el Land van [lensden en Alteiia, de Langstraat en de Bommelerwaard.
EERSTE BLAD.
fante Ursula's ongeluk
M 1285.
PRINCIPEN.
FJ UILLETON.
UitgeverLi. J. VEERMAN, Heusden.
Z ATERDAG 3 MAART.
1894.
VOOR
Git Dj>ui verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsve.hooging. Afzonderlijke
■■bummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor
gen ingewacht.
gelduit alle deelen des lands. Bij alle z.g.
weezenvrienden staat de stichting zeer hoog
aangeschreven, maar zelden daalt een be
middeld weezenvriend ten grave, in zijn
testament een overtuigende som gelegateerd
te hebben tot instandhouding vanNeerboscb.
Nu is een van des directeurs principen
Ziedaar een groot woord, dat niet zelden nooi te vreèzen, daar wat hp noodig heeft,
als dooddoener dienst doet. de Heer te zjjnen tjjd geven zal.
»Mjjn principe is nooit iets te geven, dan Dat is geloofsvertrouwen, dat we iedereen
aan de daarvoor gestalde mannen*, zegt een toewenschen. 't Is inderdaad een zegen,
onwillige, wanneer men lieiu aan boord vooral voor een arjn mensch, te kunnen
komt om steun voor een verarmd gezin. gelooven dat de Heer te zjjnen tjjd het wèl
»Volgens mjjn principe moeten de kin- maken zal. Het zal hem zjjn tot ongemeene
deren bij de ouders het middagmaal ge- troost in dagen van armoe en ellende,
bruiken*, zeggen de gegoeden te Zierikzee,Maar wat zondt ge zeggen van iemand,
wanöeer de onderwjjzers om een gave voor die onbezorgd van de hand in den tand
kindervoeding komen. leefde en opmaakte wat hij ontving, zich
>Ons principe is, dat onderwijzers wel des avonds niet meer herinneren kon, wat
doen zullen, de principe van de tegen- hij den afgeloopen dag heeft uitgegeven en
standers te ontzien en zich van pogingen den volgenden dag maar weer aan 't uit-
om arme scholieren den maag te vullen te geven begon zonder de zekerheid dat hij
onthouden*, zegt de schoolcommissie in 't i wel genoeg ontvangen zal, geen andere
zelfde stedeken. zekerheid dan deze: de Heer zal 't mij
O, die principen! Als we daaraan denken, doen toekomen? Zoudt ge niet zeggen dat
lan is 't ons te moede alsof we in een dit zorgeloosheid in den hoogsten graad is
Apotheek staan, waar de nenszenuwen aan- en dat men zoo iemand wel allerminst ver-
edaan worden door allerlei prikkelende
eureu, die men niet thuis kan brengen,
aar staan op zaiver afgestofte boorden
itte potten en elk van hen draagt zjjn
pschrift
Adeps Suilles.
Flor. Pyrethri rosei pulv.
Flor. Chamom. rom.
Vraagt men den eigenaar naar de be-
jekenis dezer geheimzinnige letters, dan
lomt men er achter, dat het eerste reuzel
het tweede insecten poeder, het derde
tfoote kamillen.
Welke klinkende natnen en welke een
voudige dingenZoo ook is principe een
eel mooie term voor iets doodgewoons, voor
its dat soms nog minder waarde heeft dan
?lor. Pyrethri rosei pulv.
Uit hei rapport, uitgebracht door de Neer-
sosch-comruiseie, bljjkt dat ook de heer Joh.
an 't Lindenhout op principen rijdt. Wan
eer dit nu maar dieren zjjn, die goed in 't
leesch zitten en bij nauwkeurige beschou
wing waard zjjn bereden te worden, nu dan
i daar niet veel tegen in te brengen. Van 't
Andenhout is hoog genoeg in de wapens
>m zich die' weelde te veroorloven.
Laten we een jpaar voorbrengen.
Ge weet, Neèrbosch trekt ontzagljjk veel
(6
Reeds zes maanden duurde de belegering
bn als door één wonder was Louis nog
altjjd gezond en opgewekt. Der ontzettende
bestorming op den groenen heuvel was hjj
gelukkig ontkomen, en aan de bloedige
.anvallen tegen de witte werken eveneens,
daarna echter heten plotseling alle tijdingen
ich wachten;
Ursula was in onbeschrijflijken angst,
ederen morgen en iederen avond verbeidde
zij den brievengaarder als een Messias,
»mar hij bracht nog slechts onbeteekende
-rieven. Drie weken verliepen. Mijnheer
hévot zelf was bezorgd en redeneerde:
Zou de windbuidel waarachtig een helden-
ocd gestorven zijn?* »Ue Minister van
Oorlog ontving rapport over den toestand
Ier troepen, en de bezorgde voogd begaf
ich naar het Ministerie, doolde daar een
ur lang in corridors en kanselarijen rond,
ot geheel uitgeput bjj een onderge-
cbikten beambte kwam, die hem, na een
blangs opgeniaukte lijst geraadpleegd te
ebben, de volgende lakenieke mededeeling
erfctrt^te: »Lonis Sylvain Exupère de
iïieux vermist sedert deD nacht van
T.
Uèt-duizelde Louis' voogd voor de oogen
oor zjjn geest verrees een bleek gezicht met
trouwen mag?
De heer Van 't Lindenhout dekt met
dit geloofsvertrouwen al zjjn finantieele
fouten. De boekhouding van Neerbosch
stfiat nog beneden die van den minstbe
klanten kleermaker en toch loopt dé jaar-
lijksche som over duizenden. Verantwoor
ding te doen van de toegestroomde gelden
is hem dan ook ten eenenmale onmogelijk.
In de plaats daarvan geeft hij een principe.
Dat Neerbosch nu juist geen hemel op
aarde is, mag als bekend verondersteld
worden. Koddig is het in het rapport te
lezen wat de heeren commissieleden al
zoo samengeflanst hebben om den indruk
te geven dat 't toch niet zoo erg is als
verteld wordt. Zoo vindt men onder één
opschriftReiniging, van achteren af ge
lezen onreinheid door wandgedierte komt
nu en dan voor. De kinderen worden bjj
dozijnen om beurt in een kuip gewasschen,
zonder dat 't water ververscht wordt. De
verschooning is gebrekkig. Zindeljjkheid
en reinheid laten weinig te wenschen over.
Welk sterveling, die lezen kan, rjjmt dit
samen?
Op dit en nog veel meer, ook op de
strenge strafoefeningen gewezen wordende,
strakke oogen, die hem verwijtvol aan
staarden, en een luide stem in zjjn ge
weten bulderde hem toe: »Jjj hebt hem
zoover gebracht!* Hjj sprak zich zeiven
verstand in en zeide: Voor den duivel!
De man had mjj anders mjjn kind onge
lukkig gemaakt.* En toch was zijn hart
een diepe wonde geslagenzjjns ondanks
was het hem bang te moede!
Ursula behoefde niet te vragen, een blik
op den vader was voldoende, om haar heur
ongeluk te doen beseffen. Met een door
dringende gil: »Hjj is dood!viel zjj in on
macht, zonder op haars vaders vertroosting
te letten»Neen; slechts vermistwellicht
vindt men hem weer. Wie weet, of hjj niet
in gevangenschap is?«
Geruitnen tijd zweefde zij tusscben leven
en dood, en juist was zjj eeu weinig bekomen,
tot de kanonnen van den Invalidendom
donderend de inneming van Se'oastopol ver
kondigden. Nog altijd vleide zij zich met
een flauwe hoop en dacht, dat misschien
toch nog tjjding van hein kon komen.
Maar niets volgde alles bleef stom. Als
zeker werd aangenomen, dat Louis op het
slagveld bjj Sebastopol den heldendood ge
vonden had.
IV.
Van nu af beschouwde Ursula zich als
weduwe en hulde zich in rouwgewaad.
Vergeefs trachtte haar vader haar te troosten
af te verstrooien, ,al zjjn bemoeiingen wees
zij koud en gevoelloos van de hand, zoodat
de goede man van alle verdere pogingen
afzag. Maar innerljjk gevoelde hjj een met
bewondering gemengden eerbied voor deze
smart, welke niets kon kalmeeren. Zjjn
antwoordde de directeur met een principe,
die splinternieuw is en wel waard iets nader
overdacht te worden.
>Ziet, mjjne heeren,* zei hjj, Neerbosch
behoeft geen modelinrichting te worden.
Ik stel me tevreden mjjn verpleegden te
brengen in een omgeving, die zoo min
mogeljjk afwjjkt van die, waarin ze groot
gebracht zjjn, en die altjjd nog iets minder
moet bljjven, dan die heq in later leeftjja
wacht. Zoo alleen zullen ze daar bevredi
ging vinden.*
Met andere woorden: ze hebben 't op
zijn zachtst uitgedrukt niet best gehad. Hier
behoeven ze 't ook niet zoo malsch te
hebben, want 't zou ze later maar af
vallen.
Dit staaltje van onbarmhartigheid noemt
de commissie menschenkunde. Zou ze niet
gevoeld hebben dat met dit principe alle
mogeljjke slechte opvoedingstelsels veront
schuldigd kunnen worden?
Met dit principe gewapend kan men zjjn
eigen kinderen of die, waarover men ge
steld is, het leven tot eén hel maken en toch
gerust het hoofd neérleggen, want ze mogen
het thuis immers niet beter hebben dan ze
't later zullen krijgen?
Hiermee zijn alle ouders, die hun kinderen
afbeulen, verontschuldigd; idem alle wees
vaders, die ze op stokslagen en beschimmeld
brood onthalen; idem allen, die hun kroost
ongereinigd en ongezuiverd laten ronddolen.
Het woord principe is een welklinkend
woord. Dat welklinken ligt 'm echter aan
den mond, die 't uitspreekt. Er zjjn edele
zielen, die naar edele principen handelen.
Er zjjn eenvoudige zielen, die naar zeer
zuivere principen te werk gaan. Maar er
zjjn menschen, voor wie men op zjjn hoede
moet zjjn als ze met principen komen aan
dragen. Ons hart bloedt wanneer we aan
de bleekneuzige Neerboschenaartjes denken,
die gevoed worden neen dat is 't woord
j niet, die gestald en gevoed worden onder
inwerking van principen, als waarvan we
thans een paar aan de tand gevoeld hebben.
Buitenland.
Volgens den Figaro* heeft de graaf
Parijs, die zoo vele jaren groote geldeljjke
offers heeft gebracht voor zjjne zaak en voor
het bjjeenhouden zjjner partjj, na de ver
kiezingen van 1893, toen er van de 350
royalistische candidaten, die er waren ge-
dochter steeg in zjjn achting en hij begon
haar van lieverlede als een heilige te be
schouwen. Steeds gewaagde hjj slechts met
zwakke stem van datgeen, wat de familie
Ursula's ongeluk* noemde, als vreesde
hjj, gehoord te wordengeheel het huis werd
duister en zwijgzaam, als drukte er een cen-
tenaarslast op.
Iederen dag ging Ursula ter kerke, om
voor de ziel van den geliefde te bidden. Zjj
.had een geheel bidvertrek voor hem in ge-
reedheid gebracht en in haar kamer hield
zjj voor de daguerrotype met den door Louis
meegebrachten, nu verwelkten bloemkrans
I lange alleenspraken en beweende haar in
den kiem gesmoorde liefde.
Voor haar vader was zjj een en al offer
vaardigheid en verpleegde hem tot zjjn laatste
ademtocht met een bewonderenswaardige
gehechtheid. Slechts iets bestond er dat zij
haatteen dit was het leger. Hetzelve ver
weet zij het verlies van haar verloofdehet
had hem haar ontrukt, om hem voor de
monden der kanonnen öüdèr dén kogelregen
te plaatsen, het had voor een dolzinnige,
dwaze zaak, menschen tegén elkaar in het
harnas gejaagd om in wilde slachtpartjj
elkander van het aardrijk te verdelgen, men
schen, v die élkander nimmer leed berokkend
hadden, en had haar dengene ontnomen, dien
zjj beweende.
Hatelijk en doelloos was het, dit leger,
onzinnig en afschuweljjk dit menscheljjk
mechanisme, dat zich, met vliegende vaandels
getooid, op den verdoovenden klank van
trommels en fluiten in beweging stelt. En
j dit alles met welk een doel? Om der vrouwen
den echtgenoot, den meisjes den verloofde,
den moeders de zoons te ontstelen! Was
steld, nauweljjks 3 of 4 openlijk de royalis
tische banier ontplooiden, zjjn plan de cam
pagne gewjjzigd. Dat wil zeggen tot 1897,
als wanneer er weer algemeene verkiezin
gen zullen plaats hebben. Zoo heeft hij
speciale secretarissen, die hjj aan het hoofd
der departementale royalistische comités
heeft gesteld, afgeschaftzoo heeft hjj bij
zondere personen afgedankt, die hjj zoowat
overal in Frankrjjk heeft gezonden om er
het goede woord te brengen en den strjjd
I levendig te houden in de vergaderingen die
hjj georganiseerd had. Zoo heeft hjj den
meesten dagbladen, die zjjne zaak verdedigen,
de subsidie onttrokken. Dit alles en nog
meer dagteekent van 1 Januari 1894.
I Het was niet naar den zin van zjjne be
taalde dienaren, en dezen lieten het niet
in hun schjjven aan 's prinsen gemachtigde,
graaf d'Haussonville, aan zekeren wrevel
ontbreken.
Sommige der vroeger door den graaf
van Parijs bezoldigde bladen hebben sedert,
tot groote droefenis van den pretendent,
zich van den prins afgewend. Zoo het
Journal de Roubaix, le Nouvelliste de
Lille,* die vroeger met groote letters zijne
instruction mededeelde, en die thans slechts
de encyclieken en de redevoeringen van de
republikeinsche rechter zjj de aan hunne lezers
opdisschen. Vele andere bladen in de depar
tementen evenzeer, die de Figaro* liefst
niet wil noemen. De pretendent heeft dan
ook in de departementen tegenwoordig
slechts de groote zuivere royalistische bladen,
waarop hjj geheel en al kan rekenen. Het
zjjn: de »Nouvelliste de Bordeaux* »l'Ex-
press du Midi* en »l'Eclair«, die te Mont-
pellier verschjjnt.
De meeste andere bladen, vroeger royalis
tische, zjjn »onaf hankelijke* organen ge
worden, of worden het thans. Zjj dringen
niet meer aan op een revolutie, maar op
hervormingen.
Alleen de »(!orrespondance nationale,*
onder leiding van den heer Emile Dufeuille,
is gehandhaafd. Dit blad wordt dageljjks
kosteloos aan alle departementale bladen
gezonden, die er van gediend willen zjjn
om er uit te putten.
Ook het bureau te Parijs van den preten-
tent, onder leiding van graaf d'Hausson
ville, heeft eene wjjziging ondergaan. Eenige
beambten hebben hun ontslag gekregen;
maar het bljjft eiken dag opengesteld voor
een ieder, die inlichtingen of raad verlangt.
zij op straat, zjj ging naar een andere zjj de,
wanneer zjj een soldaat in het gezicht kreeg.
Al wat roode kousen droeg en de sabels
liet rinkinken, verwekte haar afschuw. Toen
zjj in Saint-Mandé, waar zjj des zomers
woonde, tjjdens de verkiezingen een vuur
rood aanplakbiljet gelezen bad, waarop een
revolutionnair candidaat zjjn geloofsbelijdenis
kenbaar maakte en in geestdriftvolle taal
het den volke verkondigde: »Geen staand leger
meer1het land verdedigt zich zelve door
zjjn burgershad zjj te zjjnen bate bjj haar
leveranciers propaganda gemaakt en o. m. a.
ook de stem van den tuinier voor hem
weten te verwerven.
In den grond beschouwd, was het groot
zwart en weerbarstig schepsel een zielsgoed
meisje. Haar dienstboden vereerden haar en
haar zuster was haar innig verknocht. Ursula,
die tien jaar ouder was dan deze, had bjj
haar mét pjjnljjke nauwgezetheid de plaats
eener moeder vervangen, had haar groot
gebracht met zorgvuldigheid en liefde, en
had, toen haar opvoeding voltooid was, er
ook niet één oogenblik aan gedacht, haar
in egoïstische liefde het huwelijk te beletten.
Met groote wijsheid had zij haar echtgenoot
gekozen, die stilzwjjgend geheel het leger
moest verfoeien, niet eens tot de nationale
garde behoorde hjj, daar hjj wegens kort
zichtigheid finaal werd afgekeurd. Zjjn naam
was Emil Bernardzjjn fabriek van porse
leinen knóopen bevond zich te Charenton.
De wakkere, eenigszins zwaarljjvige jong
man boezemde ieder bjj den eersten oogopslag
de overtuiging in: »Die doet geen vlieg
kwaad!* en dit vertrouwen maakte bjj in
geen enkel opzicht beschaamd.
Deze korte, innemende persoonljjkheid
Van daar ook zal zeer zeker, vóór de alge
meene verkiezingen in 1897, het wacht
woord voor de royalisten uitgaan en pogin
gen worden aangewend om den moed der
ter neer geslagenen weer op te beuren.
Gisteren zou in de Fransche Kamer ge
handeld worden over de verkiezing van
Wilson, den bekenden schoonzoon van Jules
Grévy, wien vele knoeierjjen ten laste ge
legd werden. De conclusie van de commissie
van onderzoek luidde, dat Wilson als on
waardig uitgesloten diende te worden. Wil
son zelf zat alleen op zjjn bank. Zjjn ver
kiezing werd met 465 van de 467 stemmen
ongeldig verklaard.
In 1884 werden in Frankrjjk 289.600
huweljjken voltrokken, in 1890 269.300,
1892 290,300. Het aantal geboorten ver-
minderde elk jaar gemiddeld met 10.000.
Een hensche prins, Charles-Emmanuel-
Ernest-Alexandre-Arnold De Looz-Cörswa-
rem, in 1860 te Parjjs geboren, verloofd
met een Russische prinses, Alexandra Demi-
doff, wordt wegens oplichterpen op groote
schaal vervolgd. Overal had hjj groote ver
teringen gemaakt, geld opgenomen én, als
hjj het te warm kreeg, de plaat gepoetst.
Men denkt dat hjj thans in Amerika is.
De prins is van een zeer oude Belgisch-
Limburgsche familie.
In een dorp bjj de Wolga wordt een boer
tot het verlies zjjner burgerschapsrechten
veroordeeld. De rechter leest hem alles voor:
dat hjj niet meer tot oudste van het dorp,
tot getnige of jurylid kan worden gekozen
eindelijk dat hjj niet meer in het leger zal
kunnen dienen. Toen de rechter dat had
voorgelezen, stond de boer, die alles zwjjgend
had aangehoord, op, en vroeg: »Kunt u
mjjn zoon niet tot het verlies van dit laatste
recht veroordeelden?*
De anarchistische »Autonomie-Club« te
Londen ontving een dreigbrief, meldende,
dat zoodra één bom in Engeland springt,
de club oogenblikkeljjk in de lucht zal
worden gejaagd.
Uit Rome wordt gemeld, dat pastoor
Kneipp, op verzoek van den Paus onlangs
derwaarts gegaan, dezen volgens zjjn methode
behandelt. Leo XIII wordt eigenhandig
door hem gewasschen. Éveneens wordt kar
dinaal Monaco la Valletta dageljjks door
Kneipp behandeld.
scheen er toe geboren, om, wars van alle
beslommeringen, het leven slechts van de
lichtzjjde te leeren kennen. Hjj deelde de
vereering zjjner vrouw voor Ursula en liet
zich in de traditioneele klacht over haar
ongeluk* inwjjden, zonder derzelver be
teeken is aan eigen eritiek te onderwerpen.
Hjj had immers kannen zeggen, dat vele
mannen rin den oorlog omkomen, zonder
dat hunne brniden of weduwen zich met
weerzin van 's levens genietingen terug
trekken en den soldatenstand vervloeken.
Hjj had zelf een nicht, die eerst met een
majoor, later met een overste getrouwd was.
Hjj gaf er echter de voorkeur aan, zich
van elke eritiek der legende van Louis
Sylvain Exnpère's verheven martelaarsschap
te onthouden en gewende zich, met een
door smart bewogen gelaat bet hoofd te
buigen, wanneer op de jaarljjksche her-
inneringsdagen Ursula haar tranen den
vrijen loop liet. Haar had mevrouw Bernard
zeer lief, welk gevoel zjj beantwoordde en
waarin de geboorte eener dochter geen ge
ring aandeel droeg.
Èen dochterUrsula kon het van vreugde
uitschreeuwen. Zjj had er voor gebeefd, dat
het een knaap kon wezen, want knapen
kannen ten eenigen dage in de gelegenheid
komen uniform te moeten dragen. Zjj had
steeds haar zwager de grootste vereering
toegedragen, maar van af de geboorte dezer
vrouwelijke spruit verdubbelde zich haar
hoogachting. Bjj verschillende gelegenheden
gaf zjj deze zienswjjze ten beste. Ȇe fijn
gevoelige mannen zjjn zeldzaam, men moet
hen op prjjs stellen! Bernard is een zoo
danige!*
(Wordt vorvoiftL/
NIEUWSBLAD
dook"
GEORGE OH NET.