia
KouwJohanna, d. v. Zeger Bax en Anna
PrujjsenWillem, z. v. Coenraad Gjjsbert
Noorloos en Johanna BiesheuvelGeertruida,
d. v. Geertruida Schouten.
Overleden Peter Reinier Johan Reumer,
3 j-
A.floop Aanbestedintr^u.
Aan het ministerie van waterstaat, handel
en ng verheid is Woensdag aanbesteed
lo. Het maken van zes kribben en het
verrichten van bagger werk, tot verbetering
van de rivier den IJsel, boven het kasteel
Nijenbeek, tusschen de kilometerraaien
LXXV en LXXVI der herziene rivierkaart.
Minste inschrijvers H. van Anroojj Jzn.
te Nieuwaal en A. J. Vermeulen te Ngmegen,
voor f 5888.
2o. Het onderhouden van en het uit
voeren van herstellingen en vernieuwingen
aan de schutsluis te Sint Andries met daar
toe be'noorende werken, van 1 Januari 1894
tot en met 31 December 1896, beboorende
tot de werken van de rivier de Waal.
Minste inschrijver G. W. v. d. Bosch te
Rossum, voor f 2747 per jaar.
3o. De uitvoering van baggerwerk in de
Boven-Merwede.
Minste inschrijver A. Volker Lz. te Slie-
drecht, voor 12.2 cent per M'.
4o. Het maken van werken tot verbete
ring van de rivier de Maas, tusschen de
kilometerraaien 177 en 179, onder de ge
meente Overnsse)t (prov. Gelderland) en
Grave (prov. Noord-Brabant).
Minste inschrjjver Tb. Hillen te Grave,
voor f 20.680.
5o. Het aanbrengen eener verdediging
langs den rechteroever van het riviervak
flagoortÜongermond, tusschen de kilo
meterraaien 48 en 51, gemeente Waspik
en Raamsdonk, (prov. Noord Brabant,) be-
hoorende tot het onderhoud der werken tot
verlegging van den Maasmond.
Hoogste voor het Rijk voordeeligste
inschrijving was die van C. Boelhouwer te
Giessendam, die aanbood te maken 2223
strekkende meter verdedigingswerken.
Het maken van eenen afsluitdam voor
bergplaats van baggerspecie in het open Y
bjj Schellingwoude en het afzanden der
gronden bestemd voor aanlag van eene vis-
schershaven te IJmuiden. Raming f 203,600.
Ingekomen waren vijf biljetten. De minste
inschrjjver was H. O. Biegering, te Groen-
loo, voor f 196,000.
Vanwege de genie te Haarlem werd
aanbesteed: het maken en wjjziging van
aardwerken voor het fort bjj Velzen. Ra
ming f 35000. Minste inschrijver de heer
J. v. d. Plas, te Hardinxveld voor f 28600.
Aan het gebouw van het Provinciaal
Bestuur van Zuid-Holland is aanbesteed:
Het drie-jarig onderhoud van de groote
en andere Rijkswegen in de prov. Zuid-
Holland, in 9 perceelen, dienst 18941896.
Minste inschrijvers waren voor: le per
ceel G. J. C. de Klejjn te Arkel, voor f 5189
2e perc. H. Jongenburger te Waddingsveen,
voor f14.880; 3e perc. L. de Boo te
Vrijenban, voor f 14.794.50; 4e perc. G.
Beukelman te Zwartewaal, voor f 6419
5e perc. L. den Hoed te Wassenaar, voor
f17.530; 6e perc. P. J. Dubbelman te
Dordrecht, voor f 33407e perc. P. J.
Dubbelman te Dordrecht, voor f 10.980;
8e perc. J. Roskam Cz. te Sliedrecht, voor
f 13.365; 9e perc. D. Varkevisser te Over-
schie, voor f 2389alles per jaar.
Lond- en Tuinbouw enz.
Het is ons een aangename taak ditmaal,
in plaats van te gaan grasduinen in tjjd-
schriften uit den vreemde, eens wat nieuws
van eigen bodem onder de aandacht onzer
lezers te kunnen brengen. In de eerste
plaats noemen wjj de aanzienljjke verbetering,
door den heer Bertels van >de Biezen* in
de door hem uitgevonden wijze van groen-
voederpersen uitgebracht.
Bjj het persen van groen voeder toch gaat,
volgens analyse van prof. Fried Albert te
Berlijn, vooral bjj hooge temperaturen, orga
nische stof verloren en vormen zich, wanneer
de verhitting wat lang duurt, ammoniak ver
bindingen, waardoor het ruw eiwitgehalte
weliswaar aanzienlijk toeneemt, maar ten
koste van het verteerbaar eiwit.
Bjj de proeven, met geperst gras en ge
perste klaver genomen, was dat het geval
bjj mais echter waar wellicht de tem
peratuur eerder gedaald is had juist een
tegenovergesteld verschjjnsel plaatshet ver
teerbaar eiwit in de droge stof persvoeder
4-58 pCt., tegen 4.08 pCt. in de droge
stof van versche maïs.
De proefnemingen met het bereiden van
persvoeder zjjn echter in Duitschland, vol
gens prof. Albert als niet gelakt te be
schouwen, ja, staan verre achter bjj de
slechtste resultaten die men hier te lande
heeft verkregen, immers 40 procent ging
door verrotting aan de kanten verloren,
zoodat noch deze proeven, noch de analysen
als standaard of als voorbeeld kannen
dienen.
De neiging, die men bjj sommige men
schen opmerkt, om alles, wat uit het buiten
land komt, als beter te beschouwen en tot
voorbeeld te willen stellen, ook al staan de
resultaten beneden de slechste uitkomsten,
binnen onze grenzen met geljjksoortige proef
nemingen verkregen, is bepaald te betreuren.
In 1889 werd door den genoemden heer
Bertels ontdekt, dat door het 25 a 30 cM.
hooger opzetten en later glad afsnjjden der
kanten, van den pershoop aan de zjj vlakken
nie s door verrotting behoefde verloren te
gaan, als het geperste voeder maar vocht
genoeg bevatte; dat vocht toch moest langs
den buitenkant afdruppelend, van zelf hard
worden en den invloed van de buitenlucht
keeren.
Thans vindt men op de Biezen weder één
vierkante en een ronde pers van circa
300.000 Kg. inhoud, waarbjj weer niets
verloren is gegaan. De pershoop snjjrogge,
die wij er dezen zomer aantroffen, is thans
geopend, en hoewel op het voeder niets is
aan te merkeu, is hier toch eenig verlies
te constateeren, wjjl door de geheerscht
hebbende droogte het watergehalte van de
snjjroggeu niet zeer groot was, en dus de
zijvlakken door het uitdruppelende vocht
niet voldoende gesloten waren.
Blijkbaar was men dus nog afhankeljjk
van invloeden van buiten, eene zaak, die
altjjd nog het inkuilen en ook het persen
van groenvoeder in den weg heeft gestaau,
ondanks de wetenschap, dat persvoeder in
waarde verre boven hooi moest verkozen
worden. Maar de verliezen waren dan ook
te aanzienljjk, hetgeen ook duideljjk bljjkt
uit de boven aangehaalde proefnemingen
in Duitschland.
Ook de persvoeder-bereiding volgens het
systeem Bertels ging bjj gewassen met te
weinig vocht en vooral bjj kleine hoopen
nog altjjd gepaard met eenig verlies in
massa aan de buitenkanten en tevens, bjj
de tot dusverre niet te vermjjden lang
durige hooge temperaturen, ook in voedings
waarde, tengevolge van de vorming van
vluchtige ammoniak-verbindingen.
De rusteloos onderzoekende geest van den
heer B. heeft naar een middel gezocht, om
ook die beide bezwaren op zjj te zetten en
het vraagstuk der algeheele conserveering op
te lossen. Yoor de kostbare silo's en persen
gaf hg reeds de eenvoudige Bertels' groen-
voederpers in de plaats, die weinig of niets
kost en door iederen boer kan worden opgezet.
Thans is ook door hem het middel gevonden
om elk verlies aan massa en voedingswaarde
in den hoop tegen te gaan. Daardoor wordt
lo. de bederf-veroorzakende zuurstof bui
tengesloten, zoodat de buitenkanten geheel
onaangetast big ven, en 2o. de mogelgkheid
geboren, om de hoogste temperaturen on-
middelljjk te kunnen doen dalen, zoodat
van het vormen van vlnchtige ammoniak-
verbindingen geen sprake meer behoeft te
zjjn en waardoor dus, volgens de analyses
van Albert bjj maïs meer verteerbaar eiwit
wordt verkregen.
Het middel, door den heer B. gevonden,
is weer even eenvoudig en weinig kostbaar
als de pers zelf, zoodat ieder het gemakke-
ljjk in toepassing kan brengen. Te gelegener
tijd zal de uitvinder daaaromtrent nadere
bjj zonderheden openbaar maken, zoodat wjj
ons thans tot de eenvoudige mededeeling
van het feit moeten bepalen.
Nu wjj toch over den heer Bertels spreken,
komen wjj er van zelf toe, eenige woorden
te wjjden aan het werkje >de goudmgn
voor het landbouwbedrgf* van zgne band,
waarin hg een vrg gedetailleerde beschrij
ving geeft van de wjjze, waarop door hem
de groenvoeder- en wisselbouw wordt in
practjjk gebracht en waarin tevens op tal
van andere voor den landbouwer wetens
waardige zaken de aandacht wordt gevestigd.
De prjjs f 1.60 is niet laag te noemen,
maar daartegenover staat, dat men in een
kort bestek heel wat te lezen vindt en dat
de practgk geheel aan 't woord is, waar
van den eigenljjken landbouw sprake is.
Men treft er in aan:
lo. Een aanwjjzing, hoe op klei-, hooge
en lage zandgronden enz. genoeg kracht-
voeder voor 3 4 koeien per H.A. kan
gewonnen worden, zoodat het voederen van
ljjn- en raapkoeken des winters overbodig
wordt en de grond geljjktjjdig verbeterd en
in goeden staat wordt gehouden.
2ö. Een handleiding óm, zonder eenige
kosten hoegenaamd, door persen dat voeder
voor den winter te bew&ren.
3o. Een opstel over onderlinge veever-
ze'kering met Staatssubsidie ten bedrage van
de som, die thans voor het weren van be-
smetteljjke ziekten wordt uitgegeven en
waardoor alle grenzen voor ons vee ge
opend zullen bljjven, zoodat de boer zjjn
vee steeds voor hoogen prjjs zal kunnen
verkoopen.
4o. Een en ander oyer heide-ontginniug en
5o. Een beschouwing van vrjjhaudel of
protectie voor den landbouw en de industrie
op eigen bodem. (Slot volgt.)
BOEKAANKONDIGING.
Het nieuwste op het gebied der jongste
uitgaven zijn:
le. De Groote Leercursus voor Zelfon
derricht, bevattende Fransch, Engelsch,
Duitsch, Nederlrndsch, Handelsaardrjjks-
kunde, Steilschrift, Boekhouden en Handels
relieven.
Die zgne winteravonden nuttig wil door
brengen, neme deze allen of althans één
dezer werken in behandeling. Uitvoerige
prospectussen zjjn bjj den Uitgever dezer
Courant te bekomen.
2e. De goedkoope geïllustreerde uitgave
der Werner-Serie, vertaald door Hermine.
Die gedurende de winteravonden eene
aangename en degeljjke verpozing zoekt,
schaffe zich deze werken aan. (Zie adver
tentie)
3e. De Wet op de Bedrijfsbelasting
(Schuurman's Editie).
Deze uitgaaf liet lang op zich wachten;
doch wint het nu ook in volledigheid van
de andere uitgaven.
Ieder die méér dan f 600 jaarljjksch in
komen heeft, schaffe zich deze wet aan,
met wier in werking treding op 1 Mei a.s.
de patenten hebben afgedaan.
RECLAMES.
Bjj de groote vooruitgang der verlich4
tings-artikelen komt zeker een eerste plaat*
toe aan het Gasgloeilicht.
Immers, wanneer men dat aanwendt, heefl
men le prachtig licht, 2e 50 pCt. besparing
Mocht nu de eerste uitgaaf öetrekkeigii
Ell W SBH A©
