Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
P. de S.
Kapitein Ourson-IJzerhoofd.
FEUILLETON.
Uitgever: Ll. J. YEEEMAÏÏ, Heusden.
M 1310.
WOENSDAG 30 MEI.
1894.
70 OK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
co per post zonder prjjs vei hooging. Afzonderlijke
ners 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor
gen ingewacht.
tedenis*.
Habent sua fata libelli*, zegt een La-
sche spreuk. »Boeken hebben hun ge-
Welzeker, waarom zouden ze
niet De meeste hebben een zeer korte
e werden geboren, die geboorte werd per
dvertentie bekend gemaakt, doch niemand
ata notitie van het wicht. Zeer vele be
esten een zekeren ouderdom, zes weken,
ie maanden, een jaar zelfs, vervielen
aarna tot armoede en kwijnden weg. Een
^betrekkelijk klein getal, dat op zich zelf
esctouwd toch nog tamelpk groot is, weer
stond den tand des tjjds, werd van tijd tot
tijd herboren en overleefde zijn geestelijken
vader of moeder jaren, zelfs eeuwen. Dat
pn de goede boeken. Men kan niemand
zalig spreken voor zijn dood, men kan
geen boek een duurzaam leven voorspellen
"oorileer het zijn maker heeft overleefd.
Aleen deze laatste boeken hebben hun
fata, hun geschiedenis. Het zjjn niet alleen
de klassieken, de boeken in Fransche ban
den en leeren ruggen, er zijn ook kleine,
ci aanzienlijke werkjes, die een interessante
gesciiedenis hebben. Wij kennen de ge-
schielenis van een klein boekje, uit den
mond des schrijvers zelf. De man is thans
85 jtar oud en smaakt het voorrecht zijn
peunevrucht over de heele wereld verspreid
te zien en we willen, wat hij er van ver
haalt, hier na vertellen.
Heb was in 't jaar 1844, het Kerstfeest
Zadelde en Dr. Hoffman te Frankfort a.
iM. socht voor zijn twee kinderen een
^entenboek. Hg kon echter niets van zijne
tiding vinden. Na lang zoeken in allerlei
inkels kwam hij thuis en bracht een
irpfboek mee, dat hij zijne vrouw over-
kte met de woorden»hier heb ik, wat
j noodig hebben.Verwonder opende
het boek. »Maar dat is een leeg schrijf-
ek!« »Ja, mijn beste,antwoordde hij,
n daar zal ik "»n prentenboek voor onzen
ngea van maken
Hij zette zich nu in zjjn vrije uren aan 't
irk, doch had niet voorzien dat die arbeid
oveel moeite en tjjd kosten zou. Dikwijls
erweaschte hjj het er rnfee begonnen te
in. Hjj gebruikte voor de verzen en de
akeningen dezelfde pen en den gewonen
kt, maar toen hij aan 't kleuren begon,
'oeide de verf en den inkt in elkaar. Toch
tte hjj door, hij had tot grondbeginsel:
at begonnen is, moet voleindigd worden.
Je prentjes teekende hij luchtig en vluchtig
en de rijmpjes volgden achter elkaar als
GUSTAVE AIMARD.
vanzelf en zoo kwam de geschiedenis tot
stand.
Geheel uit de lucht gegrepen was deze
niet, althans niet die van den held uit het
boek. De schrijver was, zooals we reeds
opmerkten, arts, en had dikwjjls bij de be
handeling van kleine kinderen opgemerkt
dat moeders, om hun lievelingen handelbaar
te maken, ze dreigden met docters en schoor
steenvegers. Wanneer je te veel eet, komt
de docter en geeft je bittere drankjes en
zet je bloedzuigers aan!« Of: wanneer je
stont bent, komt de schoorsteenveger en
neemt je mee!« Wat is daarvan het ge
volg? Dat wanneer de docter aan het .bedje
van een ziek kind komt, dit begint te weenen,
te schreeuwen en te brullen, alsof het ver
moord wordt. Hoe is 't dan mogelijk de
temperatuur op te nemen, den pols te
voelen en 't lichaam te onderzoekenUren
lang wachten tot de storm bedaard is, kan
men toch ook niet!
»In zoo'n geval scheurde ik een blad uit
mijn notitieboek, teekende vlug een kleinen
jongen en vertelde dat die zijn haren noch
zijn nagels wilde laten snijden. De haren
groeiden, de nagels werden al langer, maar
hij bedankte ze te laten knippen. En steeds
ging mijn potlood voort haren en nagels
te laten groeien tot ten slotte van 't heele
prentje niets meer te zien was dan haar-
bnndels en nagels. Dat frappeerde den
kleinen bengel dermate, dat hij bedaarde en
toekeek en onderwijl onderzocht ik den pols
en wat ik verder weten wilde en het
doel was bereikt.
Dit prentje nu stelde den held van mijn
boek voor bekwam een plaats op de eerste
pagina, en daaraan ontleende het den titel:
Piet de Smeerpoets.
Het boek kwam aan den kerstboom en
mpn twee-en-een-halfjarige zoon was er mee
in de wolken. Eenige dagen later werd zjjn
zusje gedoopt en kwam mijn werk onder
de oogen mijner gasten. Dat moet je laten
drukken, 't zou zonde zjjn dit boek door
den jongen te laten verscheuren.*
Ik lachte er harteljjk om en zei dat ik
bedankte om prentenboekenfabrikant te
worden. Dergelijke verzoekingen kwamen
in de volgende dagen meermalen tot injj.
In dien tjjd bloeide een kleine letterkundige
vereeniging, door mjj en den musicus
Schnijder opgericht. In een kleine kamer
van een in het midden der stad gelegen
hotel kwamen we eens in de week samen.
We hielden zonderlinge bjjeenkomsten en
noemden onze vereeniging: »de baden aan
den Ganges.* Brahma heette de voorzitter de kwajongen is verder gekomen dan ik.
en Wischnu de secretaris. Hier toonde ik In heel Europa heeft hjj een vaderland'
mg n prentenboekendezelfde by valOnder j gevonden. Ik heb gehoord dat men hem
(16
Nogmaals verliepen er een twintig mi-
ïutende lichten naderden spoedig de
Taquine*, en nu kon men de booten
mdelijk zien.
»fe'chip aho!« riep een krachtige stem.
»Hola!« antwoordde le Poletais; »wie
.-.ijt gp en wat wilt gp?«
Broeders van de Kust!* riep dezelfde
-tem; »wp sturen naar de »Taquine« heen.*
»De naam van uw hoofd
L'Olonnais
De matrozen van de wacht trilden by
't hooren van dien naam, die onder de
Flibustiers zoo vermaard was.
»Komt op zyhernam le Poletais.
De lpn werd geworpen, om zoo te zeggen
in de vlucht gegrepen, en twee honderd
»yftig Flibustiers, tot de tanden gewapend,
klauterden als katten langs de wanden van
de »Taquine« en alle rusten aanvattende,
waren zij in eenige minuten op 't dek,
zonder zich in 't minst te bekommeren om
de booten, waarmee zp overgekomen waren
en die zp maar langs boord lieten drpven.
»Daar ben ik!« sprak l'Olonnais tot
Ourson.
»Dank u, broeder!* hernam deze, ter-
wpl by hem de hand drukte. »Gp zpt een
man van uw woord; nu, zoo als gij ziet,
ik wachtte u. Niemand heeft eenig ver
moeden daar ginds
»Niemand.«
»De heer d'Ogeron?*
Heeft er niet de minste gedachte van.*
»Zoo veel te beter; hoe doller de onder
neming is die wjj beoogen, hoe beter 't is
haar strikt geheim te houden. Kunt gp op
uwe manschappen rekenen?*
»Als op mp-zelven; ik heb ze kop voor
kop gekozen, de schroomvalligste onder
hen is nog een gevleeschde duivel.*
Opperbest, jongens,voegde kapitein
Ourson er bp, terwijl hp luider begon te
spreken en zich tot de nieuw aangekomenen
wendde, die zich in groepen op de loop
planken aan bakboord hadden geschaard,
»in den oorlog moet je 't nemen zoo 't
valt, binnen drie uur is 't dag, stuwt je
maar zoo goed 't kan en gaat slapenmet
zons-opgang zullen we nader praten.
De Flibustiers verwpderden zich zonder
dat ze hierop iets antwoordden, en daar het
allen echte zeerobben waren, hadden zp
binnen eenige minuten zich of in de booten,
óf onder de voorplecht, een plaats uitge
kozen, waar zp het scheepsbestuur niet in
het minste in den weg lagen.
De »Taquine« had haar koers vervolgd.
»Kom, volg me!« sprak Ourson tot
l'Olonnais.
Beiden begaven zich naar de kajuit,
alwaar zp langer dan een uur opgesloten
de leden was ook de boekhandelaar Löning,
die pas een zaak opgericht had. Deze wilde
het terstond meenemen en laten drukken.
Nu, in een wpnroes vergat ik mpn vroegere
weigering en antwoordde lachend: »wat
mp betreft, neem het mee. Geef mp f 80
en probeer je geluk!» Hp nam het aan en
zoo was ik 's nachts 11 uur met één slag
tot schrpver voor de jeugd gepromoveerd!
Myn kleinen jongen troostte ik met het
vooruitzicht spoedig twee nieuwe terug te
zullen krpgen, veel mooier dan het vorige.
Nu echter kwam de uitvoering. Mpn
vriend, de uitgever, was in zulke zaken
geheel onervaren. De prentjes werden ge
lithografeerd; ik moest echter voortdurend
den teekenaar bewaken, want hp had tel
kens neiging mpn eenvoudige figuurtjes te
idealiseeren. Ik drong hem trek voor trek
nauwkeurig te copieeren en ik corrigeerde
eiken steen.
Dan gaf ik den uitgever nog eenige prak
tische wenken. Kinderboeken, zeide ik,
moeten er solied uitzien, doch niet zpn;
ze dienen niet alleen tot bekpken en lezen,
ook tot verscheuren. Dat laatste behoort
ook tot de kinderlpke genoegens en daarin
ligt een voordëèl voor den uitgever. Kin
derboeken moeten niet geërfd, maar steeds
nieuw aangeschaft worden. Er moet der
halve een sterk bordpapieren dek om, maar
een zwakken rug. En dan moet het boek
goedkoop zpn, meer dan 90 ct. mag het
niet kosten. Dan zegt men»het kost niet
eens een gulden!* Vraagt men echter een
dubbeltje meer dan heet het: »dat ding
is veel te duur, dat kost een guldenDat
alles werd nauwkeurig nagevolgd en P. de
Sm. trad de wereld in. Er werden 1500
exemplaren gedrukt.
Ongeveer vier weken later kwam Löning
mp meedeelen dat we een gelukkige ge
dachte gehad hadden, alle exemplaren wa
ren verdwenen als een droppel water op
een gloeienden steen. Nu maakten wp een
formeel contract. Ik was in mpn aanspra
ken bescheiden, om den prps van 't boekje
niet op te drpven. Niemand was, dat kan
ik eerlpk verzekeren, over den grooten
aftrek meer verrast dan ik, dat had ik
me niet durven droomen. De afzet nam
met elk jaar toe en bedraagt thans na 47
jaren 6000 ex. per jaar. Ja, ik kan met
genoegdoening zeggen, de slungel heeft de
wereld veroverd, zonder bloedvergieten en
in Noord- en Zuid-Amerika, aan de Kaap,
in Indië en Australië ontmoet heeft. Hp
heeft allerlei talen geleerd die ik zelf niet
versta, want ik heb een Russische, Zweed-
sche, Deensche, Hollandsche, Fransche,
Italiaansche, Spaansche en Portugeeesche
vertaling in mpn bezit. Dat men hem in
Noord-Amerika lustig nadrukt, spreekt
van zelf.
De samenstelling van het boek is thans
ook geheel veranderd. In plaats van litho-
grafiën zpn houtsneden gekomen en een
aantal vlptige handen verdienen aan P.
een goed stuk brood.
Van de Duitsche uitgave is de 175ste
druk verschenen, van de Engelsche de 40ste.
Een smartelpke herinnering knoopt zich
aan mpn boek vast. Den knaap, mpn oud
sten, voor wien ik het schreef, heb ik op
27-jarigen leeftpd door den dood verloren.
Hp is te Lima, in Peru, waar hp een
Engelseh handelshuis vertegenwoordigde,
aan de gele koorts overleden.
Toch mag ik niet klagen. Mpn kinderen
en kleinkinderen hebben mp veel vreugde
geschonken en zelfs van den papieren on
deugd, den lichtzinnigen P. heb ik slechts
goeds ondervonden.
Het is een heerlpk gevoel zooveel dui
zenden in de gouden kindsheid vroolpke
uren verschaft te hebben, het troost mp
voor veel tegenspoed in 't leven.
Wat is nu in deze heele geschiedenis
bpzonders? Ik heb lang geleden geheel
toevallig een onaanzienlgk zaadkorreltje
gevonden en het op goed geluk in de aarde
gestopt. Het heeft wortel geschoten, is op
gewassen en een boom geworden, naar
welks bloesems en vruchten velen grppen
en onder welks schaduw ik nu als oude
man gemoedelpk zitten en uitrusten kan.
Buitenland.
en in een druk gesprek bleven.
Daarna zei Ourson zpn makker goeden
nacht en wierp zich geheel gekleed in zpn
kooi; wat l'Olonnais betreft, hp legde zich
maar eenvoudig op de planken neer, wik
kelde zich in zpn mantel, en weldra sliepen
beide zeelui zoo vast als steenen.
Omstreeks half vpf ure kwam de zon
eenigszins beneveld op; gedurende den nacht
was de wind meer en meer opgestoken;
de zee was woelig, de golfslag zwaarder
en het land scheen in het verschiet slechts
een graauwe wolk.
De »Taquine« werkte geweldigzp stampte
en slingerde, ofschoon zij slechts ter halver
steng, het marszeil, den kluiver, fok en
brikzeil voerde. Nochthans had zp breeden
wind en zeilde stevig door.
De kapitein klom op het dek; hp werd
door eenige zijner vertrouwdste vrienden ge
volgd, waaronder zich l'Olonnais, le Poletais
en Alexander, zpn Ipfeigene bevonden.
Pierre Legrand had om vier ure 's oeh-
tends de wacht overgenomen. De kapitein
raadpleegde het kompas, onderzocht het
tuig, en naderde toen Pierre, dien hij eenige
woorden in 't oor fluisterde.
De officier groette, bracht zijn fluitje aan
den mond en over het groote luik heen-
bukkende, riep hp met een stentorstem
»Alle hens op dek om de buitregeling
te hooren
Vpf minuten later was al het scheepsvolk
aan loef en lp op de loopplanken geschaard.
De avonturiers hoorden onbeweeglpk,
zwpgend toe, met de kolf van 't geweer
In El Escorial na op Madrid is den 7den
dezer maand voor de jury een strafproces
begonnen, dat sedert anderhalf jaar in
Spanje de grootste opgewondenheid heeft
veroorzaakt. De hoofdschuldige, Julian Gar
cia, ook wel El Chato genoemd, is een der
meest weerzin wekkende en wreedste mis
dadigers, die de erimineele kroniek der
laatste eeuwen kan aanwpzen. In het kort
komen de feiten, waarvoor hp terechtstaat,
hierop neer. Den 25 December 1892, vroeg]
een 4-jarige knaap Letro Bravo y Bravo,
op het dek, de handen kruislings over het
eind van den loop, met de oogen starend op
den bevelhebber gericht, die ietwat achter
den grooten mast stond.
't Was een vreemd schouwspel, die man
nen met gebronsd gelaat, vol geestkracht,
en zoo kalm, onbezorgd toeluisterend op
dat schip, 't welk op de onstuimige zee
werd voortgejaagd.
Hun los, eenvoudig gewaad kwam er
nog bp om het schilderachtig vreemde van
dit tooneel te verhoogen.
Hun geheele kleeding bestond uit een
klein linnen buis en een broek, die slechts
tot de knieën reikte; men zou, voor 't
overige, dat kleedingstuk van nabp hebben
moeten zien, om te bepalen of het van linnen
of eenige andere stof was, zoo zeer was het
met pik en vet doortrokken, hetgeen het
dan ook ondoordringbaar maakte.
Sommigen haddep wild kroeshaar onder
eene soort van hoed waarvan de randen
waren afgesneden, behalve van voren waar
de rand tot klep diende; anderen hadden
de haren saamgebonden. Allen lieten den
baard staan, en eenigen droegen dien vreese-
lpk lang.
Ieder van die gelukzoekers had in zpn
gordel, aan eene zpde, een bijl en korten
sabel met rechten en breeden kling »langue-
de-boeuf« genoemd, voorts een kogelzak en
een welgevulden kruidhoornter andere
zpde, een scheede van haapen-vel, waarin
vier messen en een bajonet staken daaren
boven waren zp, zoo als wp reeds zeiden,
met een geweer gewapend.
die met zjjn moeder alleen thuis was, haar
vergunning om zich naar het Escuriaal (het
beroemde, door Filips II in 1563 gebouwde
klooster) te mogen begeven, alwaar zpn
andere broeders de godsdienstoefening bp-
woonden.- De moeder weigerde aanvankelpk
hare toestemming, want haar huis was op
de grens van het dorp El Escorial gelegen,
en wel een half uur van het klooster af.
Het kind bad en smeekte zoolang tot de
moeder toegaf en verwpderde zich in de
richting van het klooster. Toen nu de
broeders zonder den kleinen Pedro thuis
kwamen, geraakte de moeder in de grootste
angst en stormde het huis uit om den knaap
op te zoeken. Zp begaf zich naar een bloed
verwant, waar hot kind nog al eens dik-
wpls kwam. Daar echter had men Pedro
niet gezien. De arme vrouw snelde naar 't
klooster, doorliep de kapellen, vroeg overal
naar haar kindmaar het was alles tever
geefs. Het was spoorloos verdwenen. De
kleine Pedro was onderweg door Julian.
Garcia gegrepen en naar diens woning
medegevoerd. Garcia had het kind op een
zolder opgesloten en 40 dagen lang had het
monster op de schandefijkste wpze het kind
mishandeld, het slechts zeer karig gevoed
en het den 40en dag om het leven gebracht.
Garcio werd door zpn 4 zusters aange
klaagd. Crisanto Jorge, de zwager van
Garcia, staat als medeplichtige terecht. Hg
beschuldigt Garcia evenwel den kleinen
Pedro te hebben gedood en verhaalt van
de afschuwelpkste tooneelen, die tusschen
het monster en het kind zpn afgespeeld.
Hg doet het verder voorkomen als zou hg
Garcia niet hebben willen aanklagen, uit
vrees door dezen uit wraak te worden ver
moord. Een ander individu, Isidora Munoz,
die eveneens tot de medebeklaagden behoort,
wordt ten laste gelegd in den nacht van
den moord op het kind terwpl hg ten huize
van Garcia sliep behulpzaam te zpn geweest
bp de ontvoering van het lpk. Garcia en
Munoz moeten n.l. het lpk nog denzelfden
nacht naar buiten hebben gebracht en het
aan den voet eener rots hebben nederge-
legd.
De jury bestaat uit 36 leden, waaronder
11 uit El Escorialde overige 25 zpn in
woners uit de omliggende dorpen. Het O. M*
heeft voor Julian Garcia de doodstraf ge-
eischt. De acte van beschuldiging beslaat
niet minder 700 bladzpden.
Tot niet geringe verbazing van het pu
bliek en zelfs van de advocaten, belast met
de verdediging, werden de hoofdschuldigen
Die geweren verdienen wel eene bpzondere
vermeldingzp werden opzettelpk voor die
fortuinzoekers bp Brachie, te Dieppe, en
bp Gélin, te Nantes, vervaardigd; de loop
van die wapenen was vier en een halven
voet lang, de kolf was bp kans geheel recht,
uit een stuk, en met zilveren belegsels ver
sierd die geweren werden met kogels van
zestien per pond geladen.
De kapitein klom weer op zpn bank, en
met een krachtig gebaar, wenkte hp de
Flibustiers naderbp te treden. Daaraan
werd met de grootste orde voldaan.
Een schril, langaanhoudend fluiten beval
stilte.
Ourson-IJzerhoofd vatte het woord op, en
zpne stem liet zich kalm, maar met klem
en doordringend hooren, te midden van het
gieren en huilen van den wind in het tuig
en van het dof gebruisch der zee die met
klimmende woede de zpden van het schip
beukte.
De honden en wilde zwpnen, die onaf
scheidelijke gezellen van den kapitein, hadden
zich aan zijne voeten op de bank neergelegd,
en lieten zich onbekommerd bp het slingeren
van het schip heen en weer wiegelenzp
zagen de avonturiers met die zoo eenvoudige
zwaarmoedige uitdrukking aan welke in de
oogen ligt van de dieren, die geschapen zpn
om met of voor den mensch te leven, en
waaruit men een 3tilzwpgend en als inge
schapen verwpt vindt over de wreede be
handeling die zp dikwpls van hem moeten
verduren.
NIEUWSBLAD
Naar het Fransch
DOOR
Wordt vervolgd.[
