I!el Land van Heusdcn en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. EERSTE BLAD. koloniën. M 1339. FEUILLETON. Een Lentedroom. Uitgever: L. J. YEEEMAH, Heusden. ZATERDAG 8 SEPT. 1894. Van VOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO. Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 7Y9 et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjj dagavond ingewacht. Advertentiën voor dit blad worden tevens gratis op genomen in het Land van Altena. Het bezit van koloniën is ten allen tjjde zeer verkieslijk geacht. In overoude tijden werd de Middellandsche Zee gekoloniseerd door de Grieken. Het tegenwoordige Mar seille, tal van steden in Italië, Spanje en Noord-Afrika zijn aangelegd door Griekscbe kolonisten en brachten daar Grieksche taal, zeden en gewoonten. De Grieksche bescha ving deed krachtig haar invloed gelden op de onbeschaafde Romeinen. Die koloniën werden aangelegd om overbevolking in Griekenland te voorkomen en om den handel uit te breiden. De kolonisten bleven Grieken door hun taal, hun godsdienst en hun spelen, waarvoor zij op bepaalde tijden het moederland bleven bezoeken. De Olympische spelen om de vier jaren gevierd, werden bezocht door allen, die in eenige betrekking stonden tot Griekenland. Ook de Romeinen legden op hun tochten koloniën aan, meestal voor krijgskundig belang. Het oude Keulen, Colonia, Agrippera, het Neomagum, ons Nijmegen, waren mili taire koloniën. Met den val van het Ro- meinsche rjjk hield het stichten van koloniën opeerst op bet einde der Middeleeuwen .toen de Portugeezen de vreemde zeeën gingen bevaren en den zeeweg naar Indië vonden, toen de Spanjaarden naar Amerika voeren was de tjjd weer gekomen dat Oud- Europa koloniën stichtte in de nieuw ont dekte landen. Spoedig vond dit voorbeeld navolging en alle volken trachtten zich bezittingen te verwerven in andere wereld- deelen. Hier zocht men door kolonisten handelsbetrekkingen 'aan te knoopen, daar weder werden koloniën aangelegd door ontevredenen die om reden van godsdien- stigen of politieken aard het moederland den rug toekeerdenelders werden stukken lands in bezit genomen om krijgskundige redenen, in alle gevallen hield men weinig rekening met de belangen der inboorlingen alle middelen die gebezigd werden, waren goed, mits men slechts slaagde. De ge< schiedenis der meeste koloniën verhaalt ons OSSIP SUHUBIN. (6 Haar gezicht was bleeker dan gewoonlijk de lippen rooder, eene uitdrukking van smartelijke geestvervoering lag op haar trekken, op haar gesloten oogen, haar lachenden mond. Eensklaps sloeg ze de oogen vol op, en een twijfelenden vragenden blik viel in den mijne Langzaam liet ik haar hand losglijden »Geneveva« riep Madame Guichard van binnen Geneveva ijlde voort ram melend sloot zich de zware, zwarte deur achter haar. Ik was alleen. Al mjjn kleine, gezochte leugens vielen me in nog voor weinig dagen had ik daarmee onbeholpen gelachen nu wist ik, dat ik er een misdaad mee had begaan. Vol onrust verliet ik de stille straten en wandelde langs den Boulevard om me te vermoeien, te verstrooien. Hoe hinderde ue die hatelijke alledaagsche drukte! Die geblankette vrouwen voor de café's de tot het dak verlichte venters der basars de gaslantaarns de hate lp ke stoflucht, alles stond me tegen. »'tls me, alscf ik waanzinnig zal worden of sterven Die woorden van Genevena kwamen me immer weer in de gedachten. Ik voelde een knagend berouw, maar te midden van dat berouw, beving me eensklaps een wilde vreugde, een sterk verlangen. Daar stak iemand de hand door mjjn van gruwelen die den Europeeschen naam gehaat moesten maken bjj allen die ook aan andere kleuren dan het blanke ras een menschwaardig bestaan willen verzekeren. Werd slechts de schjjn gered, dan werd het met de middelen zoo nauw niet ge nomen. De inboorlingen van Peru en Mejico werden door de Spanjaarden uitgeroeid, er bleef geen werkkracht meer beschikbaar om de mijnen en plantages productief te maken, en diep medelijden werd gevoeld met de arme verdruktenduizenden en duizenden waren op allerlei wijzen gedooddit moest eindigen, maar men moest toch werkkrachten hebben. Wie kon die beter verschaffen dan het Zwarte werelddeel. Waren de negers geen afstammelingen van den vervloekten Chain, moesten zij de zonen Japhets niet dienen en de gevloekte slavenhandel met zijn gruwelen werd in het leven geroepen, uit medelijden met de Amerikanen. Een nieuwe gruwel werd bij andere gruwelen gevoegd Uitbreiding van het Christendom was dikwijls de leuze van hen, die landen in bezit namen. Die arme heidenen moesten gebracht worden tot het Kruis, en treurig is, wat die bekeeringswoede heeft gewrocht! Met bijbels op het dek en opium in het ruim heeft men China het Christendom gebracht, maar waartoe meer? Zijn niet de Engelsche puriteinen met de beste voornemens en edelste bedoelingen naar Noord-Amerika gegaan, hebben de eerste vaders de gronden niet eerlijk gekocht, noemden zij hun eerste stad niet Philadelphia, Broederliefde; en wat is nog overgebleven van de Indianen, van die talrijke volks stammen, die Amerika in het noorden en Zuiden bewoonden? Met het Christendom zijn hun de pokken en de whiskey gebracht, en nog slechts hier en daar, in afgelegen streken, vindt men een overblijfsel, verarmd en verdierlijkt, van die fiere mannen, die eertjjds heer en meester waren in die uit gestrekte wouden, waar zjj den Grooten Geest aanbaden Waar de Europeaan in bevolkte streken koloniën stichtte, biedt de geschiedenis den lezer tal van zaken, waarbij hp moet vragen Is dit het werk van hen, die onder den arm 't was George. Ik was in dit oogen- blik gaarne van zjjn gezelschap verschoond daarom zei ik alleen: »Zoo!c en zweeg. Hp begon echter zoo druk mogelijk te praten. »Neem mjjn oprechten gelukwensch aan,* begon hij, »te drommelzoo iets heb je een sigaar?* Tamelijk ontevreden gaf ik hem mjjn koker, 't Was bekend, dat George geen zijner vrienden kon ontmoeten, zonders iets van hem te vragen. Hp behoorde tot die soort van maatschappeljjke zigeuners, die op wijsgeerige gronden elk bezit schuwen, en zelfs wanneer ze geld hebben van schulden leven. »Zoo ietswaar heb je toch dien parel opgevischt?* ging hjj op zijn lichtzinnigen toon voort. »Van wien spreekt jevroeg ik barsch. »Van je Ophelia, waarde Hamlet. Stuur ze niet in een klooster dat wil zeggen, geef me eerst een wenk. Nu begrijp ik, waarom geen vrouw je meer bevallen kon. Sapristiwat een schoo nheidmijn leven zag 'k niets mooiers een godin een nimfMaar je moet de familie pen sioeneeren die bederft het effecteen vreeslijk oud wijf die moeder Wat had ik gedaan! Arme Geneveva! »Je vooronderstellingen zijn valseh, geheel valsch,« riep ik, »ze is *"t eerbaarste meisje van de wereld, 't Is schande om in dezen verpesten kring zelfs haar naam te noemen. Ik ben met hare familie bevriend George monsterde me met zoo'n eigen- aardigen blik, dat mijn w-oordenvloed eens klaps ophield. Vergeef me de vraag, mijn waarde,* begon hij met een moeilijk ingehouden lachje »hm,hm.ik begrijp men speelt den deugdzame wil zich zeer schijn van de leer der liefde uit te breiden zich daar genesteld hebben, om hun eigen belang te bevorderen Hebben zoo de beschaafde Europeanen gehandeld tegenover menschen, die van hun beschaving en van hun schijn-godsdienst niet gediend waren, omdat zij doorzagen wat de gevolgen van hun onderwerping zouden zjjn? Iets anders was de oprichting van straf koloniën, in streken waar of geen of slechts een geringe inlandsche bevolking aanwezig was, zooals bijv. op Nieuw-Holland, daar was weinig uit te roeien, daar behoefde slechts weinig bloed gestort te worden tot bevordering van de zegepraal der beschaving Nu voert het beschaafde Europa weer strjjd in de binnenlanden van Afrika; in Parijs, te Berlijn of elders wordt beschikt over het wel of wee der arme zwarten, die bevrijd moeten worden van de heer schappij der Arabieren, of liever van de Arabische slavenhandelaars. Om dit doel te bereiken moeten natuurlijk oorlogen gevoerd, opstanden gedempt, vorsten onttroond wor den. De inlanders moeten toch de Europee- sche beschaving leeren kennen, zij moeten eerbied hebben voor hun beschavers, en die eerbied wordt het gemakkelijkst verkregen door achterladers en mitrailleuses. Het doel schijnt de middelen te heiligen mag men wel zeggen bij het doorbladeren der koloniale geschiedenis van de verschil lende mogendheden, want op den voorgrond staat dat het doel van alles goed, zeer goed, uitstekend zelfs is. Geen schijn van heersch- zucht of geweldenarijMen wil een eind maken aan zeerooverij en rooft een land men wil een einde maken aan het eten van menschenvleeseh en een geheele stam wordt uitgeroeidmen wil de beschaving verbreeden en geeft vuurwapenen en sterken drank men wil het Christendom uitbreiden en het volk wordt uitgezogen of zoo noodig bjj verzet gedood om hen des te spoediger een plaats in het Paradijs te verzekeren Ook onze koloniale geschiedenis telt treu rige bladzijden. De Oost-Indisehe Compagnie heeft daarvan het gezag vermeesterd, en Indië werd door de kooplieden produc tief gemaakt. Toen onze regeering jaren lang zelf het bestuur gevoerd had, ging een stem op over den roofstaat tusschen Dollard en Schelde en, o zoo gaarne had duur verkoopen, hèmais cela s'arran- gera »Nooit!« riep ik woedend. Hfi trok de schouders op en de werk- brauwen »tiensnu, dan heb ik meelij met je.« We stonden juist voor 't Café Riche, hjj vroeg, of ik met hem soupeeren wilde. Daar ik dat afsloeg, wenschte hij me goeden avond en ging het restaurant binnen. Ik ging naar huis. Langzaam trok een zwoel luchtje als een hartstochtelijke zucht over de Elyseesche veldenvan tpd tot tijd trilde een vale gloed door het grauwe zwerk. Het weer lichtte. In den nacht ontlastte zich een vreeselijk onweer over Parijs. Ik stond voor mjjn venster en zag naar buiten in den rossen gloed, die met zwarte duisternis afwisselde. Mjjn adem kwam brandend heet over mjjn lippen, mijn hart sloeg hoorbaar, begeerig, gebiedend. In Londen, in Petersburg, in Ween en had de gedachte bjj me kunnen opkomen haar te trouwen, in Parijs cdet Den volgenden dag tegen, vijf uur, het uur waarop Geneveva niet thuis was, ging ik naar de rue des MoineaüiX om van de Guichards afscheid te nemen. 1 )c oude vrouw scheen zeer verrast, toen ik haar mijn ver trek meedeelde. Ze wenschte me met een zuurzoet gezicht veel pleizier in Ems, waar heen ik voorgaf door een zieke zuster plot seling opontooden te zjjn, eni nomligde me uit haar bij mijn mogelijke terugkeer te Parijs nog eens te bezoeken. Het hoofd diep tusschen de schouders en den blik naar den grond, liep ik voort over het heete Macadam. Daar hoorde ik den toon der heesehe harmonica van den Savo- jaard aan den hoek der Opera. Hier ..woest men dat boek genegeerd, maar het volks geweten was ook reeds door anderen wakker geschud, en veel, zeer veel heeft men moeten veranderen. Ook wij moeten de lasten en de ongerechtigheden van een koloniale mogendheid dragen. Die koloniën hebben lusten zeker, denk slechts aan het batig saldo van vroegere jaren, maar zij hebben ook hare lasten, en de grootste last is wel dat door het koloniaal bezit wel eens het gevoel van recht bij een volk verstikt wordt. Behandel anderen zooals gij zelf wilt be handeld wordenwordt dit toegepast op de behandeling der inboorlingen, dan zou zeker veel moeten veranderen. Hoe zouden wjj te moede zijn als een honderd-duizend Chi- neezen ons in ons eigen land de wet wilden stellen, en hebben zij niet evenveel recht om dit te beproeven als wjj, die met een dertig-duizend-tal Europeanen heerschappij voeren over 20 millioen Maleiers? Verschuilen wij ons toch niet achter allerlei drogredenen Niet om de beschaving te verspreiden, niet om het getal volgers van het Christendom te vermeerderen, niet om den Javaan tegen zijn hoofden te beschermen zijn wij daar. Ons eigen belang brengt mede dat wp daar heer en meester bljjven. Wij hebben de lusten reeds lang gesmaakt, de lasten moeten wij dragen, en uit eigen belang ons gezag krachtig handhaven. Maar laat ons dit dan ook eerlijk erkennen, dan zullen wjj ten minste een koloniale mogendheid zjjn die openhartig verklaart, dat alleen het eigen belang oorzaak is van veel ongerechtigheden. Gaat men na hoe de koloniën over het grootste gedeelte verkregen zjjn, dan zou men zich dikwijls schamen tot de bezitters te behooren. Koloniën mogen stoffelijke voor- deelen geven, het nadeel op zedeljjk gebied is dikwijls met geen schatten goed te maken. Zalig zjjn de bezitters, maar dat bezit moet op een eerlpke wjjze verkregen zjjn, en daaraan ontbreekt nog al iets! Buitenland- De berichten, die uit Minnesota en Wis consin komen, omtrent de vreeseljjke woud- branden in Amerika, bevestigen niet alleen hetgeen wjj reeds omtrent de ontzettende woudbranden mededeelden, doch doen de ramp kennen als van veel grooter omvang. Geheele steden zjjn door brand vernield en Geneveva voorbjj komen! Ik beefde aan alle leden; ik kon 't me niet ontzeggen daar op haar te bljjven wachten. Ze kwam Van uit de verte herkende ze me. Ze bloosde en lachte beschroomd. En ik?Nu, ik nam den hoed af en boog tegen de rue Auber op 't opera plein Ik heb ze nooit meer geziennooit meerl O, mjjn witte lelie, mjjn ziel, mjjn geluk, dat ik van me stiet en doodde en vertrad Nog denzelfden nacht vertrok ik. 'k Was stomp, onverschillig niets beviel me in Ems ik zag niets, 'k Was ontevreden met de wereld en met mezelf en sleepte me met tegenzin door het alledaagsche leven. Honderdmaal kwam de gedachte bij me op terug te keeren en mijn geluk te halen uit de kleine, leelijke kamer in de rue des Moineanx. Waarom deed ik 't niet? De glansrijkste verschijning in Ems was een avontuurlijke Hongaarsche, een weduwe, door baar man tengunste zijns broeders onterfd en met dien broeder in proces een mooie brunet met een vriendelijk mondje en groote, levendige, maar geestlooze oo^en. Haar wereldberoemde excentriciteit bestond hierin, dat ze zich in alle omstandigheden des levens als een grisette gedroeg, wat met haar maatschappelpken rang in pikante {tegenstelling was. Ik verwierf haar gerust, volgde haar van Ems naar Ostende en van daar naar Weenen. Ik had haar niet lief, maar ik wende aan haar ik hoorde haar graag lachen. We kenden elkaar juist tien maanden, toen ze me op zekeren dag half' lachend, half verleden, met haar sterk Weensch accent verklaarde, dat ze haar proces had verloren ze had schulden, de broeder van I haar overleden man had haar grootmoedig honderden mannen, vrouwen en kinderen zijn in de vlammen omgekomen. De plot selinge snelheid, waarmede het al-vernielende element zich heeft verspreid, alsmede de uit gestrektheid, waarover het zijn heeten, ver nielenden adem heeft laten gaan, zijn zonder weerga. Geen wonder, dat in het hart der Amerikaansche natie een onwederstaanbare drang tot het verleenen van hulp is gebo ren en dat van alle kanten manschappen, geld, voedsel en kleeding toestroomen. In 9 weken was geen druppel regen ge vallen. Alles was dor en droog en iedereen wist, dat een paar woudbranden onver mijdelijk waren, al dacht men in de verste verte niet aan zulke ontzettende verwoes tingen, als thans hebben plaats gehad. Een paar keeren slaagde men er in een begin van brand te stuiten, doch Vrijdag j.l. ont stond op verscheidene plaatsen tegel jjk brand en welke pogingen men ook aanwendde, aan blusschen viel niet meer te denken. Eerst gingen gebouwen, daarna geheele dorpen in vlammen op. In een nacht waren de steden Barothette, Granite Dake, Cumber land, Pineville, Cormssock, Forest City, Cadott en Spooner, een prooi der vlammen geworden. In Minnesota was de uitwerking van het vuur niet minder ontzettend. Hinckley, Sliel Lake, Pokegama, Sandstone Junction, Cromwell, Sandstone Miller brand- den tot den grond af, terwijl in Kennebec en Carlton nauwelijks een dorp gespaard bleef. Alle berichten gewagen van de vreese ljjke snelheid, waarmede de vlammen zich verspreidden. In verscheidene gevallen over rompelde het vuur de bewoners, zonder dat zij zich van eenig gevaar bewust waren. De ernstigste voorzorgsmaatregelen nam men in Cadott in Wisconsin. Daar was men van het naderend gevaar op de hoogte. Gebouwen aan de grens der gemeente en boomen werden omgehaald en over een aan zienlijken afstand werd alles weggebroken. De wanhopige bevolking slaagde er in on danks de vreeseljjke hitte en den verstik- kenden rook het vuur verscheidene uren op een goeden afstand te houden. Bijna dreigde het vuur de stad te overmeesteren, toen gelukkig de wind keerde en de stad gespaard was. Toch waren er nog driehonderd huizen vernield en verscheidene menschen- levens te betreuren. In Hinckley dacht men er niet aan, dat de brand de stad zou be reiken. Veeleer geloofde men, dat het ele ment zjjn weg langs Hinckley zou nemen. Maar in den vroegen morgen veranderde de windrichting en de vlammenzee golfde voort over de weerlooze stad. Men hoorde het vuur huilen als de storm. Alleen het locomotievengebouw der Great Northern Railroad, waarin het spoorwegpersoneel een heenkomen had gezocht, ontkwam der ver ten huwelijk gevraagd wat kon ze daar aan doen Ik boog en ging heen. Ik verwonderde me alleen, dat die zaak zoo in 't geheel geen indruk op me maakte! Alleen waren de dagen me nu nog langer en ik wist ze niet om te krijgen. Toen overviel me 't verlangen naar Gene veva - zoo brandend, zoo onweerstaanbaar, dat ik alles daarvoor vergat. Mjjn verstand gaf zich gewonnen aan mjjn hartik reisde naar Parjjs. 't Was een lentedag als toen; ik zocht den kleinen Savoijaard aan den hoek van de opera. Hij stond er niet. Dat hinderde me, en een pijnlijke angst overviel me. Achter den Vendömezuil glansden de lichten van 't Concordiaplein de Rue Neuve der Petits Champs was bont van bloemen en sinaasappelwagens. Nu stond ik voor 't zwarte gebouwtje in de rue des Moineaux. Woont hier mejuffrouw Guichard nog?* vroeg ik de portierster. Ze antwoordde bevestigend ik ijlde de trappen op. Een zindelijk dienstmeisje deed de deur open. Met genot zag ik naar de blauwe muren, naar den gelen vloer. De oude vrouw begroette me wat stijf ze was in 't zwart, maar zag er tevreden uit. Op mijn vraag naar haar welvaren deelde ze me ras mee, dat het haar goed ging haar jongste dochter stond op 't punt met een rijken horlogemaker te trouwen; dat zou aan alle ellenden een eind maken. »En Genevevavroeg ik. Ik hield mijn oogen stijf gericht naar 't oudmodisch horloge op den schoorsteen, dat juist zeven sloeg; myn oor was gespannen. De spraakzame oude brak in tranen uit. »Geneveva is dood!« Ja, kort na myn vertrek had de typhus Uit het Fransch door B.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1894 | | pagina 1