lift Land van Heusdtn en Allena, de Langstraat en de Boniinelerwaard.
Werkstakingen.
Keurvorst en Geldvorst.
FEUILLETON.
M 1350.
Uitgever
Ll. J. YEIURMAN, Heusden.
WOENSDAG IT OCT.
1894.
veü gansch anderen aar ontvangéh; heden
was een rjjke joodsohe koopman uit Hanaa
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nammars 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
wordt aan hen, die als de oorzaak eener
werkstaking beschouwd worden. En men
moge dit nu niet aardig vinden, het is toch
Onlangs las ik: »Op elk gebied is veel vrjj natuurlijk en wat men moge zeggen,
nieuws gekomen. Voor veertig jaren waren in onze tegenwoordige maatschappij is de
er geene photografische portretten, geene patroon in zijn recht om werklieden aan te
naaimachines, geene trams, geene stoom- nemen en te ontslaan. Niemand kan ge-
brandspuiten, geene vélocipèdes, geene brief- dwongen worden om tegen zijn zin te werken,
kaarten, geene ramtorenschepen, geene tor-1 maar evenmin kan men iemand dwingen
pedo's, geene achterlaadgeweren« en de werk te verschaffen.
schrijver had bij die laatste dingen kunnenVrijheid, gelijkheid, broederschap was
bjjvoegen: en geene werkstakingen, want ihoDderd jaren geleden de leuze, waaronder
ook die zjjn een uitvinding van den tegen-1 het oude Europa met zjjn verouderde in-
woordigen tijd. Het reeht van vereeniging
en vergadering, ons door 'de grondwet van
48 geschonken, heeft werkstakingen moge
lijk gemaakt, en al nemen zij nu niet dien
omvang aan, als wij van tijd tot tjjd uit
stellingen bezweek.
Laten de gelijkheid en broederschap thans
nog vrij wat te wenschen over, men mocht
verwachten dat het eerste gedeelte der leuze
»vrijheid« na honderd jaren gemeen goed
buiten zjjn bevoegdheid liggen volgens onze soonljjke vrijheid aan banden legt, en het1 en verzorging. Men verwacht dan ook dat
denkbeelden, daarvan is hij teruggekomen, getal onmondigen op die wijze aanzienlijk
Hij bepaalt niet meer hoeveel bruilofts-vermeerdert?
gasten aan het feestmaal mogen aanzitten Werd het verzoek ingewilligd van zoovele
of hoeveel schotels de tafel mogen versieren, winkeliers, de coöperatieve vereenigingen
hij bepaalt niet meer wie al of niet zijde zouden moeten verdwijnen en de burgers
mag dragen en gouden sieraden hoeveel zouden verplicht zijn hun waren te koopen
knechts en leerjongens een baas heeft, moet in de winkels van de klagers, op de voor
den Staat onverschillig zijn en of de tim- waarden die deze aan de klanten zouden
merman ook wel eens de verfkwast han- stellen.
teert, de politie zal zich daarmede niet Het koopen in den vreemde wordt niet
bezighouden zooals in vroegeren tijd toen zelden streng afgekeurd en o zoo gaarne
de Staat daartoe de middelen zal verschaf
fen, daar de vrijwillige bijdragen spoedig
zullen zjjn verbruikt.
Te Florence zijn reeds drie kinderen in
geënt, naar Roux' methode; alle drie leden
aan croup in hevigen graad en zjjn thans
buiten gevaar.
De beide kindertjes die te Weenen be
handeld zjjn met het serum tegen croup
zjjn overleden. Maar het staat vast en
dit is naar het oordeel der geneesheeren
het gildewezen den toestand beheerschte. zou men zien dat dit op de een of anderezeer belangrijk dat bij beide de diphtbe-
andere landen vernemen, waar de werk-geworden was, maar hoe weinig zjjn wjj
stakers somtjjds bij duizenden en tiendui- j vooruitgegaan. Hoeveel is op dat gebied
zenden geteld worden, al is hier nog nimmer; nog schjjn, men wil vrijheid voor zich zeiven,
sprake geweest dat alle werklieden op een j men meent daarop recht te hebben, maar
gegeven oogenblik het bjjltje bjj den boom j men heeft tal van redenen om die hoog-
zouden leggen, toch hoort men dikwijls dat j gewaardeerde vrijheid een ander te mis-
dan hier dan daar het werk wordt gestaakt I gunnen
om door die staking hooger loon of betere
conditiën van de patroons af te dwingen.
De werklieden zjjn ontevreden met hun
toestand; de zaak wordt besproken, alles
Wij willen volstrekt niet ontkennen, dat wordt overwogen en men acht den tjjd
wel eens iets goeds voor de werklieden uit! gunstig om door werkstaking de patroons
een werkstaking is voortgekomen, toch is te dwingen om de eischen in te willigen,
het een hoogst gevaarlijk wapen, dat niet'! De werklieden zjjn volkomen in hun recht;
zelden hun, die hot gebruikt, de zwaarstehebben zjj geen verbintenissen voor een
wonden toebrengt en daarom moet het dan j bepaalden tjjd aangegaan, dan kunnen zjj
ook alleen in den uitersten nood, als alle j het werk staken, maar dat doende hebben
andere middelen uitgeput zjjn, toegepast zij volstrekt het recht niet om de goederen
worden. f die hun niet toebehooren te beschadigen,
Hoevelen zjjn niet werkloos geworden, nog veel minder om die te vernielen. Ook
als de fabrikant, het gescharrel met zjjn hebben zjj volstrekt het recht niet anderen
volk moede, de fabriek sloot en zich uit de j door dwang te verhinderen het werk te
zaken terugtrok. Hoevelen moesten weken j verrichten, en dat toch is een gewoon ver
lang hun loon derven! Wel brachten zjjschijnsel bij werkstakingen. De vrijheid om
de patroons groote schade toe, doch zich-
zelven en hun gezinnen benadeelden zjj het
meest, ook al gaf de werkstaking eene ge
ringe verhooging van het loon. Er moet ge-
woonljjk vrij wat tjjd tegen het hooger loon
gewerkt worden om de schade, door de werk
staking veroorzaakt, te vergoeden, terwijl
altjjd de mogeljjkheid blijft dat de patroons,
door de concurrentie buiten staat het ver
hoogde loon te blijven betalen, zoo spoedig
mogelijk lagere loonen geven. De werklieden
kunnen een goeden tjjd kiezen dat de patroon
hun hulp niet kan missen, maar daarna
komen tjjden, dat de patroon öf door slapte
of door het in gebruik stellen van machines,
werklieden moeten afdanken, en het is dan
natuurlijk dat het ontslag het eerst gegeven
te werken wordt ontnomen door hen, die
steeds den mond vol hebben van het woord
Vrijheid van bedrjjf is voor den vroegeren
dwang in de plaats gekomen, en niemand,
die met de toenmalige toestanden eenigszins
bekend is, zal die wel terugverlangen. Vrij
heid voor ieder, met eerbiediging der wetten,
wjjze belet werd. ritis geweken was. Het eene kind had
Wordt in onze wetgeving A gezegd, danj long-catarrh, het andere roodvonk.
zal B moeten volgen, en waar zal dan het
j De correspondent van de »N. R. Ct.c
emTCe Z0D" ;te Weenen schrijft:
Is een werkman niet tevreden met de.
j j t j In de Oostenr. millioenenreden trokken
in het algemeen belang noodig, is de eischeischen die zijn patroon hem stelt ot met het
S, t met zoozeer de groote overschotten op de
van onze tegenwoordige maatschappij ge- loon dat hij verdient, hn kan het werk
j cl j- -j i lf j i begrooting de aandacht als wel de aan-
worden. Men heeft die vrijheid leeren waar- staken, hn kan zelfs daaromtrent in overleg
kondiging dat ter voorziening m de steeds
deeren, en toch wordt daarop niet zelden treden met anderen, dat recht is hem door i
I, stijgende behoeften zoowel in Oostenrijk
inbreuk gemaakt, door hen die de voor- de wet gewaarborgd, maar nooit mag men; TT
i f als in Hongarije een monopolie op het ge-
deelen dier vrijheid ruimschoots genieten. toestaan dat hn anderen dwingt hetzelfde 1
l idistilleerd zal worden ingevoerd.
Men is er zelfs op uit die individueele te doen. i
j Dit zal daarin bestaan dat de staat al
vryheid aan banden te leggen, zoo men zegtZoo iets is volstrekt niet te verdedigen,!,
ïn het algemeen belang, als het ware een de persoonlijke vrijheid moet gehandhaafd
j "i j. i i koopen, zoodat het tappersbedrnf door het
onteigening der vryheid ten algemeenen blnven, dit beginsel moet de grondslag
r., ,f L.ü rnk gemonopoliseerd en de staat de eenige
nutte. Of is, wat men nu leest van de blnven van onze geheele wetgeving, van al
tapper is tot wien het publiek zich moet
wetten op den arbeid, van de arbeiderswet- onze handelingen; wat daarmede in strijd r,
wenden. De likeurstokerijen, zoowel die in
geving wel iets anders? Wil een werkman, 1S zal altnd verkeerd werken en niet slechts
r i fabrieken als die op het platteland zullen
in overleg met zyn patroon, 10 uren daags het individu maar ook de geheele maat-
i B blnven bestaan, en dat geldt ook van den
werken, waarom moet dat door de wet be-schappn benadeelen. r
i r, ij i -ix! i uitvoer van gedistilleerd naar het buiten-
let worden t En zoo doen zich tal van
land, maar de consumptie in het bmnen-
vragen op, als er sprake is van arbeids
wetgeving. Al die regelingen verklaren en
patroon en werkman onmondig om hun
I5i!ileril;nïd.
land wordt een monopolie van den staat,
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag zoodat voortaan alle branders verplicht
eischen. j maar daartoe kan toch de werkman niet
De dwang door de werklieden uitgeoefendgerekend worden, wien men het recht wil
is de aanleiding tot ongeregeldheden, diegeven om over 's lands hoogste belangen
niemand eenig voordeel verschaffen en de te helpen beslissen. De wet op den kinder
politie en niet zelden de justitie werk geven, arbeid moet streng gehandhaafd worden,
Wil iemand het werk staken, hjj moet zelf want kinderen kennen hun belang niet;
beoordeelen of dat in zjjn belang is, maar zoo noodig kan die wat uitgebreid worden
hjj heeft niet de bevoegdheid ook voor l en regelen stellen voor alle onmondigen,
anderen te oordeelen, de vrjjheid die hjj maar die eenmaal den leeftijd bereikt heeft
zelf geniet mag hjj een ander niet ont- dat hij mondig is, moet in zjjn vrjjheid
rooven. j niet verkort worden dan alleen voor zooverre
Werd dit steeds in acht genomen, dan dit in het algemeen belang dringend nood-
zou veel anders en beter zjjn. Bemoeide de zakeljjk is.
Staat zich vroeger met tal van zaken die! Waar zal het einde zijn, als men de per-;
gebeurde een ernstig ongeluk op de Schelde, zullen zijn hun product met een kleine
eigen zaken te regelen, zy maken mbreuK r.-.
Een vrachtschip, de »Alice,« kwam door winst aan het rijk te verkoopen. Dit stel-
op de vrijheid die ieder burger moet be- r/
ij. x i «den mist in botsing met de Zweedsche sel bestaat reeds in Zwitserland, en daar
zitten om zijn zaken zelf te regelen.
stoomooot »Balder,« die de »Alice« letter- maakt de Bond een winst van 80 frank
lijk in tweeën sneed. Er bevonden zich 11 per hectoliter. Naar dezen maatstaf bere-
personen aan boordvan dezen werden 5 kend, zoo het monopolie in het gezamen-
gered, maar de overigen, nl. de schipper, zijn ljjke Donaurijk 74 millioen florijn op-
vrouw en zyn vier kinderen verdronken. i brengen, waarvan 40 millioen aan Oosten-
Niemand zal het verkeerd oordeelen dat
de Staat de zorg op zich neemt voor hen,
die niet in staat zijn voor zich zelf te
Voor het algemeen verkrijgbaar stellen r«k en de rest aan Hongar«e ^ou te beurt
van het middel tegen croup is in Frank- vadeü*
rjjk reeds bijna 250.000 francs door vrjj- Als gevolg van het onderzoek, door het
willige bjjdragen geofferd. Dit bedrag zal ministerie van financiën ingesteld naar het
echter op verre na niet voldoende zijn om verduisteren van ontvangen belastingen in
de vloeistof te verschaffen, noodig voor de de provincie Cuen^a, (Spanje) zjjn ver-
45.000 kinderen die jaarlijks in Frankrjjk l scheidene hooge ambtenaren en vjjftien
door croup worden aangetast. Er worden mindere beambten naar de gevangenis ge-
daartoe 140 paarden vereischt; afgedanktebracht. Er is voorts bevel gegeven om nog
maar nog gezonde cavaleriepaarden zjjnverscheidene ambtenaren op verschillends
voldoende en deze kosten elk wel slechts i punten des lands in verzekerde bewaring
150 a 200 francs van aankoop, maar verder te nemen.
jaarlijks elk 1000 francs aan onderhoudOnder de reeds gearresteerde persone
.1
gestorven was. Die twaalf jaren waren on-was dus niets veranderd. Slechts hadden stemde zy er onder goedkeuring haars vaders rjjke heer, die anders nooit de smerige jo<
gemeen rijk geweest aan gebeurtenissen, de jaren hun merkteeken ingedrukt op 't gaarne ia toe, om hem by eene groote schil-buurt zou betreden hebben, begaf zici,
die een machtigen invloed op den loop van gelaat van mannen en vrouwen, want de derjj, die hjj zich voorgenomen had te ver- j daarheen, om de mooie Gudula op te zo
de geschiedenis der wereld hadden uitge- kinderen waren tot jongelingen en maagden i vaardigen, als model te dienen. In den en onder voorwendsel, dat zjj iets bjj 1
I oefend en ook wat de eeuwen schenen te opgegroeid. beginne was 't zyn plan geweest, om dit i vader kwamen koopen, iets liefs aan
[zullen verduren in zijne grondvesten ge- j Meyer Anselm was nu een sterke flinke schoone jodenmeisje te schilderen als Judeth, dochter te zeggen.
schokt of vernietigd hadden. De bloedige jonge man van twee en twintig, de kleine met het hoofd van Holofernes in de hand. j De schoone Gudula evenwel had jeg^
zevenjarige oorlog had 't gansche Duitsch- j Gudula een meisje van achtien jaren ge- Hoeuieer hjj echter hare schoone trekken die allen eene hooghartige terughouding
TnrTT^ïï1 RACTT (r ^and met jam,ner en ellende gedrukt en wordenslank en rijzig stond zij daar, met gadesloeg, des te ineer zag hjj in, dat hier koelheid in acht genomen en geen vanQ
1 Maria Theresia had haar geliefd 8ilezië« den blos der maagd en de waardigheid eener I geene versierselen of attributen noodig waren pronkers en rjjke heeren had het gewaag
»Zoo ben ik dan alléén, heelemaal alleen verloren en aan den »boozen man« uioeten koningin op het edel aangezicht. Hoe ar-lom indruk te maken, en had hjj besloten om andermaal de nederige, donkere woning
afstaan, terwijl Pruisen ééne provincie meer moedig haar kleed mocht zijn, 't golfde om Gudu-to te schilderen zoo als zij werke-te betreden, waarin mooie Gudula, de joden- >v
telde en zjjn koning Frederik II zich den baar als purper om de leden. De zwarte ljjk wa» Gudula, in haar armoedig gewaad, I koningin, met haren half-blinden vader
weidschen bjjnaam van >den grooten« geven haartrossen, die van haar hoofd in dichte met h*re kroon en zwarte lokken door het woonde. Toch waren 't niet alleen dezulken
mocht. De toestand van Duitschland was lokken nedervielen, waren boven op 't hoofdvuurdode lint samen gebonden. Toen 't geweest, die slechts kwamen om haar aan-
geen piensch meer op de groote, wydeldus nu gehael anders dan vóór 12 jaren, j door een purperroode haarband opgebonden schilderstuk voltooid was, werd het door gename woorden toe te fluisteren en haar
T>r^x.mi, Slechts in de jodenbuurt te Frankfort was,en 't scheen wel een kroon te zijn, die uit- d«n vervaardiger in een der aanzienlijkste vliet hof te maken,die zij rondom zich
in de wereldDat waren de woorden,
waarmee zyn overkropt gevoel zich in ziel
roerende smartkreten lucht gaf. »Nu heb
ik geen inensch meer die mjj lief heeft:
wereld
Meyer Anselaic, ik heb u liefDie
woorden werden in zijne nabjjheid uitge
sproken met een zachte, bevende stem, ter-
wjjl twee teere armpjes zich om zijnen hals
sloegen en twee rozige lippen zich op zijnen
alles bjj het oude gebleven. Aan haren in-nemend goed paste boven dit breede, blanke miagazjjnen op de Zeil (de voornaamstehad gezien; er kwamen er ook nu en dan
gang stond nog het oude ijzeren hek met
zijn beide grauwe pijlers en daar binnen
zag men nog diezelfde morsige huizen,
waarin de Joden, die arme slachtoffers van blaeke wangen e:: die karmozjjnrood
voorhoofd en die vurige, maar toch maag- j winkelstraat van Frankfort) tentoongesteld,die Gudula in ernst rot gade schenen te
deljjke schuchtere donkere oogen, en dat en daar hadden alle inwoners der stad en begeeren en die haar uit de jodenbuurt naar
ovaal rond gelaat en die doorschijnend alle vreemdelingen, die Frankfort bezochten,de schoone straten van de prachtige rijks-
wang drukten. »Zeg tgch nmt dat. gjj alleen 't vooroordeel, de door de openbare meening iToen ze eens in dat eenvoudige, maar
zjjt:, Meyer Anselm, want de kleine Gudula in den ban verklaarden, leefden. In die!zoo nette kostuum daarheen ging, had eenI Willed van Hessen, die in 't nabjj gelegen
is immers l ij u n zal bi; u bljjv :i i ik h<
u lief, Meyer A? selm
En ook bjj hji sloeg zijne armen om
haren hals en ierwijl een glimlach ioor
zijne tranen heenblonk, liet hy zyn hoofd
op haren schouder zinkenen weende
bitterlijk.
H.
Twaalf jaren-
den dag op welt
schoone
jeugdige
ilderstuk bewonderd, totdat: stad zouden wenschen over te brengen, wan-
haus regeerende landgraaf neer de schoone joden-iio ngin er maar toe
kon in i een bi dione te worden.
Gu< 1 al d ljjke voorslagen
ot ichting a' rew.-en haarvader
enge straten beerschte nog hetzelfde gewoelschilder baar opgemerkt, en vol verbazing Haunu zjjne residentie had, hot kunstwerk
van nering en bedrjjf' als voorheen, terwjjlen verrukking haar aanstarend, was hjj voor een hooge som gelds aangekocht en
de buren der nevens elkander staande)haar gevolgd tot in de jodenbuurt, tot m.ket alzoo aan de oogen der bewonderaarsjwas een te streng-rtchtzinnig Jood, om dit
woningen, voor hunne deuren staande of 't armoedigste huis, waarin zjj met haren onttrokken had. besluit zijner dochter niet. volkomen goed
dwars over de straat tot elkander sprekend, vader woonde. j Intnsscheu was bet origineel van 't heer-.te keuren! Maar heden had zjj een aanzoek
zich te zamen met echt Oostersehe levendig-, Gudula bad den man, die haar tot daartoe) lij he portret tot de merkwaardigheden van
heid onderhielden, 't Geschreeuw en geraas ge.yolgd was, vol komukljjke minachting Frankfort gaan behoorec. Ieder kende baar
oer op de straat- spelende kinderen ging daar gevraagd, vat hij in haars vaders huis kwaua en als Gudula voorbii ciatr. dan riepen de
d der schoone
ook dezen had
afgewezen.
Ell WSBMD
i, het gedistilleerd van de fabrikanten zal op-
vrijheidmaar die alleen voor zich zeiven I zorgen, voor onmondigen, voor onnoozelen,
1
Uit het Duitsch)
n -.'Ui veroolüü,/
